“Το Εργατικό Κόμμα δεν εκφράζει την εργατική τάξη και δεν μπορεί να αλλάξει”. Αυτό ήταν το βασικό συμπέρασμα στο οποίο κατέληξε η μεγάλη πλειοψηφία των ομιλητών στη συνδιάσκεψη που κάλεσε στις 21/1/06 το RMT (το συνδικάτο των σιδηροδρομικών), ένα από τα πιο μαζικά και μαχητικά συνδικάτα στην Βρετανία, με θέμα την ανάγκη πολιτικής εκπροσώπησης της εργατικής τάξης.
“Εργατικοί” και εργατική τάξη: καμία σχέση
Τα τελευταία χρόνια, με την μετακίνηση των “Νέων Εργατικών” του Μπλαίρ όλο και πιο δεξιά, έχει ξεκινήσει μια μεγάλη συζήτηση στα Βρετανικά συνδικάτα. Όλο και περισσότεροι αγωνιστές συνειδητοποιούν ότι χρειάζεται κάτι καινούριο. Το ζήτημα μπαίνει ίσως ακόμα πιο άμεσα από ότι σε άλλες χώρες μιας και ήταν τα συνδικάτα που έφτιαξαν το Εργατικό Κόμμα στις αρχές του προηγούμενου αιώνα, και εξακολουθούν να το χρηματοδοτούν. Το ερώτημα λοιπόν προκύπτει αβίαστα: “Γιατί να χρηματοδοτούμε και να στηρίζουμε ένα κόμμα που χτυπάει τα δικαιώματα μας;”.
Οι ομιλητές σε αυτή τη συνδιάσκεψη περιγράψανε γλαφυρά την φρίκη των 8 χρόνων διακυβέρνησης από τους “Νέους Εργατικούς”. Βγήκε με ξεκάθαρο τρόπο από όλες τις τοποθετήσεις ότι ένα νέο εργατικό κόμμα δεν είναι απλά μια “καλή ιδέα”, αλλά μια αναγκαιότητα για χιλιάδες εργαζόμενους. 100.000 θέσεις εργασίας στη βιομηχανία χάθηκαν μέσα στο 2005 και αυτή η τάση θα παραμείνει. Οι “Εργατικοί” του Μπλαίρ διατήρησαν την αντεργατική νομοθεσία της Θάτσερ και έτσι απαγορεύονται οι απεργίες συμπαράστασης.
Κρίση ηγεσίας
Οι “Εργατικοί” έχουν χάσει τελείως την επαφή τους με την εργατική τους βάση. Μια χαρακτηριστική και αποκαλυπτική δήλωση του Μπλαίρ το αποδεικνύει: “Πήρα από το κόμμα μου όλα όσα νόμιζαν ότι πίστευαν. Τους απάλλαξα από όλες τις βασικές τους πεποιθήσεις. Αυτό που τους κρατάει ενωμένους είναι η εξουσία”! Σε αυτή την αντίληψη οφείλεται η απόφαση 4 εκατομμυρίων ψηφοφόρων των “Εργατικών” του 1997 να μην τους ξαναψηφίσουν στις τελευταίες εκλογές. Απ’ την άλλη, οι Τόρυδες (συντηρητικοί) και οι Φιλελεύθεροι Δημοκράτες προσυπογράφουν όλες τις νεοφιλελεύθερες πολιτικές.
Τα λάθη του παρελθόντος
Το αίτημα για ένα νέο εργατικό κόμμα είναι λοιπόν αντικειμενικά υπερώριμο. Το πρόβλημα είναι ότι όλες οι προσπάθειες που έγιναν προς αυτή την κατεύθυνση από τις αρχές της δεκαετίας του ’90 απέτυχαν ή προς τα εκεί πηγαίνουν. Το SLP (Σοσιαλιστικό Αριστερό Κόμμα) του Σκάργκιλ απέτυχε γιατί δεν δεχόταν τις διαφορετικές απόψεις και ήταν υπερβολικά επικεντρωμένο σε ένα μόνο πρόσωπο.
Οι Σοσιαλιστικές Συμμαχίες ενώ ξεκίνησαν καλά, στο τέλος εκφυλιστήκανε λόγω της καπελωτικής πρακτικής του SWP (αδελφή οργάνωση του ΣΕΚ), που ενώ στην αρχή δεν συμμετείχε, μετά προσπάθησε να μπει μέσα και να το ελέγξει απόλυτα.
