Του Τάκη Γιαννόπουλου
Το κείμενο που ακολουθεί αποτελεί ομιλία του συντρόφου Τάκη Γιαννόπουλου που έγινε στη συζήτηση «Η άνοδος της Ακροδεξιάς στην Ευρώπη – Η δίκη της Χρυσής Αυγής» που διοργανώθηκε στα πλαίσια του 19ου Αντιρατσιστικού Φεστιβάλ στην Αθήνα. Περισσότερα για τη συζήτηση δείτε εδώ: xekinima.org.
Το Brexit άνοιξε μια μεγάλη συζήτηση διεθνώς για το ρόλο και τις δυνατότητες της ακροδεξιάς, των ευρωσκεπτικιστών και κατά πόσο το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος στην Βρετανία αντανακλά μια νίκη της ακροδεξιάς.
Στην πραγματικότητα το Brexit ήταν πάνω από όλα ένας σεισμός ενάντια στο κατεστημένο και τις αστικές τάξεις στην Βρετανία, την ΕΕ και παγκόσμια.
Παρά την παγκόσμια εκστρατεία φόβου τα εργατικά και λαϊκά στρώματα στην Βρετανία έδωσαν την δική τους ταξική απάντηση που συγκλονίζει ήδη τόσο τους Τόρις όσο και τους Εργατικούς ξεκινώντας το ξήλωμα του πουλόβερ της καπιταλιστικής ΕΕ.
Πριν φτάσουμε στο Brexit έχει σημασία να δούμε ότι η Αυστρία και η Κύπρος ήταν τα τελευταία επεισόδια ενός ντόμινο εκλογικών επιτυχιών της ακροδεξιάς σε όλες της τις μορφές σε μια σειρά εκλογικές αναμετρήσεις μετά τις Ευρωεκλογές του 2014.
Στην Αυστρία, όπου χθες το Συνταγματικό Δικαστήριο αποφάσισε επανάληψη των προεδρικών εκλογών, τον Μάη 1 στους 2 ψηφοφόρους ψήφισε το ακροδεξιό Κόμμα της Ελευθερίας και τον Ν.Χόφερ. Για 31.000 ψήφους ο Χόφερ έχασε την δυνατότητα για πρώτη φορά μεταπολεμικά ένα ακροδεξιό κόμμα να αναδειχτεί στο ανώτατο πολιτικό αξίωμα μιας χώρας της Ευρώπης.
Βέβαια σε κυβερνήσεις συνεργασίας το FPO έχει συμμετάσχει 2 φορές στο παρελθόν την περίοδο 2000-2007 ελέω των Χριστιανοδημοκρατών.
Στην Κύπρο στις εκλογές του Μαΐου για πρώτη φορά το αδελφό κόμμα της Χρυσής Αυγής στην Κύπρο ΕΛΑΜ μπήκε στην Βουλή συγκεντρώνοντας 3.71% και εκλέγοντας 2 βουλευτές.
Συνολικά σε 14 εκλογικές αναμετρήσεις τα τελευταία χρόνια η ακροδεξιά σε όλες της τις εκφάνσεις κατέγραψε τα εξής αποτελέσματα:
- Σε 5 χώρες συγκέντρωσε πάνω από 20% των ψήφων
- Σε 5 χώρες συγκέντρωσε 10-20% των ψήφων.
- Σε 4 χώρες συγκέντρωσε 3.7-10% των ψήφων.
Τα καθαρά ναζιστικά κόμματα συγκέντρωσαν: Χρυσή Αυγή 6.6% στην Ελλάδα, ΕΛΑΜ 3.71% στην Κύπρο, η «Σλοβακία μας» 8% στην Σλοβακία και το Jobik 21% στην Ουγγαρία.
Μερικά ακόμα στοιχεία δείχνουν ότι:
Στην Σκανδιναβία σε 3 από τις 4 χώρες της (Δανία, Φιλανδία, Νορβηγία) υπάρχουν κυβερνήσεις συνεργασίας με την συμμετοχή ακροδεξιών κομμάτων.
Στην Γαλλία η Μ. Λεπέν του Γαλλικού Εθνικού Μετώπου στις περιφερειακές εκλογές του περασμένου Νοέμβρη συγκέντρωσε το 26% των ψήφων ενώ τώρα εμφανίζεται πρώτη στις δημοσκοπήσεις ενόψει των ερχόμενων προεδρικών εκλογών που θα γίνουν στις 23 Απρίλη και στις 7 Μάη του 2017.
