Ανακοίνωση από τις «Μαχητικές & Ελεύθερες»
Το κίνημα για τα δικαιώματα των γυναικών έχει δώσει σκληρές και πολύχρονες μάχες διεκδικώντας την ισότητα των δυο φύλων.
Το 1952 κερδήθηκε το δικαίωμα να ψηφίζουν οι γυναίκες στις βουλευτικές εκλογές. Χρειάστηκαν άλλα 23 χρόνια αγώνων για να κατοχυρωθεί Συνταγματικά η ισότητα αντρών και γυναικών. Όμως ακόμα και μετά από αυτό, το φεμινιστικό κίνημα έπρεπε να συνεχίσει να παλεύει για να καταργηθεί ο νόμος 1387 του Αστικού Κώδικα, που προέβλεπε ότι «ο άντρας είναι η κεφαλή της οικογένειας και αποφασίζει περί παντός ό,τι αφορά το συζυγικό βίο». Μέχρι το 1983 που καταργήθηκε, ένας άντρας μπορούσε να απαγορεύει στη σύζυγό του να δουλεύει όπως και να παίρνει οποιαδήποτε απόφαση αφορούσε την οικογένεια και τα παιδιά. Τα παιδιά ανήκαν άλλωστε νομικά στον άντρα!
Σήμερα βρισκόμαστε σε μια απείρως καλύτερη θέση από αυτή των γυναικών των προηγούμενων γενιών. Έχουμε όμως πολύ δρόμο μπροστά μας. Μερικοί βασικοί λόγοι για τους οποίους οι αγώνες μας πρέπει να συνεχιστούν είναι οι ακόλουθοι!
Μισθολογική ανισότητα
Στην Ελλάδα οι μέσες ετήσιες αποδοχές των γυναικών είναι κατά 41,4% χαμηλότερες από αυτές των ανδρών! Το φαινόμενο αυτό δεν είναι Ελληνικό, αλλά διεθνές. Στην ΕΕ το αντίστοιχο ποσοστό είναι 39,6% (Στοιχεία από τη σελίδα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου).
Πώς γίνεται αυτό;
- Οι γυναίκες στον ιδιωτικό τομέα πληρώνονται πολύ συχνά λιγότερο από τους άνδρες για την ίδια ακριβώς δουλειά. Ιδιαίτερα στους χώρους που δεν υπάρχουν συλλογικές συμβάσεις και δυνατά σωματεία (στην πλειοψηφία των εργασιακών χώρων πια) και κάθε εργαζόμενη/ος διαπραγματεύεται ατομικά με τον/την εργοδότη/τρια.
- Πολλοί κλάδοι στους οποίους η πλειοψηφία των εργαζομένων είναι γυναίκες (π.χ. καθαριότητα, γραμματειακή υποστήριξη, νοσηλευτική κ.α.) έχουν χαμηλότερες αμοιβές από τους κλάδους που πλειοψηφούν οι άνδρες.
- Οι γυναίκες αποτελούν την πλειοψηφία των εργαζομένων σε θέσεις εργασίας ημιαπασχόλησης. Στην Ελλάδα το 70% των γυναικών που δουλεύουν σε καθεστώς ημιαπασχόλησης το κάνουν γιατί δεν βρίσκουν δουλειά με πλήρες ωράριο. Για τις θέσεις εργασίας πλήρους απασχόλησης οι εργοδότες συνεχίζουν να προτιμούν άνδρες.
- Οι γυναίκες είναι κατά κανόνα αυτές που θα πάρουν μεγάλες άδειες ή θα αφήσουν τη δουλειά τους για να φροντίσουν τα παιδιά, τους αρρώστους ή τα ηλικιωμένα μέλη της οικογένειας, δεδομένου ότι δεν υπάρχει κράτος πρόνοιας που να παρέχει σε όλες τις οικογένειες δωρεάν βρεφονηπιακούς σταθμούς, οικιακούς νοσηλευτές και φροντιστές κλπ.