Το RESPECT( σημαίνει ΣΕΒΑΣΜΟΣ), τέλος, αδυνατεί να επεκτείνει την επιρροή του πέρα από τις μουσουλμανικές κοινότητες στο σύνολο της εργατικής τάξης. Η τελευταία προσπάθεια του SWP να συμμαχήσει με τον George Galloway μπορεί να τα πήγε καλά σε εκλογικό επίπεδο, αλλά αυτό έγινε πάνω στη βάση ενός απαράδεκτου πολιτικού προγράμματος , χωρίς να συνδέεται με τους αγώνες των εργαζομένων και με ανοχή στα καμώματα του Γκαλογουέη όπως το πρόσφατο που συμμετείχε κάνοντας τη γατούλα σε τηλεοπτικό ριάλιτι σόου. Αυτό δεν εμπόδισε βέβαια τον εκπρόσωπο του RESPECT στην συνδιάσκεψη των σιδηροδρομικών, να καλέσει με θράσος όλους τους παρευρισκόμενους να μπούνε στο κόμμα που αυτοί έφτιαξαν, και μάλιστα “γρήγορα γιατί το καράβι φεύγει από το λιμάνι”.
Πρωτοβουλία του Σοσιαλιστικού Κόμματος
Πριν από μερικούς μήνες το Σοσιαλιστικό Κόμμα (αδερφή οργάνωση του Ξεκινήματος και τμήμα της CWI στην Αγγλία και Ουαλία) πήρε την πρωτοβουλία να ξεκινήσει μια εκστρατεία για την δημιουργία ενός νέου εργατικού κόμματος. Το σκεπτικό είναι ότι τα συνδικάτα και η εργατική τάξη χρειάζονται πολιτική εκπροσώπηση. Οι αγώνες τους, όσο μαζικοί και μαχητικοί και αν είναι, πρέπει να υποστηρίζονται και από έναν πολιτικό φορέα. Η εκστρατεία αυτή, αν και είναι στα πρώτα της στάδια, βρίσκει ήδη σημαντική απήχηση κι έχει σαν στόχο να οδηγήσει σε πρώτη φάση σε μια πλατιά Συνδιάσκεψη, μέσα στον ερχόμενο Μάρτη.
Η έκκληση για την δημιουργία ενός τέτοιου κόμματος απευθύνεται πλατιά στους εργαζόμενους και την νεολαία, σε κοινωνικές οργανώσεις, στα συνδικάτα και στα κόμματα της αριστεράς.
Ωστόσο, επειδή μεταξύ των πολιτικών σχηματισμών υπάρχουν σημαντικές διαφορές, ο μόνος τρόπος για να είναι αυτό το κόμμα βιώσιμο είναι να έχει ομοσπονδιακό χαρακτήρα. Δηλαδή, πέρα από την κοινή δράση, η κάθε οργάνωση, κόμμα ή ομάδα να έχει το δικαίωμα ξεχωριστής λειτουργίας, να διακινεί και τα δικά της έντυπα και να διατυπώνει στις κοινές συσκέψεις τις απόψεις της. Αν δεν λειτουργήσει έτσι κάθε καινούρια προσπάθεια που αποτελείται από ετερόκλητους χώρους είναι καταδικασμένη να καταλήξει σε αντιδημοκρατική λειτουργία και καπελώματα.
Επίσης, το πρόγραμμα του νέου αυτού σχηματισμού θα πρέπει να περιέχει κάποια βασικά σημεία όπως: Όχι στις ιδιωτικοποιήσεις, σταμάτημα του πολέμου στο Ιράκ, κατάργηση των αντεργατικών νόμων της Θάτσερ, το εθνικό σύστημα υγείας να περάσει κάτω από κοινωνική ιδιοκτησία και να ελέγχεται δημοκρατικά από τους εργαζόμενους, μια σοσιαλιστική πολιτική για το περιβάλλον, κτλ. Την ίδια στιγμή, το αίτημα για κοινωνικοποίηση των μεγάλων επιχειρήσεων θα ήταν απαραίτητο, κάτι που θα σημαίνει συνολικά μια σοσιαλιστική πολιτική.
Τα επόμενα χρόνια αναμένονται ενδιαφέροντα από την πλευρά του εργατικού κινήματος και των πολιτικών εξελίξεων στην Βρετανία και σε όλη την Ευρώπη.
Νίκος Αναστασιάδης
