Σε κάθε γωνιά του πλανήτη, η καταστολή χρησιμοποιείται σαν ένα βασικό εργαλείο της εξουσίας. Όταν η κρίση βαθαίνει, όταν η φτώχεια, η ανεργία και οι ανισότητες αποκαλύπτουν τη γύμνια του συστήματος, έχουμε κοινωνικές εκρήξεις. Τότε επιστρατεύεται ο φόβος προκειμένου να εξουδετερώσει τις αντιδράσεις. Και ο φόβος για να είναι λειτουργικός, χρειάζεται ένα αφήγημα για να στηριχτεί. Εδώ ακριβώς παρεμβαίνουν τα κυρίαρχα ΜΜΕ που επιλέγουν ποιες ιστορίες θα προβάλουν ώστε να δημιουργήσουν ένα αίσθημα πανικού στην κοινωνία. Το φαινόμενο αυτό στις ΗΠΑ ονομάστηκε copaganda, δηλαδή η προπαγάνδα υπέρ της αστυνομίας.
Ο όρος copaganda (από το cop=μπάτσος και propaganda) περιγράφει την οργανωμένη προσπάθεια των κυρίαρχων μέσων ενημέρωσης που παρουσιάζουν την αστυνομία ως «ήρωα» και «αναγκαίο προστάτη» των πολιτών, κουκουλώνοντας ταυτόχρονα τις πρακτικές καταστολής, ρατσιστικής βίας και αυθαιρεσίας.
Αυτή η προπαγάνδα προβάλλει μια εσκεμμένα παραποιημένη εικόνα της πραγματικότητας. Το copaganda προσπαθεί να πείσει τους εργαζόμενους και τη νεολαία ότι η ύπαρξη «προστατών» είναι απολύτως αναγκαία και πρέπει και οι ίδιοι/ες να την επιδιώκουν.
Η κατασκευή του φόβου και η επίκληση στην «τάξη»
Τα κυρίαρχα ΜΜΕ δεν είναι ούτε «ουδέτεροι μεταφορείς πληροφορίας», ούτε «παρατηρητές» των γεγονότων. Ένα σημαντικό κομμάτι των media συμβάλλει στη διατήρηση της κυρίαρχης ιδεολογίας. Τα μεγαλύτερα ΜΜΕ ανήκουν συνήθως σε εφοπλιστές, τραπεζίτες και επιχειρηματικούς ομίλους. Θα ήταν αφελές να πιστέψει κάποιος/α ότι η ειδησεογραφική τους ατζέντα υπηρετεί την αλήθεια ή τα πλατιά στρώματα της κοινωνίας. Ο λόγος που το μεγάλο κεφάλαιο ελέγχει τα ΜΜΕ είναι για να τα βάλει στην υπηρεσία της κερδοφορίας και της κυριαρχίας του.
Η εικόνα που προβάλλεται πολλές φορές στα δελτία ειδήσεων και στις μεγάλες εφημερίδες είναι η εξής: εγκληματικότητα παντού, μετανάστες που απειλούν την ασφάλεια και μια αστυνομία που «δίνει μάχη» για την προστασία του πολίτη. Αυτή η εικόνα τροφοδοτεί όχι μόνο τον φόβο και την υπακοή, αλλά και την απαίτηση για περισσότερη αστυνόμευση.
Την ίδια ώρα που η εγκληματικότητα παρουσιάζεται ως ανεξέλεγκτη, τα επίσημα στατιστικά δείχνουν το ακριβώς αντίθετο. Στις ΗΠΑ, ο Τραμπ κατά τη διάρκεια της προεκλογικής του εκστρατείας, έλεγε ότι η βία είναι εκτός ελέγχου και αυξάνεται. Η πραγματικότητα όμως είναι τελείως διαφορετική, καθώς σύμφωνα με τα στατιστικά η εγκληματικότητα μειώνεται σε πολλές πόλεις και κωμοπόλεις της χώρας. Μάλιστα, ο Τζεφ Άσερ, επιστημονικός αναλυτής εγκληματικότητας, δήλωσε συγκεκριμένα ότι «Η εθνική εικόνα δείχνει ότι οι δολοφονίες μειώνονται. Έχουμε δεδομένα από περισσότερες από 200 πόλεις που δείχνουν μείωση 12,2%… το 2023 σε σχέση με το 2022».
Την ίδια στιγμή, σύμφωνα με έρευνα της Gallup το 77% των Αμερικανών πολιτών πίστευε ότι το 2024 υπήρχε μεγαλύτερη εγκληματικότητα σε σύγκριση με το 2023, ενώ το 63% ένιωθε ότι υπήρχε είτε «πολύ» είτε «εξαιρετικά» σοβαρό πρόβλημα εγκληματικότητας.
Αυτή η αίσθηση ανασφάλειας οφείλεται κυρίως στη διαρκή επανάληψη τρομολαγνικών ρεπορτάζ. Ακόμα και όταν μεταδίδονται περιστατικά εγκληματικότητας παρουσιάζονται με ένα δραματικό τόνο μέσα από επιλεγμένα πλάνα, και γλώσσα που ενισχύει το αίσθημα απειλής.