Στην Γερμανία η Εναλλακτική για την Γερμανία ( AfD) συγκέντρωσε τον περασμένο Μάρτη στις εκλογές 3 κρατιδίων ποσοστά από 12.6% ως 24.3%. Στην ίδια χώρα αναπτύσσει σημαντική δράση το αντιισλαμικό κίνημα PEGIDA και το νεοναζιστικό NPD.
Στην Ουγγαρία πρόεδρος είναι ο ακροδεξιός Όρμπαν με τρίτο κόμμα το ναζιστικό Jobic.
Στην Πολωνία κυβερνά το κόμμα Νόμου και Δικαιοσύνης που κινείται μεταξύ Δεξιάς και Ακροδεξιάς.
Ουσιαστικά μόνο σε μια μεριά του Νότου της Ευρώπης (Ισπανία, Πορτογαλία) η ακροδεξιά έχει περιθωριακά ποσοστά.
Λίφτινγκ στο προφίλ της Ακροδεξιάς
Εδώ και χρόνια τα ακροδεξιά κόμματα επιχειρούν ένα συστηματικό λίφτινγκ στο προφίλ τους προκειμένου να προσελκύσουν ψηφοφόρους και να εκμεταλλευτούν την οικονομική κρίση, το κύμα των προσφύγων και τις τρομοκρατικές επιθέσεις του ISIS.
Προσπαθούν να εμφανιστούν με αντισυστημικό προφίλ, να υιοθετήσουν αιτήματα της Αριστεράς, να επικεντρώσουν στην Ισλαμοφοβία και σε πολιτικές εναντίον των προσφύγων, να χτίσουν πάνω στον λαϊκισμό.
Χαρακτηριστικά ο σύμβουλος εξωτερικής πολιτικής της Μ. Λεπέν, Aymeric Chauprade, αντιπρόσωπος του Εθνικού Μετώπου στο Ευρωκοινοβούλιο, παραδέχτηκε στον αρχισυντάκτη του Spiegel Online και δημοσιογράφο του American Interest, Τσάρλς Χάουλι, τα εξής:
«Αλλάζουμε την ταυτότητά μας, αργά αλλά σταθερά. Πρέπει να καθαρίσουμε την ιστορία μας και την φήμη μας και να πείσουμε τον κόσμο ότι είμαστε ένα πατριωτικό κόμμα, με οπαδούς από την Αριστερά και την Δεξιά»
Ένα στοιχείο της προσαρμογής είναι ότι τα συγκεκριμένα κόμματα επιχειρούν να θάψουν δεκαετίες αντισημιτισμού ή απροκάλυπτου εθνικοσοσιαλισμού και να επικεντρωθούν στο μίσος κατά του Ισλάμ.
Δίνουν έμφαση στην έξοδο από το ευρώ ή την ΕΕ ειδικά μετά το Brexit αφήνοντας στην άκρη τα παραδοσιακά ακροδεξιά χαρακτηριστικά τους και τονίζοντας περισσότερο τα λαικίστικα στοιχεία στα συνθήματά τους.
Έχουν διαφορές μεταξύ τους γι αυτό άλλωστε μοιράζονται σε 3 ομάδες στο Ευρωκοινοβούλιο ενώ τα ναζιστικά κόμματα είναι εκτός όλων των ομάδων παρότι τα προγραμματικά σημεία τους τέμνονται σε πολλά ζητήματα.
Η Ακροδεξιά στις Βόρειες χώρες της Ευρώπης συμμετέχει στην εφαρμογή άγριων πολιτικών λιτότητας ενώ αυτή του Νότου κτίζει πάνω σε ένα αντιμνημονιακό προφίλ.
