Δημοσιεύουμε την ομιλία του Γιώργου Κυρίτση στην εκδήλωση που διοργάνωσε το «Ξεκίνημα» Θεσσαλονίκης στις 7 Μάρτη 2015 στο Εργατικό Κέντρο με τίτλο «Κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ: Νέα κατάσταση – πώς προχωράμε. Η μάχη με τους δανειστές κι οι εκβιασμοί τους, τα κινήματα κι οι διεκδικήσεις τους, το Ευρώ κι η ανασυγκρότηση της οικονομίας».
Ο Γιώργος Κυρίτσης είναι δικηγόρος των αγωνιζόμενων κατοίκων της Χαλκιδικής ενάντια στην εξόρυξη χρυσού κι ήταν υποψήφιος βουλευτής με τον ΣΥΡΙΖΑ στην Α’ Θεσσαλονίκης στις εκλογές του Ιανουαρίου 2015.
Αυτό που μπορώ εγώ να προσφέρω στη συζήτηση είναι να απαντήσουμε σε τρία ερωτήματα. Το πρώτο ερώτημα που θα πρέπει να θέσουμε είναι ποια είναι η στάση των κινημάτων απέναντι σε μια κυβέρνηση της Αριστεράς. Το δεύτερο είναι ποια είναι η στάση των μηχανισμών με κυβέρνηση της Αριστεράς απέναντι στα κινήματα. Και το τρίτο, αν θα υποταχθούν τα κινήματα κι η Αριστερά στη νομιμότητα που θέλει να επιβάλλει μια αριστερή κυβέρνηση.
Πιστεύω ότι αν αφήσουμε τα πράγματα να κυλίσουν από μόνα τους, με όλες τις χίλιες καλές προθέσεις που υπάρχουν κι ακούγονται, έχω το φόβο ότι θα οδηγηθούμε σε μια κόλαση, σε μια ήττα της Αριστεράς, που δε θα την πληρώσει μόνο ο ΣΥΡΙΖΑ, θα την πληρώσουμε όλοι εμείς. Και για να μιλήσω λίγο προσωπικά, είμαι απ’ αυτούς που έβαλαν πλάτη στο να έρθει ο ΣΥΡΙΖΑ στην εξουσία, συνεργαζόμενος με τον ΣΥΡΙΖΑ ως υποψήφιος βουλευτής. Την ευθύνη την κουβαλάω πάνω μου. Δεν τη χαρίζω. Συνεχίζω να στηρίζω αυτό το εγχείρημα και θέλω στο τέλος – αυτό που ζητάμε όλοι – να κερδίσουμε.
Δεν είναι όμως τα πράγματα έτσι απλά, γιατί οι πρώτες μέρες κι οι εμπειρίες που έχουμε είναι αρκετά δύσκολες και περίεργες. Το δίλημμα που έχει μπει από τα πάνω, κι όχι από τα κάτω, είναι αν υπάρχει εξουσιοδότηση από τα κινήματα και τον κόσμο της Αριστεράς στην κυβέρνηση να υλοποιήσει το πρόγραμμα, έτσι όπως αυτή το φαντάζεται και το βλέπει καθημερινά μπροστά της, ή αν το κίνημα κι η Αριστερά θα διεκδικεί να πετύχει την εφαρμογή του Προγράμματος της Θεσσαλονίκης, κι από ‘κει και πέρα μια νέα βαθύτατη ρήξη και προοπτική για τη χώρα.
Οι μηχανισμοί ως εχθροί της κυβέρνησης της Αριστεράς
Δυστυχώς, στις πρώτες μέρες διακυβέρνησης της Αριστεράς, συναντήσαμε απέναντί μας, για μια ακόμη φορά, τους μηχανισμούς. Μηχανισμοί, οι οποίοι – κατά την άποψή μου – δε λειτούργησαν κατ’ εντολή της κυβέρνησης, αλλά κάνουν μια προσπάθεια – μάλλον ανεξέλεγκτη και με τη λογική της χειραφέτησής τους από τη νέα κυβέρνηση – για να συνεχίσουν να δρουν με τον τρόπο που είχαν μάθει μέχρι τώρα. Αυτό το ζήσαμε στην πρώτη πορεία στις Σκουριές στη Χαλκιδική, όπου το κίνημα των κατοίκων της περιοχής αντιμετωπίστηκε πάλι ως «οι κακοί», οι άνθρωποι οι οποίοι δημιουργούν τα προβλήματα στην περιοχή.