Χρηματοδότηση της καταστολής
Στo Λος Άντζελες των ΗΠΑ, το 2023, το κράτος επένδυσε πάνω από 1,1 δισ. δολάρια στην «ασφάλεια», με πάνω από 373 εκατ. να κατευθύνονται ειδικά για την αστυνομική καταστολή «οργανωμένων λιανικών κλοπών» από τα φτωχοποιημένα στρώματα που αναγκάζονται να κλέβουν βασικά αγαθά. Αντίστοιχα, η Νέα Υόρκη το 2022 ξόδεψε πάνω από 10 δισ. δολάρια για την αστυνομία. Όλα αυτά συμβαίνουν την ίδια ώρα που στην Καλιφόρνια υπάρχουν 187.000 άστεγοι, ενώ τα κοινωνικά προγράμματα περικόπτονται.
Έτσι, αντί να δίνονται λεφτά σε πολιτικές που θα αντιμετώπιζαν τη ρίζα της μικροεγκληματικότητας, που είναι η φτώχεια και ο κοινωνικός αποκλεισμός, δίνονται πολλαπλάσια ποσά για την καταστολή των «φτωχοδιαβόλων». Δεν μιλάμε φυσικά για την εγκληματικότητα των μεγαλοκαρχαριών, τα σκάνδαλα, τη διαφθορά, κα, που απλά η αστυνομία δεν την αγγίζει.
Το Χόλιγουντ στην υπηρεσία του Copaganda
Δεν είναι μόνο τα δελτία ειδήσεων και τα πρωτοσέλιδα των μεγάλων εφημερίδων που κατασκευάζουν την εικόνα μιας «αναγκαίας» και «ηρωικής» αστυνομίας. Ολόκληρη η βιομηχανία του θεάματος -και ειδικά το Χόλιγουντ- έχει παίξει σημαντικό ρόλο στο να δημιουργήσει μια εξιδανικευμένη εικόνα του αστυνομικού. Δεν πρόκειται για σύμπτωση. Είναι μια συντονισμένη προσπάθεια προκειμένου να «διορθωθεί» η εικόνα των αστυνομικών δυνάμεων.
Κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του ’30 η αστυνομία είχε αρνητική δημοφιλία στα μάτια της αμερικανικής κοινωνίας, καθώς είχε συμβάλει στην καταστολή ηρωικών εργατικών απεργιών και αγώνων εκείνης της εποχής. Αυτή η αρνητική δημοφιλία είχε αντανακλαστεί και μέσα στον κινηματογράφο, καθώς παρουσίαζε τους αστυνομικούς ως ανίκανους να ανταποκριθούν στη δουλειά τους.
Αυτή η εικόνα έπρεπε να αλλάξει άμεσα και η αμερικανική άρχουσα τάξη χρειάστηκε να προχωρήσει σε μια ριζική αλλαγή. Σταδιακά η βιομηχανία του θεάματος στήριξε την καταστολή ως κάτι «καλό» και «αναγκαίο». Πολλοί παραγωγοί και σεναριογράφοι ήρθαν σε άμεση συνεργασία με την αστυνομία, ώστε να έχουν πρόσβαση σε εξοπλισμό, στρατόπεδα, οχήματα, αλλά με αντάλλαγμα τον πλήρη έλεγχο του σεναρίου, για να μην παρουσιάζονται οι αστυνομικές δυνάμεις με «αρνητικό» τρόπο.
Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα να δημιουργηθούν ταινίες και σειρές (όπως για παράδειγμα το Bad Boys το Law and Order κ.ά.) που εξιδανικεύουν την αστυνομία και καταλήγουν να αποθεώνουν την ιδέα της αστυνομικής δικαιοσύνης ή να δικαιολογούν τη χρήση της βίας ως απαραίτητη. Όταν το Χόλυγουντ εμφανίζει διεφθαρμένους ή βίαιους αστυνομικούς, το κάνει για να δείξει ότι αυτά είναι «μεμονωμένα περιστατικά» και ότι η αστυνομία δεν μπορεί να χαρακτηριστεί από τέτοιες «εξαιρέσεις».
Να σπάσουμε τον φόβο
Αδιαμφισβήτητα, η εγκληματικότητα είναι ένα φαινόμενο που προκαλεί σε πολλούς και πολλές μεγάλη ανησυχία. Πρόκειται για ένα κοινωνικό φαινόμενο που δεν μπορεί να αντιμετωπιστεί απλά με την καταστολή και τη φυλάκιση όσων εγκληματούν. Η πολιτική αυτή έχει δοκιμαστεί στις ίδιες τις ΗΠΑ, που έχουν το υψηλότερο ποσοστό φυλακισμένων στον κόσμο! Τα ποσοστά φυλακισμένων στις ΗΠΑ είναι πάνω από πέντε φορές μεγαλύτερα από τις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες. Οι ΗΠΑ έχουν το 4% του παγκόσμιου πληθυσμού και το 20% των φυλακισμένων παγκόσμια.
Παρόλα αυτά, δεν έχουν καταφέρει να μειώσουν τον αριθμό των δολοφονιών και άλλων βίαιων εγκλημάτων.
Αυτό που έχουν καταφέρει βέβαια είναι να δημιουργήσουν ένα «στρατό» πάνοπλών αστυνομικών που τρομοκρατεί τον πληθυσμό, ειδικά όσους αποφασίζουν να αγωνιστούν. Το παράδειγμα των τελευταίων κινητοποιήσεων στο Λος Άντζελες δείχνει σε τι ακριβώς χρειάζεται το copaganda.
