Της Ειρήνης Βλαζάκη
Πριν από 30 χρόνια και ενώ οι τελευταίοι Αμερικανοί στρατιώτες αποχωρούσαν από το Βιετνάμ ηττημένοι, ο τότε διοικητής της CIA είπε: «Νομίζω ότι κάναμε ένα βασικό λάθος σε αυτόν το πόλεμο, τον θεωρήσαμε μόνο δουλειά του στρατού.» Αυτά τα λόγια αποδεικνύουν ότι η πιο ισχυρή στρατιωτική δύναμη στην ανθρώπινη ιστορία ταπεινώθηκε από την αποφασιστικότητα, την εφευρετικότητα και την γενναιότητα ενός ολόκληρου λαού που πάλευε για το δικαίωμα να ορίζει τη μοίρα του.
Ένας λαός που έμαθε να πολεμάει για τα δικαιώματα του
Οι Βιετναμέζοι είχαν ήδη θητεία 30 χρόνων στον αγώνα ενάντια στους Γάλλους, τους Ιάπωνες και τους Αμερικάνους ιμπεριαλιστές. Ολόκληρη η Ινδοκίνα ήταν αποικία των Γάλλων μέχρι το 1942. Κατά τη διάρκεια του β΄ παγκοσμίου πολέμου, το Βιετνάμ το κατέλαβαν οι Ιάπωνες. Την ίδια περίοδο, μόνο το Κομμουνιστικό Κόμμα οργάνωσε αντάρτικο ενάντια στους Ιάπωνες, με ιδιαίτερη απήχηση στο βορρά. Η ήττα του Άξονα με το τέλος του πολέμου έδωσε τη δυνατότητα στους Κομμουνιστές να πάρουν τη πρωτοβουλία ανακηρύσσοντας το 1945 και πριν εισβάλλουν ξανά οι Γάλλοι, τη «Δημοκρατία του Βιετνάμ» Ωστόσο, παρά τη μαχητικότητα και την απήχηση που είχε στον βιετναμικό λαό, η ηγεσία του ΚΚ διέπραξε τραγικά πολιτικά λάθη.
Η εγκληματική πολιτική του Στάλιν
Ήδη πριν το τέλος του πολέμου, η ηγεσία του ΚΚ είχε αποδεχτεί την παρουσία Άγγλων και Αμερικάνων ιμπεριαλιστών μέσα στο έδαφος τους με τους οποίους και συνεργάζονταν ενάντια στον κοινό εχθρό, τους Γιαπωνέζους. Δυστυχώς, και μετά το τέλος του παγκόσμιου πολέμου τα Κομμουνιστικά κόμματα, αντί να παλέψουν για τη δημιουργία μιας σοσιαλιστικής κοινωνίας, ένωσαν τις δυνάμεις τους με τους ιμπεριαλιστές για να χτίσουν, όπως πίστευαν, ένα δημοκρατικό καθεστώς, μέσα στα πλαίσια του καπιταλισμού. Ένα καπιταλισμό με ανθρώπινο πρόσωπο. Κάτι αντίστοιχο συνέβη και στην Ελλάδα.
Δεν πρόκειται βέβαια για απλή σύμπτωση. Η πολιτική του Στάλιν μετά και τη συμφωνία της Γιάλτας, άφηνε την Ινδοκίνα στη Δυτική σφαίρα επιρροής. Για να αντιμετωπίσει όμως τα λαϊκά κινήματα που αναπτύσσονταν και να τα αφοπλίσει πολιτικά, η σταλινική γραφειοκρατία προέτρεπε τα εθνικά ΚΚ να συνεργάζονται με αστούς και τους ιμπεριαλιστές μέχρι να ωριμάσουν οι συνθήκες!!! Έτσι σαν αποτέλεσμα αυτής της ωρίμανσης(;;!!) τον Μάρτη του ’46 και μετά από διαπραγματεύσεις, οι Γάλλοι αναγνώρισαν το ελεύθερο, αλλά όχι ανεξάρτητο, Βιετνάμ στον βορρά και οι Κομμουνιστές, με ηγέτη τον Χο Τσι Μινχ, δέχτηκαν τη φιλική παρουσία Γαλλικών στρατευμάτων (!!!;;;) στο νότο. Τέτοιες φιλίες, ως γνωστόν, δεν έχουν πιθανότητες να κρατήσουν.