Η προσπάθεια των μηχανισμών ήταν να προστατεύσουν το “ιερό δικαίωμα” των εργαζομένων, οι οποίοι διαμαρτύρονταν την ίδια μέρα στην περιοχή των Σκουριών, όχι για τα εργασιακά τους δικαιώματα, αλλά για να δηλώσουν την ένθερμη υποστήριξή τους στην Ελληνικός Χρυσός, συμφερόντων της El Dorado και του Μπόμπολα. Είναι τραγικό να έχουμε – για πρώτη φορά, πιστεύω, σε παγκόσμιο επίπεδο – μια απεργιακή κινητοποίηση με το σύνθημα ότι «όποιος δεν απεργήσει, απολύεται». Ουσιαστικά, στην τελευταία 24ωρη απεργία των εργαζομένων της Ελληνικός Χρυσός υπήρχε η απειλή από την εταιρεία ότι όποιος δε θα συμμετείχε στις πορείες συμπαράστασης της εταιρείας, την άλλη μέρα θα απολυόταν.
Λέγαμε προεκλογικά ότι έχουμε μια ενοποίηση όλων των μηχανισμών σε μια στήριξη συγκεκριμένης πολιτικής. Κατά την άποψή μου, ισχύει ακόμα και σήμερα το ίδιο. Δεν έχει αλλάξει κάτι στους μηχανισμούς. Θα φέρω με δύο παραδείγματα.
Το πρώτο παράδειγμα είναι με την ιστορία ανάκλησης των αδειών στη Χαλκιδική κι αυτό που έχει γίνει με την ανάκληση της υλοτόμησης. Αυτό που βγήκε είναι ότι έχουμε μια ανάκληση των αδειών. Δεν είναι ακριβώς έτσι. Είναι ανάκληση των αδειοδοτήσεων και συγκεκριμένα η απόφαση του ΥΠΑΠΕΝ (Υπουργείο Παραγωγικής Ανασυγκρότησης, Περιβάλλοντος κι Ενέργειας) είναι η ανάκληση της θεώρησης της άδειας δόμησης κι όχι η άδεια δόμησης. Έχει μια τεράστια διαφορά. Έχουμε μια διαπιστωτική πράξη του Υπουργείου, η οποία επί της ουσίας από μόνη της δεν έχει κανένα αποτέλεσμα στις Σκουριές. Αυτή τη στιγμή συνεχίζονται κανονικότατα τα έργα πάνω στην περιοχή των Σκουριών. Είναι όμως κάτι; Είναι μια αρχή; Ναι ή όχι; Δύο απαντήσεις.
Μηχανισμοί στο κράτος
Πρώτο για τους μηχανισμούς. Βρέθηκε η ηγεσία του Υπουργείου σε μια πολύ δύσκολη κόντρα με τους υπαλλήλους του Υπουργείου. Η πρώτη, μη δημοσιευθείσα, απόφαση του Υπουργείου, έβαζε το μαχαίρι στο κόκαλο και για πρώτη φορά – εφ’ όσων γνωρίζω εγώ – είχαμε την άρνηση των αρμοδίων υπαλλήλων να υπογράψουν τις ανακλήσεις των έργων και των αδειοδοτήσεων για τις Σκουριές. Το δήλωσαν ρητά και κατηγορηματικά. Θεωρούν ότι οι μέχρι σήμερα ενέργειες είναι νόμιμες και γι’ αυτό το λόγο αρνούνται να υπογράψουν την υπουργική απόφαση. Βλέπουμε, λοιπόν, ότι τους μηχανισμούς – που ακόμα και σήμερα υπάρχουν – η κυβέρνηση της Αριστεράς δεν μπορεί να τους ελέγξει. Ούτε σύμμαχους μπορεί να τους τραβήξει μαζί τους.
Κι εδώ μπαίνει ένα ερώτημα του πως αυτούς τους μηχανισμούς τους αλλάζουμε ή τους τσακίζουμε. Θα πρέπει η Αριστερά κι η κυβέρνηση να δώσει μια απάντηση. Η απάντηση που πρέπει να δοθεί είναι με ποια κατεύθυνση σήμερα μπορούμε να τους τσακίσουμε. Εδώ θα παιχθεί όλο το στοίχημα.
