Του Κυριάκου Χάλαρη
Με την αίσθηση άλλης μιας μεγάλης επιτυχίας της ελληνικής εξωτερικής πολιτικής επέστρεψε η ελληνική διπλωματική αποστολή από τη σύνοδο της ΕΕ που έγινε στις 17 Δεκέμβρη στις Βρυξέλλες. Η σύνοδος θα ξεκαθάριζε το μέλλον της Τουρκίας στην ΕΕ και ταυτόχρονα θα ήταν η αφορμή να ξεκαθαρίσουν πολλά ζητήματα στις σχέσεις Ελλάδας – Τουρκίας – Κύπρου. Το πιο σημαντικό από αυτά ήταν το εξής παράδοξο: η υποψήφια προς ένταξη Τουρκία να χρειάζεται τη συμφωνία όλων των κρατών – μελών της ΕΕ για να αρχίσει τις διαπραγματεύσεις ένταξης, συμπεριλαμβανομένης και της Κύπρου την οποία δεν αναγνωρίζει. Γυρίζοντας ο Καραμανλής από τις Βρυξέλλες παρουσίασε λίγο πολύ ως θρίαμβο τα αποτελέσματα της συνόδου αφού επιτεύχθηκαν όλοι οι στόχοι που είχε βάλει η ελληνική κυβέρνηση και κυρίως αυτός της δέσμευσης της Τουρκίας να υπογράψει την τελωνειακή της ένωση με την Κύπρο, γεγονός που ερμηνεύεται (από την ελληνική κυβέρνηση) ως έμμεση αναγνώριση της Κύπρου και κατ’ επέκταση της τουρκικής κατοχής στο βόρειο τμήμα της.
Κάθε φορά, εδώ και δεκαετίες, που η ελληνική διπλωματική αποστολή επιστρέφει από το εξωτερικό μετά από διαπραγματεύσεις που αφορούν το κυπριακό κυριαρχεί η αίσθηση της επιτυχίας και το μέλλον της Κύπρου παρουσιάζεται όλο και πιο ανθηρό. Η πραγματικότητα όμως είναι πολύ διαφορετική.
Από τη δεκαετία του 70 πάγια θέση των ελληνικών κυβερνήσεων ήταν η άσκηση βέτο στα πλαίσια της ΕΕ κάθε φορά που η Τουρκία θα έβαζε ζήτημα ένταξης αν πρώτα δε λυνόταν το κυπριακό. Σήμερα η ‘πάγια’ αυτή θέση έχει εγκαταλειφθεί χωρίς να έχει πετύχει τίποτα το ουσιαστικό. Στη συνέχεια θεωρήθηκε ότι η είσοδος της Κύπρου στην ΕΕ θα έλυνε αυτόματα το θέμα και όλες οι προσπάθειες κινούνταν σε αυτή την κατεύθυνση. Να που σήμερα όμως που η Κύπρος είναι μέλος της ΕΕ το κυπριακό παραμένει ως έχει, η Τουρκία επιμένει να μην αναγνωρίζει την Κυπριακή δημοκρατία και αυτό δε φαίνεται να απασχολεί παρά ελάχιστα τα υπόλοιπα πλην της Ελλάδας ευρωπαϊκά κράτη. Ως επιτυχία προβλήθηκε και πριν λίγα χρόνια η συμφωνία του Ελσίνκι η οποία υποτίθεται ότι υποχρέωνε την Τουρκία να λύσει μέσω του δικαστηρίου της Χάγης τις ελληνοτουρκικές διαφορές μέχρι το 2004 και ενώ το 2004 πέρασε οι θριαμβολογίες του Ελσίνκι έχουν πέσει στο κενό. Δεν αποτελεί επομένως έκπληξη η θριαμβολογία του Καραμανλή ότι επιτεύχθηκαν όλοι οι στόχοι της ελληνικής εξωτερικής αποστολής στο Βέλγιο όπου στην πραγματικότητα επρόκειτο για μια διπλωματική ήττα.
