του Χρήστου Κεφαλή*
Σε προηγούμενο άρθρο[**] αναφερθήκαμε στις συνταρακτικές αποκαλύψεις του πρώην συνεργάτη της NSA Έντουαρντ Σνόουντεν για τα δίκτυα παρακολούθησης των αμερικάνικων μυστικών υπηρεσιών, των οποίων οι δραστηριότητες εκτείνονταν στις ΗΠΑ και όλο τον υπόλοιπο κόσμο. Από τότε μεσολάβησαν σημαντικές εξελίξεις, που δείχνουν την τεράστια σημασία αυτής της υπόθεσης.
Χονγκ Κονγκ και Ρωσία
Ο Σνόουντεν είχε καταφύγει αρχικά στο Χονγκ Κονγκ, όταν του απαγγέλθηκαν στις 14 Ιούνη από τις αμερικάνικες αρχές κατηγορίες για κατασκοπεία και κλοπή κυβερνητικής ιδιοκτησίας, ενώ στις 23 Ιούνη ακύρωσαν το διαβατήριό του. Την ίδια μέρα αναχώρησε για τη Μόσχα, όπου παρέμεινε έκτοτε στην περιοχή του αεροδρομίου Σερεμέτιεβο.
Στις 1 Ιούλη το WikiLeaks αποκάλυψε ότι ο Σνόουντεν είχε κάνει αίτηση σε 20 χώρες για παροχή πολιτικού ασύλου. Ωστόσο, οι περισσότερες, περιλαμβανόμενων της Γαλλίας, Βραζιλίας, Φιλανδίας, Γερμανίας, Αυστρίας, κ.ά., απέρριψαν το αίτημα, με τα τωρινά δεδομένα η Βενεζουέλα και η Βολιβία όντας οι μόνες χώρες που φαίνεται να δείχνουν μια δειλά θετική ανταπόκριση. Ο Σνόουντεν έγινε έτσι ένας πολίτης χωρίς διαβατήριο και εθνικότητα, που τον έχουν βάλει στο στόχαστρό τους όλες οι μεγάλες Δυτικές ιμπεριαλιστικές δυνάμεις.
απαγορευμένοι ουρανοί για τον Μοράλες
Στις 2 Ιούλη είχαμε ένα σημαντικό διεθνές διπλωματικό επεισόδιο, όταν η Γαλλία, η Πορτογαλία, η Ισπανία και η Ιταλία απαγόρευσαν στο αεροπλάνο του Προέδρου της Βολιβίας Έβο Μοράλες να εισέλθει στον εναέριο χώρο τους, λόγω υποψιών ότι είχε επιβιβαστεί σε αυτό ο Σνόουντεν. Το αεροπλάνο, που ερχόταν από τη Ρωσία, όπου ο Μοράλες είχε παρακολουθήσει μια διάσκεψη, αναγκάστηκε έτσι να προσγειωθεί στην Αυστρία. Δυο μέρες μετά σε μια έκτακτη σύνοδο της Ένωσης των Εθνών της Νότιας Αμερικής (UNASUR), οι ηγέτες των χωρών της κατήγγειλαν την «ιμπεριαλιστική αεροπειρατεία» και «απαγωγή» του αεροπλάνου του Προέδρου Μοράλες από τις ΗΠΑ και τους Ευρωπαίους συμμάχους τους.
Βολιβία και Βενεζουέλα σηκώνουν το γάντι
Τις επόμενες μέρες οι ΗΠΑ έστειλαν προληπτικά αιτήματα έκδοσης στις χώρες της Λατινικής Αμερικής όπου ο Σνόουντεν είχε ζητήσει άσυλο. Αυτή η αίτηση απορρίφτηκε από τη Βολιβία και τη Βενεζουέλα, με τον Πρόεδρο της τελευταίας Νικόλας Μαδούρο να δηλώνει ότι οι ΗΠΑ δεν έχουν «καμιά ηθική νομιμοποίηση» να συλλάβουν τον Σνόουντεν αφού αυτός αποκάλυψε «τα εγκλήματα των ΗΠΑ ενάντια στην ανθρωπότητα». Σε μια δήλωσή του ο Σνόουντεν κατήγγειλε την αμερικάνικη κυβέρνηση και ιδιαίτερα τον Αντιπρόεδρο Τζο Μπάιντεν ότι άσκησαν πιέσεις στις άλλες χώρες για να μην του χορηγήσουν άσυλο.