Όπως εξηγεί ο Άγγελος Χρυσόγελος (Senior Fellow του Royal Institute for International Affairs Chatlam House) στο www.naftemporiki.gr
«Κατά τη δεκαετία του 80 τα ακροδεξιά κόμματα στην Ευρώπη έβρισκαν υποστήριξη κυρίως μεταξύ του παραδοσιακού ακροατηρίου του φασισμού: μικροαστοί με αυταρχικές ιδέες εναντίον του κράτους πρόνοιας, των μεταναστών και των μειονοτήτων…. Από την δεκαετία του 90 σταδιακά μετατράπηκαν σε μεγάλα ”εργατικά” κόμματα των χωρών τους, με την έννοια ότι προσέλκυσαν νέους άνδρες προερχόμενους από την εργατική τάξη… Με την νέα κρίση σήμερα προσελκύουν πλέον και μεσοαστικά στρώματα, που στο παρελθόν ήταν μη δεκτικά στο ακροδεξιό μήνυμα. Η κρίση αποτέλεσε άλλο ένα βήμα στην ”κανονικοποίηση” της ακροδεξιάς, της οποίας το κοινωνικό προφίλ θυμίζει πια περισσότερο τους διαταξικούς συνασπισμούς των μετριοπαθών κομμάτων (Συντηρητικών, Σοσιαλδημοκρατών) παρά κάποια έκφραση ακραίων ή ριζοσπαστικών περιθωριοποιημένων ομάδων…»
Ελλάδα
Στην περίπτωση της Χρυσής Αυγής στην Ελλάδα ισχύει ότι προσπαθεί να κρύψει με κάθε τρόπο το ναζιστικό της υπόβαθρο και να εμφανιστεί η μόνη συνεπής στον αντιμνημονιακό και εθνικό αγώνα.
Διόλου τυχαία τον τελευταίο καιρό εμφανίστηκαν μια σειρά νέα σχήματα στον χώρο της ακροδεξιάς στην Ελλάδα όπως: Η Εθνική Ενότητα των Καρατζαφέρη- Μπαλτάκου, το νέο κόμμα του Φαήλου Κρανιδιώτη, το σχήμα Λαϊκή Εθνική Πατριωτική Ένωση( ΛΕΠΕΝ) του πρώην χρυσαυγίτη Χρήστου Ρήγα, το Πατριωτικό Μέτωπο Νεολαίας «Χριστόδουλος».
Την πρωτοκαθεδρία διατηρεί η ναζιστική Χρυσή Αυγή που καταγράφεται σταθερά σαν τρίτο κόμμα, παρά τις διώξεις και με ποσοστά που σύμφωνα με την τελευταία δημοσκόπηση των εξαμηνιαίων Τάσεων της MRB κυμαίνονται με βάση την αναγωγή και την πιθανότητα σφάλματος μεταξύ 6,6 – 9%.
Με σταθερή κοινωνική βάση ανάμεσα σε φτωχά λαϊκά στρώματα και εκμεταλλευόμενη τις μνημονιακές πολιτικές της «πρώτη φορά καθόλου Αριστερά» κυβέρνησης η Χρυσή Αυγή κτίζει πάνω στην αίσθηση ότι διώκονται γιατί αγωνίζονται ενάντια στα μνημόνια και όχι γιατί είναι ναζιστική συμμορία του κοινού ποινικού δικαίου. Έχει και αυτή 2 γραμμές στο εσωτερικό της σχετικά με το προφίλ της: αν θα μετατραπεί σε μια πιο light ακροδεξιά εκδοχή ή θα παραμείνει το κόμμα των ταγμάτων εφόδου που ελέγχουν τους δρόμους και γειτονιές ολόκληρες.
Brexit
Μετά το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος στην Βρετανία έχει ξεκινήσει μια πρωτοφανής σε ένταση και έκταση εκστρατεία από τα συστημικά ΜΜΕ διεθνώς να πείσουν ότι το Brexit ήταν ακροδεξιό, ξενοφοβικό, ρατσιστικό, απομονωτικό, ότι το ψήφισαν γέροι και αμόρφωτοι κοκ.
Η αλήθεια είναι ότι η ψήφος στο Brexit ήταν πάνω από όλα μια ταξική ψήφος. Ήταν ένας τρόπος για να εκφράσουν τα εκατομμύρια των καταπιεσμένων και φτωχών της Βρετανίας την οργή τους ενάντια στις πολιτικές λιτότητας που τους καταστρέφουν την ζωή.
«Ήταν η πιο ταξική ψήφος στην ιστορία της Βρετανίας»
αναφέρουν σε άρθρο τους οι –υπεράνω κάθε υποψίας για αριστερισμό– Financial Times
«Δεν βρήκαμε ούτε έναν υποστηρικτή του ΝΑΙ στις φτωχογειτονιές του Βόρειου Μάντσεστερ»
αναφέρει η Guardian φιλοξενώντας και μια απόλυτα χαρακτηριστική δήλωση μιας κατοίκου της περιοχής που έλεγε:
«είναι απλό αυτό που συνέβη. Οι πλούσιοι ψήφισαν να μείνουμε και οι φτωχοί να φύγουμε».
