Της Χριστίνας Ζιάκκα
Η απόφαση του Ανώτατου Δικαστηρίου της Γαλλίας για άρση της απαγόρευσης του μπουρκίνι ήταν μια ανάσα ανακούφισης για τις γυναίκες και συνολικά τη Μουσουλμανική κοινότητα, αλλά και για τους Μουσουλμάνους ή μη, διεθνώς, που κατήγγειλαν την απαγόρευση στις παραλιακές πόλεις της Γαλλίας. Κι ακόμα περισσότερο ήταν μια δικαίωση για τα εκατομμύρια γυναικών και ανδρών που εξοργίστηκαν από την εικόνα τεσσάρων ένοπλων αστυνομικών σε παραλία της Νίκαιας που εξευτέλιζαν δημόσια μια Μουσουλμάνα υποχρεώνοντας την να βγάλει το μπουρκίνι της! Aυτή η εικόνα άγγιξε πραγματικά πολύ ευαίσθητες χορδές.
Πως φτάσαμε στην απόφαση
Το Δικαστήριο συζήτησε την ένσταση οργανώσεων δικαιωμάτων ενάντια στην απαγόρευση στην περιοχή Villeneuve–Loubet, θέρετρο μεταξύ Νίκαιας και Καννών και κατέληξε πως αποτελεί «σοβαρή και παράνομη παραβίαση βασικών ελευθεριών». Και πως τοπικές αρχές μπορούν να παίρνουν τέτοια μέτρα μόνο αν το να φοράς μπουρκίνι αποτελεί «αποδεδειγμένο ρίσκο για τη δημόσια τάξη»…
Κατά αρχήν αυτή η απόφαση θα βάλει ένα φρένο στην παραπέρα επέκταση του μέτρου που κόντευε να καλύψει όλο το παραλιακό μέτωπο της χώρας και σε κάποιους δήμους θα υπάρξει συμμόρφωση.
Αυτή η προσωρινή υποχώρηση εν μέρει αντανακλά τη διεθνή κατακραυγή, αλλά επίσης σχετίζεται με την εικόνα διάσπασης που εμφάνισε η κυβέρνηση πάνω στο θέμα. Ένα χρόνο πριν τις προεδρικές εκλογές του 2017 και με τους Σοσιαλιστές -με βάση τις δημοσκοπήσεις- να μη μπαίνουν καν στο δεύτερο γύρο, οι δημόσιες διαφωνίες απλώς κάνουν χειρότερη την κατάσταση. Από την μια ήταν ο πρωθυπουργός Μ. Βαλς που δικαιολογούσε τους δημάρχους που απαγόρευαν το μπουρκίνι γιατί συνεισφέρουν στην μάχη ενάντια στην …υποδούλωση των γυναικών! Ή η υπουργός δικαιωμάτων των γυναικών (!) Λοράν Ροσινιόλ που δήλωσε πως το μέτρο βοηθά στην μάχη ενάντια στον «περιορισμό του γυναικείου σώματος»! Κι από την άλλη ήταν ο υπουργός εκπαίδευσης Ναγιάτ Βαλό-Μπελκασέμ που δήλωνε ότι «δεν υπάρχει καμιά απολύτως σύνδεση μεταξύ της τρομοκρατίας και του τι φορά μια γυναίκα στην παραλία».
Γάλλοι μοτοσυκλετιστές χλευάζουν την απαγόρευση του
μπουρκίνι ξαπλώνοντας σε παραλία με ολόσωμες στολές
Όμως το θέμα δεν έχει λήξει!
Ο Μ. Βαλς στο Facebook του γράφει πως «η απόφαση του Ανώτατου του δικαστηρίου δεν έκλεισε την συζήτηση» και πως «η απαγόρευση του μπουρκίνι δεν είναι θέμα ατομικών ελευθεριών, αλλά στάσης απέναντι στον θανατηφόρα οπισθοδρομικό Ισλαμισμό». Ο Σαρκοζύ από την άλλη ανοίγει την προεκλογική του εκστρατεία προτείνοντας γενίκευση της απαγόρευσης. Ενώ και μια σειρά δήμαρχοι αρνούνται να συμμορφωθούν με την απόφαση του Ανώτατου Δικαστηρίου και λένε πως θα επαναφέρουν την υπόθεση προς εκδίκαση, όπως ο αντιδήμαρχος της Νίκαιας Κριστιάν Εστροσί, ή ο Πιέρ Βιβόνι δήμαρχος μιας πόλης της Κορσικής κ.λ.π.
