Μαζί με την αγωνία για την πορεία της πανδημίας του κορονοϊού οι εργαζόμενοι και τα λαϊκά στρώματα παρακολουθούν με μεγάλη ανησυχία τα νέα για την κατάσταση της ελληνικής οικονομίας και τις επιπτώσεις που θα έχει η νέα αυτή κρίση. Μετά από 10 χρόνια χτυπημάτων και θυσιών, και ενώ το αφήγημα των κυβερνήσεων του ΣΥΡΙΖΑ και της ΝΔ ήταν πως «βγαίνουμε από τα μνημόνια» και μπαίνουμε στην «νέα κανονικότητα», η νέα αυτή κρίση φαίνεται να απειλεί να ρίξει πάλι την οικονομία σε ένα καινούριο κυκεώνα.
Οι προβλέψεις
Πριν λίγες μέρες η Κομισιόν έδωσε στη δημοσιότητα τις προβλέψεις της για την κατάσταση της οικονομίας. Με βάση αυτές η ελληνική οικονομία αναμένεται να έχει ύφεση 9,7% φέτος. Με αυτή τη βασική πρόβλεψη συμφωνούν κατ’ αρχήν και το ΔΝΤ αλλά και η Goldman Sachs.
Η ύφεση αυτή θα είναι η μεγαλύτερη από τις χώρες της ΕΕ, και θα είναι πιο μεγάλη και από την χειρότερη χρονιά της κρίσης (το 2011). Η ανεργία προβλέπεται να φτάσει φέτος το 19,9%, ενώ το δημόσιο χρέος το 196,4% του ΑΕΠ. Να θυμίσουμε εδώ ότι η Ελλάδα μπήκε στην κρίση και τα μνημόνια με χρέος στο 120% του ΑΕΠ…
Η εικόνα φαντάζει εφιαλτική, όμως αυτό είναι… το καλό σενάριο! Οι προβλέψεις αυτές βασίζονται στην εκτίμηση ότι σύντομα η κατάσταση με τον κορονοϊό θα εξομαλυνθεί και δεν θα έχουμε μεγάλη παράταση των μέτρων περιορισμού ή/και «2ο κύμα» της πανδημίας. Όπως χαρακτηριστικά αναφέρει η έκθεση
«οι προβλέψεις αυτές εμπεριέχουν ένα ασυνήθιστα μεγάλο ποσοστό αβεβαιότητας, και οι μεγαλύτερες πιθανότητες είναι να εξελιχθούν προς το χειρότερο».
Ο παράγοντας του τουρισμού
Το χειρότερο σενάριο έχει να κάνει με το πως θα εξελιχθεί ο τουρισμός. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Τουρισμού του ΟΗΕ προβλέπει για φέτος μείωση της τουριστικής κίνησης από 60% ως 80%, ανάλογα με την εξέλιξη της πανδημίας. Αν σε αυτό συνυπολογίσουμε πως η Ελλάδα είναι μια χώρα που εξαρτάται σε πολύ μεγάλο βαθμό από τον τουρισμό, καταλαβαίνουμε πως οι επιπτώσεις στην οικονομία θα είναι τεράστιες.
Ο κλάδος του τουρισμού στην Ελλάδα συμβάλει με άμεσο τρόπο στο 13% στο ΑΕΠ ενώ με έμμεσο κυμαίνεται στο 25% ή ακόμα και το 30%. Πέρσι είχαμε 31 εκ τουρίστες ενώ στον κλάδο του τουρισμού απασχολούνται άμεσα πάνω από 700.000 εργαζόμενοι.
Η κυβέρνηση βιάζεται να παρουσιάσει σαν «υπόδειγμα» την χώρα μας λόγω του χαμηλού αριθμού κρουσμάτων και στη βάση αυτή να προσελκύσει τουρίστες. Όλοι καταλαβαίνουν ότι το καλό σενάριο σύμφωνα με το οποίο η κρίση του κορονοϊού έχει ελεγχθεί, μπορεί εύκολα να τιναχτεί στον αέρα λόγω μια επιδείνωσης της πανδημίας είτε στη χώρα μας είτε στις χώρες προέλευσης των τουριστών.
Η επενδυτική τράπεζα Morgan Stanley υπολογίζει ότι στο απαισιόδοξο σενάριο η ύφεση στην Ελλάδα μπορεί να φτάσει και το 21,3%!
Πόσο γρήγορα θα επανέλθει η οικονομία;
Αυτό που προβάλλουν οι αναλυτές της άρχουσας τάξης είναι πως μετά από μια κάθετη πτώση το 2020 η οικονομία θα επανέλθει σε 1-2 χρόνια στα προηγούμενα επίπεδα. Έχει ξεκινήσει διεθνώς μια συζήτηση για τη μορφή που θα έχει αυτή η κρίση. Αν δηλαδή θα έχουμε μια κάθετη κρίση αλλά μια εξίσου κάθετη ανάκαμψη, ένα κύκλο τύπου «V» δηλαδή ή μια πιο αργή ανάκαμψη τύπου «U», ή ένα σχήμα «L», δηλαδή πτώση και μετά στασιμότητα για μεγάλο χρονικό διάστημα.