Με το ΝΑΙ ήταν το City του Λονδίνου, ο Σόρος, η πολυεθνική Vodafone, οι Tories, ο Ομπάμα, η Μέρκελ, ο Σόιμπλε, η βρετανική ΓΣΕΕ (TUC).
Και με το ΟΧΙ δεν ήταν μόνο οι Φάραντζ και Τζόνσον αλλά τα βασικά κόμματα της Αριστεράς που στην Αγγλία είναι εξωκοινοβουλευτικά όπως το Socialist Party, το SWP, το ΚΚ Βρεταννίας, μαχητικά συνδικάτα βάσης κοκ.
Το ακροδεξιό ρατσιστικό UKIP του Φάραντζ έκτισε την εκστρατεία του σε ρατσιστικά συνθήματα τύπου «26 εκατομμύρια Ευρωπαίοι ψάχνουν για δουλειά. Και ποιανού την δουλειά νομίζεις ότι θέλουν;» ή σε ψέματα που ο ίδιος ο Φάραντζ διέψευσε αμέσως μετά το δημοψήφισμα όπως το ότι θα διέθετε τα 350 εκατομμύρια στερλίνες που κατά την εκτίμησή του το Λονδίνο έστελνε κάθε βδομάδα στην ΕΕ στο Εθνικό Σύστημα Υγείας(NHS) της Μεγάλης Βρετανίας.
Ο ίδιος ο Φάραντζ είναι παιδί του συστήματος. Πρώην χρηματιστής και μέλος των Συντηρητικών που έχει στελεχώσει το κόμμα του με πολυεκατομμυριούχους όπως ο Στιούαρτ Γουίλερ ή ο Αντριου Ρέιντ και δήλωσε πριν 3 χρόνια με αφορμή τον θάνατο της Μ.Θάτσερ πως «ήταν ο μόνος πολιτικός που κρατούσε το πνεύμα του θατσερισμού ζωντανό».
Στο πρόγραμμά του το UKIP αυτοπροσδιορίζεται ως «φιλελεύθερο, μη ρατσιστικό κόμμα που επιδιώκει την αποχώρηση της Βρετανίας από την ΕΕ
Στις θέσεις του που σβήνονται και ξαναγράφονται ανάλογα με την εποχή ξεχωρίζουν αυτές υπέρ του κεφαλαίου όπως: κατάργηση όλων των οικολογικών φόρων και των επιδοτήσεων για ανεμογεννήτριες υιοθέτηση της πυρηνικής ενέργειας κατάργηση του φόρου κληρονομιάς και εκτεταμένες φοροαπαλλαγές για τις επιχειρήσεις ενιαίοι φορολογικοί συντελεστές για ιδιώτες και επιχειρήσεις περικοπές επιδομάτων και κάθε μορφής κρατικών δαπανών με εξαίρεση τις αμυντικές.
Βέβαια αυτές που προβάλλει περισσότερο είναι αυτές που αφορούν τους πρόσφυγες, τους φορείς του Aids και την έξοδο από την ΕΕ. Γι αυτό άλλωστε μερίδα της βρετανικής αστικής τάξης όπως ο Ρ. Μέρντοχ συμφωνεί με το Brexit προκειμένου «να απαλλαγεί από την γερμανική κυριαρχία».
Ο άλλος επιφανής ακροδεξιός Μπόρις Τζόνσον βασικά είναι θαυμαστής του Φάραντζ και της πάλαι ποτέ Βρετανικής Αυτοκρατορίας.
Πολιτικά «διλήμματα»;
Σε διλημματικού χαρακτήρα διαδικασίες όπου ψηφίζεις ΝΑΙ ή ΌΧΙ είναι αναπόφευκτο να συστρατεύονται δυνάμεις με εντελώς διαφορετικές στοχεύσεις και ιδεολογικές καταβολές.
Εδώ αξίζει να θυμίσουμε ότι στο περυσινό ελληνικό δημοψήφισμα της 5ης Ιούλη τα μόνα κοινοβουλευτικά κόμματα που ήταν υπέρ του δημοψηφίσματος και υπέρ του ΟΧΙ ήταν πέρα από τον ΣΥΡΙΖΑ οι ΑΝΕΛ και η Χρυσή Αυγή. Επίσης στο κίνημα των Πλατειών το 2011 συμμετείχαν σε κάποιες περιπτώσεις και εθνικιστικά φασιστικά στοιχεία. Από αυτό προκύπτει ότι δεν θα έπρεπε να πάρουμε μέρος στο κίνημα των πλατειών ή να ψηφίσουμε ΟΧΙ πέρυσι;
Καθήκον της Αριστεράς είναι να παρεμβαίνει και να συμβάλλει στην διαμόρφωση συνειδήσεων και στην πορεία των κινημάτων προς αριστερή ριζοσπαστική κατεύθυνση. Διαφορετικά αφήνει πεδίο δόξης λαμπρό στους Ναζί και την ακροδεξιά να κάνουν αυτοί ότι δεν κάνει η αριστερά.
