Στις 15 Φλεβάρη ψηφίστηκε στη Βουλή ο νόμος για τον ομόφυλο γάμο. Όπως αναφέραμε και στο Α’ μέρος αυτού του άρθρου ο νόμος αυτός αποτελεί ένα προχώρημα για τα δικαιώματα των ΛΟΑΤΚΙΑ ατόμων, παρότι δεν εξαλείφει πλήρως τις νομοθετικές διακρίσεις εναντίον τους, ούτε καλύπτει τις ανάγκες όλων των ΛΟΑΤΚΙΑ ατόμων.
Το ΚΚΕ καταψήφισε την πρόταση νόμου, αποκαλύπτοντας για μια ακόμα φορά ότι είναι ένα βαθιά συντηρητικό κόμμα και ότι η μαρξιστική φρασεολογία που κατά κόρον χρησιμοποιεί είναι κενή περιεχομένου. Γιατί δεν έχει καμία σχέση με τον μαρξισμό και την επανάσταση ένα κόμμα που σήμερα ακόμα θεωρεί την ομοφυλοφιλία παρέκκλιση και προϊόν καταπίεσης των ταξικών κοινωνιών (βλ. Α’ μέρος) και κυρίως που αρνείται να αναγνωρίσει στοιχειώδη δικαιώματα στα ΛΟΑΤΚΙΑ άτομα.
Στο δεύτερο μέρος αυτού του άρθρου εξετάζουμε τα βασικά επιχειρήματα που αναπτύσσει το ΚΚΕ στο κείμενο της Κεντρικής Επιτροπής (ΚΕ) του κόμματος με τίτλο «Οι θέσεις του ΚΚΕ για τον πολιτικό γάμο των ομόφυλων ζευγαριών και τις επιπτώσεις του στα δικαιώματα των παιδιών».
Το ΚΚΕ στην υπεράσπιση των «υφιστάμενων κοινωνικών σχέσεων»
Σύμφωνα με το ΚΚΕ τα παιδιά έχουν ανάγκη από πατέρα και μητέρα (και όχι από γονείς ανεξαρτήτου φύλου) γιατί αυτό αντανακλά τις «υφιστάμενες κοινωνικές σχέσεις», οι οποίες βασίζονται στην βιολογική διαδικασία της τεκνοποίησης.
«Το Κόμμα μας θεωρεί ότι η γονεϊκότητα είναι η σχέση του γονιού με το παιδί, που σε ατομικό επίπεδο αντανακλά τις υφιστάμενες κοινωνικές σχέσεις. Βάση της θέσης του ΚΚΕ είναι τα δικαιώματα του παιδιού, δηλαδή η κοινωνική του ανάγκη να έχει δεσμούς με τη μητέρα – τον πατέρα. Αυτή η ανάγκη έχει αντικειμενική βάση: Την αμφίπλευρη σχέση μητρότητας-πατρότητας, που προκύπτει από τη συμπληρωματική λειτουργία άνδρα-γυναίκας στη διαδικασία τεκνοποίησης».
«… η αναγνώριση της κοινής γονικής ευθύνης ομόφυλων ζευγαριών μπορεί να προκύψει μόνο μέσα από την παράκαμψη της αντικειμενικής συμπληρωματικότητας γυναίκας-άνδρα στην αναπαραγωγή του είδους, στην τεκνοποίηση»
Η παραπάνω θέση δεν έχει καμία σχέση με την επαναστατική κομμουνιστική Αριστερά, στην οποία το ΚΚΕ θέλει να ανήκει.
Ο ρόλος της επαναστατικής κομμουνιστικής Αριστεράς δεν ήταν ποτέ να επιβεβαιώνει, να στηρίζει και να ισχυροποιεί τις «υφιστάμενες κοινωνικές σχέσεις». Η επαναστατική Αριστερά από τη γέννησή της αμφισβητούσε και πάλευε για να ανατρέψει τις «υφιστάμενες κοινωνικές σχέσεις». Στον πυρήνα της κομμουνιστικής ιδεολογίας είναι η αμφισβήτηση και η ανατροπή της άρχουσας τάξης, των οικονομικών και κοινωνικών σχέσεων που διαμορφώνει ο καπιταλισμός, του συστήματος συνολικά.