Μια ανάσα ανακούφισης λοιπόν κερδήθηκε, αλλά επόμενοι γύροι έπονται…
Μάχη για ένα ύφασμα;
Το μπουρκίνι είναι ένα ολόσωμο μαγιό που δημιούργησε το 2004 η Αυστραλο-Λιβανέζα σχεδιάστρια μόδας Αχέντα Ζανέτι, και απευθυνόταν στο καταναλωτικό κοινό των πιο πιστών αλλά και των πιο καταπιεσμένων Μουσουλμανών γυναικών. Κάποια στιγμή μεγάλοι οίκοι μόδας είδαν νέα «πελατεία» και νέες «αγορές», οπότε έβαλαν την υπογραφή τους στο σχεδιασμό.
Γιατί όμως ένα κομμάτι ύφασμα θεωρείται ως απειλή για τα ήθη και τις αξίες της Γαλλικής κοινωνίας; Ή πως μπορεί ένα κομμάτι ύφασμα να συνδέεται με την απειλή της τρομοκρατίας;
Η απαγόρευση του μπουρκίνι πρέπει ακριβώς να ιδωθεί στο πλαίσιο των αποκρουστικών επιθέσεων του ISIS στο Παρίσι το 2015 και στη Νίκαια το φετινό καλοκαίρι. Πρόσφερε στους δημάρχους, στην κυβέρνηση και στον Γαλλικό καπιταλισμό, την ευκαιρία να επιβάλει από την μια κατάσταση εκτάκτου ανάγκης για το σύνολο του πληθυσμού κι από την άλλη να αυξήσει τις διακρίσεις εναντίον της Μουσουλμανικής κοινότητας στο όνομα της περιφρούρησης από …μελλοντικούς πιθανούς τρομοκράτες (σ.σ. οι Μουσουλμάνοι στη Γαλλία είναι σχεδόν 5 εκ. ή το 7,5% του πληθυσμού).
Κερδισμένοι η κυβέρνηση και η ακροδεξιά
Η απαγόρευση χρησιμοποιήθηκε από τους καπιταλιστές, την κυβέρνηση αλλά και την Ακροδεξιά για να επιβάλλουν απότομη αλλαγή της ατζέντας μετά το μεγάλο κίνημα ενάντια στον εργασιακό μεσαίωνα Ελ Κομρί.
Ιδιαίτερα το Εθνικό Μέτωπο και η Μαρίν Λεπέν προσδοκούν να εισπράξουν εκλογικά οφέλη στις επερχόμενες προεδρικές εκλογές. Της απαγόρευσης πρωτοστάτησαν δικοί τους δήμαρχοι και το πιο πιθανό είναι πως για λόγους γοήτρου θα προσπαθήσουν να μην συμμορφωθούν με την απόφαση του Ανώτατου Δικαστηρίου. Άλλωστε είναι αναμενόμενο πως η προεκλογική τους εκστρατεία θα έχει μια ατζέντα νόμου, τάξης, και ρατσιστικών θέσεων. Αλλά και σε ένα πρακτικό επίπεδο οι φασίστες έχουν αποθρασυνθεί και βρίσκονται πίσω από τον πολλαπλασιασμό των επιθέσεων ενάντια σε Μουσουλμάνους.
Και είναι γι’ αυτό που το κίνημα στη Γαλλία και η Αριστερά διεθνώς πρέπει να αξιοποιήσουν τον χρόνο που κέρδισαν για να τοποθετηθούν δημόσια και να παλέψουν ενάντια σε νέα πιθανή εφαρμογή της απαγόρευσης.
Γιατί αποτελεί επίθεση σε ένα βασικό δημοκρατικό και ατομικό δικαίωμα των Μουσουλμάνων γυναικών, αυτό του να φοράνε ότι θέλουν. Το ίδιο ισχύει και για τις μη Μουσουλμάνες γυναίκες στις δυτικές κοινωνίες που υποφέρουν από τον στιγματισμό του συστήματος πως το …προκλητικό ντύσιμο τους προκαλεί μια σεξιστική επίθεση ή έναν βιασμό.
Η υπεράσπιση αυτού του δικαιώματος δεν σημαίνει φυσικά την υποστήριξη της μαντίλας/μπουρκίνι, κτλ. Ή πολύ περισσότερο ότι η Αριστερά δεν αναγνωρίζει τις κατακτήσεις των γυναικών στις ανεπτυγμένες χώρες που έχουν να αντιμετωπίσουν σημαντικά ζητήματα σεξισμού αλλά πιο περιορισμένου από ότι πολλές γυναίκες σε χώρες του αναπτυσσόμενου κόσμου.