Έχουμε, λοιπόν, την πρώτη προσπάθεια του Υπουργείου για την ανάκληση και βλέπουμε μια έντονη αντίδραση των μηχανισμών. Δεν μπορεί το Υπουργείο να προχωρήσει. Και στη συνέχεια, για να μπορέσει να σταματήσει τα έργα και να δώσει ένα έναυσμα ότι οι προεκλογικές του δεσμεύσεις είναι κόντρα σ’ αυτό που παλεύουν και στηρίζουν οι μηχανισμοί, είχαμε την τελευταία απόφαση του Υπουργείου (την ανάκληση της θεώρησης δόμησης), με την αφορμή και την προστασία του προϊσταμένου της πολεοδομίας του Δήμου Αριστοτέλη.
Το αν θα έχουμε αποτέλεσμα, έχει να κάνει με το πώς και το πότε θα πάνε οι ελεγκτικοί μηχανισμοί πάνω στις Σκουριές και ποιο θα είναι το πόρισμα που θα έχουμε από εκεί. Αν τα πορίσματα είναι αυτά τα οποία έχουμε ζήσει στην περιοχή των Σκουριών, τότε πραγματικά θα έχουμε μια ανάκληση των αδειών. Αλλά για να γίνουν αυτά, θα πρέπει η κυβέρνηση να είναι αποφασισμένη να έρθει σε κόντρα με όλο αυτόν τον μηχανισμό που έχει στηθεί και με τα συμφέροντα που κρύβονται από πίσω. Από μόνη της μπορεί να το κάνει αυτό; Σε καμία περίπτωση.
Εάν σήμερα τα κινήματα κι ο κόσμος καθίσει στο σπίτι έχοντας εξουσιοδοτήσει την κυβέρνηση να προχωρήσει από μόνη της, κατά την ταπεινή μου άποψη, τα πάντα είναι χαμένα και δεν πρόκειται να κερδίσουμε τίποτα. Για το λόγο αυτό θα πρέπει τα κινήματα, όχι μόνο να βρίσκονται σε εγρήγορση, θα πρέπει να βρίσκονται στους δρόμους, όχι κατ’ ανάγκη αντικυβερνητικά. Δεν μπαίνουμε σ’ αυτό το δίλημμα ότι οποιαδήποτε πορεία ή κινητοποίηση είναι αντικυβερνητική – ίσα ίσα, το λέμε αυτό, για να μπορέσουμε να στηρίξουμε και να πιέσουμε την κυβέρνηση να υλοποιήσει το πρόγραμμα που η ίδια έχει εξαγγείλει και για να τη βοηθήσουμε και να την πιέσουμε να έρθει σε ρήξη μ’ αυτούς τους μηχανισμούς που έχει απέναντί της.
Μπορεί να είναι λίγο εξειδικευμένα τα παραδείγματα που φέρνω, αλλά πιστεύω ότι έχουν τη δικιά τους αξία, γιατί μιλάμε για ένα κίνημα το οποίο πραγματικά είναι πρωτόγνωρο στη χώρα μας, έχει φέρει νέα δεδομένα και δεν πρέπει να το δούμε ως μουσειακό, αλλά θα πρέπει να το ενισχύσουμε και να βαθύνουμε την πολιτική του άποψη, για να μπορέσει να διεκδικήσει και στο τέλος να κερδίσει.
Μηχανισμοί στη Δικαιοσύνη
Ένα δεύτερο, λοιπόν, παράδειγμα έχει να κάνει με τις διώξεις. Μέχρι σήμερα είχαμε την ενοποίηση των μηχανισμών – όλοι οι θεσμοί (Δικαιοσύνη κλπ) ενοποιήθηκαν μ’ ένα συγκεκριμένο στόχο κι έχουμε μια ταυτόχρονα βάρβαρη επένδυση και μια βάρβαρη κι ολομέτωπη επίθεση στα δικαιώματα. 350 διώξεις στο σύνολό τους.
Τι έχουμε τώρα; Μια κυβέρνηση της Αριστεράς. Πώς λειτουργούν τα αντανακλαστικά των μηχανισμών αυτών; Πριν από τρία χρόνια είχαν κατατεθεί κάποιες αιτήσεις από φορείς της περιοχής στο Συμβούλιο της Επικρατείας. Πριν ενάμιση χρόνο, κι οι τρεις είχαν απορριφθεί. Το γνωρίζαμε και ως νομικοί κι ο κόσμος. Είχε δημοσιευθεί μία απόφαση (είχαν συνεκδικαστεί κι οι άλλες δύο μαζί). Λίγες μέρες μετά την ανάληψη των καθηκόντων της κυβέρνησης του ΣΥΡΙΖΑ δημοσιεύθηκαν οι άλλες δύο, για να δημιουργήσουν την εντύπωση ότι η «ανεξάρτητη» Δικαιοσύνη επιμένει ότι τα έργα που γίνονται στις Σκουριές είναι νόμιμα.
