Τα τελευταία 20 χρόνια μια σειρά υπηρεσίες στα ΑΕΙ και τα ΤΕΙ έχουν ιδιωτικοποιηθεί. Δεν θα μιλήσουμε για τη σίτιση και τη στέγαση (που είναι από μόνα τους ένα μεγάλο θέμα) αλλά για την καθαριότητα, τη φύλαξη, τη γραμματειακή υποστήριξη και όλες τις υπηρεσίες, τις οποίες έχουν αναλάβει ιδιωτικές εταιρίες… οι γνωστοί μας εργολάβοι.
Τι είναι οι εργολαβίες
Αντί τα πανεπιστήμια να προσλάβουν μόνιμους υπαλλήλους αναθέτουν μια σειρά υπηρεσίες του πανεπιστημίου – μετά από διαγωνισμό – σε ιδιωτικές εταιρίες. Το μόνιμο προσωπικό κοστίζει, έχει ασφαλιστικά και άλλα εργασιακά δικαιώματα, απεργεί, κοκ.
Αντιθέτως οι «εργολαβικοί εργαζόμενοι» είναι φτηνοί και δεν έχουν κανένα – νομικό τουλάχιστον – δικαίωμα να απαιτήσουν από το πανεπιστήμιο ούτε αυξήσεις, ούτε καλύτερες συνθήκες εργασίας, ούτε ασφάλιση, ούτε … τίποτα.
Όσο για τους εργολάβους, χτυπούν διαρκώς τους μισθούς, τα δικαιώματα των εργαζομένων και τις συνθήκες εργασίας, με στόχο να μειώσουν το κόστος της εργολαβίας – έτσι ώστε να κερδίσουν τους διαγωνισμούς – και να μεγιστοποιήσουν στη συνέχεια τα κέρδη τους.
Στην συντριπτική πλειοψηφία των περιπτώσεων οι εργολαβικοί εργαζόμενοι…
… αναγκάζονται να υπογράφουν – υπό τον φόβο της απόλυσης – για αποδοχές που δεν παίρνουν. Αποδοχές που συνήθως είναι πολύ κάτω από τον νομικά καθορισμένο βασικό μισθό (υπογράφουν δηλαδή μια σύμβαση που λέει ότι παίρνουν π.χ. 600 ευρώ το μήνα, όταν παίρνουν 400 και 300).
… αναγκάζονται να δουλεύουν περισσότερες ώρες από αυτές που υπογράφουν στη σύμβασή τους.
… μπορούν ανά πάσα στιγμή να απολυθούν και μάλιστα χωρίς αποζημίωση, χωρίς καν δικαίωμα εγγραφής στον ΟΑΕΔ για το επίδομα ανεργίας, αφού οι εργοδότες τους αναγκάζουν να υπογράφουν εκ των προτέρων την συγκατάθεσή τους για οικειοθελή αποχώρηση.
… δεν παίρνουν τα ένσημα που δικαιούνται – ιδιαίτερα τα βαρέα και ανθυγιεινά στην περίπτωση των καθαριστριών.
… δεν έχουν κανένα συνδικαλιστικό δικαίωμα (διεκδικήσεις και απεργίες σημαίνουν στην καλύτερη απόλυση και στη χειρότερη βιτριόλι – για να θυμηθούμε και την Κούνεβα).
… μένουν απλήρωτοι για μήνες.
Τι κάνουν τα συνδικάτα και συγκεκριμένα η ΓΣΕΕ για όλα αυτά; Δυστυχώς τίποτα, πέρα από το να εκφωνούν λόγους όταν το θέμα βρίσκεται στην επικαιρότητα.
Κι’ εμάς τους φοιτητές τι μας νοιάζει;
Εμείς οι φοιτητές πρέπει να παλέψουμε ενάντια σ’ αυτό το σύγχρονο δουλεμπόριο κατ’ αρχήν στο χώρο μας, το πανεπιστήμιο. Να αγωνιστούμε για τον τερματισμό των εργολαβιών αλλά και για την πρόσληψη και την μονιμοποίηση των εργολαβικών εργαζομένων στα ΑΕΙ και τα ΤΕΙ με αξιοπρεπείς μισθούς και με πλήρη εργασιακά και ασφαλιστικά δικαιώματα.
