Φοιτητικές Εκλογές 2011 – Αποτελέσματα και Συμπεράσματα

Του Νίκου Κανελλή

Η αποτίμηση των αποτελεσμάτων των φοιτητικών εκλογών δεν είναι μια εύκολη υπόθεση καθώς κάθε παράταξη δίνει στη δημοσιότητα τα δικά της συγκεντρωτικά αποτελέσματα (και μάλιστα με μεγάλη καθυστέρηση) τα οποία κατά κανόνα διαφέρουν από τα αποτελέσματα των υπολοίπων παρατάξεων. Τα στοιχεία που χρησιμοποιήσαμε προέρχονται κυρίως από το σάιτ της ΚΝΕ (θεωρείται το πιο έγκυρο). Τα αποτελέσματα αυτά τα διασταυρώσαμε με εκείνα που έδωσαν και άλλες παρατάξεις και ενημερωτικά σάιτ. .

Τα αποτελέσματα

Το κύριο στοιχείο των φετινών φοιτητικών εκλογών είναι ότι δεν είχαμε καμιά ανατροπή των συσχετισμών υπέρ της αριστεράς. Αντίθετα η ΔΑΠ αύξησε τη δύναμή της, ενώ η ΠΑΣΠ έπεσε ελαφρώς. Συνολικά ο δικομματισμός στα πανεπιστήμια παραμένει πολύ ισχυρός.

Αυτό το γεγονός, εκ πρώτης όψης, προκαλεί έκπληξη γιατί το πολιτικό σκηνικό σε επίπεδο κοινωνίας είναι πλέον εντελώς ρευστό (αυτό αποτυπώνεται και στην μεγάλη πτώση του δικομματισμού στις δημοσκοπήσεις) και η βάση της κοινωνίας βράζει από οργή μετά από ένα χρόνο άγριων αντιλαϊκών μνημονιακών πολιτικών και ενόψει νέων, ακόμη πιο σκληρών μέτρων. Οι ηγεσίες της αριστεράς προσπαθούν να κρύψουν αυτή την αντίφαση και κάνουν πως δεν βλέπουν (βλ. παρακάτω τις ανακοινώσεις τους). Αυτό βέβαια δεν μπορεί να αλλάξει την πραγματικότητα. Ας πάρουμε όμως τα πράγματα από την αρχή.

Μικρή άνοδος στη συμμετοχή

Η φετινή συμμετοχή ήταν ελαφρώς αυξημένη σε σχέση με πέρσι τόσο στα ΑΕΙ (85.075 ψηφίσαντες από 82.491 πέρσι) όσο και στα ΤΕΙ (35.399 ψηφίσαντες από 33.431 πέρσι).

Η συνολική αποχή βέβαια παραμένει σε πολύ ψηλά επίπεδα!

Σύμφωνα με τα στοιχεία του υπουργείου Παιδείας στο τέλος της ακαδημαϊκής χρονιάς του 2007-2008 ο συνολικός φοιτητικός πληθυσμός στα ΑΕΙ ήταν 336.490 και στα ΤΕΙ 226.800. Με βάση αυτά τα στοιχεία η αποχή ξεπέρασε το 70% στα ΑΕΙ και το 80% στα ΤΕΙ! Ακόμη και αν λάβουμε υπόψη ότι ένα μέρος αυτών των φοιτητών και σπουδαστών έχει εγκαταλείψει τις σπουδές (κάτι που είναι πραγματικότητα) και πάλι είναι φανερό ότι η πλειοψηφία των φοιτητών και σπουδαστών δεν ψήφισε ούτε και φέτος! Επιπλέον το γενικό κλίμα τις μέρες πριν τις εκλογές ήταν υποτονικό.

Άνοδος της ΔΑΠ-ΝΔΦΚ

Η ΔΑΠ καταγράφει μια καθαρή άνοδο πανελλαδικά (+3.485ψήφους στα ΑΕΙ και +1.688ψήφους στα ΤΕΙ). Στα ΑΕΙ από τις 27.127 ψήφους (32,88%) πέρσι, πηγαίνει στις 30.612 ψήφους (35.98%) φέτος, αυξάνοντας τις δυνάμεις της κατά 12.58%. Στα ΤΕΙ από τις 13.667ψ. (40,88%) πηγαίνει στις 15.355ψ. (43,38%) και αυξάνει τις δυνάμεις της κατά 12,35%. Σε μια σειρά από μεγάλα πανεπιστήμια η ΔΑΠ αύξησε τις δυνάμεις της ακόμη περισσότερο πχ Πάντειο, ΑΣΟΕΕ, Παν. Πειραιά κα.

