Του Αλέξανδρου Πραντούνα
Ο πανίσχυρος σεισμός που χτύπησε τις ανατολικές ακτές της Ιαπωνίας στις 11/3 και το γιγάντιο τσουνάμι που τον ακολούθησε, έχουν –μέχρι την στιγμή που γράφονται αυτές οι γραμμές– προκαλέσει το θάνατο περισσότερων από 9.000 ανθρώπων, με τον αριθμό των αγνοουμένων να ξεπερνά τους 20.000.
Επιπλέον, εκατοντάδες χιλιάδες από τους επιζώντες έμειναν άστεγοι εξαιτίας των καταστροφών, ενώ πολλοί από αυτούς δεν έχουν επαρκή πρόσβαση σε υπηρεσίες υγείας και είδη πρώτης ανάγκης.
Όμως αυτή η πολύ μεγάλη ανθρωπιστική καταστροφή, μπορεί να αποδειχτεί πολύ «μικρή» σε σχέση με τις επιπτώσεις που θα έχει για την Ιαπωνία και τον υπόλοιπο κόσμο, η διαρροή που προκλήθηκε στους αντιδραστήρες του πυρηνικού σταθμού της Φουκουσίμα.
Με κάθε μέρα που περνάει, οι ανησυχίες για το μέγεθος της περιβαλλοντικής καταστροφής εντείνονται, καθώς ραδιενεργοί ατμοί και σωματίδια μολυσμένα με ραδιενέργεια μεταφέρονται με τον άνεμο πάνω από πυκνοκατοικημένες περιοχές, συμπεριλαμβανομένης της πρωτεύουσας, Τόκιο. Οι ακτές έχουν μολυνθεί σε ακτίνα χιλιομέτρων. Ήδη, γαλακτοκομικά προϊόντα και λαχανικά που παράγονται δεκάδες χιλιόμετρα μακριά από την Φουκουσίμα, περιέχουν ραδιενεργό ιώδιο και άλλες καρκινογόνες ουσίες σε τιμές πολύ υψηλότερες του κανονικού, ενώ ήδη σε μια σειρά πόλεις της Κίνας καταγράφηκαν αυξημένες τιμές ραδιενέργειας σε τρόφιμα.
Βρισκόμαστε μπροστά στην μεγαλύτερη οικολογική και ανθρωπιστική καταστροφή από το 1986 και την έκρηξη του αντιδραστήρα στο Τσέρνομπιλ που προκάλεσε σύμφωνα με τις εκτιμήσεις των ειδικών 40-60.000 θανάτους από καρκίνο. Στην πραγματικότητα, κανείς δεν μπορεί αυτή την στιγμή να πει με σιγουριά πόσο μεγάλο είναι το μέγεθος της καταστροφής, ιδιαίτερα αφού η ιαπωνική κυβέρνηση και η Tepco (Εταιρεία Ηλεκτρικής Ενέργειας του Τόκιο, ιδιοκτήτρια του πυρηνικού σταθμού) αποκρύπτουν συστηματικά και διαστρεβλώνουν τα στοιχεία γύρω από την επίδραση της διαρροής.
Αντιδράσεις και… νέοι αντιδραστήρες
Η διαρροή στο εργοστάσιο της Φουκουσίμα, συγκλόνισε εκατομμύρια ανθρώπους σε όλο τον κόσμο και ξεσήκωσε για άλλη μια φορά μαζικές αντιδράσεις ενάντια στην χρήση πυρηνικής ενέργειας. Οι πιο μαζικές διαδηλώσεις έγιναν στην Γερμανία, με αποκορύφωμα την συμμετοχή πάνω από 250.000 ανθρώπων στις διαδηλώσεις διαμαρτυρίας στις 26/3, και στην Σουηδία, όπου έγιναν συγκεντρώσεις κατά των πυρηνικών σε πάνω από 20 πόλεις. Διαδηλώσεις διαμαρτυρίας έγιναν επίσης στο Χονγκ Κονγκ και την Ιαπωνία, καθώς και σε μια σειρά ευρωπαϊκές χώρες.
