Οι λέξεις «φρίκη χωρίς τέλος» μπορούν μόνο εν μέρει να περιγράψουν όσα συμβαίνουν σήμερα στη Γάζα. Παρά την μαζική διαμαρτυρία από κινήματα, εργαζόμενους και νέους σ’ όλο τον κόσμο, το ισραηλινό καθεστώς συνεχίζει τη σφαγή των Παλαιστινίων και επιδιώκει τους ευρύτερους στόχους του στην περιοχή. Αυτό είναι δυνατό μόνο λόγω της στήριξης της Δύσης, δηλαδή των ΗΠΑ και των ισχυρών της Ευρώπης, που ενίοτε μπορεί να προφέρουν μερικές λέξεις «διαμαρτυρίας» για τις φρικαλεότητες, αλλά ποτέ δεν αμφισβητούν στην ουσία την υποστήριξή που παρέχουν προς την ισραηλινή κυβέρνηση.
Ταυτόχρονα, ο κόσμος βλέπει την ανάπτυξη ενός από τα πιο σημαντικά αντιπολεμικά κινήματα, στη μια χώρα μετά την άλλη. Είναι επίσης πολύ σημαντικό ότι το κίνημα στο εσωτερικό του Ισραήλ, έχει φτάσει σε νέα επίπεδα, ιδιαίτερα από το φετινό καλοκαίρι και μετά. Ο πόλεμος στη Γάζα μπορεί να περιγραφεί ως σημείο καμπής για τη συνείδηση εκατομμυρίων ανθρώπων και τις πολιτικές εξελίξεις διεθνώς. Οι Μαρξιστές και η ευρύτερη αντικαπιταλιστική Αριστερά, έχουν ευθύνη να προσφέρουν απαντήσεις στις προκλήσεις που τίθενται και να υποδείξουν τον δρόμο για μια διέξοδο απ’ αυτό τον εφιάλτη.
Το άρθρο που ακολουθεί επιδιώκει να κάνει μια αποτίμηση του πολέμου από την έναρξή του στις 7 Οκτωβρίου 2023. Θα παρουσιαστεί σε 3 μέρη (συνολικά περίπου 6.000 λέξεις), σήμερα, αύριο και στις 7 Οκτώβρη.
Μέρος Ι.
Γενοκτονία και εθνοκάθαρση ζωντανά στις κάμερες
Ο πόλεμος στη Γάζα συνεχίζεται αμείωτος για δύο χρόνια από τον Οκτώβριο του 2023. Παραμένει ένα ανοιχτό ερώτημα πώς και γιατί η Μοσσάντ, η ισραηλινή υπηρεσία πληροφοριών, μία από τις πιο αποτελεσματικές στον πλανήτη, απέτυχε να μάθει τα σχέδια της Χαμάς και των συμμάχων της, οι οποίοι κατά την επίθεσή τους στο Ισραήλ σκότωσαν περίπου 1200 άτομα, κυρίως νέους, και πήραν ως ομήρους περίπου 250. Φαίνεται επίσης, αν και δεν υπάρχουν ακριβή στοιχεία, ότι τουλάχιστον 1000 μαχητές της Χαμάς πέθαναν στις 7 Οκτωβρίου, κάνοντάς την, την πιο αιματηρή μέρα από την ίδρυση του κράτους του Ισραήλ.
Ο ισραηλινός στρατός (IDF) απάντησε με ωμή βία, βομβαρδίζοντας απολύτως τα πάντα: σπίτια, σχολεία, νοσοκομεία, γραφεία τύπου, υποδομές – όλα ισοπεδώθηκαν. Δεκάδες χιλιάδες Παλαιστίνιοι πέθαναν στους βομβαρδισμούς ή πυροβολήθηκαν/εκτελέστηκαν εν ψυχρώ, όχι μόνο από τον IDF αλλά και από εποίκους στη Δυτική Όχθη. Σύμφωνα με τον ΟΗΕ (UNISEF) στις πρώτες 6 εβδομάδες του πολέμου σκοτώθηκαν περισσότεροι Παλαιστίνιοι άμαχοι από όσους στα πρώτα δύο χρόνια του πολέμου στην Ουκρανία.