Διπλωματική ήττα
Όπως έγραψε και η Καθημερινή αμέσως μετά τη σύνοδο “ο καλύτερος τρόπος για να πετυχαίνεις τους στόχους σου είναι να βάζεις πολύ χαμηλά τον πήχη”. Αυτό που πήραν ως αντάλλαγμα η ελληνική και η ελληνοκυπριακή κυβέρνηση στο ‘ναι’ στην έναρξη ενταξιακών διαπραγματεύσεων της Τουρκίας ήταν μια ασαφής προφορική (!) υπόσχεση της Τουρκίας ότι θα υπογράψει την τελωνιακή της ένωση με την Κύπρο πριν τις 3 Οκτώβρη του 2005, ημερομηνία την οποία θα αρχίσουν οι ‘πραγματικές διαπραγματεύσεις’ της με την ΕΕ. Οι μόνοι οι οποίοι είδαν ‘ξεκάθαρα’ αυτή την προφορική υπόσχεση ως έμμεση αναγνώριση της Κύπρου από την Τουρκία ήταν ο Καραμανλής και ο Τάσος Παπαδόπουλος. Την ίδια στιγμή βέβαια ο πρωθυπουργός της Τουρκίας έσπευδε να ξεκαθαρίσει ότι τελωνειακή ένωση δε σημαίνει αναγνώριση της Κύπρου και το ίδιο έκαναν τόσο η ολλανδική προεδρία όσο και άλλοι ηγέτες. Και αυτή είναι η πραγματικότητα αφού ακόμα και στο ενδεχόμενο να υπογραφεί τελωνειακή ένωση Τουρκίας – Κύπρου η Άγκυρα δεν είναι υποχρεωμένη να αποκαταστήσει διπλωματικές σχέσεις με τη Λευκωσία και πολύ περισσότερο να άρει την αναγνώρισή της από το ψευδοκράτος του Ντενκτάς, να αποσύρει τον τουρκικό στρατό από τη Β Κύπρο κοκ.
Η κατάσταση για την ελληνική και ελληνοκυπριακή αστική τάξη μοιάζει πολύ χειρότερη αν σκεφθεί κανείς ότι η “προφορική υπόσχεση” της Τουρκίας για τελωνειακή ένωση με την Κύπρο μπορεί να αμφισβητηθεί πολύ άνετα στο μέλλον δεδομένου ότι είναι τόσο ‘προφορική’ όσο και ‘υπόσχεση’ (η προφορική υπόσχεση έχει τεράστια διαφορά από τη γραπτή δέσμευση).
________
Τα διπλωματικά παιχνίδια των αστικών τάξεων της Ελλάδας, της Τουρκίας και της Κύπρου δεν έχουν καμιά σχέση με τα πραγματικά συμφέροντα των εργαζομένων στις χώρες αυτές. Το μόνο που είναι απόλυτα κατανοητό είναι ότι οι αστοί μπορεί να κάνουν συνόδους και συμφωνίες αλλά δεν μπορούν να λύσουν το κυπριακό αλλά ούτε και τις ελληνοτουρκικές διαφορές. Και δεν μπορούν γιατί τόσο η Κύπρος όσο και το Αιγαίο είναι στο κέντρο των συμφερόντων των δύο αστικών τάξεων που είναι ανταγωνιστικές η μια προς την άλλη. Τη λύση μπορούν να τη δώσουν μόνο οι ίδιοι εργαζόμενοι στις δύο χώρες μέσα από την κοινή πάλη για τα κοινά προβλήματα και πάνω απ’ όλα για την ειρήνη, τον τερματισμό των εξοπλισμών, την ευημερία. Η πάλη αυτή περνά μέσα από το χτίσιμο κοινών εργατικών οργανώσεων ε/κ και τ/κ που θα στοχεύει στην ανατροπή της εξουσίας των καπιταλιστών για μια κοινή σοσιαλιστική πατρίδα.
