Από το 1974 και την εισβολή της Τουρκίας στην Κύπρο οι ελληνοτουρκικές σχέσεις έχουν περάσει πολλές περιόδους όξυνσης. Όλα δείχνουν ότι η σημερινή κρίση, που κρατά αρκετούς μήνες, είναι η χειρότερη από το 1974 τόσο σε σχέση με το χρονικό διάστημα που διαρκεί όσο και σε σχέση με τους κινδύνους που κρύβει. Και δικαίως ένα μεγάλο κομμάτι της κοινωνίας, σε Ελλάδα, Τουρκία και Κύπρο, παρακολουθεί με κομμένη την ανάσα τις εξελίξεις, με το φόβο ενός ακόμα θερμού επεισοδίου που θα μπορούσε και να κλιμακωθεί.
Οι δηλώσεις κυρίως της τουρκικής πλευράς επιβεβαιώνουν αυτό το φόβο. Ο Ερντογάν καθημερινά εκτοξεύει απειλές που περισσότερο μοιάζουν με πολεμικές κραυγές:
«Είμαστε αποφασισμένοι να κάνουμε ό,τι χρειαστεί. Καλούμε τους συνομιλητές μας να συνέλθουν. Δεν έχουμε βλέψεις και εδαφικές διεκδικήσεις, αλλά κάποιοι δοκιμάζουν την υπομονή μας. Θα αντιδράσουμε είτε πολιτικά, είτε οικονομικά, είτε στρατιωτικά. Θα κάνουμε ό,τι χρειαστεί, πληρώνοντας ακόμα και τίμημα. Αν κάποιοι θέλουν να μας αντιμετωπίσουν, ας έρθουν. Ειδάλλως ας φύγουν από τη μέση (…)».
Και οι απαντήσεις βέβαια της Ελληνικής πλευράς ότι «δεν δεχόμαστε τετελεσμένα» και «δεν πρόκειται να κάνουμε βήμα πίσω», που σημαίνει θα φτάσουμε μέχρι και τη σύγκρουση, δείχνουν την κρισιμότητα της κατάστασης.
Η ουσία της σύγκρουσης και οι υδρογονάνθρακες
Έχουμε ξαναγράψει για την ουσία της σύγκρουσης της ελληνικής άρχουσας τάξης με την αντίστοιχη τουρκική.
Είναι τα πραγματικά ανταγωνιστικά υλικά συμφέροντα των δυο κρατών στην περιοχή που μέσα στα πλαίσια του καπιταλισμού δεν μπορούν να συμβιβαστούν. Κάθε κίνηση που ισχυροποιεί την ελληνική άρχουσα τάξη αποδυναμώνει την τουρκική άρχουσα τάξη και το αντίστροφο και αυτός είναι ο τρόπος που λειτουργεί κάθε καπιταλιστικό κράτος.
Κάθε μία από τις δύο άρχουσες τάξεις προσπαθεί να ανταγωνιστεί την αντίπαλη πλευρά γιατί αν δεν το κάνει θα χάσει πόντους στη μάχη για κυριαρχία και οικονομική και στρατηγική ισχύ στην περιοχή. Είναι με αυτήν την έννοια που μέσα στα πλαίσια του καπιταλισμού δεν θα μπορέσει να υπάρξει οριστικός συμβιβασμός και λύση των προβλημάτων ανάμεσα στις δυο πλευρές.
3+1 ζητήματα σύγκρουσης
Μέχρι πρόσφατα οι ελληνοτουρκικές διαφορές αφορούσαν κατά βάση σε τρία ζητήματα. Πρώτον, στην οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας που είναι και το μόνο ζήτημα το οποίο αποδέχεται ως υπαρκτό η ελληνική πλευρά και είναι διατεθειμένη να πάει στα Διεθνή Δικαστήρια. Δεύτερο, στις γκρίζες ζώνες, τα μικρά νησιά του Αιγαίου, που όπως λέει η Τουρκική πλευρά είναι ακαθόριστης ιδιοκτησίας. Τέτοιο νησί είναι τα Ίμια και γύρω τα 150 άλλα νησιά ή βραχονησίδες. Και τρίτο το Κυπριακό, το οποίο εξακολουθεί να υπάρχει γενικά ως ζήτημα αλλά έχει πάρει πλέον περισσότερο τη μορφή ενός διπλωματικού χαρτιού της ελληνικής και ελληνοκυπριακής πλευράς που επί της ουσίας έχουν αποδεχτεί τη διχοτόμηση.