Την ώρα που γράφεται αυτό το κείμενο (τέλη Σεπτεμβρίου 2025) ο αριθμός των Παλαιστινίων νεκρών ξεπερνά τις 65.000, περίπου το 1/3 των οποίων είναι παιδιά, με έναν απροσδιόριστο αριθμό θαμμένο κάτω από τα ερείπια. Υπολογίζεται ότι το 80% των θυμάτων είναι άμαχοι – ενώ το 70% των Παλαιστινίων που σκοτώθηκαν σε κατοικημένες περιοχές ήταν γυναίκες και παιδιά.
Δημοσιογράφοι διεθνών μέσων ενημέρωσης (Al Jazeera, Reuters, κ.ά.) στοχοποιήθηκαν και πυροβολήθηκαν σκόπιμα, στην ουσία εκτελέστηκαν – περίπου 250 συνολικά! Αυτό αποτελεί μέρος της προσπάθειας του ισραηλινού κράτους να αποκρύψει την αλήθεια για το τι πραγματικά συμβαίνει στη Γάζα (και τη Δυτική Όχθη). Πάνω από 220 εργαζόμενοι στην ανθρωπιστική βοήθεια, συμπεριλαμβανομένων 179 υπαλλήλων του ΟΗΕ (UNRWA), σκοτώθηκαν από σφαίρες μέχρι τα μέσα Σεπτεμβρίου (2025)! Αυτό αποκαλύπτει τον κυνισμό του ισραηλινού καθεστώτος. Ο παλαιστινιακός λαός λιμοκτονεί, μέσα από μία συνειδητή πολιτική που στοχεύει στην εξόντωση, την καταστροφή του ηθικού και την εκδίωξή του.
Ο Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών (ΟΗΕ), ένας οργανισμός που κατά κανόνα δεν παρακούει τις εντολές των Δυτικών δυνάμεων, αναφέρεται επίσημα σε «λιμό» και «ανθρωπιστική καταστροφή». Η διανομή της ανθρωπιστικής βοήθειας βρίσκεται στα χέρια του ισραηλινού κράτους (μέσω του λεγόμενου Ιδρύματος Ανθρωπιστικής Βοήθειας Γάζας – GHF), το οποίο αρνείται να επιτρέψει στον ΟΗΕ ή σε οποιαδήποτε Δυτική ΜΚΟ να αναλάβει αυτό το έργο. Σαν αποτέλεσμα, πάνω από 1.150 Παλαιστίνιοι έχουν πυροβοληθεί θανάσιμα, ενώ περίμεναν σε ουρές, αφού διένυσαν μεγάλες αποστάσεις με τα πόδια για να φτάσουν στα σημεία διανομής!
Επιτροπές και αξιωματούχοι του ΟΗΕ μιλούν πλέον ανοιχτά για γενοκτονία. Επιπλέον, ο Νετανιάχου έχει κηρυχθεί εγκληματίας πολέμου από το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο και εκδόθηκε ένταλμα σύλληψης σε βάρος του, στις 21 Νοεμβρίου 2024.
Δύση: Η υποκρισία στο απόγειό της
Το Ισραήλ μπορεί να συμπεριφέρεται με αυτόν τον τρόπο μόνο χάρη στην υποστήριξη που απολαμβάνει από τις Δυτικές δυνάμεις – ιδιαίτερα τις ΗΠΑ.
Το γεγονός ότι ορισμένες ευρωπαϊκές χώρες έχουν αρχίσει να επικρίνουν τον Νετανιάχου δεν αλλάζει την ουσία της πολιτικής τους. Είναι πολύ σημαντικό να θυμόμαστε ότι αυτό συμβαίνει μόνο λόγω της τεράστιας πίεσης από το αντιπολεμικό κίνημα και της μαζικής συνείδησης στρέφεται όλο και πιο έντονα ενάντια στη γενοκτονία· καθώς και λόγω του γεγονότος, βέβαια, ότι ο Νετανιάχου έχει ξεπεράσει κάθε όριο ακόμη και για τους πιο αφοσιωμένους υποστηρικτές του, όπως η Γερμανία και η Βρετανία. Η πιο πρόσφατη πρόκλησή του ήταν η αεροπορική επίθεση κατά διαπραγματευτών της Χαμάς στο Κατάρ, στενό σύμμαχο της Δύσης, στις 9 Σεπτεμβρίου.
