Νικητής των προεδρικών εκλογών της Κύπρου ανεδείχθη στον δεύτερο γύρο ο Δημήτρης Χριστόφιας, γενικός γραμματέας του αριστερού κόμματος ΑΚΕΛ. Για τα αποτελέσματα των εκλογών μιλήσαμε με τους συντρόφους, μέλη της CWI, Αθηνά Καρυάτη, Μαρίνα Παγιάτσου και Δώρο Μιχαήλ (*). Τη συνέντευξη πήρε ο σ. Ανδρέας Παγιάτσος.
_____________________
Σύντροφοι, να ξεκινήσουμε με δυο λόγια για τα βασικά χαρακτηριστικά αυτής της εκλογικής αναμέτρησης;
Δώρος: ο Χριστόφιας εκλέγηκε με το 53,4% των ψήφων ενάντια στον αντίπαλό του, Γιάννη Κασουλίδη, ο οποίος πήρε το 46,6%. Ο Δημήτρης Χριστόφιας είχε την υποστήριξη του σοσιαλιστικού κόμματος ΕΔΕΚ και του κεντροδεξιού κόμματος ΔΗΚΟ.
Η πόλωση η οποία αναπτύχθηκε στη διάρκεια της εκλογικής εκστρατείας θύμισε περασμένες δεκαετίες. Και στον πρώτο γύρο και στον δεύτερο γύρο.
Στον πρώτο γύρο ο Τάσσος Παπαδόπουλος, υποψήφιος του κεντροδεξιού ΔΗΚΟ της «σοσιαλιστικής» (κατ’ όνομα) ΕΔΕΚ και του δεξιού-εθνικιστικού ΕΥΡΩΚΟ, επιχείρησε να αξιοποιήσει το 76% του πληθυσμού που ψήφισε ενάντια στο σχέδιο Ανάν το 2004. Επιχείρησε να εμφανιστεί σαν ο μόνος πραγματικός αγωνιστής και σαν ο μόνος που είχε το σθένος να αντισταθεί στους ιμπεριαλιστές, καταγγέλλοντας τους αντιπάλους του, Χριστόφια και Κασουλίδη, σαν υποταγμένους και συμφιλιωμένους με τις ΗΠΑ, τη Βρετανία κλπ. Ενώ οι δημοσκοπήσεις τον εμφάνιζαν πρώτο, και φαινόταν σίγουρο πως θα περνούσε στον δεύτερο γύρο, τελικά έχασε.
Ο Γιάννης Κασουλίδης, και τα υπόλοιπα στελέχη της ηγεσίας του δεξιού Δημοκρατικού Συναγερμού (ΔΗΣΥ) εμφανίστηκαν στην αρχή σαν συμφιλιωτικοί προς το ΑΚΕΛ, αλλά μόλις είδαν πως ΕΔΕΚ και ΔΗΚΟ αποφάσισαν να στηρίξουν Χριστόφια στράφηκαν σε μια φανατική αντικομμουνιστική εκστρατεία.
Το γεγονός ότι παρά την ήδη τεράστια αυτή πόλωση νίκησε τελικά ο Δημήτρης Χριστόφιας αποτελεί μια σημαντική νίκη για το αριστερό και εργατικό κίνημα της Κύπρου.
Η πόλωση που αναπτύχθηκε πήρε πραγματικά εξαιρετικές διαστάσεις. Μπορείτε να την περιγράψετε λίγο;
Μαρίνα: Αυτό που είχαμε από τη μεριά της δεξιάς δεν ήτανε «προεκλογική εκστρατεία» ήτανε αντικομμουνιστική υστερία.
Ξεκίνησε μια τεράστια εκστρατεία με βασικό σύνθημα να μην νικήσει ο κομμουνισμός. Η εκκλησία της Κύπρου ενεπλάκη πολύ ενεργά στην εκλογική εκστρατεία. Ο αρχιεπίσκοπος Κύπρου για πρώτη φορά στην ιστορία πήρε καθαρή θέση υπέρ ενός συγκεκριμένου υποψηφίου σε προεδρικές εκλογές. Κάλεσε τον κόσμο να μην ψηφίσει Χριστόφια γιατί αν εκλεγόταν θα ωθούσε στον αφελληνισμό της Κύπρου και θα αφαιρούσε τη διδασκαλία της θρησκείας από τα σχολεία. Υποστηριχτές του Κασουλίδη διέδιδαν πως οι κομμουνιστές θα κάψουν τις εκκλησιές. Επτά «εθνικόφρονα σωματεία»-ποδοσφαιρικές ομάδες της πρώτης κατηγορίας, πήραν δημόσια θέση υπέρ του Κασουλίδη, κάτι πρωτοφανές. Η άκρα δεξιά, εθνικιστές της ΕΟΚΑ Β’ που είχαν εμπλοκή στο πραξικόπημα στην Κύπρο το 1974 και οι νεοφασιστικές οργανώσεις που δημιουργήθηκαν στην Κύπρο τα τελευταία χρόνια βγήκαν πολύ επιθετικά καταγγέλλοντας τον κομμουνιστικό κίνδυνο, με στόχο να συσπειρώσουν τους υποστηριχτές του “όχι” υπέρ του Κασουλίδη. Να μην ξεχνάμε πως ο ΔΗΣΥ ήταν η βασική πολιτική δύναμη υπέρ του «ναι» στο δημοψήφισμα για το σχέδιο Ανάν το 2004.