Πώς να εξηγήσουμε άραγε τη μανία των κυρίαρχων κύκλων των ΗΠΑ, τις τεράστιες πιέσεις που ασκούν, αλλά και την ευθυγράμμιση σχεδόν όλων των Δυτικών κυβερνήσεων στις επιταγές τους;
παρακράτος
Η στάση του αμερικάνικου κατεστημένου πρέπει να αποδοθεί στο φόβο που το διακατέχει. Οι αποκαλύψεις του Σνόουντεν έφεραν στο φως ένα ολόκληρο παρακράτος, που λειτουργεί κατά παράβαση κάθε δημοκρατικής νομιμότητας. Το παρακράτος συνδέεται ολοφάνερα στενά με επίσημα κυβερνητικά κέντρα, που το κατευθύνουν και το αξιοποιούν. Τα συμφέροντα που παίζονται λοιπόν είναι πολύ μεγάλα. Αν ο Σνόουντεν κυκλοφορεί ελεύθερος και συνεχίσει για καιρό τις αποκαλύψεις του, δεν αποκλείεται να ανοίξουν και άλλα στόματα και τελικά οι κύκλοι αυτοί να βρεθούν κατηγορούμενοι, όσο και αν η αμερικάνικη δικαιοσύνη προσπαθεί να τους καλύψει. Αλλά και οι αντιδράσεις της κοινής γνώμης μπορεί να πάρουν μορφή χιονοστιβάδας. Γι’ αυτό το αμερικάνικο κατεστημένο επείγεται να κλείσει το στόμα του Σνόουντεν.
Αλλά αν οι κυβερνήσεις χωρών όπως η Γαλλία, η Ισπανία, κ.λπ., βρίσκουν απαραίτητο να συνταχτούν απόλυτα με τις ΗΠΑ, μια εξήγηση υπάρχει. Ο λόγος δεν είναι μόνο η αλληλεγγύη στην υπερδύναμη, αλλά ότι ανάλογα δίκτυα παρακολουθήσεων έχουν στηθεί και στις άλλες μεγάλες καπιταλιστικές χώρες, των οποίων οι κυβερνήσεις φοβούνται για τον ίδιο τον εαυτό τους.
συνέντευξη στο Σπίγκελ
Ο ίδιος ο Σνόουντεν το επιβεβαίωσε σε μια συνέντευξή του στο Σπίγκελ στις 8 Ιούλη, όπου περιέγραψε τους στενούς δεσμούς ανάμεσα στις αμερικάνικες, γερμανικές και αγγλικές μυστικές υπηρεσίες. Σε ένα χαρακτηριστικό απόσπασμα, απαντώντας στην ερώτηση, «Οι γερμανικές αρχές ή Γερμανοί πολιτικοί εμπλέκονται στο πρόγραμμα επιτήρησης της NSA;» απάντησε: «Ναι, ασφαλώς. Είμαστε στο ίδιο κρεβάτι με τους Γερμανούς όπως και με τις περισσότερες άλλες Δυτικές χώρες».
Ο ίδιος έδωσε εκτενείς λεπτομέρειες γύρω από αυτές τις δραστηριότητες:
«Ερ.: Η NSA [Εθνική Υπηρεσία Ασφάλειας των ΗΠΑ] συνεταιρίζεται με άλλα έθνη, όπως το Ισραήλ;
Απ.: Ναι. Διαρκώς. Η NSA έχει μια μαζική υπηρεσία που είναι υπεύθυνη γι’ αυτό, τη FAD, Foreign Affairs Directorate.
Ερ.: Η NSA βοήθησε να δημιουργηθεί ο Stuxnet (ο Stuxnet είναι το «σκουλήκι» που χρησιμοποιήθηκε ενάντια στο πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν);
Απ.: Το δημιούργησαν από κοινού η NSA και το Ισραήλ.