Την ίδια ώρα, πάνω από 350 πυρηνικοί αντιδραστήρες σχεδιάζεται να δημιουργηθούν τα επόμενα 20 χρόνια σε διάφορες χώρες του πλανήτη, συμπεριλαμβανομένης της Ιαπωνίας. Ακόμη και αυτές τις μέρες, που ο ιαπωνικός λαός ακόμη μετρά τις πληγές του, διάφοροι «επιστήμονες», υπάλληλοι του μεγάλου κεφαλαίου, μας διαβεβαιώνουν από τα τηλεοπτικά κανάλια πως «η πυρηνική ενέργεια είναι η ασφαλέστερη μορφή ενέργειας που υπάρχει». Η λέξη κυνισμός, φαντάζει πολύ λίγη για να περιγράψει την στάση τους.
Πλήρης απαγόρευση της πυρηνικής ενέργειας
Στην πραγματικότητα, δεν υπάρχει κανένας τρόπος να εξασφαλίσει κανείς πως δεν θα υπάρξουν επόμενα ατυχήματα. Ακόμα κι αν οι εταιρείες που διαχειρίζονται τα πυρηνικά, έπαιρναν όλα τα δυνατά μέτρα ασφαλείας, δεν υπάρχει τρόπος να προστατεύσουν τις εγκαταστάσεις από τις φυσικές καταστροφές. Πόσο μάλλον, που σύμφωνα με σχετική ανακοίνωση της Διεθνούς Οργάνωσης Ατομικής Ενέργειας (ΙΑΕΑ) 20% των πυρηνικών σταθμών που λειτουργούν παγκοσμίως είναι εγκατεστημένοι σε περιοχές με υψηλή σεισμική δραστηριότητα.
Η χρήση της πυρηνικής ενέργειας θα έπρεπε να απαγορευτεί ακόμα και αν, υποθετικά, μπορούσε να εξασφαλιστεί πως δεν πρόκειται να προκληθούν νέα ατυχήματα, αφού δεν έχει βρεθεί κανένας ασφαλής τρόπος να αποθηκευτούν τα απόβλητα που παράγουν οι πυρηνικοί σταθμοί, που φυσικά επίσης μολύνουν την ατμόσφαιρα και το υπέδαφος, με ανυπολόγιστο κόστος για την φύση και την ανθρώπινη υγεία. Αυτό, είναι μια «λεπτομέρεια», που κανείς από τους «επιστήμονες»-υπηρέτες του κεφαλαίου, δεν φαίνεται να «θυμάται».
Οι απολογητές της χρήσης της πυρηνικής ενέργειας, ψελλίζουν – ντροπαλά προς το παρόν, είναι η αλήθεια – πως η χρήση πυρηνικής ενέργειας είναι μονόδρομος γιατί αυτή είναι «φτηνή». Στην πραγματικότητα, αυτό που εννοούν είναι ότι είναι πιο συμφέρουσα, πιο κερδοφόρα, για τους ίδιους. Γιατί ακόμα κι αν το επιχείρημα περί «φτηνής» ενέργειας, έστεκε, σε αυτό θα έπρεπε να υπολογιστεί και το τεράστιο κόστος των καταστροφών που προκαλούν τα – αναπόφευκτα – πυρηνικά ατυχήματα. Όμως το κόστος αυτών των καταστροφών, δεν το πληρώνουν οι εταιρείες, αλλά οι ίδιοι οι εργαζόμενοι με την φορολογία τους, αφού το κράτος αναλαμβάνει στο τέλος να πληρώσει τις καταστροφές που δημιούργησε η απληστία του κεφαλαίου. Με λίγα λόγια, η πυρηνική ενέργεια είναι «φτηνή» για το μεγάλο κεφάλαιο που επενδύει σε αυτήν, αλλά «πανάκριβη» για τους εργαζόμενους και τα λαϊκά στρώματα, που καλούνται να πληρώσουν το βαρύτατο κόστος, πάνω από όλα βέβαια σε ανθρώπινες ζωές…
Δολοφόνοι…
Η διοίκηση της Tepco, από την πρώτη στιγμή φάνηκε πως ενδιαφέρθηκε πολύ περισσότερο για τις επιπτώσεις που θα έχει στην τιμή της μετοχής της και την φήμη της η διαρροή των πυρηνικών, παρά για την ανθρωπιστική καταστροφή που προκλήθηκε.