Σεξιστική βία
Οι γυναίκες παραμένουν μαζικά θύματα σεξιστικής βίας. Στην Ελλάδα:
- 1 στις 4 γυναίκες έχει κακοποιηθεί σωματικά ή/και σεξουαλικά από τον σύντροφο ή τον πατέρα της.
- Δεκάδες γυναίκες δολοφονούνται κάθε χρόνο από τους συντρόφους τους – είναι δηλαδή θύματα γυναικοκτονιών.
- 5.000 γυναίκες πέφτουν κάθε χρόνο θύματα βιασμού. Από τους δράστες μόνο 150 κατά μέσο όρο οδηγούνται στο δικαστήριο και ακόμα λιγότεροι καταδικάζονται. (Στοιχεία από την Ελληνική Ιατροδικαστική Εταιρία)
- 20.000 γυναίκες είναι θύματα σεξουαλικής εκμετάλλευσης. Ανάμεσα τους τουλάχιστον 1000 κορίτσια ηλικίας 13-15 ετών.
Όταν το ένα φύλο είναι σε τόσο μαζικό επίπεδο θύτης και το άλλο θύμα, είναι ξεκάθαρο ότι απέχουμε πολύ από την πραγματική ισότητα ανδρών και γυναικών.
Η σημερινή κυβέρνηση (όπως και οι προηγούμενες) δεν κάνει ούτε τα βασικά για να αλλάξει αυτή η κατάσταση, όπως π.χ. να χρηματοδοτήσει περισσότερες δομές φιλοξενίας για κακοποιημένες γυναίκες, να παρέχει άμεση προστασία στις γυναίκες που καταγγέλλουν ότι έχουν κακοποιηθεί κοκ.
Αντιθέτως καλλιεργεί την κουλτούρα της σεξιστικής βίας και των βιασμών επιτρέποντας να κυκλοφορούν ελεύθεροι άνθρωποι που έχουν καταδικαστεί πρωτόδικα για βιασμούς και άλλα εγκλήματα κατά των γυναικών. Χαρακτηριστικά παραδείγματα είναι ο Λιγνάδης (καταδικασμένος για βιασμούς 2 ανηλίκων), ο Μπουγιούκος (αστυνομικός που εξέδιδε την 19χρονη κοπέλα από την Ηλιούπολη), ο Φιλιππίδης κ.α. Παράλληλα συγκαλύπτει όλα τα σχετικά εγκλήματα της ελληνικής αστυνομίας, από τον βιασμό της 19χρονης κοπέλας μέσα στο ΑΤ Ομόνοιας, μέχρι την εκδίωξη από μια σειρά αστυνομικά τμήματα γυναικών που ήθελαν να καταγγείλουν κακοποίηση τους.
Οι σεξιστικές αντιλήψεις είναι κυρίαρχες σε μεγάλα κομμάτια της κοινωνίας
Αυτό έχει ως αποτέλεσμα, μεταξύ άλλων, το 85% των γυναικών να έχει παρενοχληθεί τουλάχιστον μία φορά στη ζωή τους στο χώρο εργασίας τους (Στοιχεία από έρευνα της Action Aid). Επιπλέον όλες οι γυναίκες, από πολύ μικρή ηλικία, έρχονται αντιμέτωπες με ανεπιθύμητα σχόλια σεξουαλικού περιεχομένου, cat calling, παραβιαστικά αγγίγματα και συμπεριφορές, κ.α.
Ιδιαίτερη αναφορά χρειάζεται για τις τρανς γυναίκες, οι οποίες έρχονται αντιμέτωπες καθημερινά με διακρίσεις και βίαιες συμπεριφορές. Για την Ελλάδα δεν υπάρχουν ακόμα έρευνες, ωστόσο σε πρόσφατη έρευνα στην Αμερική (2022) 83% των τρανς γυναικών δήλωσε ότι έχει δεχτεί λεκτική βία και 56% σωματική βία. Μια στις δυο τρανς γυναίκες αντιμετώπιση διάκριση στην εργασία και μία στις τέσσερις στην εύρεση στέγης και στην ιατρική περίθαλψη. Η έρευνα αναφέρει πως διεθνώς οι τρανς γυναίκες αντιμετωπίζουν κοινωνικό αποκλεισμό που μεταφράζεται μεταξύ άλλων σε ευαλωτότητα στον HIV και άλλες ασθένειες, συμπεριλαμβανομένων των ψυχικών και περιορισμένη πρόσβαση στην εκπαίδευση και στην εργασία.