Για να καταλάβουμε την έκταση της πόλωσης, μαζί με τον Γιάννη Κασουλίδη στη διάρκεια του δεύτερου γύρου εμφανίστηκε ο γιος του Νίκου Σάμψων, του εγκληματία-επικεφαλής του πραξικοπήματος του 1974, με στόχο ακριβώς στη συσπείρωση των ακροδεξιών εθνικιστών.
Υπήρχε μια μαζική εκστρατεία με sms (μηνύματα στα κινητά τηλέφωνα) με τα οποία απειλούσαν πως σε περίπτωση νίκης του «κομμουνιστή» θα ανέβαιναν στα βουνά για να ξεκινήσουν ξανά μια νέα ΕΟΚΑ… Είπαν επίσης πολλά ψέματα. Δύο μέρες πριν τις εκλογές ενημέρωναν μέσω sms πάλι ότι το ΔΗΚΟ και η ΕΔΕΚ άλλαξαν θέση και υποστήριζαν Κασουλίδη.
Αυτή η όξυνση την οποία προκάλεσε η δεξιά, τελικά την βοήθησε εκλογικά η έχασε από αυτό;
Μαρίνα: Όσο και αν όλα αυτά συσπείρωσαν τους δεξιούς ψηφοφόρους, την ίδια στιγμή συσπείρωσαν το αντίπαλο στρατόπεδο. Πολύς κόσμος ψήφισε Δημήτρη Χριστόφια για να καταψηφίσει την ακροδεξιά που επιχειρούσε να σηκώσει κεφάλι.
Ο πρόεδρος δηλώνει και αυτοπροσδιορίζεται σαν «κομμουνιστής». Τι πρέπει να περιμένουμε την επόμενη μέρα;
Αθηνά: Με μια έννοια η εκλογή του Χριστόφια είναι ιστορική αφού για πρώτη φορά ο πρόεδρος της χώρας μιλά στο όνομα του κομμουνισμού και της αριστεράς, στο όνομα της εργατικής τάξης και των λαϊκών στρωμάτων, και που γιορτάζει την Οκτωβριανή επανάσταση.
Όμως δεν έχει ανοίξει ο δρόμος για το σοσιαλισμό στην Κύπρο. Ο Δ. Χριστόφιας δεν άφησε καμία αμφιβολία περί του αντιθέτου, έχοντας με κάθε τρόπο ξεκαθαρίσει ότι δεν πρόκειται να επιχειρήσει κανενός είδους ανατροπή του κοινωνικού συστήματος, ότι δεν πρόκειται να έρθει σε σύγκρουση με το κεφάλαιο, ότι δεν πρόκειται να γίνουν μεγάλες οικονομικές και κοινωνικές αλλαγές.
Αυτό δεν είναι τίποτα καινούργιο για το ΑΚΕΛ το οποίο σε όλη του την ιστορία είχε ακριβώς αυτή την πολιτική: Ότι δεν τίθεται ζήτημα κοινωνικών ανατροπών όσο καιρό παραμένει άλυτο το εθνικό πρόβλημα. Πάγια και ιστορική θέση του ΑΚΕΛ είναι ότι πρέπει το κομμουνιστικό κόμμα να συνεργαστεί με άλλες τάξεις, ακόμα και εχθρικές στο κοινωνικό και ταξικό επίπεδο, με τη λεγόμενη προοδευτική αστική τάξη, για να λύσουν όλοι μαζί τα εθνικά, δημοκρατικά, και άλλα προβλήματα και μόνο εφόσον λύσουν όλα αυτά τα προβλήματα τότε να προχωρήσουν στον σοσιαλισμό.
Δώρος: Αυτή είναι η «θεωρία των σταδίων». Πρόκειται για μια θεωρία η οποία δεν έχει καμία σχέση ούτε με τον μαρξισμό ούτε με τον λενινισμό τον οποίο επικαλείται το ΑΚΕΛ – πρόκειται για ένα σταλινικό κατασκεύασμα.