Σε συνεργασία με την ιαπωνική κυβέρνηση, προσπάθησε από την αρχή να υποβαθμίσει το μέγεθος της καταστροφής. Ενδεικτικά, την πρώτη εβδομάδα, ισχυριζόταν πως τα επίπεδα ραδιενέργειας στον αέρα ήταν («μόνο») διπλάσια από τα όρια ασφαλείας. Στη συνέχεια διαπιστώθηκε ότι τα «όρια» ήταν 13 φορές αυξημένα! Από τις 13/3, ο πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της εταιρείας, Μασατάκα Σιμίζου, δεν έχει εμφανιστεί πουθενά δημόσια, ενώ επισήμως «νοσηλεύεται με υψηλή αρτηριακή πίεση».
Ήδη από το 2002, επιστήμονες αποκάλυψαν πως δέκα ηλεκτρικές εταιρείες, ανάμεσα τους και η Tepco απέκρυπταν στοιχεία για διαρροές ή βλάβες σε πυρηνικά εργοστάσια ήδη από τη δεκαετία του 1970, όταν άρχισε η χρήση της πυρηνικής ενέργειας στην χώρα, χωρίς η ιαπωνική κυβέρνηση να κάνει κάτι ουσιαστικό.
Για την Tepco αποκαλύφτηκε μεταξύ άλλων πως είχε πλαστογραφήσει δεκάδες αναφορές ασφαλείας αποκρύπτοντας προβλήματα, βλάβες, διαρροές, ρωγμές και επισκευές που έκανε χωρίς να ενημερώνει κανέναν αρμόδιο. Ακόμη και μετά από αυτές τις αποκαλύψεις, κανένα στέλεχος της κυβέρνησης ή δικαστική αρχή δεν κινήθηκε κατά της εταιρείας. Επιπλέον, το 2007, όταν έπειτα από σεισμό προκλήθηκε πυρκαγιά στο σταθμό Κασιουαζάκι, με συνέπεια το θάνατο 11 ανθρώπων και την κατάληξη ραδιενεργά μολυσμένου νερού στη θάλασσα, η TEPCO πρώτα υποβάθμισε τον κίνδυνο και την επομένη ανακοίνωσε ότι διέρρευσαν μικρές ποσότητες υγρών ελάχιστης ραδιενεργούς περιεκτικότητας… Τελικά αναγκάστηκε να αναγνωρίσει ότι επρόκειτο για σχεδόν 1,5 τόνο υψηλά ραδιενεργών υγρών!
Όσοι επιστήμονες, τολμούσαν να αποκαλύψουν το τι πραγματικά συνέβαινε, αγνοούνταν πλήρως και οδηγούνταν στο να παραιτηθούν από τις θέσεις τους. Πως θα μπορούσε να γίνει αλλιώς, αφού στο πυρηνικό λόμπι που έχει επενδύσει τεράστια ποσά στην πυρηνική ενέργεια, συμμετέχουν υψηλόβαθμα πρώην ή νυν στελέχη της ιαπωνικής κυβέρνησης και μερικοί από τους μεγαλύτερους καπιταλιστές της χώρας;
Κατόπιν εορτής, και αφού η καταστροφή είναι ήδη γεγονός, η κυβέρνηση έδωσε εντολή για την άμεση αναβάθμιση των αντιδραστήρων της χώρας – παραδεχόμενη έτσι, εμμέσως πλην σαφώς, ότι οι κανόνες ασφαλείας που ίσχυαν πριν από τον καταστροφικό σεισμό των 9 Ρίχτερ και το επακόλουθο τσουνάμι της 11ης Μαρτίου ήταν ανεπαρκείς.