Παράλληλα με αυτόν τον αγώνα τα επαναστατικά κομμουνιστικά ρεύματα πάντα αμφισβητούσαν και πάλευαν για την μεγαλύτερη δυνατή αλλαγή των κοινωνικών σχέσεων μέσα στον καπιταλισμό. Πάλευαν για την ανατροπή των σχέσεων που αφορούσαν τη θέση της γυναίκας, των λαών στις αποικίες, των μειονοτήτων στις ανεπτυγμένες καπιταλιστικά χώρες κοκ. Και καταλάβαιναν πως αυτοί οι επί μέρους αγώνες ήταν κομμάτι του αγώνα για την ανατροπή του καπιταλισμού.
Σήμερα δίνεται διεθνώς ένας αγώνας για να αποκτήσουν τα ΛΟΑΤΚΙΑ άτομα πραγματικά ίσα δικαιώματα. Αυτός ο αγώνας αναγκάζει τις καπιταλιστικές κυβερνήσεις να παραχωρούν στα ΛΟΑΤΚΙΑ άτομα κάποια δικαιώματα, όπως είναι ο ομόφυλος γάμος και η τεκνοθεσία. Η επαναστατική Αριστερά, η Κομμουνιστική Αριστερά οφείλει να είναι μπροστά σε αυτόν αγώνα. Αμφισβητώντας και ανατρέποντας τα κοινωνικά στερεότυπα για την οικογένεια, τα φύλα και τους ρόλους τους.
Για να πείσει ότι η μόνη «φυσιολογική» οικογένεια είναι η ετεροκανονική, το ΚΚΕ προβάλλει τη βιολογική διαδικασία της τεκνοποίησης. Ωστόσο η επαναστατική Αριστερά και ο προοδευτικός κόσμος συνολικά ποτέ δεν αποδέχτηκαν ότι οι κοινωνικές σχέσεις καθορίζονται από βιολογικά χαρακτηριστικά και διαδικασίες. Αντιθέτως αυτός ήταν πάντα ο ισχυρισμός της Δεξιάς και της Ακροδεξιάς. Ότι για παράδειγμα οι γυναίκες δεν έχουν την ίδια μυϊκή δύναμη με τους άνδρες συνεπώς δεν πρέπει να διεκδικούν πλήρη ισότητα. Ότι οι γυναίκες αφού είναι βιολογικά και ανατομικά φτιαγμένες για να κάνουν παιδιά έχουν αντικειμενικά μεγαλύτερη ευθύνη να τα φροντίσουν και να τα μεγαλώσουν. Ότι οι Αφρικανοί είναι βιολογικά και ανατομικά φτιαγμένοι για να κάνουν βαριές χειρονακτικές εργασίες κοκ.
Προσπαθώντας να προλάβει μια κριτική σαν την παραπάνω, το κείμενο της Κεντρικής Επιτροπής του ΚΚΕ αναφέρει ότι
«Η διαλεκτική-υλιστική προσέγγιση της σχέσης μητρότητας-πατρότητας δεν σημαίνει ούτε απόλυτο βιολογισμό, αλλά ούτε άρνηση αυτής της συμπληρωματικότητας.»
Η φράση αυτή είναι όμως κενή περιεχομένου. Γιατί στο κείμενο, πέρα από τον βιολογισμό* του τύπου «αντικειμενική συμπληρωματικότητας γυναίκας – άνδρα στην τεκνοποίηση» δεν αναφέρεται κανένας άλλος λόγος για τον οποίο η οικογένεια πρέπει να αποτελείται μόνο από άνδρα και γυναίκα. Δεν αναφέρεται κανένας άλλο λόγος γιατί οι «υφιστάμενες κοινωνικές σχέσεις» που αφορούν στην οικογένεια δεν πρέπει να αλλάξουν.