Μιλάνε για ηθική οι ανήθικοι εκπρόσωποι ενός ανήθικου συστήματος
Ανάμεσα στις Μουσουλμάνες της Γαλλίας ή διεθνώς, η απαγόρευση σωστά θεωρήθηκε ως καμουφλάζ για να κρύψει τη συνολικότερη επίθεση –όχι για το πώς ντύνονται- αλλά για το πως αυτοπροσδιορίζονται ως Μουσουλμάνες.
Αυτή η λογική είναι χαρακτηριστικό κάθε ρατσισμού: η μειοψηφία επιτρέπεται να υπάρχει, αλλά όχι και να …φαίνεται για να μην προκαλεί! Δηλαδή στην περίπτωση της Γαλλίας, η Μουσουλμανική κοινότητα επιτρέπεται να υπάρχει αλλά ας κρύψει την ύπαρξη της…
Άλλωστε οι Μουσουλμάνες στη Γαλλία το έχουν ξαναζήσει το έργο, το 2004 επί Σιράκ και το 2011 επί Σαρκοζί, όταν απαγορεύτηκαν αντίστοιχα η μαντίλα στα σχολεία για τις μαθήτριες και συνολικά σε όλους τους δημόσιους χώρους.
Σε άλλα όμως κομμάτια της Γαλλικής κοινωνίας ή διεθνώς, αλλά κι ανάμεσα στην Αριστερά ή το φεμινιστικό κίνημα, τα επιχειρήματα ενάντια στην απαγόρευση του μπουρκίνι, μπορεί να προκαλούν κάποιο μπέρδεμα. Ιδιαίτερα στις χώρες που ο διαχωρισμός εκκλησίας-κράτους μετράει ήδη αρκετά χρόνια. Κι επιπλέον επειδή το μπουρκίνι ή η μπούργκα για πολύ μεγάλο αριθμό γυναικών στις χώρες της Μ. Ανατολής, της Ασίας ή της Β. Αφρικής ή και του δυτικού κόσμου, δεν είναι η ελεύθερη επιλογή τους, αλλά ένας βάρβαρος καταναγκασμός που η αμφισβήτηση του μπορεί να προκαλέσει ακόμα και το θάνατο! Είναι δηλαδή ένα σύμβολο ακραίου σκοταδισμού και τεράστιας καταπίεσης της γυναικείας ύπαρξης από το σκληροπυρηνικό κομμάτι της Μουσουλμανικής θρησκείας.
Δουλειά του κινήματος στην Γαλλία και της Αριστεράς διεθνώς είναι να εξηγήσουν πως η υπεράσπιση των δικαιωμάτων ενάντια στους θρησκευτικούς καταναγκασμούς δεν υπηρετείται από “προοδευτικούς” καταναγκασμούς που επιβάλλονται από τους ιμπεριαλιστές. Για μας είναι αυτονόητο πως υπερασπίζουμε και τις τρεις ελευθερίες:
- ελεύθερη επιλογή ντυσίματος
- ελεύθερος θρησκευτικός αυτοπροσδιορισμός
- ελεύθερη άσκηση των θρησκευτικών πιστεύω
Την ίδια ώρα που δεν κάνουμε ούτε βήμα πίσω στο ζήτημα του διαχωρισμού κράτους-εκκλησίας, στην υπεράσπιση του δικαιώματος όλων των γυναικών να αυτοδιαχειρίζονται το σώμα τους, στην πάλη μας ενάντια στην πατριαρχία και κάθε θρησκευτική καταπίεση, στον αγώνα για πλήρη δικαιώματα όλων των γυναικών όπου γης σε υγεία, παιδεία, εργασία, πρόνοια.