Εθνικοποίηση της παραγωγής ενέργειας κάτω από τον έλεγχο και τη διαχείριση της κοινωνίας και των εργαζομένων
Στην πραγματικότητα, οι εξελίξεις στην Ιαπωνία επιβεβαιώνουν με τον πιο δραματικό τρόπο, το πόσο καταστροφικό σύστημα για τον πλανήτη είναι ο καπιταλισμός.
Το μεγάλο κεφάλαιο, αποδεικνύει για άλλη μια φορά πως προκειμένου να διασφαλίσει τα κέρδη του είναι διαθετειμένο να προχωρήσει στα μεγαλύτερα εγκλήματα. Όσο η παραγωγή ενέργειας θα βρίσκεται στα χέρια των καπιταλιστών, τίποτα δεν θα διασφαλίζει πως δεν θα έχουμε νέες καταστροφές. Και όταν αυτές οι καταστροφές θα στοιχίζουν, τότε το κόστος θα το πληρώνουμε εμείς.
Η κυβέρνηση της Ιαπωνίας σχεδιάζει να αναλάβει τον έλεγχο της Tepco, ενισχύοντάς την με ενέσεις ρευστότητας από τα κρατικά κεφάλαια. Την ίδια ώρα, δεν υπάρχει καμία συγκεκριμένη δέσμευση της κυβέρνησης για πλήρη αποζημίωση των ανθρώπων που έμειναν άστεγοι και άνεργοι, ενώ ήδη σχεδιάζεται η αύξηση του ΦΠΑ και οι περικοπές κοινωνικών δαπανών προκειμένου να καλυφτεί το κόστος της ανασυγκρότησης.
Το σε ποιο τραγικό σημείο μπορεί να φτάσει τα πράγματα ο καπιταλισμός, ακόμα και στην Ιαπωνία, την δεύτερη πιο αναπτυγμένη χώρα του κόσμου, αποκαλύπτεται από ένα επίσης εξωφρενικό γεγονός. Η παροχή ηλεκτρικού ρεύματος στις ανατολικές περιοχές της χώρας, διακόπτεται για πολλές ώρες καθημερινά, αφού δεν μπορεί να παραχθεί αρκετό ρεύμα για να καλυφθούν οι ανάγκες. Η μεταφορά ρεύματος από τις δυτικές περιοχές (όπου η παραγωγή του ρεύματος δεν έχει επηρεαστεί) προς τις ανατολικές, δεν μπορεί να γίνει, γιατί οι δέκα διαφορετικές ιδιωτικές εταιρείες ηλεκτρισμού που λειτουργούν στην Ιαπωνία δεν έχουν συμβατή τεχνολογία η μία με την άλλη, έτσι δεν μπορούν να δώσουν ρεύμα στις περιοχές που πλήγηκαν!
Ο μόνος τρόπος να διασφαλιστεί πως η παραγωγή ενέργειας θα είναι σχεδιασμένη με τρόπο τέτοιο ώστε να εξυπηρετεί τις ανάγκες της κοινωνίας και να προστατεύει το περιβάλλον, είναι η εθνικοποίηση (ή κοινωνικοποίηση) των μονάδων παραγωγής ενέργειας, κάτω από συνθήκες εργατικού και κοινωνικού ελέγχου και διαχείρισης.
Ένας τόσο σημαντικός τομέας της οικονομίας, που έχει άμεση σχέση τόσο με τις βασικές λειτουργίες της κοινωνίας, όσο και με την επιβάρυνση του περιβάλλοντος, δεν είναι δυνατόν να παραμένει στα χέρια μιας χούφτας αδίστακτων κερδοσκόπων, για τους οποίους η ανθρώπινη ζωή και το περιβάλλον, δεν έχουν καμία αξία! Είναι σίγουρο πως τόσο στην ίδια την Ιαπωνία, όσο και διεθνώς, ολοένα και περισσότεροι εργαζόμενοι και νεολαίοι θα φτάνουν τα επόμενα χρόνια σε αυτό το συμπέρασμα και θα οργανώνονται για να το κάνουν πράξη. Η οργή και η θλίψη για τα θύματα, πρέπει σε αυτή την κατεύθυνση να βρει δίοδο.