Υπεράσπιση των δικαιωμάτων των παιδιών;
Το ΚΚΕ προσπαθεί να παρουσιάσει την οπισθοδρομική και αντιδραστική του στάση σαν υπεράσπιση των δικαιωμάτων των παιδιών.
Ισχυρίζεται ότι τα παιδιά έχουν «κοινωνική ανάγκη» για πατέρα και μητέρα και στη περίπτωση των ομόφυλων ζευγαριών
«παρακάμπτεται το κοινωνικό δικαίωμα του παιδιού στη σχέση μητρότητας-πατρότητας ως μια εξελισσόμενη βιοκοινωνική σχέση».
Ποια είναι όμως τελικά συγκεκριμένα η βιολογική και η κοινωνική ανάγκη του παιδιού για πατέρα και μητέρα;
Η καθαρά βιολογική ανάγκη του παιδιού για πατέρα ολοκληρώνεται πριν καν το παιδί γεννηθεί, με τη γονιμοποίηση του ωαρίου. Η καθαρά βιολογική ανάγκη του παιδιού για μητέρα τελειώνει το αργότερο με τη λήξη του θηλασμού.
Όσον αφορά την υπαρκτή κοινωνική ανάγκη του παιδιού για γονείς δεν υπάρχει τίποτα που να στοιχειωθεί ότι αυτοί πρέπει να είναι άντρας-γυναίκα και όχι δύο πατέρες ή δύο μητέρες κοκ. Το ΚΚΕ δεν έχει κανένα άλλο επιχείρημα πέρα από τον «βιολογικό ντετερμινισμό» («έτσι γίνονται τα παιδιά») και την υπεράσπιση των υφιστάμενων κοινωνικών σχέσεων («έτσι είναι η οικογένεια σήμερα») για να υπερασπιστεί την ετερόφυλη οικογένεια ως μόνη «φυσιολογική».
Μήπως μπορεί η ομόφυλη οικογένεια να βλάψει τα παιδιά ή να καταπατήσει με κάποιο τρόπον τα δικαιώματά τους; Μια τέτοια ανάλυση ενδεχομένως να δικαίωνε τη θέση του ΚΚΕ, δεν έχει όμως καμία επιστημονική βάση.
Πλέον υπάρχει πληθώρα ερευνών που επιβεβαιώνουν ότι τα παιδιά των ομόφυλων οικογενειών αναπτύσσονται με τον ίδιο τρόπο που αναπτύσσονται τα παιδιά των ετερόφυλων οικογενειών και πως συνολικά ο σεξουαλικός προσανατολισμός των γονέων δεν επηρεάζει με κανένα τρόπο την ανάπτυξη, την ψυχική υγεία, τον σεξουαλικό προσανατολισμό κλπ των παιδιών.
Αυτό αποτελεί θέση και της «Ελληνικής Παιδοψυχιατρικής Εταιρίας Ελλάδος», η οποία με γραπτή ανακοίνωσή πριν τη ψήφιση του νόμου δήλωσε ότι τον στηρίζει και ότι:
«…τα έως σήμερα επιστημονικά δεδομένα δεν τεκμηριώνουν ότι ανατροφή των παιδιών από ομόφυλους γονείς βλάπτει την ψυχική τους υγεία ή την ψυχοσυναισθηματική τους ανάπτυξη. Από την άλλη πλευρά οι παράγοντες εκείνοι που γνωρίζουμε ότι επηρεάζουν την ψυχική υγεία και την ανάπτυξη των παιδιών είναι η ποιότητα της σχέσης τους με τον γονέα αλλά και η κοινωνικοοικονομική κατάσταση της οικογένειας. Τονίζουμε επίσης ότι το στίγμα και οι διακρίσεις, συμπεριλαμβανομένου εκείνων που αφορούν επιλογές σεξουαλικού προσανατολισμού, αποτελούν σοβαρό επιβαρυντικό παράγοντα για την ψυχική υγεία παιδιών και ενηλίκων».