Πριν από μερικές μέρες, επίσης, είχαμε την κοινοποίηση του παραπεμπτικού βουλεύματος των 21 κατηγορουμένων για τον εμπρησμό στο εργοτάξιο των Σκουριών. Το γνωρίζαμε ότι αργά ή γρήγορα θα έρθει. Επέλεξαν, όμως, τη συγκεκριμένη στιγμή, για να δώσουν το δικό τους στίγμα, για να χτυπήσουν το κουδουνάκι στην κυβέρνηση ότι «κοιτάχτε να δείτε, υπάρχουμε κι εμείς εδώ».
Το εκπληκτικό βέβαια σ’ αυτό το βούλευμα είναι αυτό το οποίο καταγγέλλαμε. Είναι ότι ξεφεύγουμε από ένα στενό νομικό ορίζοντα προστασίας των δικαιωμάτων τους σε βάρος των δικαιωμάτων των κινημάτων και των εργαζομένων. Κι αυτό το πολιτικοποιούμε. Μας κατηγορούσαν ότι είμαστε απόλυτοι κι αναρωτιόντουσαν τι σχέση έχει η δικαιοσύνη με την πολιτική.
Λοιπόν, να τι λέει το βούλευμα μέσα στην προσπάθειά τους να στηρίξουν την όλη ιστορία και να δείξουν ότι εκεί λειτουργούσε μια εγκληματική οργάνωση – έτσι έχει βαφτιστεί ο αγωνιζόμενος λαός και το κίνημα στην περιοχή της Χαλκιδικής. Το βούλευμα γράφει ότι όλη η επένδυση – με βάση τις αποφάσεις που έχουν βγει από το Συμβούλιο της Επικρατείας – είναι νόμιμη. Σωστά, λοιπόν, λειτουργούν εκεί πάνω, σωστά η αστυνομία προστατεύει τη συγκεκριμένη επένδυση και κακώς αντιδρούν οι κάτοικοι, οι οποίοι ξεφεύγουν από τα όρια της νομιμότητας, συστήνοντας εγκληματικές οργανώσεις.
Αυτό το βούλευμα θα έβγαινε και το περιμέναμε. Γιατί, όμως, βγήκε σήμερα; Για να μπορέσει η Δικαιοσύνη να δώσει το δικό της τόνο. Πώς, λοιπόν, εμείς ερχόμαστε και στεκόμαστε; Πλάι ή απέναντι στην κυβέρνηση; Και κλείνω με δύο πάλι παραδείγματα.
Τα κινήματα να βοηθήσουν και να πιέσουν την κυβέρνηση
Ένα είναι αυτό που συνεχίζει να υπάρχει στη Χαλκιδική. Καμία επιτροπή αγώνα και κανένα συντονιστικό δε διαλύθηκε. Ίσα ίσα, συζητούν και συνεχίζουν τον αγώνα και τη διεκδίκηση. Σε καμία περίπτωση, παρόλες τις εσωτερικές αντιφάσεις και σκέψεις που υπάρχουν, δεν υπάρχει η λογική της ανάθεσης. Έχουμε καταλάβει και το έχουμε συνειδητοποιήσει ότι η συνέχιση του αγώνα είναι μονόδρομος για μας, για να μπορέσουμε να φτάσουμε στη μερική νίκη, την τοπική, για το σταμάτημα των εργασιών. Κατά την άποψή μου, θα πρέπει να βαθύνουμε και τα πολιτικά χαρακτηριστικά του κινήματος στην περιοχή, για να μπορέσουμε να έχουμε και πολιτικές νίκες κι άλλες προοπτικές. Γι’ αυτό το λόγο συνεχίστηκαν οι πορείες. Στο μυαλό των αγωνιζόμενων κατοίκων της περιοχής και των αλληλέγγυων, με μια ωριμότητα και με μια συγκρότηση, δεν μπαίνει το δίλημμα ανάθεση ή όχι.