Σαν αποτέλεσμα, ορισμένες ευρωπαϊκές χώρες αναγκάστηκαν να αρχίσουν να επικρίνουν το Ισραήλ. Η πρόσφατη απόφαση από βασικές Δυτικές δυνάμεις, όπως η Γαλλία, η Βρετανία, η Αυστραλία, ο Καναδάς, η Πορτογαλία, το Βέλγιο κ.ά., να αναγνωρίσουν παλαιστινιακό κράτος μέσα στον Σεπτέμβριο, είναι το πιο σημαντικό πρόσφατο παράδειγμα. Ο συνολικός αριθμός κρατών που αναγνωρίζουν την Παλαιστίνη σαν κράτος ανέρχεται πλέον στα 157 – δηλαδή πάνω από το 80% των 193 κρατών-μελών του ΟΗΕ.
Αυτό φυσικά θα χαιρετιστεί σαν θετική εξέλιξη από τον παλαιστινιακό λαό και το διεθνές αντιπολεμικό κίνημα. Αλλά δεν πρέπει να υπάρχουν αυταπάτες. Η κίνηση είναι συμβολική – οι Δυτικές δυνάμεις θέλουν να δείξουν στην «κοινή γνώμη» τους ότι «κάτι κάνουν». Όμως δεν δείχνουν καμία πρόθεση να ασκήσουν σοβαρή πίεση στο Ισραήλ.
Την ίδια στιγμή που υποτίθεται «υπερασπίζονται» το δικαίωμα του παλαιστινιακού λαού να έχει το δικό του εθνικό κράτος, κάποιες από τις «μεγάλες δημοκρατίες» της Δύσης συνεχίζουν να καταστέλλουν, να συλλαμβάνουν και να διώκουν συμμετέχοντες σε αντιπολεμικές διαδηλώσεις με πρόσχημα τον «αντισημιτισμό» (και ακόμη και την «τρομοκρατία» – στην περίπτωση της οργάνωσης «Palestine Action» στη Βρετανία).
Πριν ξεκινήσει ο πόλεμος, 147 από τα 193 κράτη-μέλη του ΟΗΕ είχαν ήδη αναγνωρίσει την Παλαιστίνη ως κράτος. Αυτό δεν άλλαξε τίποτα στην καθημερινότητα του παλαιστινιακού λαού. Τα 147 αυτά κράτη αγνοήθηκαν πλήρως από το Ισραήλ και τις ΗΠΑ – και μέχρι πρόσφατα, από όλες τις μεγάλες δυνάμεις της Ευρώπης.
Οι λόγοι της στάσης της Δύσης στο ζήτημα Ισραήλ-Παλαιστίνης είναι προφανείς: Δεν υπάρχει άλλη χώρα στην περιοχή που να εξυπηρετεί τα συμφέροντα του Δυτικού ιμπεριαλισμού με τον τρόπο που το κάνει το Ισραήλ. Η περιοχή, πλούσια σε ενεργειακούς πόρους αλλά κοινωνικά και πολιτικά ασταθής, και κατοικούμενη από εκατοντάδες εκατομμύρια Άραβες και Μουσουλμάνους με παράδοση αντι-αποικιακών και αντι-ιμπεριαλιστικών αγώνων και αισθημάτων, έχει τεράστια σημασία για τη Δύση. Το Ισραήλ αποτελεί έναν σταθερό «φύλακα» των συμφερόντων του Δυτικού ιμπεριαλισμού. Γι’ αυτό, όσο και αν η ισραηλινή άρχουσα τάξη ξεπερνά όλα τα όρια, η Δύση δεν πρόκειται να την εγκαταλείψει – και ο Νετανιάχου με την «κλίκα» του το γνωρίζουν καλά.
Η Γεωπολιτική Πτυχή
Ο δηλωμένος στόχος τμημάτων της ισραηλινής άρχουσας τάξης, που πολιτικά εκπροσωπούνται από τα ακροδεξιά κόμματα, είναι να εκτοπίσει τον πληθυσμό της Γάζας και να επεκτείνει τους εποικισμούς στη Δυτική Όχθη. Αυτό ευθυγραμμίζεται με προηγούμενες δηλώσεις του Τραμπ, ο οποίος ήταν ο πρώτος που μίλησε για τη μετατροπή της Γάζας σε ριβιέρα – κάτι με το οποίο είναι ξεκάθαρο ότι φλέρταρε ο Νετανιάχου.