Ίσα δικαιώματα αλλά… όχι και παιδιά
Το ΚΚΕ ισχυρίζεται πως η αντίθεσή του στον ομόφυλο γάμο δεν αποτελεί διάκριση απέναντι στα ομόφυλα ζευγάρια. Και για να το τεκμηριώσει φέρνει ως παράδειγμα …τα χωρισμένα ετερόφυλα ζευγάρια!
«Η μη θεσμοθέτηση πολιτικού γάμου στα ομόφυλα ζευγάρια δεν συνιστά ανισότητα, αφού και για τα παιδιά χωρισμένων ετερόφυλων ζευγαριών δεν ισχύει η μεταβίβαση της γονικής μέριμνας του ενός από τους διαζευγμένους στον νέο/α σύζυγο του άλλου, κι ας συγκατοικούν, κι ας δέχεται το παιδί συναισθήματα ή και ουσιαστική φροντίδα από αυτόν/ήν».
Είναι προφανές ότι αυτή η σύγκριση δεν περιέχει ίχνος λογικής. Στην μια περίπτωση έχουμε ετερόφυλα ζευγάρια που έχουν το δικαίωμα να αποκτούν παιδιά και στην άλλη ομόφυλα που σύμφωνα με το ΚΚΕ δεν πρέπει να έχουν αυτό το δικαίωμα. Το ότι κάποια ετερόφυλα ζευγάρια χωρίζουν και οι νέοι σύντροφοι του πρώην ζευγαριού δεν γίνονται νομικά γονείς των παιδιών δεν έχει απολύτως καμία σχέση με το θέμα που συζητάμε.
Η πραγματικότητα είναι πως το ΚΚΕ κάνει μια ξεκάθαρα ομοφοβική διάκριση απέναντι στα ομόφυλα ζευγάρια. Και η στάση αυτή πηγάζει από το γεγονός ότι δεν θεωρεί την ομοφυλοφιλία μια φυσιολογική και υγιή σεξουαλική έκφραση, αλλά μια παρέκκλιση, προϊόν της καταπίεσης του καπιταλισμού (βλ. παραπομπές στο Α’ μέρος). Αυτή η θέση, την οποία το ΚΚΕ προσπαθεί να συσκοτίσει, αναφερόταν καθαρά στη Βουλή (αλλά και σε γραπτά κείμενα) το 2015 όταν καταψήφιζε το νόμο για το σύμφωνο συμβίωσης.
Μια πτυχή αυτής της αντίληψης αντανακλάται και στο ακόλουθο σημείο του πρόσφατου κειμένου της ΚΕ του ΚΚΕ.
«Ο γάμος αποτέλεσε τη θεσμική μήτρα της τεκνοποίησης. Η ικανοποίηση της σεξουαλικότητας του ανθρώπου δεν ταυτίζεται με την τεκνοποίηση.»
«Γι’ αυτό η άρνηση του ΚΚΕ στην επέκταση του πολιτικού γάμου σε ομόφυλα ζευγάρια δεν σχετίζεται με τον σεξουαλικό προσανατολισμό του καθενός και της καθεμιάς, με τη στάση του απέναντι στην ομοφυλοφιλία ή αμφιφυλοφιλία ως έκφραση της σεξουαλικότητας.»
Πράγματι η ικανοποίηση της σεξουαλικότητας του ανθρώπου δεν ταυτίζεται με την τεκνοποίηση. Αλλά ταυτόχρονα η σεξουαλικότητα ενός ανθρώπου δεν μπορεί να είναι λόγος αποκλεισμού του από την απόκτηση παιδιών.
Η εικόνα που το ΚΚΕ παρουσιάζει για τους ομοφυλόφιλους και αμφιφυλόφιλους ανθρώπους είναι ότι η σεξουαλικότητά τους δεν μπορεί να συνδεθεί με συναισθήματα όπως η αγάπη, η απόφαση για κοινή ζωή και η δημιουργία οικογένειας που να περιλαμβάνει παιδιά και πως περιορίζεται στη σαρκική απόλαυση. Είναι μια σεξουαλικότητα διαφορετική από την «φυσιολογική» που δεν επιτρέπει στα άτομα αυτά να έχουν δικαίωμα στις ίδιες επιθυμίες και στην ίδια ζωή με τα άτομα με «φυσιολογική» ετεροφυλική σεξουαλικότητα.