Δεν είναι μόνο για λόγους αλληλεγγύης που πρέπει να δώσουμε αυτή τη μάχη
Είναι γιατί, βγαίνοντας από τις σχολές στην αγορά εργασίας, θα έχουμε να αντιμετωπίσουμε αν όχι τις ίδιες, ανάλογες καταστάσεις και συνθήκες εργασίας. Οι εργολαβικοί εργαζόμενοι δεν υπάρχουν μόνο στα πανεπιστήμια και δεν είναι μόνο καθαρίστριες, φύλακες και γραμματείς. Πανελλαδικά 50.000 εργαζόμενοι «νοικιάζονται» από 40 δουλεμπορικές εταιρείες σε τράπεζες, ΔΕΚΟ, νοσοκομεία, ξενοδοχεία κ.α. Ας μην έχουμε την αυταπάτη ότι δεν θα ανήκουμε σε αυτή ή σε μια παρόμοια κατηγορία εργαζομένων. Το πτυχίο που θα πάρουμε – ακόμα και στις πιο «χάϊ» σχολές – δεν εξασφαλίζει πια ένα «λαμπρό» εργασιακό μέλλον. Δεν έχουμε ονομαστεί τυχαία η γενιά των 700 ευρώ, η γενιά των απασχολήσιμων, των άνεργων επιστημόνων κοκ. Αυτή θα είναι η πραγματικότητα για τη συντριπτική πλειοψηφία από εμάς αύριο. Και οι όποιες εξαιρέσεις υπάρχουν – οι επιτυχημένοι απόφοιτοι με τη φοβερή καριέρα – είναι εκεί όπως κάθε εξαίρεση για να επιβεβαιώνει τον κανόνα. Χρειάζεται λοιπόν να παλέψουμε σήμερα, να αρχίσουμε να πετυχαίνουμε μικρές και μεγάλες νίκες, για να μπορούμε να ατενίσουμε ένα πιο ελπιδοφόρο μέλλον.
Υπάρχει όμως και κάτι ακόμα… όταν δίνουμε αγώνες ενάντια στην εκπαιδευτική απορρύθμιση, για μια πραγματικά δημόσια και δωρεάν παιδεία, χρειαζόμαστε τους εργαζόμενους μαζί μας. Γι’ αυτό και σε όλα τα εκπαιδευτικά κινήματα των τελευταίων χρόνων, τους καλούμε να συμμετέχουν στις πορείες μας, να απεργήσουν, να μας στηρίξουν με όποιον τρόπο μπορούν. Αυτή η απεύθυνση και τα καλέσματα στο εργατικό κίνημα πρέπει και μπορούν να σταματήσουν να είναι αφηρημένα και γενικά. Αυτό το μέτωπο φοιτητών – εργαζομένων πρέπει να αρχίσουμε να το χτίζουμε κατ’ αρχήν στις σχολές μας, με τους εργαζόμενους που βρίσκονται ανάμεσά μας.
Με ποιόν τρόπο μπορούμε να παλέψουμε ενάντια στις εργολαβίες;
Η κατάληψη της Πρυτανείας στο ΑΠΘ ενάντια στις εργολαβίες αποτελεί ένα παράδειγμα από το οποίο μπορούμε να αντλήσουμε διδάγματα. Η κατάληψη που ξεκίνησε από φοιτητές, (κυρίως αναρχικούς, αλλά και με τη συμμετοχή ανένταχτων, της ΕΑΑΚ και τμήματος της ΑρΕν) έδωσε κουράγιο και δύναμη σ’ ένα κομμάτι των εργολαβικών εργαζομένων στο ΑΠΘ, οι οποίοι ξεκίνησαν κινητοποιήσεις και απεργίες. Το αποτέλεσμα ήταν να δοθεί η υπόσχεση πως η εργολαβία θα κηρυχθεί έκπτωτη και πως οι εργαζόμενοι θα προσληφθούν από το ΑΠΘ. Το παράδειγμα του ΑΠΘ δείχνει πώς οι φοιτητές μπορούν έμπρακτα να στηρίξουν τους εργαζόμενους, να τους δώσουν δύναμη και προοπτική και να πυροδοτήσουν αγώνες.
