Του Ρολάνδου Παύλου
Το Δημοκρατικό Συντονιστικό, το συμμαχικό δηλαδή σχήμα των δυνάμεων της εργοδοτικής και αντιδραστικής αντιπολίτευσης στη Βενεζουέλα, ισχυρίζεται ότι έχει μαζέψει 3,8 εκατομμύρια υπογραφές στα πλαίσια της εκστρατείας που διενέργησε ενάντια στον Τσαβέζ τον περασμένο Δεκέμβρη (χρειάζονται 2,4 εκατομμύρια για να υποχρεώσουν την κυβέρνηση να οργανώσει δημοψήφισμα με στόχο να τον αναγκάσουν να παραιτηθεί).
Ο Τσαβέζ περιέγραψε την όλη διαδικασία σαν μια «γιγάντια απάτη», δίνοντας πολλά στοιχεία για άτομα που είχαν πεθάνει, αλλά ψήφισαν! Η ανεξάρτητη εθνική εφορευτική επιτροπή καταμέτρησε τελικά μόνο 1,8 εκατομμύρια υπογραφές.
Έτσι, η αντιπολίτευση, αρνούμενη να δεχτεί αυτή την απόφαση, οργάνωσε στις αρχές του Μάρτη διαδηλώσεις που κατέληξαν σε ένοπλες αιματηρές συγκρούσεις με τα κυβερνητικά στρατεύματα.
Σαμποτάζ
Η κυρίαρχη ολιγαρχία, που για δεκαετίες λεηλάτησε τους πετρελαϊκούς πόρους της χώρας και μονοπώλησε την πολιτική της ζωή, δεν κατάφερε, παρά την κυριαρχία της στα ιδιωτικά μέσα ενημέρωσης, να υποσκάψει την υποστήριξη του Τσαβέζ από τους εργάτες και τη φτωχολογιά.
Στην πραγματικότητα, μετά το αποτυχημένο πραξικόπημα του Απρίλη 2002 και το λοκ-άουτ των εργοδοτών από τον Δεκέμβρη 2002 μέχρι τον Φλεβάρη 2003, η λαϊκή υποστήριξη προς τον Τσαβέζ έχει αρχίσει να ξανανεβαίνει (οι πρόσφατες δημοσκοπήσεις δείχνουν περίπου 40%).
Η οικονομία, που υπέφερε από τις καταστροφικές συνέπειες του σαμποτάζ των εργοδοτών το 2002-03, έχει αρχίσει να ανακάμπτει. Το ΑΕΠ αναμένεται να αυξηθεί κατά 6,7% το 2004 και η ανεργία να πέσει στο 15% από 20% που ήταν τον Γενάρη 2003.
Αυτή η σχετική οικονομική ανάκαμψη ήταν αποτέλεσμα της ανασυγκρότησης της κρατικής πετρελαϊκής επιχείρησης, και του προγράμματος μεταρρυθμίσεων που εφάρμοσε η κυβέρνηση Τσαβέζ.
Σ’ αυτές περιλαμβάνονται κρατικές δαπάνες για δημόσια έργα, για ενίσχυση των μικρομεσαίων επιχειρήσεων, κοινωνικά προγράμματα για τους φτωχούς, αναδιανομή της γης στους αγρότες, ανάπλαση παραγκουπόλεων στα αστικά κέντρα, υποτροφίες για χιλιάδες νέους που εγκαταλείπανε το σχολείο για να πιάσουν δουλειά, προγράμματα ενάντια στον αναλφαβητισμό που βοήθησαν ένα εκατομμύριο κατοίκους να μάθουν να διαβάζουν και να γράφουν σε μόλις 6 μήνες και το πρόγραμμα «Barrios Within» κατά το οποίο Κουβανέζοι γιατροί έχουν στήσει ιατρεία σε παραγκουπόλεις και προσφέρουν δωρεάν πρωτοβάθμια περίθαλψη σε 10 εκατομμύρια κατοίκους.
Μεταρρυθμίσεις στα πλαίσια του καπιταλισμού
Ωστόσο, όπως παραδέχεται κι ο ίδιος ο Τσαβέζ, δεν είναι σοσιαλιστής. Αρχικά εκλέχτηκε με 80%, στη βάση της υπόσχεσης του για μια επανάσταση «τύπου Μπολιβάρ», ένα κράμα δηλαδή εθνικισμού και φιλολαϊκών μεταρρυθμίσεων μέσα στα πλαίσια του καπιταλισμού.