Παρένθετες μητέρες για χρήση μόνο από ετερόφυλα ζευγάρια
Ένα ακόμα επιχείρημα που έφερε το ΚΚΕ για να δικαιολογήσει την καταψήφιση του ομόφυλου γάμου είναι ότι εντείνει την «εμπορευματοποίηση της διαδικασίας απόκτησης παιδιών».
«Το νομοσχέδιο θεσμοθετώντας την αναγνώριση της εμπορευματοποιημένης χρησιμοποίησης της «παρένθετης μητρότητας» από ομόφυλα ζευγάρια ανδρών σε άλλη χώρα καθώς και την αναγνώριση της εξωσωματικής γονιμοποίησης μέσω τράπεζας σπέρματος για ομόφυλα ζευγάρια γυναικών, ουσιαστικά τροφοδοτεί παραπέρα την εμπορευματοποίηση της διαδικασίας απόκτησης παιδιών.»
Όταν το 2002 ο νόμος για την παρένθετη μητρότητα είχε έρθει προς ψήφιση στην Βουλή, το ΚΚΕ τον είχε υπερψηφίσει. Η εναντίωση στην παρένθετη μητρότητα ήρθε όταν διαφάνηκε η δυνατότητα να μπορούν να τη χρησιμοποιούν τα ομόφυλα ζευγάρια.
Προφανώς δεν υπονοείται εδώ ότι το ΚΚΕ στηρίζει ή ανέχεται την εκμετάλλευση των γυναικών και την εμπορευματοποίηση της απόκτησης παιδιών. Δεν μπορούμε όμως να μην σημειώσουμε ότι «σήκωσε» τους τόνους για το θέμα, μόνο όταν αυτό συνδέθηκε με τα ΛΟΑΤΚΙΑ άτομα.
Είναι γεγονός ότι στα πλαίσια του καπιταλισμού η παρένθετη μητρότητα οδηγεί πολύ συχνά σε εκμετάλλευση του γυναικείου σώματος, μετατρέπει φτωχές γυναίκες σε αναπαραγωγικές μηχανές και δημιουργεί νέα πεδία για τα εγκληματικά κυκλώματα εμπορίας ανθρώπων. Αυτό συμβαίνει όμως ανεξάρτητα από το αν τα ζευγάρια που χρησιμοποιούν την παρένθετη κύηση είναι ομόφυλα ή ετερόφυλα. Η συζήτηση για το νομοθετικό πλαίσιο της παρένθετης κύησης και τα δικαιώματα των γυναικών είναι μια πολύ σοβαρή ξεχωριστή συζήτηση και δεν πρέπει να εργαλειοποιείται για να χτυπηθούν τα δικαιώματα των ΛΟΑΤΚΙΑ ατόμων.
Τα ΛΟΑΤΚΙΑ δικαιώματα και ο αγώνας για τον σοσιαλισμό
Το αδερφό κόμμα του ΚΚΕ στην Κούβα έχει εδώ και καιρό αφήσει πίσω του αυτές τις αρτηριοσκληρωτικές θεωρίες. Τον Σεπτέμβρη του 2022 η Κούβα νομιμοποίησε τον ομόφυλο γάμο και το δικαίωμα τεκνοθεσίας για τα ομόφυλα ζευγάρια. Πριν ψηφιστεί ο νόμος το Κομμουνιστικό Κόμμα Κούβας έκανε μια πολύμηνη εκστρατεία ενάντια στην ομοφοβία και τις μάτσο συμπεριφορές. Επιπλέον, από το 2008 τα τρανς άτομα μπορούν να κάνουν δωρεάν επέμβαση επαναπροσδιορισμού φύλου στο δημόσιο κουβανικό Σύστημα Υγείας. Η κουβανική επανάσταση δεν οδήγησε κατά τη γνώμη μας σε μια σοσιαλιστική κοινωνία με πραγματική δημοκρατία και ισότητα. Προσέφερε όμως σημαντικές κατακτήσεις στην εργατική τάξη και τα λαϊκά στρώματα της Κούβας, όπως για παράδειγμα ένα πρότυπο σύστημα δημόσιας Υγείας, εντυπωσιακά επιστημονικά προχωρήματα που δεν είχαν ως κίνητρο το κέρδος και τον πλούτο, κ.α. Η κατοχύρωση της ισότητας στο γάμο και την τεκνοθεσία για τα ΛΟΑΤΚΙΑ άτομα, παρότι ήρθαν αργά, αποτελούν κομμάτι αυτών των κατακτήσεων της εργατικής τάξης και των λαϊκών στρωμάτων της Κούβας. Δυστυχώς,η ηγεσία του ΚΚ στην Ελλάδα που κατά τα άλλα παρουσιάζει την Κούβα σαν πρότυπο σοσιαλισμού, δεν αφυπνίστηκε.
