Άρθρο της Σύνταξης από το νέο τεύχος του «Ξ», 488, 28 Φλεβάρη – 14 Μάρτη
Στις ΗΠΑ βλέπουμε πολικές θερμοκρασίες που φτάνουν και τους -50 βαθμούς C, ενώ την ίδια στιγμή στην Αυστραλία χτυπάει καύσωνας που ανεβάζει τις θερμοκρασίες στους 50 βαθμούς C. Το 60% του πληθυσμού της άγριας πανίδας του πλανήτη εξαφανίστηκε από το 1970 μέχρι το 2014. Εξορυκτικές εταιρείες διαγκωνίζονται για το πώς θα εκμεταλλευτούν τα κοιτάσματα πετρελαίου που γίνονται προσβάσιμα από το λιώσιμο των πάγων στην Αρκτική. Από το 1993 ως το 2016 καταστράφηκε το ένα δέκατο των δασών του πλανήτη.
Την ίδια στιγμή τα ακραία καιρικά φαινόμενα δεν είναι πια σπάνια αλλά εμφανίζονται με όλο και μεγαλύτερη συχνότητα. Βλέπουμε όλο και περισσότερες καταστροφικές ξηρασίες, μεγαπυρκαγιές, τυφώνες και πλημμύρες. Οι συνέπειες των καταστροφών αυτών διαφέρουν ανάλογα με τη χώρα που συμβαίνουν οι καταστροφές αυτές. Στον τρίτο κόσμο οι ξηρασίες, οι τυφώνες και οι πλημμύρες συνεπάγονται μεγαλύτερες απώλειες ανθρώπινων ζωών αλλά οδηγούν και όλο και περισσότερους ανθρώπους να πάρουν το δρόμο της προσφυγιάς αφού δεν υπάρχει ούτε δείγμα κράτους πρόνοιας για να βοηθήσει τους πληγέντες να ξανασταθούν στα πόδια τους. Όμως και στον «ανεπτυγμένο» κόσμο είναι φανερό σε όλο και περισσότερους ανθρώπους ότι κάτι πάει πολύ στραβά με τον πλανήτη.
Σύμφωνα με τον ΟΗΕ, για να σταματήσει η άνοδος της θερμοκρασίας του πλανήτη στον 1,5βαθμούς C και να έχουν οι επόμενες γενιές τη δυνατότητα να αγωνιστούν για να αρχίσει να μειώνεται η θερμοκρασία στη γη και να αναστραφεί κλιματική αλλαγή, έχουμε μόλις 12 χρόνια! Σε διαφορετική περίπτωση η κλιματική αλλαγή θα λάβει ανεξέλεγκτες και μη αναστρέψιμες διαστάσεις.
Τα στοιχεία αυτά δεν προβληματίζουν πια μόνο την επιστημονική κοινότητα, αλλά έχουν γίνει κτήμα εκατομμυρίων ανθρώπων που ψάχνουν να βρουν τρόπους για να σώσουν τη ζωή στον πλανήτη.
***
Στην αιχμή αυτής της προσπάθειας βρίσκονται εδώ και κάποιους μήνες οι μαθητές σε όλο τον κόσμο, και κυρίως την Ευρώπη.
Το κίνημα αυτό ξεκίνησε από τη Σουηδή μαθήτρια Γκρέτα Τούνμπεργκ, που άρχισε να μην πηγαίνει στο σχολείο κάθε Παρασκευή για να διαμαρτύρεται έξω από τη βουλή διεκδικώντας από το πολιτικό σύστημα της χώρας να πάρει άμεσα όλα τα μέτρα που απαιτούνται για να αναχαιτιστεί η κλιματική αλλαγή.
Το παράδειγμα της ακολούθησαν μαθητές από την Αυστραλία, που έκαναν αποχή από τα μαθήματα και οργάνωσαν μαζικές διαδηλώσεις πολλών χιλιάδων. Το κίνημα εξαπλώθηκε στην Ελβετία, τη Βρετανία, την Ιρλανδία, τη Φιλανδία, τον Καναδά, ενώ στο Βέλγιο και τη Γερμανία έλαβε εντυπωσιακές διαστάσεις. Στη Γερμανία οι διαδηλώσεις έφτασαν τις δεκάδες χιλιάδες, ενώ στο Βέλγιο οι μαθητές που κατέβηκαν σε διαδηλώσεις έφτασαν στις 27 Γενάρη τις 100.000!