Στην πρόσφατη Διάσκεψη της Αμερικανικής Ηπείρου, εξαπέλυσε επίθεση στο νεοφιλελευθερισμό, αλλά προέβαλε σαν δική του εναλλακτική πρόταση την πολιτική του Νιού Ντηλ που εφάρμοσε ο πρόεδρος των ΗΠΑ Φραγκλίνος Ρούσβελτ τη δεκαετία του 1930.
Ενώ ο Τσάβεζ μπορεί, ιδιαίτερα αν αποτύχει το αντι-κυβερνητικό δημοψήφισμα, να προχωρήσει και σε νέες φιλολαϊκές μεταρρυθμίσεις, τελικά αυτά τα ημίμετρα δεν μπορούν να λύσουν τα τεράστια κοινωνικά προβλήματα μιας χώρας που μαστίζεται από την κρίση και το σαμποτάζ των καπιταλιστών. Η ολιγαρχία μπορεί να υποχρεωθεί να περιμένει κι άλλο, αλλά μετά τις προεδρικές εκλογές στις ΗΠΑ, είναι πολύ πιθανό να δοκιμάσει ξανά να ανατρέψει τον Τσάβεζ.
Βάση εργατικής εξουσίας
Βέβαια, οι εργάτες και τα φτωχά στρώματα είναι οργανωμένοι σε ένα βαθμό στους «Μπολιβαριανούς Κύκλους» (φιλο-κυβερνητικές ομάδες με στοιχεία πολιτοφυλακής) και σε Επιτροπές Κατοίκων, αλλά αυτές οι οργανώσεις δεν είναι συνδεδεμένες μεταξύ τους για να δημιουργηθεί έτσι μια βάση εξουσίας της εργατικής τάξης κόντρα στην εξουσία του καπιταλιστικού κράτους.
Αυτό που χρειάζεται είναι ένα ανεξάρτητο κόμμα των εργατών, όχι μόνο για να νικήσει την αντίδραση, αλλά και για να αναπτύξει ένα ταξικό πρόγραμμα ικανό να οδηγήσει στη σοσιαλιστική αλλαγή.
Ένα πρώτο βήμα σ’ αυτή την κατεύθυνση θα μπορούσε να θεωρηθεί η διάσπαση της διεφθαρμένης CTV (Γενική Συνομοσπονδία Εργατών). Η UNT (Unete Ενότητα) ιδρύθηκε τον Απρίλη 2003 ενώνοντας 120 σωματεία και 25 περιφερειακές Ομοσπονδίες.
Παρόλο που υποστηρίζουν τον Τσάβεζ, στην πρώτη τους εθνική συνδιάσκεψη τον Αύγουστο υιοθέτησαν ένα πιο ριζοσπαστικό πρόγραμμα δράσης, που περιλαμβάνει εθνικοποίηση των τραπεζών, ακύρωση του εξωτερικού χρέους, εθνικοποίηση των προβληματικών επιχειρήσεων, μείωση των ωρών εργασίας και στοιχεία εργατικού ελέγχου.
Ωστόσο, κάποια σημαντικά σωματεία, ιδιαίτερα οι μεταλλεργάτες του νότου, δεν έχουν ακόμα προσχωρήσει στην UNT, που μέχρι στιγμής εκπροσωπεί μόνο το 12% των εργαζομένων στην (νόμιμη) οικονομία. Θα χρειαστούν επιπρόσθετα προσπάθειες σύνδεσης και με τους εργαζόμενους στην παραοικονομία (το 50% όλης της οικονομίας), καθώς και με τους αγρότες και τη φτωχολογιά των πόλεων.
Οι μάζες έχουν δείξει ξανά και ξανά ότι αυτές αποτελούν την πραγματική κοινωνική δύναμη στη χώρα. Αυτή η δύναμη όμως πρέπει να οργανωθεί σε δημοκρατικές επιτροπές δράσης σε κάθε επίπεδο, βάζοντας τις βάσεις για μια κυβέρνηση εργατών και φτωχών, ικανή να ολοκληρώσει τη διαδικασία των αλλαγών που να οδηγήσουν σε μια σοσιαλιστική Βενεζουέλα, που θα λειτουργήσει σαν φάρος για ολόκληρη τη Λατινική Αμερική.