Όταν οι Γάλλοι μπόρεσαν να μεταφέρουν σημαντικά στρατεύματα στον νότο επετέθηκαν στον βορρά και κατάλαβαν και το βόρειο Βιετνάμ, εκδιώκοντας τους κομμουνιστές που αναγκάστηκαν να αποσυρθούνε στα βουνά του κεντρικού Βιετνάμ και να αρχίσουν ξανά από την αρχή τον ανταρτοπόλεμο.
Πώς οδηγήθηκαν οι ΗΠΑ στον πόλεμο
Όταν μετά 8 χρόνια αιματηρού ανταρτοπολέμου οι Γάλλοι ηττήθηκαν στην κρίσιμη μάχη του Ντιέν Μπιέν Φου (1954) και αναγκάστηκαν να αποχωρήσουν από το Βιετνάμ, την σκυτάλη ανάλαβαν οι ΗΠΑ για να μην πέσει η Ινδοκίνα στα χέρια των κομμουνιστών.
Πριν ακόμα ο αντάρτικος στρατός του Χο Τσι Μινχ προλάβει να πάρει την εξουσία στο βόρειο Βιετνάμ, οι ΗΠΑ άρχισαν να επεμβαίνουν για να στήσουν μιά δική τους κυβέρνηση μαριονέτα στο νότο, διορίζοντας τον Πρόεδρο του νότιου Βιετνάμ τον Ντιέμ. Λίγους μήνες μετά, με την συμφωνία της Γενεύης, χωρίστηκε «προσωρινά» η χώρα στα δύο στον 17ο παράλληλο, με την δέσμευση ότι σύντομα θα γινόντουσαν εκλογές σ΄όλη τη χώρα για να ενοποιηθεί πάλι το Βιετνάμ.
Βέβαια, οι ΗΠΑ, δεν ήθελαν με τίποτα αυτές τις εκλογές, που σίγουρα θα κέρδιζε ο Χο Τσι Μινχ. Έτσι, οι ΗΠΑ στήριξαν τον Πρόεδρο Ντιέμ και ανέβαλαν επ’ αόριστο αυτές τις εκλογές. Η κυβέρνηση όμως του Ντιέμ δεν κέρδισε ποτέ την υποστήριξη του Βιετναμέζικου λαού. Και πως θα μπορούσε αφού στο βορρά παίρνανε τη γη από τους τσιφλικάδες και την μοιράζανε στους φτωχούς αγρότες, ενώ στο νότο οι γαιοκτήμονες και οι συμμορίες του Ντιέμ λυμαίνονταν τις πόλεις. Οι Βιετκόνγκ, ή αλλιώς οι νότιοι Βιετμίνχ, ξεκίνησαν αντάρτικο ενάντια στο καθεστώς που έστηναν οι ιμπεριαλιστές. Η αδυναμία όμως της κυβέρνησης μαριονέτας των ΗΠΑ στον νότο να αντιμετωπίσει τους Βιετκόνγκ, ανάγκασε τελικά, το 1964, την κυβέρνηση των ΗΠΑ να επέμβει άμεσα με τον αμερικάνικο στρατό, για να εμποδίσει την κατάρρευση του σαθρού καθεστώτος του Ντιέμ.
Το αντιπολεμικό κίνημα στις ΗΠΑ
Στην αρχή φυσικά η πλειονότητα των Αμερικανών ήταν υπέρ του πολέμου, αφού ο στόχος του ήταν «η υπεράσπιση της δημοκρατίας από τον κομμουνισμό». Ωστόσο, όπως και τώρα με τον πόλεμο στο Ιράκ, η πραγματικότητα αποδείχτηκε στη συνέχεια πολύ διαφορετική. Όταν η αμερικάνικη πολιτική και στρατιωτική ηγεσία συνειδητοποίησε ότι ήταν αδύνατο να νικήσει μόνο με τους μαζικούς βομβαρδισμούς του βόρειου Βιετνάμ , αναγκάστηκε να στείλει συμβατικό στρατό.
