Ο σ. Αλέξανδρος Χατζηχαραλάμπους είναι ορειβάτης, πρώην μέλος της Ελληνικής Ομάδας Διάσωσης. Έχει συμμετάσχει σε πολλές ορειβατικές αποστολές ανάβασης στην Ελλάδα και το εξωτερικό (Κιλιμάντζαρο, Ελμπρούς, Άλπεις κα).
Η είδηση ότι η κυβέρνηση σχεδιάζει να επιβάλει εισιτήριο για την είσοδο στον Εθνικό Δρυμό Ολύμπου έχει προκαλέσει μεγάλες αντιδράσεις και δικαιολογημένα.
Ο πρώτος συλλογισμός που σου έρχεται στο μυαλό από την αδιανόητη αυτή πρόθεση, ειδικά όταν σκέπτεσαι ολιστικά για την εποχή που ζούμε, είναι ότι η σημερινή κεντρική εξουσία μην μπορώντας να στήσει στον Όλυμπο ανεμογεννήτριες, φωτοβολταϊκά ή να πραγματοποιήσει εξορύξεις (διότι πρόκειται για ένα βουνό «μύθο» – θα σηκωθούν ακόμα και οι Ολύμπιοι θεοί να τους βαράνε) σκέφτηκε τον πλέον ληστρικό τρόπο για να εκμεταλλευθεί οικονομικά, επιβάλλοντας οικονομικό τέλος εισόδου στον Όλυμπο, πολύ τσουχτερό και μάλιστα ημερήσιο (6 ευρώ ανά άτομο/ημέρα και 12 ευρώ ανά ΙΧ ανά ημέρα).
Δηλαδή αν μια 4μελής οικογένεια αποφασίσει να κάνει ένα μονοήμερο πικ-νικ στους πρόποδες του Ολύμπου θα πρέπει να πληρώσει 36 ευρώ! Ενώ αν μια 4μελής παρέα αποφασίσει να πεζοπορήσει για ένα ΠΣΚ θα πρέπει να πληρώσει 108 ευρώ (!) χωρίς να υπολογίζονται τα έξοδα των καταφυγίων, τα μεταφορικά κλπ. Και όλα αυτά απλά για μια επίσκεψη στο βουνό και το δάσος! Πιο χυδαία και πιο προκλητική εμπορευματοποίηση της φύσης δεν έχει ξαναυπάρξει.
Το πρόβλημα δεν είναι «στενά» οικονομικό
Θα ήταν όμως άτοπο και ανιστόρητο να μείνουμε μόνο στην «οικονομίστικη» προσέγγιση του όλου θέματος.
Πρόκειται για ένα σχεδιασμό ενταγμένο στο συνολικό πολιτικό, οικονομικό και νομοθετικό πλαίσιο που ξεδιπλώνεται γύρω μας και συνίσταται στην υπερεκμετάλλευση του περιβάλλοντος, παραδίδοντας το στα χέρια των εγχώριων και μη ιδιωτικών εταιριών.
Θεωρούμε ότι, μέσα σε αυτό το περιβάλλον, δεν θα έμεναν εκτός «κερδοσκοπικού κάδρου» πρακτικές, δράσεις και καθημερινές συνήθειες κοινωνικού χαρακτήρα και γενικότερα ό,τι αφορά στις ανθρώπινες ανάγκες και επιθυμίες που εξυφαίνουν μέρους του ιστού της κοινωνίας, όπως είναι κατεξοχήν η επαφή με τη φύση. Στην προκειμένη περίπτωση ό,τι από τα παραπάνω αφορά στο μυθικό βουνό του Ολύμπου είτε ως τέτοιο είτε ως χώρος που στο μακρινό παρελθόν αναπτύχτηκε ένας πολιτισμός που το νεοελληνικό μόρφωμα ουδεμία σχέση έχει .
Η στέρηση ή η εμπορευματοποίηση της ουσιαστικής επαφής με τη φύση είναι το ουσιαστικό «παράπλευρο» κέρδος για μια κεντρική εξουσία και τις ιδιωτικές εταιρίες που θα αναλάβουν την είσπραξη.
