Νατάσσα Αργυράκη
Την Κυριακή 27 Σεπτέμβρη πραγματοποιήθηκαν στην Καταλονία περιφερειακές εκλογές που περιπλέκουν τις ισορροπίες τόσο στο ισπανικό κράτος όσο και στο ευρωπαϊκό κατεστημένο.
Ο κύριος αποσχιστικός συνασπισμός «Junts pel Si» («Μαζί για το Ναι») με ηγέτη τον Artur Mas (Αρτούρ Μας) κέρδισε στις εκλογές αυτές 62 έδρες στο 135 μελών κοινοβούλιο της Καταλονίας (απαιτούνταν τουλάχιστον 68 για να εξασφαλίσει την απόλυτη πλειοψηφία) και το μικρότερο αριστερό κόμμα CUP («Υποψηφιότητα της Λαϊκής Ενότητας») κέρδισε άλλες 10 έδρες.
Συνολικά τα δύο κόμματα υπέρ της απόσχισης συγκεντρώνουν το 47,33% των ψήφων και 72 έδρες.
Προκήρυξη εκλογών
Στις 9 Νοέμβρη του 2014 διοργανώθηκε στην Καταλονία άτυπο «συμβουλευτικό δημοψήφισμα» από τον απερχόμενο πρόεδρό της, Αρτούρ Μας, με ερωτήματα για την ανεξαρτητοποίηση της περιοχής.
Σε αυτό συμμετείχαν 2,3 εκατομμύρια άνθρωποι και περισσότεροι από 1,8 εκατομμύρια, το 80%,τάχθηκαν υπέρ της ανεξαρτησίας.
Το δημοψήφισμα όμως αυτό κρίθηκε από πριν «παράνομο» από το Συνταγματικό Δικαστήριο της Ισπανίας, καθώς θίγει ένα εθνικό θέμα, την ενότητα του ισπανικού κράτους. Η ανυπακοή στην απαγόρευση του δημοψηφίσματος, από την κεντρική κυβέρνηση της Ισπανίας του Λαϊκού Κόμματος (ΛΚ) οδήγησε στη δίωξη του προέδρου της Καταλονίας, Αρτούρ Μας και του κόμματός του CiU, ενός δεξιού, υπέρ της ανεξαρτησίας, κόμματος.
Αν και το («παράνομο») δημοψήφισμα είχε συμβολικό χαρακτήρα, συμμετείχε το 37% των Καταλανών. Το 80% που ψήφισε «ναι» (1,8 εκατομμύρια) αποτελεί το σκληρό πυρήνα του κινήματος υπέρ της ανεξαρτησίας (https://xekinima.org/arthra/view/article/ispania-symperasmata-apo-to-dimopsifisma-gia-tin-a/).
Μέσα σε αυτό το κλίμα, ο Μας προκήρυξε περιφερειακές εκλογές στις οποίες η προσέλευση ήταν μαζική (μεγαλύτερη ακόμα και από το 1980 όταν ανασυστάθηκε το περιφερειακό κοινοβούλιο της περιοχής) και ξεπέρασε το 77% των εγγεγραμμένων ψηφοφόρων.
Τα αποτελέσματα των εκλογών αυτών είναι τα εξής:
- Όπως αναφέρθηκε παραπάνω, ο συνασπισμός του Μας, μαζί με τη συγκυβερνώσα Ρεπουμπλικανική Αριστερά Καταλονίας (ΕRC) και άλλες μικρότερες δυνάμεις, «Μαζί για το Ναι» εξασφαλίζει το 39,61 % των ψήφων και 62 έδρες.
Στις εκλογές του 2012 το κόμμα του Μας (CiU) είχε λάβει το 38,4 % και η ERC το 7%. Η πρόθεση του Μας και οι δηλώσεις του προεκλογικά είχαν στο επίκεντρο την εφαρμογή ενός «οδικού χάρτη» για την ανεξαρτητοποίηση της Καταλονίας εντός 18 μηνών, εφόσον οι υποστηρικτές της ανεξαρτησίας εξασφάλιζαν την απόλυτη πλειοψηφία. Ταυτόχρονα, οι απειλές για αποβολή της ανεξάρτητης Καταλονίας από την ΕΕ αντιμετωπίστηκαν σαν εκφοβιστική τακτική της Μαδρίτης και η θέση του συνασπισμού ήταν υπέρ της παραμονής στην Ε.Ε. και της διατήρησης του υπάρχοντος πολιτικού συστήματος.
- Το CUP από την άλλη συμμετείχε για πρώτη φορά στις εκλογές του 2012 εξασφαλίζοντας το 3% και 3 έδρες.
Το ποσοστό αυτό εκτινάσσεται στις τελευταίες εκλογές στο 8,19 % και 10 έδρες. Αυτό οφείλεται σε ένα βαθμό στην αντιΕΕ ρητορική του κόμματος, αλλά και στην στάση του ενάντια στη διαφθορά καθώς και ενάντια στο Μας, επικαλούμενο τα σκάνδαλα που πλήττουν το κόμμα του. Αυτό το τελευταίο σημείο κάνει δύσκολη τη σύμπραξη των δύο αποσχιστικών σχημάτων, καθώς το CUP δέχεται να συμπράξει μόνο με την απομάκρυνση του Μας.