Μικρή πτώση της ΠΑΣΠ

Η ΠΑΣΠ καταγράφει μικρή πτώση. Στα ΑΕΙ έχασε 1.183ψ. ή το 4,66% της δύναμής της και από 25.405ψ. (30,80%) πέρσι, πήγε στις 24.222ψ. (28,47%) φέτος. Στα ΤΕΙ η ΠΑΣΠ ανέβηκε οριακά σε ψήφους αλλά έπεσε σε ποσοστά λόγω μεγαλύτερης συμμετοχής. Από τις 11.527ψ. (34,48%) πέρσι πήγε στις 11.837ψ. (33,44%) φέτος. Παρά τις αυξομειώσεις από σχολή σε σχολή αυτή είναι η γενική εικόνα της ΠΑΣΠ.

Σημαντική πτώση της ΠΚΣ

Την μεγαλύτερη, αναλογικά, μείωση δυνάμεων υπέστη η ΠΚΣ/ ΜΑΣ (ΚΝΕ-ΚΚΕ). Στα ΑΕΙ σε πανελλαδικό επίπεδο η ΠΚΣ από τις 11.476ψ. (13,91%) πήγε στις 10.772ψ. (12,66%) χάνοντας περίπου το 6,10% της δύναμής της. Όμως, όπως φαίνεται και στον παρακάτω πίνακα, σε πολλά μεγάλα πανεπιστήμια, όπου έχει παραδοσιακά ισχυρές δυνάμεις, η ΠΚΣ σημείωσε ακόμη μεγαλύτερη πτώση.

Μικρή πτώση της ΑΡΕΝ

Και η Αριστερή Ενότητα (ΑΡΕΝ), που πρόσκειται στον ΣΥΡΙΖΑ, υπέστη μικρή μείωση των ψήφων και των ποσοστών της. Στα ΑΕΙ από τις 4.212ψ. (5,11%) έπεσε στις 4.073ψ. (4,79%) χάνοντας το 3,3% της δύναμής της. Στα ΤΕΙ είχε ακόμη μεγαλύτερη πτώση αναλογικά, παρότι η παρέμβαση της ΑΡΕΝ στα ΤΕΙ είναι πολύ μικρότερη απ’ ότι στα ΑΕΙ. Από τις 609ψ. (1,82%) έπεσε στις 534ψ. (1,51%) χάνοντας το 12,23% της δύναμής της. Βέβαια σε μια σειρά από μεγάλες σχολές και πανεπιστήμια η ΑΡΕΝ είχε μεγαλύτερη αναλογικά πτώση σε σχέση με την πανελλαδική ενώ υπήρξαν και κάποιες περιπτώσεις με στασιμότητα.

Μικρή άνοδος των ΕΑΑΚ

Τα ΕΑΑΚ (ΑΝΤΑΡΣΥΑ) ανέβασαν λίγο τις ψήφους τους στα ΑΕΙ, από τις 7.025ψ. πήγε στις 7.164ψ, όμως δεν κατάφεραν να ανεβάσουν και τα ποσοστά τους λόγω μεγαλύτερης συμμετοχής στις φετινές εκλογές. Στα ΤΕΙ, όπου τα ΕΑΑΚ έχουν πιο αδύναμη παρουσία, ανέβασαν οριακά τις ψήφους τους (από 550 στις 586) μένοντας ουσιαστικά στα ίδια ποσοστά. Σε μια σειρά από μεγάλους συλλόγους με παραδοσιακά ισχυρή παρουσία, τα ΕΑΑΚ σημείωσαν οριακή πτώση σε ψήφους και ποσοστά (πχ. Φιλοσοφική Αθήνας, ΕΜΠ, Πολυτεχνείο Ξάνθης, ΑΣΟΕΕ), στασιμότητα (Πολυτεχνείο Κρήτης, ΑΠΘ, Ιατρική Αθήνας) ενώ σε κάποιες περιπτώσεις κατάφεραν να αυξήσουν τις δυνάμεις τους (Πάντειο, Παν. Πειραιά, Παν. Μακεδονίας).