Αυτό που επέτρεψε σε όλους αυτούς τους τύπους και σχήματα που για δεκαετίες ήταν ασήμαντες ομάδες στο περιθώριο της πολιτικής να εμφανιστούν δυναμικά στο προσκήνιο ήταν το τεράστιο πολιτικό κενό και η έλλειψη μιας μαζικής πραγματικά ριζοσπαστικής και επαναστατικής Αριστεράς.
Όταν η Αριστερά γίνεται συστημική…
Την ίδια ώρα που η ακροδεξιά γινόταν πιο αντι-συστημική η Αριστερά γινόταν συστημικότερη του συστήματος.
Στην δημοσκόπηση της MRB που προαναφέραμε η απάντηση ΚΑΝΕΝΑΣ και ΚΑΝΕΝΑ στις ερωτήσεις για τον καταλληλότερο πρωθυπουργό και το καταλληλότερο κόμμα αγγίζει σχεδόν το 50% και είναι υπερδιπλάσιο από τις απαντήσεις υπέρ του Μητσοτάκη ή του Τσίπρα της ΝΔ ή του ΣΥΡΙΖΑ.
Υπάρχει σε εξέλιξη ένας αγώνας δρόμου ανάμεσα στις δυνάμεις της αντίδρασης και την ριζοσπαστική Αριστερά για το ποιος θα καλύψει αυτό το κενό.
Ο Γ. Καρατζαφέρης παλιότερα σε δηλώσεις του αντιγράφοντας δήλωση του Ζαν Μαρί Λεπέν είχε πει ότι είναι «στα εθνικά θέματα δεξιός στα κοινωνικά αριστερός και στα οικονομικά φιλελεύθερος»
Στην πράξη το ΛΑΟΣ όταν το σύστημα το χρειάστηκε μπήκε στην κυβέρνηση αποδεικνύοντας το τι πραγματικά πρεσβεύει η ακροδεξιά στην πράξη.
Γι’ αυτό το κεντρικό ερώτημα είναι «τι Αριστερά θέλουμε;».
Αυτή που ευαγγελίζεται την διαχείριση μέσα στα πλαίσια του καπιταλιστικού συστήματος καταλήγει σε πολιτικές και εμπειρίες τύπου ΣΥΡΙΖΑ.
Στην περίπτωση του ΚΚΕ και του σταλινισμού υποτιμάει τον κίνδυνο του φασισμού και ακολουθεί πολιτικές διάσπασης του κινήματος.
Αυτό που χρειαζόμαστε είναι η επαναστατική Αριστερά. Αυτήν που στην περίπτωση των πρόσφατων εκλογών της Ιρλανδίας κατάφερε ενώνοντας σε μια εκλογική συνεργασία τις αντίστοιχες οργανώσεις του «Ξεκινήματος» και του «ΣΕΚ» να εκλέξει 6 βουλευτές στο ιρλανδικό κοινοβούλιο με μέσο όρο επικράτειας 4% παρότι κατέβηκε μόνο στα 2/3 των εκλογικών περιφερειών.
Χρειαζόμαστε την Αριστερά που κτίζεται μέσα στο κίνημα υποστήριξης της ανεξάρτητης καθόδου του Μ. Σάντερς στις αμερικανικές εκλογές, με κεντρικό σύνθημα «για μια πολιτική επανάσταση ενάντια στους δισεκατομμυριούχους» και παλεύει για την δημιουργία ενός νέου εργατικού κόμματος που να εκφράζει το 99% της κοινωνίας ενάντια στο 1% των πλουσίων.
Αυτήν που γεννιέται μέσα στο γαλλικό κίνημα αντίστασης ενάντια στις αντεργατικές πολιτικές του Ολάντ.
Να μην έχουμε καμιά αμφιβολία ότι οι δυνάμεις της αντίδρασης προετοιμάζονται για μάχες πολύ σκληρότερες από αυτές του Δεκέμβρη του 2008 ή το κίνημα των Πλατειών και των γενικών απεργιών του 2010-2012.
Το ίδιο πρέπει να κάνουμε και εμείς.