Ούτε, όμως απ’ την άλλη μεριά, αυτοσκοπός του κινήματος είναι να απογυμνώσουμε μια κυβέρνηση, για να δείξουμε ότι είναι μια συνέχεια των μνημονιακών και των προηγούμενων καταστάσεων. Αυτό, ούτως ή άλλως, το τι πορεία θα πάρει αυτή η κυβέρνηση δεν εξαρτάται μόνο απ’ αυτήν, εξαρτάται κι από εμάς τους ίδιους, εξαρτάται από το πώς θα σταθούμε απέναντί της.
Κι ένα τελευταίο παράδειγμα – όσο κι αν ακούγεται λίγο περίεργο – είναι αυτό που ζήσαμε τις τελευταίες μέρες στη Θεσσαλονίκη. Με αφορμή τα γηπεδικά και τα αθλητικά, ο υφυπουργός Αθλητισμού, Κοντονής, λειτούργησε με μια επιπολαιότητα και μια συνέχεια των προηγούμενων. Στο όνομα της καταπολέμησης της αθλητικής βίας, προσπάθησε, για μια ακόμη φορά, να απαγορεύσει μαζί με την αστυνομία την κάθοδο των φιλάθλων του Ηρακλή στην Αθήνα. Ποια ήταν η αντίδραση του συγκεκριμένου κόσμου; Έκανε κατάληψη στα γραφεία του ΣΥΡΙΖΑ, μέχρι να ανακληθεί η απόφαση του υπουργείου για την ελεύθερη μετακίνηση των οπαδών.
Λοιπόν, έχουμε δύο συμπεράσματα. Πρώτον, η αντίδραση του ΣΥΡΙΖΑ. Ήταν εκπληκτική. Ήταν μέσα στην κουλτούρα της Αριστεράς. Δε φώναξε την αστυνομία, κάθισε και συζήτησε με τον κόσμο κι έλυσε το θέμα. Κανένας δεν περίμενε αυτήν την αντίδραση. Αυτή είναι η κουλτούρα. Η κουλτούρα που θα πρέπει να έχει η Αριστερά κι η κυβέρνηση είναι να συζητάει με τα κινήματα, να μην είναι απέναντι από τα κινήματα, να πιέζεται από τα κινήματα και μέσα από τα κινήματα να βρίσκει λύσεις. Κι όταν τα κινήματα πιέζουν πραγματικά μέσα από την ωριμότητά τους, μπορούν να φέρουν αποτέλεσμα και να βγουν νικηφόρα. Για πρώτη φορά έγινε αυτή η μετακίνηση, μετά από όλη αυτήν την ιστορία, κι οι άνθρωποι αυτοί – οι οποίοι δεν είναι κάποιοι τυχαίοι, βρίσκονται μέσα στα κινήματα – κατέβηκαν στην Αθήνα και δεν έγινε το παραμικρό. Την άλλη μέρα, όλες οι εφημερίδες κι όλος ο κόσμος επιβράβευαν τη συμπεριφορά και τη στάση τους.
Αυτά εν ολίγοις. Θα πρέπει να πάρουμε την απόφαση ότι τα κινήματα θα πρέπει να συγκρουστούν με τους μηχανισμούς και σε καμία περίπτωση να μην ανεχτούμε να δημιουργηθούν νέοι μηχανισμοί. Αυτό που άκουσα σήμερα ως πρόταση από το Υπουργείο Οικονομικών για τη δημιουργία «κουκουλοφόρων» για να βοηθήσουν τον εισπρακτικό μηχανισμό, είναι απαράδεκτο, είναι έξω από τη δικιά μας την κουλτούρα, έξω από τη δικιά μας σκέψη – και μ’ αυτές τις σκέψεις πρέπει να έρθουμε σε αντιπαράθεση. Δεν μπορούμε να τους αφήσουμε να λειτουργούν μ’ αυτές τις σκέψεις, δεν μπορούμε και δεν πρέπει εμείς να επιτρέψουμε να δημιουργηθούν νέοι μηχανισμοί. Θα πρέπει να τσακίσουμε και να βοηθήσουμε την κυβέρνηση, ως κίνημα κι ως πολιτικοί χώροι, να τσακίσουν τους προηγούμενους μηχανισμούς, αλλά σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να την αφήσουμε να παίζει στην πλάτη μας και στο όνομα της Αριστεράς.