Το καινούριο στοιχείο που πυροδότησε τις ελληνοτουρκικές σχέσεις και που έχει φέρει τα πράγματα σήμερα σε εντελώς οριακά επίπεδα είναι η ύπαρξη υδρογονανθράκων στην περιοχή.
Αυτό ήταν το γεγονός που κινητοποίησε τις ελληνικές και κυπριακές κυβερνήσεις να παραχωρήσουν θαλάσσια οικόπεδα στις μεγάλες πολυεθνικές του πετρελαίου για έρευνα ή για εκμετάλλευση και στη βάση αυτών να στριμώξουν την Τουρκία όχι μόνο οικονομικά αλλά και γεωπολιτικά. Γιατί με βάση τις ελληνικές και κυπριακές διεκδικήσεις για τα θαλάσσια οικόπεδα και τις ελληνικές και κυπριακές ΑΟΖ ο χάρτης όλης της ανατολικής Μεσογείου, από τη Νοτιοδυτική Ελλάδα μέχρι και τη νοτιοανατολική Κύπρο βαφόταν γαλανόλευκος και εξαφάνιζε την παρουσία της Τουρκίας. Αυτό το σκηνικό επικυρώθηκε μάλιστα και με τη συμφωνία για τον φιλόδοξο αγωγό East Med μεταξύ Ισραήλ, Κύπρου, Ελλάδας, Ιταλίας που άφηνε την Τουρκία εντελώς έξω από το κάδρο.
Ποιος θα δώσει τη λύση;
Τη λύση στις ελληνοτουρκικές διενέξεις δεν θα μπορέσουν να τη δώσουν οι δύο άρχουσες τάξεις. Αντίθετα, στο όνομα των υδρογονανθράκων και των οποιωνδήποτε άλλων υλικών τους συμφερόντων είναι σίγουρο ότι δεν θα διστάσουν να θυσιάσουν στην πολεμική μηχανή τους εργαζόμενους και τη νεολαία της χώρας τους όπως έχουν κάνει ξανά στο παρελθόν.
Αυτό που χρειαζόμαστε είναι ένα κοινό μέτωπο των εργαζομένων και της νεολαίας σε Ελλάδα, Τουρκία και Κύπρο που θα προσπαθήσει να σταθεί απέναντι στον εθνικισμό και τις πολεμικές ιαχές.
Οι οργανωμένες δυνάμεις του κινήματος και στις 3 χώρες πρέπει να πάρουν θέση στις διενέξεις μεταξύ της ελληνικής και της τουρκικής άρχουσας τάξης, να βρουν τρόπους επικοινωνίας και συνεργασίας.
Το κεντρικό ζήτημα αυτή τη στιγμή που μπορεί να ενώσει τους τρεις λαούς είναι το θέμα της ειρήνης. Ένα δεύτερο άμεσο ζήτημα είναι η πάλη ενάντια στο έγκλημα της εξόρυξης των υδρογονανθράκων, που θυσιάζει και το περιβάλλον και την ειρήνη για να βγάζουν κέρδη οι πολυεθνικές του πετρελαίου, κάτι που μπορεί να ενώσει τα περιβαλλοντικά και κοινωνικά κινήματα κινήματα σε όλη τη Μεσόγειο.
Χρειάζεται κοινός αγώνας των εργαζομένων και της νεολαία με στόχο να αποκαλυφθούν τα αντεργατικά και εθνικιστικά σχέδια των κυβερνώντων, για την κοινή πάλη ενάντια στις τρεις κυβερνήσεις, του Ερντογάν του Μητσοτάκη και του Αναστασιάδη, αλλά και ενάντια στο καπιταλιστικό σύστημα που υπηρετούν.
