Τι προτείνει το υπουργείο
Μετά από αίτημα των πρυτάνεων στην Α. Διαμαντοπούλου στις 12/12/2009, η ηγεσία του υπουργείου προχωράει ένα βήμα παραπάνω στη διανομή των συγγραμμάτων. Το Εθνικό Δίκτυο Έρευνας και Τεχνολογίας (ΕΔΕΤ), που εποπτεύεται από το υπουργείο Παιδείας, πρότεινε στην σύνοδο των πρυτάνεων την πλήρη αυτοματοποίηση της διανομής των πανεπιστημιακών βιβλίων, μέσα από ηλεκτρονική βάση δεδομένων, για να αποφευχθεί, υποτίθεται, αυτή η δυσλειτουργία στον τρόπο διανομής των συγγραμμάτων. Με το πρόσχημα πως πολλά πανεπιστημιακά ιδρύματα καθυστερούσαν να αποστείλουν καταλόγους στους εκδοτικούς οίκους, πως η επικοινωνία μεταξύ των τελευταίων και της γραμματείας του εκάστοτε ιδρύματος ήταν χρονοβόρα και γραφειοκρατική, το υπουργείο προτείνει η κατάρτιση των δηλώσεων συγγραμμάτων αλλά και η «διανομή» τους, να γίνεται αποκλειστικά με ηλεκτρονικά μέσα και με παροχή ειδικών κωδικών ΡΙΝ στους φοιτητές ώστε να έχουν πρόσβαση στο εκπαιδευτικό τους υλικό.
Εμπρός προς τα πίσω;
Ας μην βιαστεί κάποιος να βγάλει συμπέρασμα σχετικά με τα οφέλη της τεχνολογίας και των ηλεκτρονικών μέσων (που είναι αναμφισβήτητα πολλά). Και από την άλλη, οι λάτρεις του βιβλίου, ας μην σπεύσουν να μιλήσουν μόνο για τις βλαβερές επιπτώσεις που έχει η χρήση του ηλεκτρονικού υπολογιστή στην υγεία. Το να γίνεται η ζωή ευκολότερη, και να υπάρχει πραγματική πρόσβαση στην γνώση μέσω ίντερνετ είναι αναμφισβήτητα κάτι πολύ θετικό. Μπορεί όμως να ισχύσει κάτι τέτοιο, όσο ο νόμος- πλαίσιο παραμένει ίδιος με το καθεστώς του «πολλαπλού συγγράμματος» που δημιουργεί σύγχυση στους φοιτητές οι οποίοι τελικά μπορεί να καταλήξουν με το «λάθος» σύγγραμμα χωρίς δικαίωμα να πάρουν κάποιο άλλο; Όσο η υποχρηματοδότηση της παιδείας έχει γίνει κανόνας; Ή όσο οι βιβλιοθήκες των πανεπιστημίων φυτοζωούν και ανανεώνουν το επιστημονικό τους υλικό με το σταγονόμετρο; Η ουσία που έχει ή δεν έχει κάποιο μέτρο για την παιδεία βρίσκεται σε έναν παρονομαστή: τις προθέσεις (ή την έλλειψη τους) της κυβέρνησης να χρηματοδοτήσει τα ιδρύματα με βάση τις πραγματικές ανάγκες σε διοικητικό και διδακτικό προσωπικό, σε υποδομές και επιστημονικό υλικό
«Οικονομία πόρων»
Η οικονομία των πόρων είναι από τα βασικά επιχειρήματα των στελεχών του υπουργείου για την «ηλεκτρονική μόρφωση». Αυτό είναι το σημείο στο οποίο πρέπει να σταθούμε. Σύμφωνα με το νέο προϋπολογισμό, οι δαπάνες είναι μεγαλύτερες από αυτές του 2009 (αλλά αυτό καθόλου δεν απαγορεύει στην χώρα μας να βρίσκεται στην τελευταία θέση της ΕΕ και προτελευταία στον ΟΟΣΑ και φυσικά πάγιες ανάγκες να παραμένουν ακάλυπτες για δεκαετίες) αλλά η κυβέρνηση επιλέγει να «κάνει οικονομία» σε ό,τι πιο ζωτικό έχουν οι φοιτητές για τις σπουδές τους: τα βιβλία!
Αλλά ακόμα κι αν δεχτεί κανείς το επιχείρημα πως είναι πιο λειτουργικό και οικονομικό αυτό το μέτρο τα ερωτήματα έρχονται αναπόφευκτα στο μυαλό μας: τι θα γίνουν τα χρήματα που θα εκταμιευτούν; Θα αξιοποιηθούν για την μέριμνα; Τις βιβλιοθήκες; Το προσωπικό; Μάλλον όχι …
Όσες οικονομικές αλχημείες κι αν γίνουν, όσο πρωτοπόρο και αν θέλει να παρουσιαστεί το υπουργείο, δεν μπορούμε να πέσουμε στην παγίδα της «εξοικονόμησης πόρων». Γιατί, αν το υπουργείο ήθελε πραγματικά να μην καθυστερούν οι γραμματείες στην επικοινωνία με τους εκδοτικούς οίκους, αντί για ηλεκτρονικά βιβλία θα ανακοίνωνε κατευθείαν την πρόσληψη προσωπικού για να μην καλύπτουν τεράστιο όγκο δουλειάς λίγοι εργαζόμενοι! Αν πραγματικά ήθελε πλούσιο υλικό θα χρηματοδοτούσε απευθείας τις βιβλιοθήκες, εμπλουτίζοντάς τις με περισσότερα αντίτυπα και σύγχρονα συγγράμματα και περιοδικά, με επαρκές προσωπικό και υποδομές! Σε τελική ανάλυση θα άλλαζε το παράλογο σύστημα δοσοληψίας κράτους- εκδοτικών οίκων, που κάνει τους τελευταίους να πλουτίζουν καθορίζοντας τις τιμές των πανεπιστημιακών συγγραμμάτων και βγάζοντας τεράστια κέρδη. Το πανεπιστήμιο θα μπορούσε να είναι ο αποκλειστικός εκδότης των συγγραμμάτων εξασφαλίζοντας όχι μόνο «οικονομία πόρων» αλλά και υψηλή ποιότητα του εκπαιδευτικού υλικού και έτσι θα απέφευγε τον «σκόπελο» των υπερκερδών των εκδοτικών οίκων. Αλλά όλα αυτά για να γίνουν χρειάζεται και πολιτική πρόθεση την οποία οι κυβερνήσεις της ΝΔ και του ΠΑΣΟΚ έχουν αποδείξει πως δεν έχουν
Οι φοιτητές δικαιούνται να δημιουργήσουν την προσωπική τους βιβλιοθήκη από επιστημονικά συγγράμματα στα οποία να μπορούν να ανατρέχουν όποτε θέλουν αλλά ταυτόχρονα, να έχουν πρόσβαση σε όλες τις μορφές γνώσης, σε οποιοδήποτε βιβλίο ή άρθρο τους ενδιαφέρει και έντυπα και ηλεκτρονικά. Αυτό φυσικά απαιτεί πόρους αλλά είναι ο μόνος τρόπος για να υπάρχουν ολοκληρωμένες και σφαιρικές γνώσεις σε όλες τις ειδικότητες και επιστήμες.
Άννα Κλείτσα
