Έχει ειπωθεί πολλές φορές μέσα στον τελευταίο χρόνο ότι η ενεργειακή κρίση έχει μεν ξεκινήσει αρκετό καιρό πριν τον πόλεμο στην Ουκρανία, αλλά επιδεινώθηκε σοβαρά με την έναρξή του. Οι κυρώσεις της ΕΕ στη Ρωσία, από το φυσικό αέριο της οποίας εξαρτιούνταν σχεδόν όλες οι ευρωπαϊκές χώρες, έχει ανοίξει έναν νέο κύκλο αναζήτησης πηγών ενέργειας (κατά βάση προερχόμενης από ορυκτά καύσιμα) και μαζί με αυτό, έναν νέο κύκλο περιβαλλοντικής καταστροφής.
Την ίδια ώρα βέβαια, οι μεγάλες εταιρείες πετρελαίου και φυσικού αερίου είδαν τα κέρδη τους να εκτοξεύονται μέσα στον τελευταίο χρόνο, φτάνοντας συνολικά το αστρονομικό ποσό των 4 τρις δολαρίων, από 1,5 τρις δολάρια που κέρδιζαν κατά μέσο όρο όλα τα τελευταία χρόνια.
Σήμερα, έναν χρόνο μετά την έναρξη του πολέμου, οι «εκπτώσεις» στο μέτωπο του περιβάλλοντος και της κλιματικής κρίσης σε ολόκληρο τον κόσμο, έχουν οδηγήσει σε μια σειρά εντυπωσιακά, όσο και καταστροφικά δεδομένα:
- Τον Γενάρη του 2023 η παραγωγή άνθρακα στην Ινδία αυξήθηκε κατά 13% σε σχέση με το ίδιο διάστημα τον περασμένο χρόνο. Στη Δυτική Βεγγάλη, σχεδιάζεται η κατασκευή του μεγαλύτερου ορυχείου άνθρακα στην Ασία και δεύτερου μεγαλύτερου στον κόσμο.
- Το Πακιστάν έχει βάλει τις βάσεις για την κατακόρυφη αύξηση της παραγωγής άνθρακα, την οποία στοχεύει μέσα στο επόμενο διάστημα να τετραπλασιάσει.
- Στην Ευρώπη, μια σειρά χώρες, ανάμεσα στις οποίες και η Ελλάδα, αποφασίζουν να επεκτείνουν υπάρχοντα, να κατασκευάσουν νέα, ή να παρατείνουν τη ζωή ορυχείων άνθρακα που σχεδιαζόταν να κλείσουν.
Το «πράσινο» φυσικό αέριο και η «καθαρή» πυρηνική ενέργεια
Κι αν ο άνθρακας θεωρείται το πιο «βρώμικο», δηλαδή το πιο επιβαρυντικό για την κλιματική αλλαγή ορυκτό καύσιμο, τα παραπάνω νέα δεν είναι τα μόνα που προκαλούν σοβαρή ανησυχία. Τόσο η μεγάλη αύξηση των εξαγωγών φυσικού αερίου από τις ΗΠΑ, όσο και η «απενοχοποίηση» της πυρηνικής ενέργειας με αφορμή την ενεργειακή κρίση και τον πόλεμο, συμπληρώνουν το τοπίο της διαρκούς περιβαλλοντικής υποβάθμισης:
- Στις ΗΠΑ σχεδιάζεται η κατασκευή τριών νέων μονάδων φόρτωσης και εξαγωγής υγροποιημένου φυσικού αερίου. Οι μονάδες αυτές σχεδιάζεται να κατασκευαστούν στον Κόλπο του Μεξικού, δύο στο Τέξας και μία στη Λουιζιάνα και αναμένεται να μετατρέψουν τις ΗΠΑ στη μεγαλύτερη χώρα – εξαγωγό φυσικού αερίου (σήμερα είναι η δεύτερη μετά την Αυστραλία).
Το φυσικό αέριο δεν είναι ένα «αθώο» καύσιμο, όπως προσπαθούν συχνά να το παρουσιάσουν. Αποτελείται στο μεγαλύτερο μέρος του από μεθάνιο, το οποίο όταν διαρρέει στην ατμόσφαιρα είναι περίπου 35 φορές ισχυρότερο από το διοξείδιο του άνθρακα ως προς τις επιπτώσεις στην κλιματική αλλαγή – και βέβαια δεν υπάρχει εγκατάσταση εξόρυξης ή μεταφοράς φυσικού αερίου που να μην παρουσιάζει διαρροές. Στη διαδικασία της καύσης του, επίσης, εκλύει CO2, απλά σε χαμηλότερες ποσότητες απ’ ότι άλλα καύσιμα (για παράδειγμα εκλύει περίπου την μισή ποσότητα σε σχέση με τον άνθρακα). - Μετά την αναγνώριση της πυρηνικής ενέργειας ως «πράσινης» εναλλακτικής στα ορυκτά καύσιμα, η ΕΕ πρόσφατα την συμπεριέλαβε και στον κατάλογο των καθαρών μεθόδων για την παρασκευή υδρογόνου. Αυξάνονται έτσι οι κίνδυνοι για την κατασκευή ακόμη περισσότερων πυρηνικών σταθμών, με απρόβλεπτες επιπτώσεις στην περίπτωση ατυχήματος και βέβαια με το πρόβλημα των πυρηνικών αποβλήτων να παραμένει άλυτο.
- Ιδιαίτερα η Γαλλία, πίεζε για μεγάλο διάστημα προς αυτή την κατεύθυνση, καθώς οι παλιοί της πυρηνικοί σταθμοί στους οποίους βασίζει το 70% των αναγκών της σε ηλεκτρική ενέργεια, πλησιάζουν το τέλος της ζωής τους, ή ακόμη και βρίσκονται εκτός λειτουργίας εξαιτίας τεχνικών προβλημάτων και μεγάλης ηλικίας.
Καπιταλισμός: το σύστημα της καταστροφής
Όλες οι παραπάνω περιβαλλοντικά καταστροφικές πρακτικές, έχουν ένα κοινό σημείο: τη δικαιολογία της ενεργειακής κρίσης που εντείνει ο πόλεμος και με βάση τη λογική του συστήματος, πρέπει να αντιμετωπιστεί με οποιονδήποτε τρόπο και οποιοδήποτε κόστος για το μέλλον του πλανήτη και τις ζωές των ανθρώπων που τον κατοικούν.
Στην πραγματικότητα, το ίδιο σύστημα που καταφεύγει σε πολέμους για να εξασφαλίσει τα κέρδη του και να λύσει τους ανταγωνισμούς ανάμεσα στα διαφορετικά στρατόπεδα που συγκρούονται για την παγκόσμια κυριαρχία, είναι αυτό που είχε φτάσει την κλιματική κρίση σε οριακό σημείο, ήδη πριν από τον πόλεμο στην Ουκρανία.
Από αυτό το σύστημα, το μόνο που μπορούμε να περιμένουμε είναι ακόμη μεγαλύτερες καταστροφές και αυτός είναι ακόμα ένας λόγος για να παλέψουμε για την ανατροπή του.