Αλλά τα σχέδια της ισραηλινής άρχουσας τάξης, συνολικά, δεν σταματούν στον εκτοπισμό τμημάτων (τουλάχιστον) του παλαιστινιακού πληθυσμού και στην περαιτέρω κατάληψη εδαφών και επέκταση των εποικισμών. Επεκτείνονται στην ευρύτερη περιοχή.
Το Ισραήλ επιτέθηκε στη Χεζμπολάχ στο Λίβανο και κατάφερε να της προκαλέσει πολύ σοβαρά πλήγματα, σκοτώνοντας πολλά από τα ηγετικά της στελέχη. Μόλις ξεκίνησε ο πόλεμος με τη Χεζμπολάχ, χιλιάδες βομβητές και ασύρματοι εξερράγησαν στα χέρια των ηγετικών της στελεχών (αφού είχαν παγιδευτεί με εκρηκτικά από τη Μοσσάντ) σκοτώνοντας δεκάδες και τραυματίζοντας χιλιάδες.
Η εξασθένηση της Χεζμπολάχ, σε συνδυασμό με το γεγονός ότι η Ρωσία ήταν απασχολημένη με τον πόλεμο στην Ουκρανία, έπαιξε σημαντικό ρόλο στην κατάρρευση του καθεστώτος του Άσαντ στη Συρία τον Δεκέμβριο του 2024. Το καθεστώς έπεσε σε λίγες μόνο μέρες, γεγονός που δείχνει την πλήρη απομόνωσή του από τη συριακή κοινωνία και το γεγονός ότι κατάφερνε να επιβιώσει μόνο επειδή βασιζόταν στις πολιτοφυλακές της Χεζμπολάχ και στην υποστήριξη της Ρωσίας.
Αυτό οδήγησε στην εξαιρετική αποδυνάμωση του αποκαλούμενου «άξονα αντίστασης», που είχε στο κέντρο του το Ιράν και περιλάμβανε το καθεστώς Άσαντ, τη Χεζμπολάχ στο Λίβανο, τη Χαμάς στη Γάζα και άλλες δυνάμεις στην περιοχή, όπως τους Χούθι στην Υεμένη και τις φιλο-ιρανικές πολιτοφυλακές στο Ιράκ. Στη συνέχεια ήρθε η επίθεση στο Ιράν, στις 13 Ιουνίου.
Είναι γεγονός ότι το Ισραήλ δεν κατάφερε να επιτύχει το 100% των στόχων του σε όλες αυτές τις στρατιωτικές αντιπαραθέσεις. Ούτε η Χαμάς ούτε η Hezbollah έχουν εξαλειφθεί πλήρως και το Ιράν παραμένει ο κύριος αντίπαλος του Ισραήλ (και των δυτικών συμφερόντων) στην περιοχή. Αλλά είναι επίσης γεγονός ότι ο ξεκάθαρος νικητής ήταν το Ισραήλ. Έχει υποστεί πολύ περιορισμένες απώλειες και έχει εξασθενίσει σοβαρά τους αντιπάλους του στην περιοχή.
Η αντιπαράθεση, φυσικά, δεν έχει τελειώσει. Όλες οι πλευρές προετοιμάζονται για έναν νέο γύρο στο μέλλον.
Αμέσως μετά την πτώση του καθεστώτος Άσαντ το Ισραήλ επέκτεινε την στρατιωτική του παρουσία στη Συρία. Κατέλαβε το σύνολο των Υψωμάτων Γκολάν και κινήθηκε προς την κατεύθυνση της Δαμασκού – είναι πλέον σε απόσταση 20 ή ακόμη και 10 χλμ., σύμφωνα με διαφορετικές αναφορές, από τα περίχωρά της. Το Ισραήλ έχει δηλώσει ανοιχτά ότι τα Υψώματα Γκολάν δεν θα επιστραφούν ποτέ στη Συρία.
Ταυτόχρονα, αναπτύσσει στενές σχέσεις με τη μειονότητα των Δρούζων στη Νοτιοδυτική Συρία φτάνοντας μέχρι το σημείο της στρατιωτικής παρέμβασης για να τους υπερασπιστεί ενάντια σε επιθέσεις από τους Βεδουίνους και το νέο συριακό καθεστώς υπό την HTS και τον Αχμέντ αλ-Σαράα. Χρησιμοποίησε ακόμη και μαχητικά αεροσκάφη εναντίον στόχων στη Δαμασκό, για την υπεράσπιση των Δρούζων, σε μια 10ήμερη ένοπλη αντιπαράθεση που ξεκίνησε στις 27 Ιουνίου.