Ανισότητα στο σπίτι
Οι γυναίκες συνεχίζουν να κάνουν τη συντριπτική πλειοψηφία των οικιακών εργασιών. Αν αυτή η εργασία πληρωνόταν θα κόστιζε (σύμφωνα με υπολογισμούς της φιλανθρωπικής οργάνωσης Oxfam για το 2019) περίπου 11 τρισεκατομμύρια δολάρια το χρόνο!
Το σύστημα καλλιεργεί την ιδέα ότι αυτή η δουλειά είναι στη φύση και στα καθήκοντα των γυναικών για να μην δαπανήσει τα ποσά που χρειάζονται για να καλυφθεί ένα μεγάλο μέρος της από το κράτος πρόνοιας, όπως θα όφειλε: Ανοίγοντας δωρεάν βρεφονηπιακούς σταθμούς και κέντρα δημιουργικής απασχόλησης για όλα τα παιδιά, προσφέροντας δωρεάν γεύματα στα σχολεία, πολύ φτηνά γεύματα στους χώρους εργασίας (τώρα το κάνει μόνο για πολύ συγκεκριμένες κατηγορίες επαγγελμάτων όπως την αστυνομία και τους στρατιωτικούς), δημιουργώντας δωρεάν προγράμματα βοήθειας στο σπίτι που να περιλαμβάνουν από νοσηλεύτριες/ες μέχρι καθαρίστριες/ες, κ.α.
Για την κυβέρνηση, τα κόμματα εξουσίας και τις επιχειρήσεις η 8η Μάρτη είναι μια μέρα που θα βγάλουν όλων των ειδών τους υποκριτικούς λόγους, θα χαρίσουν λουλούδια στις γυναίκες και οργανώσουν «τραπέζια» και γιορτές προς τιμή τους.
Η 8η Μάρτη όμως έχει τις ρίζες της στη μαζική και αιματοβαμμένη απεργία γυναικών στη Νέα Υόρκη του 1857 και στην πορεία 15.000 γυναικών στην ίδια πόλη το 1905, που διεκδικούσε δικαίωμα ψήφου, καλύτερους μισθούς και λιγότερες ώρες εργασίας. Ως παγκόσμια ημέρα προτάθηκε από την επανάστρια Clara Zetkin και καθιερώθηκε στο 2ο Συνέδριο των Σοσιαλιστριών Γυναικών το 1910.
Την 8η Μάρτη συμμετέχουμε μαζικά στις κινητοποιήσεις και στις εκδηλώσεις που καλούνται ανά την Ελλάδα.
Οργανωνόμαστε και παλεύουμε κάθε μέρα του χρόνου
- ενάντια στη μισθολογική ανισότητα, χτίζοντας δυνατά και δημοκρατικά (που να ελέγχονται από τη βάση κι όχι από γραφειοκράτες) σωματεία που θα επιβάλλουν συλλογικές συμβάσεις εργασίας και αυξήσεις στους μισθούς σε κάθε χώρο.
- για ένα κράτος πρόνοιας που θα καλύπτει όλες τις βασικές ανάγκες των οικογενειών και δεν θα τις φορτώνει στις πλάτες των γυναικών.
- ενάντια στην κουλτούρα του βιασμού και την σεξιστική βία.
- ενάντια στο καπιταλιστικό σύστημα που καλλιεργεί και γεννά το σεξισμό, το ρατσισμό, τις διακρίσεις, τις ανισότητες, την εκμετάλλευση και την καταπίεση κάθε είδους.