Τα συμπεράσματα

Η αδυναμία της αριστεράς

Η νεολαία και οι εργαζόμενοι αντιμετωπίζουν την πιο σκληρή επίθεση εδώ και πολλές δεκαετίες, σε ότι αφορά το εισόδημα και τα δικαιώματά τους. Ο καπιταλισμός αποδεικνύει καθημερινά ότι είναι ένα βάρβαρο και αδιέξοδο σύστημα που το μόνο που μπορεί να εγγυηθεί είναι η ανεργία, η φτώχεια και η εξαθλίωση. Τα δυο μεγάλα κόμματα έχουν ξεγυμνωθεί και έχουν χάσει κάθε αξιοπιστία στα μάτια της πλειοψηφίας της κοινωνίας. Αυτό το μαρτυρούν όχι μόνο όλες οι δημοσκοπήσεις αλλά και η καθημερινή εμπειρία  στις σχολές και στην κοινωνία. Πιο «ευνοϊκές» συνθήκες για την αριστερά δεν θα μπορούσαν να υπάρξουν. Όμως αντί η αριστερά να κερδίζει έδαφος, χάνει δυνάμεις ή στην καλύτερη περίπτωση μένει στάσιμη. Αυτό άλλωστε συμβαίνει και σε επίπεδο κοινωνίας.

Γι’ αυτό το λόγο τα αποτελέσματα των φετινών φοιτητικών εκλογών είναι άλλο ένα «χαστούκι» για τις ηγεσίες της μαζικής αριστεράς. Με την έννοια ότι αδυνατούν να αξιοποιήσουν τις δυνατότητες της σημερινής εποχής και σαν αποτέλεσμα κερδισμένη βγαίνει η ΔΑΠ και ο δικομματισμός. Το γεγονός αυτό δεν μπορεί παρά να είναι αποτέλεσμα της λαθεμένης πολιτικής των ηγεσιών της αριστεράς. Διαφορετικά οδηγούμαστε στο συμπέρασμα ότι «ο κόσμος δεν καταλαβαίνει»…

Κληρονομιά της ήττας

Δεν προσπαθούμε να υπεραπλουστεύσουμε την κατάσταση. Ασφαλώς το φοιτητικό κίνημα δεν είναι σε καλή κατάσταση την τελευταία περίοδο. Φέτος λίγοι φοιτητικοί σύλλογοι κατάφεραν να κάνουν Γενικές Συνελεύσεις, ενώ οι όποιες κινητοποιήσεις, διαδηλώσεις και καταλήψεις οργανώθηκαν, ήταν κατά κανόνα άμαζες. Παρά τις δραστικές περικοπές στην κρατική χρηματοδότηση της παιδείας, παρά το νέο νομοσχέδιο της Διαμαντοπούλου και παρά τις μεγάλες επιθέσεις στους εργαζόμενους και την κοινωνία η πλειοψηφία των φοιτητών μοιάζει να στέκει αποστασιοποιημένη από την πολιτική και το κίνημα.

Αυτό όμως έχει την εξήγησή του. Η σημερινή κατάσταση στην κοινωνία έχει μεγάλες αντιφάσεις. Από τη μια επικρατεί πολύ μεγάλη οργή και αγανάκτηση σαν αποτέλεσμα των πολιτικών της κυβέρνησης και της τρόικας που ισοπεδώνουν το βιοτικό επίπεδο και το μέλλον. Από την άλλη όμως η πλειοψηφία των εργαζομένων και της κοινωνίας δεν βλέπει με ποιο τρόπο θα καταφέρει να ανατρέψει αυτές τις πολιτικές. Αυτό είναι αποτέλεσμα από τη μια της αδυναμίας των κομμάτων της αριστεράς να προσφέρουν εναλλακτική πολιτική διέξοδο στην κρίση. Από την άλλη, μια σειρά κλάδοι εργαζομένων που πάλεψαν κόντρα στην κυβέρνηση την προηγούμενη περίοδο (ΟΣΕ, συγκοινωνίες, συμβασιούχοι Αθήνας κλπ) ηττήθηκαν επειδή οι αγώνες τους ξεπουλήθηκαν από τις συνδικαλιστικές γραφειοκρατίες (ΠΑΣΚΕ και ΔΑΚΕ) και η μαζική αριστερά στάθηκε ανίκανη να προσφέρει μια εναλλακτική ηγεσία που θα μπορούσε να οδηγήσει σε νίκες. Σαν αποτέλεσμα η κοινωνική οργή δεν βρίσκει μια θετική διέξοδο, αντίθετα συνδυάζεται με απογοήτευση και συχνά απελπισία, γιατί ο κόσμος δεν βλέπει ρεαλιστικά το πώς μπορεί να ανατρέψει την κυβερνητική πολιτική και την ίδια την κυβέρνηση αλλά και τι θα μπορούσε να βάλει στη θέση της. 