Όμως η ιστορία δυστυχώς δεν σταματά εκεί… Δυστυχώς σε αυτό το κίνημα δεν μπήκε σαν πρώτο καθήκον οι εργαζόμενοι να πάρουν τον αγώνα στα χέρια τους και να μπουν μπροστά στη διεκδίκηση των αιτημάτων τους. Μια μεγάλη μερίδα των «πρωτοπόρων» φοιτητών δεν ήταν διατεθειμένη να αφήσει τους εργαζόμενους να αποφασίσουν οι ίδιοι για τα αιτήματά τους και τις μορφές πάλης. Επειδή πυροδότησαν τις κινητοποιήσεις των εργαζομένων, θεώρησαν πως είχαν το δικαίωμα να υπαγορεύσουν τα «σωστά» «επαναστατικά» αιτήματα, τις «σωστές» δράσεις κοκ. Συμμετείχαν στις συνελεύσεις των εργαζομένων όχι για να ακούσουν, να συζητήσουν και να κάνουν προτάσεις… όχι για να δώσουν τον αγώνα από κοινού, αλλά για να τον καθοδηγήσουν. «Και ποιο είναι το πρόβλημα;» – θα μπορούσε κανείς να ρωτήσει. Το πρόβλημα είναι κατ’ αρχήν ότι για να σταματήσουν όντως οι εργολαβίες χρειάζεται ο αγώνας να συνεχιστεί – σήμερα οι κινητοποιήσεις των εργαζομένων έχουν σταματήσει. Γιατί οι πρυτανικές αρχές σήμερα λένε, αύριο ξελένε ή φέρνουν απλά μιαν άλλη εταιρία. Αγώνας διαρκείας όμως με αυτούς τους όρους δεν γίνεται… Δεν γίνεται να κρατηθεί μια απεργία (ή άλλες κινητοποιήσεις) όταν οι εργαζόμενοι που κινητοποιούνται δεν μπορούν να αποφασίσουν οι ίδιοι για τα αιτήματα και τις μορφές δράσης. Δεν γίνεται να κρατηθεί ένας αγώνας όταν οι εργαζόμενοι δεν τον νιώθουν δικό τους. Γι’ αυτό το φοιτητικό κίνημα χρειάζεται να βρει τις σωστές ισορροπίες.
Οι φοιτητές μπορούν λοιπόν να δώσουν αφάνταστη δύναμη και κουράγιο σε εργαζόμενους που βρίσκονται υπό καθεστώς ομηρίας και να τους ωθήσουν να αγωνιστούν. Θα πρέπει όμως ταυτόχρονα να σέβονται τις διαδικασίες και τις αποφάσεις των εργαζομένων – ακόμα κι’ όταν αυτές δεν είναι τόσο επαναστατικές όσο μερικά κομμάτια των φοιτητών θα ήθελαν – και να τους αφήνουν να ηγηθούν του δικού τους αγώνα. Όχι για λόγους ηθικούς, αλλά για τον πολύ πρακτικό λόγο, ότι οι φοιτητές δεν μπορούν να υποκαταστήσουν τους εργαζόμενους, ούτε μπορούν να δώσουν τον αγώνα γι’ αυτούς, αλλά ουσιαστικά χωρίς αυτούς. Την ίδια στιγμή οι φοιτητές έχουν ένα άλλο σημαντικό καθήκον. Και αυτό είναι να πλαισιώσουν και να στηρίξουν τον αγώνα των εργαζομένων με αποφάσεις γενικών συνελεύσεων σχολών και τμημάτων (στην περίπτωση του ΑΠΘ υπήρχε απόφαση μόνο μιας ΓΣ ενός τμήματος – κι’ αυτό είναι εντελώς ανεπαρκές), έτσι ώστε ο αγώνας αυτός να γίνει υπόθεση πραγματικά όλου του πανεπιστημίου και να οργανωθεί δημοκρατικά, για να μπορέσει να απελευθερωθεί όλη η δυναμική που αρμόζει σε τόσο σημαντικά ζητήματα και να μην επιτραπεί σε αντιδραστικές δυνάμεις να συκοφαντούν τους αγώνες και να θέτουν θέμα ασύλου.
Ας μην αφήσουμε την Κούνεβα και τους εργολαβικούς εργαζόμενους να ξεχαστούν. Ας κινητοποιηθούμε ξεκινώντας από κοινές εκδηλώσεις και συνελεύσεις εργαζομένων και φοιτητών σε όλες τις σχολές, για τις εργολαβίες της κάθε σχολής και για να αναπτύξουμε ένα κοινό κίνημα που θα ξεκινά από το κάθε ΑΕΙ και ΤΕΙ και θα δικτυώνεται πανελλαδικά.
Παιδεία Μάχης – συμμετέχουμε στην Αριστερή Ενότητα