Μέχρι το 1969 550.000 Αμερικανοί στρατιώτες είχαν εμπλακεί σε πολεμικές επιχειρήσεις. Επρόκειτο για νέα παιδιά ηλικίας μέχρι 21 ετών και στη πλειοψηφία τους ήταν φτωχοί μαύροι και λευκοί, που δεν μπορούσαν να φοιτήσουν σε κολέγια για να πάρουν απαλλαγή.
Όταν όμως οι σάκοι με τα πτώματα των Αμερικανών στρατιωτών άρχιζαν να πληθαίνουν, τότε άρχιζε να βαθαίνει και η διάλυση της Αμερικάνικης στρατιωτικής μηχανής. Μέχρι το 1972 είχαν εμφανιστεί φαινόμενα ανταρσίας στο στράτευμα, τα ναρκωτικά έδιναν και έπαιρναν, ενώ μισητοί αξιωματικοί, έφταναν να επικηρύσσονται από τους ίδιους τους φαντάρους.
Την ίδια ώρα, στο εσωτερικό των ΗΠΑ υπήρχαν σημαντικές εξελίξεις.
Είχαν ξεκινήσει οι μαζικοί αγώνες του μαύρου πληθυσμού για πολιτικά και κοινωνικά δικαιώματα, που βρήκαν συμπαράσταση στο σύνολο της νεολαίας. Οι φοιτητές μπήκαν μπροστά σε ένα κίνημα που σταδιακά άρχιζε να αγκαλιάζει ολόκληρη την αμερικάνικη κοινωνία. Στις 5/10/1969 36 εκατομμύρια Αμερικάνοι συμμετείχαν σε τουλάχιστον μία αντιπολεμική δράση μέσα στις ΗΠΑ. Το αντιπολεμικό στοιχείο ήταν μόνο η αιχμή του δόρατος. Μια γενικευμένη διάθεση ριζοσπαστικοποίησης είχε αρχίσει να εξαπλώνεται που δημιούργησε συνθήκες έκρηξης μέσα στην Αμερικάνικη κοινωνία. 6 χρόνια μετά και μέσα σε συνθήκες κλιμακούμενης πολιτικής κρίσης, οι ΗΠΑ, στις 30 Απριλίου 1975, αποχωρούν ηττημένες και ο πόλεμος τελειώνει με την παράδοση και της κυβέρνησης του Ν. Βιετνάμ.
Το Βιετνάμ 30 χρόνια μετά
Ο αγώνας του Βιετναμέζικου λαού υπήρξε πραγματικά μεγαλειώδης. Η σημαντικότερη παρακαταθήκη που άφησε ήταν το ότι σύντριψε την πεποίθηση πως ο καπιταλισμός και ο ιμπεριαλισμός είναι αήττητοι. Η κατάργηση του καπιταλισμού υπήρξε ένα τεράστιο βήμα προς τα εμπρός για τον βιετναμέζικο λαό (οι αναλφάβητοι μειώθηκαν στο 90% και η παιδική θνησιμότητα έπεσε σε πολύ μικρά ποσοστά, το βιοτικό επίπεδο ανέβηκε). Είναι σημαντικά στοιχεία που πρέπει κανείς να συγκρίνει με τη πλειοψηφία των χωρών στην Ασία τις οποίες ο καπιταλισμός έχει κυριολεκτικά διαλύσει, με απίστευτη ανέχεια, εγκληματικότητα, πορνεία. Πριν από μια εβδομάδα έκανε το γύρο του κόσμου η εικόνα της μάνας από το Μπαγκλαντές που θέλει να πουλήσει το μάτι της για να ζήσει το παιδί της!!! Και δεν είναι εξαίρεση.