Αυτή η γενική κατάσταση επηρεάζει φυσιολογικά και το κίνημα της νεολαίας. Όμως η νεολαία έχει και τη δική της αντίστοιχη πρόσφατη ιστορία και εμπειρία. Τα προηγούμενα χρόνια η νεολαία έδωσε πολύ σημαντικούς αγώνες, όπως ήταν το φοιτητικό κίνημα του 2006-2007 και η εξέγερση του Δεκέμβρη του 2008. Όμως η νεολαία παρότι πάλεψε με μεγάλη διάρκεια, ένταση και μαζικότητα δεν κατάφερε να κερδίσει. Η κληρονομιά αυτής της ήττας βαραίνει τη σημερινή νεολαία, μεγάλο μέρος της οποίας παρουσιάζει σήμερα στοιχεία απογοήτευσης.

Όμως οι ηγεσίες της αριστεράς έχουν τεράστιες ευθύνες γι’ αυτή την κατάσταση. Από τη μια για τη γενική απογοήτευση που επικρατεί στα κινήματα και στην κοινωνία, κι από την άλλη για την αδυναμία των κινημάτων της νεολαίας να φέρουν ένα νικηφόρο αποτέλεσμα τα προηγούμενα χρόνια. Η δική τους στάση και τα δικά τους λάθη έπαιξαν κρίσιμο ρόλο στις ήττες των προηγούμενων ετών¹, την ίδια στιγμή που μετά από αυτές τις ήττες δεν έκαναν κανέναν απολύτως απολογισμό έτσι ώστε να βγουν τα απαραίτητα πολιτικά συμπεράσματα για το μέλλον και τις μάχες που έρχονται. Στο κεντρικό πολιτικό επίπεδο η αριστερά διέψευσε τις προσδοκίες που αναπτύχθηκαν στην κοινωνία με χαρακτηριστικότερο παράδειγμα τον ΣΥΡΙΖΑ που είχε καταφέρει να φτάσει στο 18% στις δημοσκοπήσεις του 2008 και μετά κατέρρευσε.

Οι παραπάνω παράγοντες, σε συνδυασμό με τα σημερινά, συνεχιζόμενα, λάθη και αδιέξοδες πολιτικές των μαζικών κομμάτων της αριστεράς, είναι η βάση πάνω στην οποία αναπτύσσονται στοιχεία απογοήτευσης και αδιαφορίας.

Οι ηγεσίες της αριστεράς αντί να αναγνωρίσουν αυτή την πραγματικότητα προσπαθούν να την κρύψουν και να την ωραιοποιήσουν.

Ηγεσίες της αριστεράς – αρνούνται την πραγματικότητα

Χαρακτηριστική είναι η ανακοίνωση του Θ. Χιώνη, γραμματέα της ΚΝΕ, το βράδυ των εκλογών (18/05/2011):

«Το νέο και δυναμικό στοιχείο στις φετινές φοιτητικές και σπουδαστικές εκλογές, είναι ότι αναπτύχθηκε πιο αποφασιστικά η συζήτηση και δράση για το τι φοιτητικό κίνημα χρειάζεται… Σ’ αυτή τη προσπάθεια πρωτοστάτησε η ΚΝΕ… Μέσα και από αυτή τη μάχη αναδεικνύεται η επιτακτική ανάγκη της αγωνιστικής ανασυγκρότησης του φοιτητικού – σπουδαστικού κινήματος…Οι αρνητικοί συσχετισμοί μπορούν να αλλάξουν… με σκληρό καθημερινό αγώνα….Η θέση των φοιτητών και σπουδαστών των λαϊκών οικογενειών βρίσκεται στις επιτροπές αγώνα, σε έτη και σε τμήματα, με μαχητικούς συλλόγους , δυναμώνοντας το Μέτωπο Αγώνα Σπουδαστών…».

