Η μείωση της φορολογίας για τις μεγάλες επιχειρήσεις αποτελεί πυλώνα της νεοφιλελεύθερης οικονομικής σκέψης και των δεξιών πολιτικών κομμάτων. Με βάση την ανάλυση των νεοφιλελεύθερων, αν μειωθούν οι φόροι στις επιχειρήσεις, αυτό θα οδηγήσει σε αύξηση των επενδύσεων, σε αύξηση των μισθών, σε μεγαλύτερο κύκλο εργασιών και άρα σε μείωση της ανεργίας. Αυτά στη θεωρία.
Με την άνοδο του πολυεκατομμυριούχου επιχειρηματία Ντόναλντ Τραμπ και του Ρεπουμπλικανικού κόμματος στην εξουσία των ΗΠΑ ξεκίνησαν οι νεοφιλελεύθερες αλλαγές που υποτίθεται θα ωφελούσαν την αμερικάνικη κοινωνία. Αν και υπήρχαν διάφορες φωνές διαμαρτυρίας, το φορολογικό νομοσχέδιο που ψηφίστηκε το Δεκέμβρη του 2017, μείωσε τη φορολογία των μεγάλων επιχειρήσεων από το 35% στο 21%.
Τζάμπα υποσχέσεις
Πρόσφατο δημοσίευμα της εφημερίδας «Guardian» περιγράφει πως οι μεγάλες εταιρείες των ΗΠΑ επωφελήθηκαν από το μέτρο, σε αντίθεση με την κοινωνία, η οποία συνέχισε να βιώνει τις μαζικές απολύσεις και τους πενιχρούς μισθούς.
Οι εταιρείες AT&T, General Motors και Wells Fargo υποσχέθηκαν να διαθέσουν τα χρήματα που θα εξοικονομούσαν από τη μείωση της φορολογίας στη δημιουργία θέσεων εργασίας και σε νέες επενδύσεις. Συγκριμένα ο Ράνταλ Στίβενσον, διευθύνων σύμβουλος της AT&T, υποσχέθηκε το Νοέμβριο του 2017 επενδύσεις 1δις δολαρίων, όπως και τη δημιουργία 7.000 νέων θέσεων εργασίας. Ας δούμε τι ακολούθησε…
«Οι υποσχέσεις που είχαν δοθεί πριν την ψήφιση της νέας νομοθεσίας δεν έχουν εκπληρωθεί» είπε η Μπέτσι Λαφοντέν, εργαζόμενη στο τηλεφωνικό κέντρο της ΑΤ&Τ στο Άπλετον του Ουισκόνσιν. Η Μπέτσι εργαζόταν εκεί για σχεδόν 30 χρόνια, μέχρι να απολυθεί το Μάρτιο του 2019 λόγω της διακοπής λειτουργίας του τηλεφωνικού κέντρου.
Ο Στέφεν Σμιθ δούλευε σε τηλεφωνικό κέντρο της AT&T στην πόλη Μέριντεν της πολιτείας Κονέντικατ για περισσότερα από 20 χρόνια, μέχρι που ο τηλεπικοινωνιακός κολοσσός ανακοίνωσε ότι κλείνει τα 3 τηλεφωνικά κέντρα της πόλης το Φεβρουάριο του 2019.
«Στα 46 μου ψάχνω για νέα δουλειά. Αυτό που μας είπανε είναι ότι είτε θα μετακομίσουμε Νότια είτε θα χάσουμε την εργασία μας. Ήταν κάτι τελείως απρόσμενο, δεν είχαμε την παραμικρή ιδέα».
Αντί λοιπόν να δημιουργήσουν νέες θέσεις εργασίας όπως υπόσχονταν, οι μεγάλες επιχειρήσεις προχώρησαν σε μαζικά κλεισίματα παραρτημάτων τους. Έτσι, οι απροειδοποίητες μαζικές απολύσεις έχουν γίνει πλέον συνήθεια, όχι μόνο για την AT&T αλλά και για πολλές ακόμη μεγάλες επιχειρήσεις. Τι έγιναν λοιπόν όλα αυτά τα λεφτά που γλιτώσανε από τη φορολογία και θα πήγαιναν υποτίθεται σε νέες θέσεις εργασίας; Μα φυσικά έμειναν στις τσέπες των ιδιοκτητών αυτών των επιχειρήσεων.
Τεράστια κέρδη και συνέχιση των απολύσεων
Το όφελος από τη μείωση της φορολογίας για την AT&T ήταν 21 δις δολάρια. Αντί για τη δημιουργία θέσεων εργασίας και την αύξηση επενδύσεων που υποσχόταν η εταιρεία, μείωσε τις θέσεις εργασίας κατά 23.328 μέσα σε 1,5 χρόνο και τις επενδύσεις κατά 1,4 δις δολάρια.