Και δεν ανεχόμαστε κανέναν καπιταλιστή στη Γαλλία ή αλλού, να μιλάει στο όνομα των δικαιωμάτων μας. Αυτοί οι υποκριτές δεν έχουν κανένα πρόβλημα που το Γαλλικό κράτος χρηματοδοτεί ιδιωτικά καθολικά σχολεία -με κάτι σταυρούς να!- μέσα στις τάξεις. Το ίδιο ισχύει στο διπλανό Βέλγιο, όπου μεγάλο μέρος της εκπαίδευσης είναι καθολικό! Ή στην Ελλάδα του υποχρεωτικού μαθήματος των θρησκευτικών, της πρωινής προσευχής, κοκ. Δεν έχουν κανένα πρόβλημα που στην Ιρλανδία ακόμα και σήμερα απαγορεύεται συνταγματικά το δικαίωμα στην άμβλωση των γυναικών γιατί το επιβάλει η καθολική θρησκεία! Πολύ περισσότερο το να μιλάνε για την απελευθέρωση των γυναικών όσοι εφαρμόζουν λιτότητα και αιματηρές περικοπές αποτελεί πρόκληση της νοημοσύνης μας!
Και η γυναικεία απελευθέρωση;
Αλλά μήπως κάποιες απαγορεύσεις επιτρέπονται, μήπως μπορούν να προωθήσουν την απελευθέρωση των γυναικών;
Η Αριστερά και ιδιαίτερα η επαναστατική Αριστερά, έχει πάντα πολύ ψηλά στη σημαία της την αντίσταση στη γυναικεία καταπίεση. Όμως οι πρώτες που μπορούν να αντιπαλέψουν την γυναικεία καταπίεση είναι οι ίδιες οι καταπιεσμένες. Τα δισεκατομμύρια των γυναικών, των εργαζόμενων, των νεαρών, των φτωχών.
Όπως αποδείχθηκε και ιστορικά, όλες οι απαγορεύσεις πάντα έφερναν το αντίθετο αποτέλεσμα. Η απαγόρευση της μαντίλας στα σχολεία και στους δημόσιους χώρους το 2004 και το 2011 στην Γαλλία εκτίναξε την χρήση της στα ύψη! Η σημερινή απαγόρευση του μπουρκίνι προκάλεσε εκτίναξη των πωλήσεων του κατά 200%!!
Το μόνο σίγουρο είναι ότι οι διάφορες απαγορεύσεις καταλήγουν στη χειροτέρευση της ζωής χιλιάδων γυναικών. Γιατί τις κλείνει περισσότερο στα σπίτια τους και τις απομονώνει. Σαν αποτέλεσμα κάποιες απ’ αυτές, καταλήγουν τελικά στις ανοικτές αγκάλες φανατικών ισλαμιστικών οργανώσεων, που εμφανίζονται ως οι μόνοι υπερασπιστές των δικαιωμάτων τους…
Θέλουμε μια κοινωνία ελεύθερη που θα στηρίζεται σε ελεύθερους ανθρώπους
Για να κερδίσουμε την εμπιστοσύνη αυτών των γυναικών και για να τις εμπλέξουμε στον αγώνα για αξιοπρεπείς δουλειές και μισθούς, ενάντια στις περικοπές, για καλύτερη παιδεία-υγεία, στον αγώνα τελικά για μια σοσιαλιστική κοινωνία, πρέπει να υπερασπίσουμε και τις τρεις πιο πάνω ελευθερίες που αναφέραμε. Γιατί δεν υπάρχει προοδευτικός και απελευθερωτικός καταναγκασμός και απαγόρευση, τουναντίον αυτά είναι ο καλύτερος και ο ταχύτερος δρόμος για να καταργηθούν οι ελευθερίες όλων μας.
Άλλωστε αν αρκούσε απλά όλοι μας πάνω στον πλανήτη να βάζαμε άλλα ρούχα για να αλλάξει η ζωή μας, τα πράγματα θα ήταν απλούστατα. Ο εργάτης θα έπαυε να είναι αντικείμενο εκμετάλλευσης πετώντας πέρα την φόρμα του και η Μουσουλμάνα γυναίκα θα γίνονταν λιγότερο καταπιεσμένη αν ο νόμος την έβαζε να πετάξει το μπουρκίνι.
Θέλοντας τις Μουσουλμάνες και όλες τις καταπιεσμένες γυναίκες μέρος του αγώνα για μια άλλη κοινωνία πρέπει να παλέψουμε μέχρι τελευταίας ρανίδας για τα δικαιώματα τους, γιατί μέσα από αυτό τον αγώνα θα αλλάξει και η ίδια τους η συνείδηση.
Όπως το έγραφε ο Λένιν στο «Σοσιαλισμός και Θρησκεία»:
«ο σκλάβος που απέκτησε συνείδηση της σκλαβιάς του και ξεκίνησε τον αγώνα για την απελευθέρωση του, μισοέπαψε να είναι σκλάβος».