Είναι αδύνατο αυτή τη στιγμή να προβλεφθεί με ακρίβεια το βάθος και η εξέλιξη της κρίσης. Το θέμα είναι πως ενώ η πανδημία θα έριχνε από μόνη της την παγκόσμια οικονομία σε ύφεση, είχε έρθει έτσι κι αλλιώς η ώρα που η παγκόσμια οικονομία θα έμπαινε σε νέα κρίση. Κατά συνέπεια, ακόμα και να υπάρξει μια γρήγορη «αναπήδηση» της οικονομίας μετά από μια κάθετη πτώση, δεν θα έχει λύσει κανένα από τα δομικά προβλήματα του συστήματος που έχουν συσσωρευτεί.
Όλα αυτά ισχύουν μεγεθυμένα για την Ελλάδα. Που μόλις είχε βγει από την μεγαλύτερη κρίση που έχει περάσει ποτέ χώρα του ανεπτυγμένου κόσμου σε καιρό ειρήνης. Ο παρακάτω πίνακας δείχνει την πορεία της κρίσης στην Ελλάδα σε σχέση με το κραχ του ’29 στις ΗΠΑ.
Το ελληνικό ΑΕΠ έπεσε από την αρχή της κρίσης κατά 26%. Και όπως όλοι ξέρουμε δεν έχει επανέλθει πλήρως έκτοτε. Δηλαδή στην Ελλάδα είχαμε ήδη μια κρίση τύπου L. Μπορεί κανείς να φανταστεί πόσο εφιαλτικό είναι το σενάριο να μπει αυτή τη στιγμή η Ελλάδα και πάλι σε μια νέα ύφεση.
Και ειδικά με δεδομένο πως η αντιμετώπιση της κρίσης έγινε με όρους ατελείωτων περικοπών σε μισθούς και συντάξεις (που περιορίζουν την εσωτερική ζήτηση), διάλυσης του παραγωγικού ιστού, ξεπουλήματος των πάντων και «μονοκαλλιέργειας» ενός τουριστικού μοντέλου που έχει προκαλέσει μεγάλες καταστροφές στο περιβάλλον κι όχι μόνο.
Με λίγα λόγια, οι ατελείωτες θυσίες που έκαναν τα λαϊκά στρώματα, πήγαν για να εξυπηρετήσουν τους δανειστές, η ελληνική οικονομία βρίσκεται σήμερα συρρικνωμένη και ανοχύρωτη και το χρέος θα έχει πάει στον «ουρανό»!
«Καπιταλισμό έχουμε»
«Καπιταλισμό έχουμε» απάντησε ο υπουργός εσωτερικών Τ. Θεοδωρικάκος όταν ρωτήθηκε αν η κυβέρνηση μπορεί να εγγυηθεί ότι δεν θα μειωθούν οι μισθοί των εργαζόμενων με την εκ περιτροπής εργασία. «Δεν μπορώ να εγγυηθώ για την δραστηριότητα κανενός ιδιώτη», είπε.
Ο υπουργός Οικονομικών Χ. Σταϊκούρας μας κάλεσε να «μάθουμε να ζούμε με λιγότερα», ενώ ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Σ. Πέτσας μας είπε πως «δεν υπάρχουν λεφτόδεντρα».
Η Μιράντα Ξαφά, σύμβουλος του ΔΝΤ που λειτουργεί ως «λαγός» του συστήματος, σε πρόσφατο άρθρο της στην Καθημερινή περιγράφει την «σωστή» αντιμετώπιση της κρίσης του κορονοϊού:
- απολύσεις σε κρατικές επιχειρήσεις (ΔΕΗ, συγκοινωνίες, κτλ),
- μείωση συντάξεων,
- μείωση του αφορολόγητου.
Από την άλλη,
- ενίσχυση των επιχειρήσεων,
- μείωση της φορολογίας τους,
- μείωση του κόστους (επιδότηση) των επιχειρήσεων για το ηλεκτρικό ρεύμα.
Με λίγα λόγια, να βάλει το κράτος πλάτη και να δώσει τεράστια ποσά για να σώσει το μεγάλο κεφάλαιο, όπως έκανε με τις τράπεζες στην προηγούμενη κρίση. Και το κόστος (και) αυτό να το πληρώσουν οι εργαζόμενοι.
Φαίνεται ότι κάποιοι οραματίζονται να μας γυρίσουν δέκα χρόνια πίσω, στο Καστελόριζο το 2010 όταν ο Παπανδρέου εξήγγειλε την έλευση της Τρόικας. Καθήκον μας είναι να μην τους το επιτρέψουμε!