Η δημιουργία ενός τέτοιου «προτεκτοράτου» εντός της Συρίας αποτελεί σημαντική εξέλιξη για το Ισραήλ, ιδιαίτερα καθώς αυτή συνδέεται με τις κουρδικές δυνάμεις που κυριαρχούν στο Νοτιοανατολικό και Ανατολικό τμήμα της Συρίας.
Το Ισραήλ παρουσιάζει τον εαυτό του ως προστάτη των κουρδικών συμφερόντων και των εθνικών δικαιωμάτων του κουρδικού λαού. Οι Κούρδοι απολαμβάνουν εκτεταμένη αυτονομία στη Συρία και αντιστέκονται στις προσπάθειες του νέου καθεστώτος να φέρει τις περιοχές τους υπό τον έλεγχό του, στο όνομα της ενοποίησης της Συρίας.
Αυτές οι νέες δυνάμεις σε συμμαχία με το Ισραήλ, δηλαδή οι Δρούζοι και οι Κούρδοι, είναι διαφορετικού τύπου από τις συμφωνίες και τους συμβιβασμούς που έγιναν με γειτονικά αραβικά κράτη στο παρελθόν. Οι «συμφωνίες ειρήνης» με χώρες όπως η Αίγυπτος, η Ιορδανία, κ.λπ., είναι εξ ορισμού ασταθείς. Οι «Συμφωνίες του Αβραάμ» που συμφωνήθηκαν μεταξύ του Ισραήλ και μιας σειράς αραβικών κρατών (ΗΑΕ, Μπαχρέιν, Σουδάν, Μαρόκο, με τη Σαουδική Αραβία να δείχνει επίσης ενδιαφέρον) το 2020, είναι για την ώρα χωρίς νόημα, αν και δεν έχουν εγκαταλειφθεί πλήρως.
Οι νέες συμμαχίες που χτίζει το Ισραήλ μέσω του σημερινού πολέμου, σημαίνουν τη δημιουργία μιας «ζώνης» που ξεκινά από το Ισραήλ, περνά μέσα από τα κατεχόμενα παλαιστινιακά εδάφη, ενσωματώνει ένα τμήμα του συριακού εδάφους γύρω από τα Υψώματα του Γκολάν και κοντά στη Δαμασκό, και επεκτείνεται από τις νοτιοδυτικές περιοχές των Δρούζων προς την ανατολική Συρία που βρίσκεται υπό τον έλεγχο των Κούρδων. Αυτό φέρνει το Ισραήλ στα σύνορα του Ιράν, του κύριου εχθρού του στην περιοχή.
Αυτή, φυσικά, είναι μια διαδικασία που βρίσκεται υπό εξέλιξη, αλλά δεν πρέπει να υπάρχει αμφιβολία ότι το Ισραήλ θα επιδιώξει αυτούς τους στόχους με τον πιο αποφασιστικό τρόπο – παρά την «γκρίνια» μερικών από τους ευρωπαίους συμμάχους του. Έχει μια μοναδική ευκαιρία για την επέκτασή του στην περιοχή και θα χρησιμοποιήσει την επίθεση της Χαμάς στις 7 Οκτωβρίου 2023, ως δικαιολογία, για να επιβάλει τις θέσεις του.
Μπορεί να υπάρξει παλαιστινιακό κράτος;
Θεωρητικά, ένα μελλοντικό παλαιστινιακό κράτος δεν μπορεί να αποκλειστεί σε συνθήκες καπιταλισμού, κάτω από την πίεση των εξελίξεων. Αλλά εάν και όταν κάτι τέτοιο συμβεί, δεν πρέπει να υπάρχουν αυταπάτες ότι θα πρόκειται για πραγματικό και ανεξάρτητο κράτος. Θα είναι ένα κράτος-μαριονέτα, υπό τον αυστηρό έλεγχο του Ισραήλ και των ιμπεριαλιστικών προστατών του.