Καταρχήν είναι φανερό ότι η «γραμμή»² της ΚΝΕ για μεγαλύτερη αποστασιοποίηση από τους Φοιτητικούς Συλλόγους και για ενίσχυση, στον αντίποδα, του «Μετώπου Αγώνα Σπουδαστών» δεν είχε αποτέλεσμα όσο και αν ο Χιώνης θέλει να μας πείσει για αυτό το «νέο στοιχείο των εκλογών» στο οποίο μάλιστα «πρωτοστάτησε η ΚΝΕ» . Διαφορετικά η ΠΚΣ/ ΚΝΕ θα είχε ανέβει και δεν θα είχε πέσει. Επίσης οι διαπιστώσεις του είδους χρειάζεται «ανασυγκρότηση του φοιτητικού κινήματος» και «η θέση των φοιτητών είναι στο ΜΑΣ» δεν έχουν κανένα νόημα αν δεν εξηγήσεις γιατί δεν το κατάφερες την προηγούμενη χρονιά και πως θα το καταφέρεις από εδώ και μπρος.

Αυτό που αρνείται να αναγνωρίσει η ηγεσία της ΠΚΣ/ ΜΑΣ (ΚΝΕ) είναι ότι η διασπαστική και απομονωτική της τακτική δεν κατάφερε να αποκτήσει δυναμική και είχε τα αντίθετα αποτελέσματα.

Δυστυχώς, η ίδια προσέγγιση χαρακτηρίζει και την ανακοίνωση του γραφείου τύπου της νεολαίας ΣΥΝ (18/05/2011). Σύμφωνα με την ηγεσία της ν. ΣΥΝ είχαμε

«…μεγάλη ήττα της κυβερνητικής ΠΑΣΠ… Η ΔΑΠ για άλλη μια φορά ακολούθησε ακραίες αντιδημοκρατικές πρακτικές στην προσπάθεια της να εμφανίσει υψηλά ποσοστά… Η ΠΚΣ εμφανίζει μείωση των δυνάμεων της… η Αριστερή Ενότητα όχι απλά διατήρησε τις δυνάμεις της μέσα σε ένα πολύ δύσκολο κλίμα αλλά σε πολλούς συλλόγους εμφανίζει σημαντική άνοδο».

Πέρα από το ότι η ΠΑΣΠ δεν υπέστη «μεγάλη» ήττα, δεδομένης της επίθεσης που έχει εξαπολύσει το ΠΑΣΟΚ και σε αντίθεση με την κατρακύλα των ποσοστών του στις δημοσκοπήσεις. Πέρα από το ότι η άνοδος της ΔΑΠ δεν μπορεί να εξηγηθεί με τις «αντιδημοκρατικές» πρακτικές (που όντως υπάρχουν σε πολλές περιπτώσεις) η ηγεσία της νΣΥΝ σχεδόν πανηγυρίζει για το δικό της αποτέλεσμα. Για αυτό άλλωστε δεν κάνει καμιά προσπάθεια να εξηγήσει τη στασιμότητα ή και πτώση της ΑΡΕΝ σε μια σειρά από μεγάλα πανεπιστήμια και σχολές όπως φαίνεται στον πίνακα που παραθέσαμε πιο πάνω. Αντίθετα προσπαθεί να παρουσιάσει μια πλαστή εικόνα σύμφωνα με την οποία η ΑΡΕΝ ανέβηκε σε «πολλούς συλλόγους» χωρίς βέβαια να μπαίνει στον κόπο να μας πει σε ποιους…

Στην ίδια κατεύθυνση κινείται και ο απολογισμός των ΕΑΑΚ (ΑΝΤΑΡΣΥΑ). Σε ανακοίνωσή της η νεολαία Κομμουνιστική Απελευθέρωση (ΝΑΡ – βασική συνιστώσα των ΕΑΑΚ και της ΑΝΤΑΡΣΥΑ) γράφει:

«Η αδυναμία της κυβερνητικής παράταξης να πείσει για το πρόγραμμά του ΠΑΣΟΚ αποτυπώνεται στη σημαντική πτώση της ΠΑΣΠ… ο δικομματισμός δεν ηττάται στο σύνολό του…Οι δυνάμεις της καθεστωτικής αριστεράς ΠΚΣ – ΑΡΕΝ παρουσιάζουν πτώση για μια χρονιά ακόμα…η ΕΑΑΚ – φορέας και δύναμη της αντικαπιταλιστικής αριστεράς – παρουσιάζει αξιοσημείωτη αντοχή και τάσεις ανόδου…»

 Όλα καλά δηλαδή…

Για μια «άλλη» αριστερά

Οι φοιτητικές εκλογές αναπόφευκτα μας οδηγούν ξανά στο βασικό συμπέρασμα της σημερινής εποχής: χρειαζόμαστε μια διαφορετική αριστερά.

Οι σημερινές ηγεσίες της αριστεράς αρνούνται την πραγματικότητα για να μην έρθουν αντιμέτωπες με τις δικές τους ευθύνες και τις δικές τους λάθος πολιτικές. Ένα μεγάλο μέρος του κόσμου της αριστεράς βλέπει και αντιλαμβάνεται αυτές τις αδυναμίες και αυτά τα λάθη. Ένα ακόμη μεγαλύτερο μέρος της νεολαίας αναζητά πολιτικές απαντήσεις στη σημερινή γενικευμένη κρίση του καπιταλιστικού συστήματος. Για αυτό δικό μας καθήκον είναι να χτίσουμε μια νέα αριστερά στις σχολές και την κοινωνία που θα μπορεί να δώσει αυτές τις απαντήσεις και να προσφέρει διέξοδο.

Η δική μας πρόταση, την οποία έχουμε γράψει κι επαναλάβει πολλές φορές στα άρθρα και κείμενά μας, είναι για μια αριστερά

•   με ενωτική διάθεση στους αγώνες
•   με δημοκρατική λειτουργία στο εσωτερικό της και στο κίνημα,
•   με σχέδιο δράσης και «στρατηγική νίκης» για τους αγώνες  
•   με ένα πρόγραμμα που να ξεκινά από τα άμεσα μεγάλα προβλήματα της νεολαίας και να «δένει» τη λύση αυτών των προβλημάτων με την προοπτική ανατροπής του καπιταλισμού.

  Μια αριστερά ταξική, διεθνιστική, πραγματικά σοσιαλιστική και επαναστατική.

_______________________

¹ Το «Ξ» την περίοδο του φοιτητικού κινήματος του 2006-2007 καθώς και της εξέγερσης του Δεκέμβρη του 2008 έκανε μια σειρά από προτάσεις για το πως θα μπορούσαν αυτά τα κινήματα να κερδίσουν σε αντίθεση με μεγάλα κομμάτια της αριστεράς που θεωρούσαν ότι αρκεί η συμμετοχή μας στο κίνημα και οι συγκεκριμένες προτάσεις δεν έχουν κάποια ιδιαίτερη σημασία. Επίσης μετά τους αγώνες αυτούς κάναμε προσπάθεια να βγουν συμπεράσματα για τις αιτίες που οδήγησαν στην ήττα. Βλέπε χαρακτηριστικά: https://xekinima.org/arthra/view/article/ta-eaak-kai-to-megalo-foititiko-kinima-toy-2008/ και https://xekinima.org/arthra/view/article/pos-syxexizoyme/

² Κατά τη διάρκεια της χρονιάς η ΚΝΕ σαμπόταρε ανοιχτά τους φοιτητικούς συλλόγους, καλούσε τα μέλη και τους φίλους της να μην πάρουν μέρος στις γενικές συνελεύσεις των συλλόγων και αντί για αυτό να στηρίξουν τις δικές της επιτροπές και το Μέτωπο Αγώνα Σπουδαστών. Παράλληλα δεν στήριξε καμιά αγωνιστική κινητοποίηση των ΦΣ και καλούσε τους φοιτητές να πάρουν μέρος στις κομματικές συγκεντρώσεις του ΠΑΜΕ και του ΜΑΣ, δηλαδή του ΚΚΕ. Βλέπε και https://xekinima.org/arthra/view/article/i-stasi-tis-kne-empodio-sto-foititiko-kinima/.