Ερ.: Ποια είναι μερικά από τα μεγάλα προγράμματα επιτήρησης που είναι ενεργά σήμερα και πώς οι διεθνείς συνεταίροι βοηθούν την NSA;
Απ.: Σε μερικές περιπτώσεις οι λεγόμενοι Συνεταίροι με τα Πέντε Μάτια [αναφορά στις μυστικές υπηρεσίες των ΗΠΑ, Βρετανίας, Αυστραλίας, Νέας Ζηλανδίας και Καναδά] πάνε παραπέρα από αυτό που κάνει η NSA. Για παράδειγμα, το Γενικό Αρχηγείο Πληροφοριών του Ηνωμένου Βασιλείου (GCHQ) έχει ένα σύστημα που αποκαλείται TEMPORA. Το TEMPORA είναι το πρώτο “πλήρους ανάληψης” πρόγραμμα για το Διαδίκτυο της υπηρεσίας παρακολούθησης σημάτων που δεν ενδιαφέρεται για τον τύπο του περιεχομένου και αποδίδει μόνο περιθωριακή προσοχή στην Πράξη Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων. Ρουφά τα πάντα… Τώρα το πρόγραμμα μπορεί να κρατά τρεις μέρες κυκλοφορίας, αλλά αυτό βελτιώνεται. Τρεις μέρες μπορεί να μην ακούγεται πολύ, αλλά θυμηθείτε ότι αυτό δεν είναι μεταδεδομένα»
(Έντουαρντ Σνόουντεν: Η NSA και οι πρόθυμοι βοηθοί της, 8/7/2013, http://www.spiegel.de/international/world/interview-with-whistleblower-edward-snowden-on-global-spying-a-910006.html και http://www.spiegel.de/international/world/interview-with-whistleblower-edward-snowden-on-global-spying-a-910006-2.html).
Στην ίδια συνέντευξη ο Σνόουντεν αναφέρθηκε στη βοήθεια που προσφέρουν στην NSA ιδιωτικές εταιρείες και πολυεθνικές. Στην ερώτηση δε ποιος θα κατηγορηθεί αν αποκαλυφθούν λεπτομέρειες για όλο αυτό το σύστημα, απάντησε:
«Μπροστά στα δικαστήρια των ΗΠΑ; Δεν είμαι βέβαιος ότι μιλάτε σοβαρά. Μια έρευνα βρήκε τους συγκεκριμένους ανθρώπους που εξουσιοδότησαν τη χωρίς ένταλμα καταγραφή εκατομμυρίων και εκατομμυρίων επικοινωνιών, που από μόνη της θα είχε οδηγήσει στις πιο μακριές καταδίκες στην παγκόσμια ιστορία, και η ανώτατη διοίκησή μας απλά απαίτησε να σταματήσει η έρευνα. Ποιος “μπορεί” να κατηγορηθεί είναι αδιάφορο όταν δεν σέβονται το νόμο. Τους νόμους τους εννοούν για σας, όχι γι’ αυτούς».
Στο μεταξύ, την ίδια μέρα ο επικεφαλής της NSA Κιθ Αλεξάντερ ανακοίνωσε ότι η υπηρεσία παίρνει αυστηρά μέτρα για να εμποδίσει στο μέλλον ανάλογες διαρροές, όπως η παρουσία πάντα δυο προσώπων όταν αντιγράφονται πληροφορίες, η απαγόρευση πρόσβασης, εφαρμογή νέων συστημάτων, κοκ (Ντ. Κέμπα, «Ο Έντουαρντ Σνόουντεν αναγκάζει τις υπηρεσίες ασφάλειας των ΗΠΑ να επανεκτιμήσουν την κατάσταση ασφάλειάς τους», 8/7/2013, http://www.policymic.com/articles/53249/edward-snowden-forces-america-s-biggest-security-agency-to-reevaluate-its-security-situation).
διεθνής αλληλεγγύη
Οι δυνάμεις ενάντια στις οποίες στράφηκε ο Σνόουντεν είναι τεράστιες. Γι’ αυτό είναι αναγκαία η κλιμάκωση της διεθνούς αλληλεγγύης, η κινητοποίηση των κινημάτων και της δημοκρατικής κοινής γνώμης στο πλευρό του. Αυτή η αλληλεγγύη μεγαλώνει γοργά διεθνώς. Πέρα από την πλατιά δημοσιότητα ακόμη και στο μετριοπαθή αστικό Τύπο, στις 8 Ιούλη ο Σνόουντεν τιμήθηκε με το βραβείο Σαμ Άνταμς, ένα βραβείο που δίνεται κάθε χρονιά από μια ομάδα συνταξιούχων αξιωματούχων της CIA στον αξιωματούχο των μυστικών υπηρεσιών που διακρίθηκε για την ηθική του ακεραιότητα.
Όλα αυτά δημιουργούν την αισιοδοξία ότι η αμερικάνικη κυβέρνηση δεν θα πετύχει τελικά να εξοντώσει τον Σνόουντεν. Αλλά ακόμη και αν εξελιχθούν αλλιώς τα πράγματα, δεν θα καταφέρουν να συντρίψουν την υπόθεση της ελευθερίας και της δημοκρατίας, την οποία ο Σνόουντεν υπεράσπισε και υπερασπίζει με θάρρος και γενναιότητα.
_____________________