Η Μέρι Μπάρα, γενική διευθύντρια της General Motors, ήταν μία από τους οικονομικούς συμβούλους του προέδρου Τραμπ στη φορολογική μεταρρύθμιση. Η εταιρεία υποστήριξε τη φορολογική μεταρρύθμιση δηλώνοντας: «Είναι ωφέλιμη για την αμερικάνικη οικονομία, την βιομηχανία και δημιουργεί θέσεις εργασίας».
Το Νοέμβρη του 2018 η General Motors ανακοίνωσε τη διακοπή λειτουργίας 5 εργοστασίων σε Μίσιγκαν, Οχάιο, Μέρυλαντ και Οντάριο του Καναδά, με αποτέλεσμα την απώλεια 14.000 θέσεων εργασίας στις περιοχές αυτές. Την ίδια ώρα που η General Motors έκλεινε εργοστάσια, διέθετε 10 δις δολάρια για την επαναγορά δικών της μετοχών* που της απέφεραν τελικά 18 δις δολάρια, ενώ δεν πλήρωσε καθόλου ομοσπονδιακούς φόρους για τη χρονιά που πέρασε.
Ο Ντάνιελ Άνταμς δούλευε στο εργοστάσιο της General Motors στο Λόρντσταουν του Οχάιο για περισσότερα από 25 χρόνια. Είναι ένας από τους εκατοντάδες εργαζόμενους που ήρθαν αντιμέτωποι με τον ξεριζωμό από τον τόπο κατοικίας των ίδιων και των οικογενειών τους για να συνεχίσουν να εργάζονται:
«Είναι σα να έχεις ένα περίστροφο στο κεφάλι σου. Δεν καταστρέφουν απλώς εργαζόμενους, καταστρέφουν ολόκληρες οικογένειες».
Και οι «αγίες τράπεζες»
Η τέταρτη μεγαλύτερη τράπεζα στις ΗΠΑ, η Wells Fargo, είχε δεσμευτεί ότι μετά τις φοροελαφρύνσεις Τραμπ θα αύξανε το βασικό μισθό σε 15 δολάρια την ώρα και θα επένδυε σε ανθρώπινο δυναμικό αυξάνοντας τις θέσεις εργασίας της.
Η εταιρεία έχει εξοικονομήσει 3,7 δις δολάρια το χρόνο από το νέο σύστημα φοροελαφρύνσεων, ενώ συνολικά τα μέτρα του Τράμπ για τις τράπεζες το 2018 έφεραν κέρδη 47 φορές μεγαλύτερα από τα αντίστοιχα κόστη για την αύξηση του κατώτατου μισθού.
Αντί για επενδύσεις σε ανθρώπινο δυναμικό, η Wells Fargo έκανε επαναγορές μετοχών συνολικής αξίας 22,6 δις δολαρίων, αύξησε κατά 36% τους μισθούς των γενικών διευθυντών και ανακοίνωσε τα σχέδια της τον Σεπτέμβριο του 2018 για μείωση 26.000 θέσεων εργασίας στις ΗΠΑ.
«Κανείς εδώ δεν είδε κάποιο όφελος. Αντιθέτως η εταιρεία άλλαξε το πρόγραμμα ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης για το 2019, οι χρεώσεις για συνταγογραφήσεις και φάρμακα έχουν αυξηθεί όπως και το συνολικό κόστος περίθαλψης» είπε ο Μαρκ Γουίλι, υπάλληλος γραφείου της Wells Fargo στο Ντε Μόιν της Αϊόβα.
Σύμφωνα με έκθεση της Υπηρεσίας Ερευνών του Κογκρέσου, η μείωση της φορολογίας δεν επηρεάζει την οικονομία ή την άνοδο των μισθών, αλλά αυτοί που βγαίνουν κερδισμένοι περισσότερο από οποιονδήποτε άλλον είναι οι επενδυτές και οι μεγαλοεπιχειρηματίες.
«Τα στοιχεία συνεχίζουν να ενισχύουν την άποψη ότι η μείωση της φορολογίας που πέρασε ο Τραμπ και το Ρεπουμπλικανικό Κόμμα ήταν μια απάτη, ένα τεράστιο δόλωμα που υποσχόταν μεγάλες αυξήσεις στις αποδοχές των εργαζομένων, περισσότερες θέσεις εργασίας και νέες επενδύσεις. Αλλά αντί για όλα αυτά, κυρίως, πλούτισαν οι διευθύνοντες σύμβουλοι και οι ήδη πλούσιοι» δήλωσε στην εφημερίδα “Guardian” ο Φρανκ Κλεμέντε, εκτελεστικός διευθυντής της ένωσης Αμερικανών για την Φορολογική Δικαιοσύνη (ATF).