Αυτό γίνεται σαφές κατ’ αρχήν από το ψήφισμα του ΟΗΕ της 12ης Σεπτεμβρίου, γνωστό ως «Διακήρυξη της Νέας Υόρκης», για την υποστήριξη ενός παλαιστινιακού κράτους, που προετοιμάστηκε από τη Γαλλία και τη Σαουδική Αραβία. Το ψήφισμα υποστηρίζει ένα ανεξάρτητο παλαιστινιακό κράτος, αλλά δεν διευκρινίζει τι θα σημαίνει αυτό το κράτος, δεδομένου ότι ο παλαιστινιακός λαός έχει διωχθεί και συνεχίζει να εκδιώκεται από τη γη του· δεν λέει τίποτα για τα δικαιώματα των Παλαιστινίων προσφύγων· δεν εξηγεί πώς αυτό (το κράτος) θα επιβληθεί στο Ισραήλ· και απαιτεί τον αφοπλισμό της Χαμάς και την εγκαθίδρυση πλήρους ελέγχου στα χέρια της Παλαιστινιακής Αρχής (που βρίσκεται τώρα στα χέρια του Μαχμούντ Αμπάς, της Φατάχ, στη Δυτική Όχθη).
Με άλλα λόγια, είναι εντελώς ασαφές τι σημαίνει ένα «παλαιστινιακό κράτος» σύμφωνα με το ψήφισμα της γενικής συνέλευσης του ΟΗΕ, και επίσης, αυτό το «νέο κράτος» δεν θα έχει καμία πραγματική επιλογή για το ποιος θα βρίσκεται στην κυβέρνηση και καμία πραγματική δυνατότητα, για παράδειγμα, να εξοπλιστεί.
Γίνεται επίσης σαφές από την πιο πρόσφατη κωλοτούμπα του Τραμπ – μετά την πρότασή του να μετατρέψει τη Γάζα σε ριβιέρα, τον Φεβρουάριο του 2025. Στο πρόσφατο σχέδιο 21 σημείων (αποκαλύφθηκε από τους «Times of Israel» στις 27.09.2025 – στη συνέχεια εμφανίζεται σαν σχέδιο 20 σημείων) που αρχικά παρουσίασε για συζήτηση στις δύο πλευρές και σε έναν μικρό αριθμό χωρών (αραβικών και ευρωπαϊκών) προτείνει ότι: ο πληθυσμός της Γάζας θα πρέπει να «από-ριζοσπαστικοποιηθεί»· η Γάζα θα διοικείται από μια προσωρινή μεταβατική κυβέρνηση Παλαιστινίων τεχνοκρατών· η πραγματική εξουσία θα βρίσκεται σε ένα διεθνές όργανο που θα συσταθεί από τις ΗΠΑ μαζί με Άραβες και Ευρωπαίους εταίρους (ο Τόνι Μπλερ συζητιέται ως επικεφαλής αυτού του οργάνου)· η Παλαιστινιακή Αρχή πρέπει να περάσει από ένα «μεταρρυθμιστικό πρόγραμμα» και θα μπορεί να αναλάβει τον έλεγχο των παλαιστινιακών εδαφών μόλις αυτό το πρόγραμμα ολοκληρωθεί· η Χαμάς θα αφοπλιστεί και δεν θα έχει κανέναν ρόλο στη διακυβέρνηση της Γάζας· εγγυήσεις ασφαλείας θα παρέχονται από τους περιφερειακούς εταίρους· η «σταθερότητα» θα εγγυάται από ένα διεθνές στρατιωτικό σώμα · και εάν όλες αυτές, μεταξύ άλλων, προϋποθέσεις πληρούνται, τότε «μπορεί (σ.σ.: μπορεί!) να δημιουργηθούν οι προϋποθέσεις για μια αξιόπιστη διαδρομή προς την παλαιστινιακή κρατική οντότητα».
Υπάρχουν δεκάδες λόγοι για τους οποίους αυτό το σχέδιο μπορεί να μην εφαρμοστεί ποτέ. Αλλά εάν ποτέ εφαρμοστεί, είναι σαφές ότι αυτό το κράτος δεν θα έχει καμία πραγματική ανεξαρτησία. Θα διοικείται από μια ξένη κυβέρνηση και από ξένους στρατούς. Δεν θα σημαίνει τη λύση του παλαιστινιακού εθνικού προβλήματος· θα αλλάξει μόνο η μορφή του.