Σε όλες αυτές τις χώρες, μαθητές και μαθήτριες φεύγουν από τα σχολεία τους μια φορά τη βδομάδα και διαδηλώνουν ζητώντας μέτρα για την αναχαίτιση και αναστροφή της κλιματικής αλλαγής, με μαχητικότητα και ζωντάνια. Μερικά από τα χειροποίητα πλακάτ που κρατάνε γράφουν: «Sea levels are rising, so are we» (το επίπεδο της θάλασσας ανεβαίνει, το ίδιο και το κίνημα), «Winter is not coming» (Ο Χειμώνας δεν έρχεται – λογοπαίγνιο με ατάκα από την πολύ δημοφιλή σειρά Game of Thrones), «Sorry, I can’t tidy my bedroom, I have to save the planet» (συγγνώμη, δεν μπορώ να ταχτοποιήσω το δωμάτιο μου, πρέπει να σώσω τον πλανήτη), «System change, not climate change» (αλλάξτε το σύστημα, όχι το κλίμα).
***
Το επόμενο βήμα είναι ο παγκόσμιος συντονισμός των κινητοποιήσεων αυτών. Η 15η Μάρτη έχει οριστεί από τους ίδιους τους μαθητές σαν μέρα κινητοποιήσεων της νεολαίας σε όλο τον κόσμο ενάντια στην κλιματική αλλαγή.
Ήδη, όπως φαίνεται στον χάρτη, έχουν καλεστεί δεκάδες διαδηλώσεις σε πολλές πόλεις!
***
Τα αιτήματα αυτού του κινήματος όπως είναι φυσικό είναι μπερδεμένα.
Από τη μια υπάρχει η επιρροή των απόψεων που προωθεί το σύστημα για την «ατομική ευθύνη», όπου ΜΜΕ και μεγάλο κεφάλαιο προσπαθούν να μας πείσουν ότι όλοι έχουμε το ίδιο μερίδιο ευθύνης για την κλιματική αλλαγή και πως οι ατομικές μας πράξεις (π.χ. να μην ανάβουμε συχνά θερμοσίφωνο ή να σβήνουμε τα φώτα) μπορούν να αποτελέσουν τη λύση στο πρόβλημα. Τα ίδια τα στοιχεία τους διαψεύδουν, καθώς μόλις 100 εταιρείες παράγουν το 70% των αερίων του θερμοκηπίου παγκοσμίως!
Υπάρχει ταυτόχρονα η προσπάθεια διαφόρων ηγετών να εμφανιστούν «προοδευτικοί» και «ευαίσθητοι» και να ενσωματώσουν αυτό το κίνημα, αφού δεν κατάφεραν να σταματήσουν τις μαθητικές κινητοποιήσεις με απειλές (για πειθαρχικά, αποβολές, κ.α.). Τις τελευταίες μέρες ο Γάλλος πρόεδρος Μακρόν κάλεσε την Γκρέτα Τούνμπεργκ σε συνάντηση, ενώ ο Γιούνκερ της ΕΕ της φίλησε το χέρι σε ένδειξη υποτίθεται σεβασμού. Και οι δύο υποσχέθηκαν «μέτρα» για την κλιματική αλλαγή. Υποσχέσεις τέτοιες βέβαια έχουν δοθεί πολλές φορές, οι οποίες δεν υλοποιούνται ποτέ καθώς κάθε φορά τα κέρδη των μεγάλων εταιρειών μπαίνουν πιο ψηλά από το περιβάλλον. Το μόνο που φανερώνουν αυτές οι υποσχέσεις είναι η ανησυχία των ηγετών αυτών για το κίνημα που αναπτύσσεται από τη νεολαία.
Από την άλλη, υπάρχει στις κινητοποιήσεις των μαθητών μια διάχυτη αίσθηση ότι ότι χρειάζονται ριζοσπαστικές αλλαγές προκειμένου να αναχαιτιστεί η κλιματική αλλαγή, ενώ όλο και μεγαλύτερα τμήματα της νεολαίας καταλαβαίνουν ότι το πρόβλημα είναι συστημικό – πως το περιβάλλον δεν μπορεί να προστατευτεί στα πλαίσια ενός συστήματος που λειτουργεί με κινητήρια δύναμη τον ανταγωνισμό και την κερδοφορία και πως χρειάζεται ένα σύστημα που θα βάζει σε προτεραιότητα την κοινωνία, και τη ζωή στον πλανήτη στο σύνολο της.
Συνολικά το κίνημα αυτό είναι από τα πιο ελπιδοφόρα μηνύματα της τελευταίας περιόδου, καθώς δείχνει ότι η νεολαία αγωνίζεται και ψάχνει να βρει τρόπους να αλλάξει τον κόσμο!