Η κεντρική εξουσία με αυτόν τον τρόπο πλαισιώνει, θωρακίζει, τεκμηριώνει το να θεωρείται και αποτελεί κανονικότητα η πλήρης εμπορευματοποίηση των πάντων. Μια κανονικότητα που, στο πλαίσιο της, όλα όσα συμβαίνουν και θα συμβούν στο περιβάλλον θα θεωρούνται συνηθισμένα.
Θα ήταν αφελές να θεωρούμε ότι ακόμα και αυτό που προγραμματίζουν για τον Όλυμπο δεν συμβάλει στο να φαίνονται όλες οι άλλες ακραίες και καταστροφικές πολιτικές για το περιβάλλον ως κανονικές.
Παρότι δεν αποτελεί ζήτημα του παρόντος σχολίου, η χαλκευμένη αυτή κανονικότητα στοχεύει, ανάμεσα σε άλλα, σε χειραγωγούμενες κοινωνικές συμπεριφορές και συνεχώς μειούμενες κοινωνικές αντιδράσεις και αντιστάσεις.
Να αντισταθούμε στην εμπορευματοποίηση
Πέρα από αυτό όμως υπάρχει και η ηθική πλευρά που αφορά την καθημερινότητα μας, τις ανθρώπινες ανάγκες και επιθυμίες μας. Εμπορευματοποιείται η ανάγκη μας να βρεθούμε σε χώρους, όπως ο Όλυμπος εν προκειμένω, που για πολλούς έχουν αξία προσωπική ή συλλογική.
Εμπορευματοποιείται η μεγαλύτερη εγχώρια πρόκληση όσων αγαπούν την ορεινή πεζοπορία να προσπαθήσουν να προσεγγίσουν το υψηλότερο σημείο της χώρας.
Εμπορευματοποιείται η επιθυμία μας να αποδράσουμε όταν το έχουμε ανάγκη προς αυτό τον χώρο είτε ως επιλογή ή είτε ως ανθρώπινη περιέργεια.
- Αρνούμαστε να μας βάζουν όρια και να εμπορευματοποιούν την καθημερινότητα μας αυτοί που στον τελευταίο τους απολογισμό για τις δασικές πυρκαγιές μιλούσαν για επιτυχία με εκατομμύρια καμένα στρέμματα.
- Αρνούμαστε να μπούμε έστω και στη συζήτηση με αυτούς που λένε ότι με το εισιτήριο δήθεν θα προστατευθεί ο Όλυμπος ή ότι δήθεν θα ενισχυθεί κάποιο «πράσινο ταμείο» όταν οι ίδιοι ευθύνονται για κάθε περιβαλλοντική καταστροφή για να την μετατρέψουν στη συνέχεια σε «ευκαιρία» μεγιστοποίησης του κέρδους των ιδιωτικών εταιριών.
- Αρνούμαστε να «αγοράσουμε» δημόσιο χώρο είτε αυτός αποτελεί χώρο των πολιτικών, κοινωνικών δράσεων μας είτε αυτός ο χώρος μας φέρνει πιο κοντά στην μήτρα από όπου προήλθαμε ως ανθρώπινο είδος.
- Αρνούμαστε να θεωρήσουμε ως αναγκαιότητα για το «καλό» του Ολύμπου να τον επισκέπτονται αυτοί που τον «αγαπούν» πραγματικά και για του λόγου το αληθές… πληρώνουν. Η ταξικότητα σε όλο της το μεγαλείο.
- Αρνούμαστε να κλείσουμε τα μάτια σε μία ακόμα ιδιωτική εκμετάλλευση στο όνομα της «προστασίας» του περιβάλλοντος.
- Αρνούμαστε να σταθούμε αλληλέγγυοι ή να συμφωνήσουμε με όσους μηχανισμούς και συλλογικότητες διαπραγματεύονται με την κυβέρνηση το θέμα του εισιτηρίου με στόχο να καρπωθούν κομμάτι της πίτας με οποιοδήποτε τρόπο (ορισμένους Οδηγούς Βουνού, Ορειβατικούς Συλλόγους κλπ.).
- Αρνούμαστε να εγκλωβιστούμε στην καπιταλιστική λογική ότι τα βουνά μπορεί να τα επισκεφθεί όποιος έχει την οικονομική δυνατότητα και όχι όλοι!
- Δεν μπορεί να μπει εισιτήριο στη Φύση!