- Το Λαϊκό Κόμμα του Ραχόι έχασε σημαντικά ποσοστά, από το 12,98% του 2012 έπεσε στο 8,46% και από τις 19 στις 11 έδρες.
- Το Ciudadanos («Πολίτες») ήταν ένα από το κόμματα ενάντια στην απόσχιση που επωφελήθηκαν και συσπείρωσε σε μεγάλο βαθμό τον κόσμο ενάντια στην ανεξαρτητοποίηση. Άλλωστε ιδρύθηκε το 2009 ως δύναμη αντιτιθέμενη στην απόσχιση της Καταλονίας και το ποσοστό του ανέβηκε από το 7,6% του 2012 στο 17,92% και από τις 9 στις 25 έδρες.
- Το Ποδέμος (αντίστοιχο του ΣΥΡΙΖΑ) από την άλλη , συγκροτώντας μαζί με την Ενωμένη Αριστερά (Izquierda Unida) και άλλες δυνάμεις τη συμμαχία «Καταλονία: ναι μπορούμε!» καταρρακώθηκε στις εκλογές με 8,91% και 11 έδρες, ποσοστό που αντικατοπτρίζει σε μεγάλο βαθμό την πόλωση του κλίματος στην Καταλονία το τελευταίο διάστημα αλλά και τις συνέπειες της μη ξεκάθαρης θέσης της συμμαχίας υπέρ ή κατά της απόσχισης. Ο ηγέτης του Ποδέμος, Πάμπλο Ιγκλέσιας δεν έδειχνε να ενστερνίζεται την προοπτική της απόσχισης και οι δηλώσεις του επέμεναν να περιορίζονται απλά στην πρόταση για τη διενέργεια δημοψηφίσματος για την Καταλονία αν το Ποδέμος επικρατήσει στις εθνικές εκλογές του Δεκέμβρη.
- Τέλος, το PSOE (αντίστοιχο του ΠΑΣΟΚ) αποσπά το 12,75% και 16 έδρες με μια σχετική συγκράτηση των ποσοστών του και η Δημοκρατική Ένωση Καταλονίας (UDC) που αποσπάστηκε από την CiU του Μας περιορίζεται στο 2,5 % και μένει εκτός Κοινοβουλίου.
Κλίμα τρόμου και απειλών
Είναι σημαντικό να αναφερθεί το κλίμα στο οποίο διεξήχθησαν αυτές οι εκλογές – με εκστρατεία τρόμου από την μεριά της άρχουσας τάξης.
Αρχικά, η κυβέρνηση Ραχόι έδωσε με νέο νόμο στο Ανώτατο Δικαστήριο τη δυνατότητα να καθαιρεί ακόμα και τον εκλεγμένο πρωθυπουργό της Καταλονίας σε περίπτωση που παραβιάσει τους νόμους περί αδιαίρετου ισπανικού κράτους και ταυτόχρονα ξεκίνησε μια εκστρατεία εκφοβισμού του εκλογικού σώματος με απειλές για απώλεια συντάξεων αλλά και το λεγόμενο «κοραλίτο» (πάγωμα διαρκείας των καταθέσεων και απαγόρευση αναλήψεων) σαν κι εκείνο της Αργεντινής του 2001!
Η απάντηση που πήραν ήταν «Καλό κατευόδιο και εμπρός για μια νέα τράπεζα» (Βοn vent i banca nova) από την πλευρά της CUP, που μέσα σε λίγες ώρες έγινε μαζικό σύνθημα στην Καταλονία.
Από την άλλη, οι μεγάλοι εργοδότες της Ισπανίας (Circulo de Empresarios) απείλησαν κι εκείνοι με την αποχώρηση των μεγάλων ομίλων, ενώ υπήρξαν σαφείς υπαινιγμοί για χρήση στρατιωτική βίας (!), καθώς μία εβδομάδα πριν από τις εκλογές ο υπ. Άμυνας της Ισπανίας άφηνε να εννοηθεί ότι ο στρατός είχε εκπονήσει σχέδια επέμβασης στην Καταλονία, σε περίπτωση μονομερούς ανακοίνωσης ανεξαρτητοποίησής της. Έφτασαν ακόμα στο γελοίο σημείο να απειλήσουν μέχρι και με εκδίωξη της πρωταθλήτριας Ευρώπης, Μπαρτσελόνα, από το πρωτάθλημα της Ισπανίας.
Παρόλα αυτά τα λαϊκά στρώματα της Καταλονίας δεν υπέκυψαν στους εκβιασμούς και την εκστρατεία κατατρομοκράτησης που κλιμάκωσε η άρχουσα τάξη. Οι πραγματικοί νικητές των εκλογών είναι τα κόμματα που τάσσονται υπέρ της ανεξαρτησίας, τα οποία και πήραν την πλειοψηφία στο τοπικό κοινοβούλιο. Σ’ αυτές τις συνθήκες, που φανερώνουν τον ευρύτερο πολιτικό και κοινωνικό αναβρασμό των Ισπανών, με την επίσημη ανεργία στο 20%, η χώρα βαδίζει σε γενικές εκλογές το Δεκέμβρη που έρχεται.