Αντιθέτως το ΚΚΕ θεωρεί πως ο αγώνας για πλήρη ισότητα των ΛΟΑΤΚΙΑ ατόμων και για επαναστατικό μετασχηματισμό της κοινωνίας δεν μπορούν να συμβαδίσουν. Ονομάζει μάλιστα τον αγώνα των ΛΟΑΤΚΙΑ ατόμων για πλήρη ισότητα «θεωρητικοποίηση της ιδιαιτερότητας» και εγωιστική πράξη που βάζει εμπόδια στον αγώνα της εργατικής τάξης και του κόμματος.
«Το ΚΚΕ, ως επαναστατικό εργατικό κόμμα, στα 105 χρόνια της Ιστορίας του απέδειξε ότι σε γενική κατεύθυνση πάλεψε σθεναρά ιδεολογικά-πολιτικά αλλά και έμπρακτα μέσα από τις δυνάμεις του για τη διαμόρφωση του νέου ανθρώπου, που κατακτά την κομμουνιστική ηθική –και όχι μόνο την ιδεολογία– που δίνει μάχη με τις αδυναμίες του, που δεν θεωρητικοποιεί την ατομική ιδιαιτερότητά του (ακόμα και σε σχέση με τη σεξουαλικότητά του) και δεν αναπτύσσει το «εγώ» του σε βάρος της ταξικής και επαναστατικής συλλογικότητας».
Ο αγώνας για την ανατροπή του καπιταλισμού και το χτίσιμο μιας κοινωνίας με πραγματική δημοκρατία και ισότητα, μιας κοινωνίας σοσιαλιστικής, δεν μπορεί να μπαίνει σε αντιπαράθεση με τον αγώνα κανενός καταπιεσμένου στρώματος της κοινωνίας. Ο αγώνας ενάντια στο σύστημα συμπεριλαμβάνει και αποτελείται και από τους αγώνες των διπλά και τριπλά καταπιεσμένων στρωμάτων της κοινωνίας, όπως είναι οι γυναίκες, τα ΛΟΑΤΚΙΑ άτομα, οι μετανάστες/στριες κ.α., βάζοντας πάντα στους αγώνες αυτούς ταξικό πρόσημο. Τονίζοντας δηλαδή τα κοινά συμφέροντα όλων των καταπιεσμένων ομάδων στη βάση της τάξης (και δίνοντας ιδεολογικό αγώνα ενάντια σε διαταξικές θεωρίες, όπως οι πολιτικές των ταυτοτήτων κ.α.), οργανώνοντας τον αγώνα σε αυτή τη βάση και κατευθύνοντάς τον ενάντια στην τάξη και το σύστημα που γεννά την καταπίεση και την εκμετάλλευση, την άρχουσα τάξη και τον καπιταλισμό.
* Ο βιολογισμός είναι μια θεωρία που ερμηνεύει τα κοινωνικά φαινόμενα με βιολογικά κριτήρια. Η επιστημονική βάση του βιολογισμού είναι σαθρή, ενώ ως μέθοδος χρησιμοποιείται κατά κόρον από την ακροδεξιά.