Ο καπιταλισμός εξοργίζει
Τα παραπάνω εξηγούν σε μεγάλο βαθμό τους λόγους για τους οποίους μεγάλα τμήματα της αμερικανικής κοινωνίας αναζητούν εναλλακτικές στο σύστημα των ακραίων ανισοτήτων. Πρόσφατη δημοσκόπηση της εταιρείας Axios στις ΗΠΑ έδειξε τα εξής ενδιαφέροντα στοιχεία:
- το 40% των Αμερικανών πολιτών θα προτιμούσαν να ζουν σε μια σοσιαλιστική χώρα αντί για μια καπιταλιστική.
- Το 55% των γυναικών ηλικίας μεταξύ 18 και 54 ετών προτιμούν το σοσιαλισμό από τον καπιταλισμό.
- Το 66% των πολιτών συμφωνεί ότι η καθολική ιατροφαρμακευτική περίθαλψη ήταν σήμα κατατεθέν των σοσιαλιστικών χωρών.
- το 72% τάσσεται υπέρ της δωρεάν και δημόσιας εκπαίδευσης.
- το 68% πιστεύει ότι ο επαρκής μισθός για την κάλυψη των βασικών αναγκών αποτελεί κομμάτι ενός σοσιαλιστικού συστήματος.
Ασφαλώς υπάρχουν διαφορετικές ερμηνείες για το τι σημαίνει η έννοια σοσιαλισμός, και προφανώς στην αμερικάνικη κοινωνία υπάρχει ακόμα πολύ μπέρδεμα γύρω από αυτή την έννοια. Παρόλα αυτά, αυτή η αγωνιώδης αναζήτηση εναλλακτικών είναι αποτέλεσμα της τεράστιας οργής για το σύστημα του κέρδους των λίγων σε βάρος των πολλών. Πλατιά στρώματα φτωχών και καταπιεσμένων στις ΗΠΑ, αντιλαμβάνονται πλέον καθαρά ότι ο καπιταλισμός δουλεύει για να διατηρούν και να αυξάνουν τα κέρδη τους οι πλούσιοι σε βάρος των φτωχών της χώρας τους και του πλανήτη.
Παντού οι ίδιες πρακτικές σε βάρος των φτωχών
Όσο για τη χώρα μας, τα οικονομικά σχέδια της ΝΔ και του «αντισυστημικού» ναζιστικού κόμματος της ΧΑ είναι επίσης να μειώσουν τη φορολογία των μεγάλων επιχειρήσεων στο 20% και 15% αντίστοιχα, με βάση τα προγράμματά τους. Με τον τρόπο αυτό, υπόσχονται ότι θα αρχίσουν ξανά οι επενδύσεις, η οικονομία θα μπει σε τροχιά ανάπτυξης και θα δημιουργηθούν νέες θέσεις εργασίας.
Αυτό που πρόκειται να γίνει όμως, όπως βλέπουμε και από τις ΗΠΑ, είναι το ακριβώς αντίθετο: θα μειωθούν οι επενδύσεις, το ίδιο και οι θέσεις εργασίας και οι μισθοί των εργαζομένων, οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις δε θα αντέξουν στον ανταγωνισμό, τα μεγάλα αφεντικά θα τσεπώσουν ζεστό κρατικό χρήμα και θα γίνουν ακόμη μεγαλύτερα.
Πρέπει λοιπόν να σπάσουμε το νεοφιλελεύθερο μύθο που θέλει να παρουσιάσει τις πολιτικές υπέρ του κεφαλαίου ως πολιτικές από τις οποίες επωφελείται όλη η κοινωνία. Ο μόνος τρόπος να αυξηθούν οι μισθοί και να μειωθεί η ανεργία είναι με τον μαζικό και οργανωμένο αγώνα της κοινωνίας και του εργατικού κινήματος ενάντια στο κεφάλαιο και τους πολιτικούς του εκπροσώπους.
* Η επαναγορά μετοχών μιας εταιρείας από την ίδια είναι μια συνηθισμένη πρακτική εταιρειών που είναι εισηγμένες στο χρηματιστήριο. Μια εταιρεία, αγοράζοντας τις ίδιες της τις μετοχές ανεβάζει (τεχνητά) την αξία τους, και επιστρέφει με αυτόν τον τρόπο ένα μέρος των κερδών ή των αποθεμάτων της στους μετόχους της.