Την ίδια ώρα φάνηκαν και στο Βιετνάμ τα όρια του Σταλινισμού, αφού η γραφειοκρατική κλίκα που διοικούσε δεν είχε επαφή με τις πραγματικές ανάγκες της κοινωνίας και αντιμετώπιζε με σκληρές τιμωρίες ή και θάνατο την οποιαδήποτε κριτική. Με την κατάρρευση της ΕΣΣΔ οι πόρτες του Βιετνάμ άνοιξαν και επίσημα στο ξένο κεφάλαιο και 30 χρόνια μετά το Αμερικανικό δολάριο είναι το κυρίαρχο νόμισμα. Η Σιγκαπούρη μπορεί να φαντάζει σαν υπόδειγμα για την κυβερνητική κλίκα του Βιετνάμ, όμως για τη πλειοψηφία του λάου, τα πράγματα έχουν αρχίσει να σκληραίνουν, όταν, για παράδειγμα, δουλεύουν 12 ώρες την ημέρα για 12 δολάρια το μήνα και την ίδια ώρα τα κέρδη των επιχειρήσεων φεύγουν στο εξωτερικό. Η όποια ανάπτυξη του ΑΕΠ δεν θα φτάσει για να ισοσταθμίσει τις απώλειες στις στοιχειώδεις κοινωνικές παροχές (υγεία, παιδεία, κοινωνική ασφάλιση) που κυριολεκτικά διαλύονται. Ήδη πάνω από το μισό του πληθυσμού ζει κάτω από τα όρια της φτώχιας. Οι μαχητικές όμως παραδόσεις αυτού του λαού δεν πρόκειται να ξεχαστούν και νέοι αγώνες θα υπάρξουν στο μέλλον. Ο άγριος καπιταλισμός θα είναι τώρα το σχολείο που θα εκπαιδευτούν οι νέοι αγωνιστές για να χτίσουν μια γνήσια επαναστατική ηγεσία και μια πραγματική σοσιαλιστική κοινωνία.
Η ανείπωτη αγριότητα του πολέμου
Δεν πρέπει ποτέ να ξεχνάμε, όποτε γίνεται ιστορική αναδρομή στα αίτια, τα αποτελέσματα και τα γεγονότα ενός πολέμου, ότι πίσω από τις αναλύσεις και τα στοιχεία βρίσκονται αμέτρητες χαμένες ζωές, στιγματισμένες συνειδήσεις, φρίκη και κτηνωδία. 2.122.244 νεκροί, 10 εκατ. πρόσφυγες, 900.000 ορφανά. 8 εκατομμύρια τόνοι εκρηκτικής ύλης έπεσαν στο Βιετνάμ. 4 φορές περισσότερες από ότι σε όλη τη διάρκεια του Β’ παγκοσμίου πολέμου. Τα Χριστούγεννα του 1972, 100.000 βόμβες σχεδόν έσβησαν από το χάρτη, το Ανόι και τη Χαιφόνγκ. 2 εκατομμύρια Βιετναμέζοι έχασαν τη ζωή τους και παρά το γεγονός ότι η Αμερικάνικη στρατιωτική μηχανή είχε βάλει στόχο να αφανίσει ολόκληρες περιοχές, βρήκαν τρόπο να αντισταθούν. Σχεδόν κάθε τετραγωνικό μέτρο βομβαρδίστηκε, στο Βιν Λιν στο κεντρικό Βιετνάμ, με μισό εκατομμύριο βόμβες. Ο λαός του Βιν Λιν, έσκαψε στοές μέσα στις οποίες οργάνωσε τη ζωή του από την αρχή. 70.000 βιετναμέζοι έζησαν σε αυτές τις απίστευτες συνθήκες για 4 χρόνια. Νέα μωρά γεννιόντουσαν, φτιάχτηκαν σχολεία και νοσοκομεία.
Στο Βιετνάμ έπεσαν 46 εκ. λίτρα χημικών που άφησαν 70.000 διανοητικά και σωματικά ανάπηρους. Τα αποτελέσματα αυτού του αργού θανάτου θα είναι ορατά για 100 χρόνια. Όμως ο λαός του Βιετνάμ ήταν αποφασισμένος να νικήσει.