Τα συνθήματα του ΑΚΕΛ ήταν για «μια πιο δίκαιη κοινωνία» (προσέξτε, όχι «δίκαιη» αλλά «πιο δίκαιη») και επανέλαβε πολλές φορές ότι «η ιδεολογία του είναι η Κύπρος». Το πρόγραμμα με το οποίο κατέβηκε στις εκλογές θα μπορούσε να περιγραφεί σαν ένα δεξιό Σοσιαλδημοκρατικό πρόγραμμα. Δεν έχει καμία σχέση, για παράδειγμα με την αριστερή σοσιαλδημοκρατία στις δεκ του 70 και τις αρχές της δεκαετίας του 80 – όπως ήταν για παράδειγμα το ΠΑ.ΣΟ.Κ. στην Ελλάδα. Πριν τις εκλογές ο Δημήτρης Χριστόφιας είχε επανειλημμένες επαφές με βιομήχανος τραπεζίτες και εργοδότες για να τους διαβεβαιώσει ότι δεν επρόκειτο να υπάρξει καμία απειλή στα ταξικά τους συμφέροντα και να μην ανησυχούν.
Σε ό,τι αφορά τα κοινωνικά – ταξικά ζητήματα τι έλεγε ο Δημήτρης Χριστόφιας;
Αθηνά: Πήρε θέσεις αρκετά φιλολαϊκές, και ενάντια στον νεοφιλελευθερισμό. Όπως, ενάντια στην επέκταση των ορίων συνταξιοδότησης, ενάντια σε περαιτέρω ιδιωτικοποιήσεις, ενάντια στην απαγόρευση των απεργιών που επιζητά το κεφάλαιο για τους εργαζόμενους στο δημόσιο, υπέρ της διατήρησης της ΑΤΑ ανόθευτης, ενάντια στην περαιτέρω απορύθμιση των εργασιακών σχέσεων, κοκ. Τόνισε τη σημασία της διατήρησης του δημόσιου τομέα μίλησε για σημαντική αύξηση των συντάξεων και άλλες παροχές.
Πρόκειται για πολιτικές οι οποίες ευθέως ενοχλούν και ανησυχούν των κεφάλαιο, ετσι;
Μαρίνα: Ασφαλώς. Την ίδια στιγμή βέβαια ο Δημήτρης Χριστόφιας τόνισε ότι μέσα στα πλαίσια της Ε.Ε. θα είναι υποχρεωμένοι σε μεγάλο βαθμό να εφαρμόζουν οικονομικές πολιτικές που αποφασίζονται στην Ε.Ε.. Είναι επομένως φανερό ότι τέτοιες δεσμεύσεις δεν αποτελούν εγγυήσεις.
Από την άλλη όμως είναι καθαρό ότι ο Δημήτρης Χριστόφιας είναι εξαιρετικά ευαίσθητος στις πιέσεις της εργατικής τάξης και των φτωχών λαϊκών στρωμάτων γιατί αυτή είναι η βάση του κόμματος του.
Και επίσης η κυπριακή οικονομία έχει καταφέρει τα τελευταία τριάντα χρόνια να είναι σε διαρκή ανάπτυξη χωρίς καμία οικονομική κρίση. Αυτό εξαρτάται από μια σειρά παράγοντες ένας από τους οποίους είναι το μικρό της μέγεθος σε συνδυασμό με τη μεγάλη εξάρτηση της από τον τουρισμό και την παρουσία πολλών υπεράκτιων εταιρειών στο νησί. Δεν είναι εύκολο να μπορέσει κάποιος να εκτιμήσει με ακρίβεια το πότε θα τελειώσει ο κύκλος της οικονομικής ανάπτυξης στην Κύπρο, πάντως για 33 χρόνια, από τον πόλεμο του 1974 δεν έχει αντιμετωπίσει κάποια σοβαρή οικονομική ύφεση. Στο βαθμό λοιπόν που συνεχίσει η ανάπτυξη της οικονομίας του νησιού είναι, πιθανά, δυνατόν, ο Χριστόφιας να μπορέσει να κάνει κάποιες παροχές προς εργαζόμενος χωρίς αυτό να τον φέρει σε μεγάλη ρήξη με το κεφάλαιο το οποίο θα μπορεί ταυτόχρονα να συνεχίσει να έχει πολύ μεγάλα κέρδη.
Δώρος: Αν απο την άλλη η Κύπρος δεν μπορέσει να αποφύγει την οικονομική ύφεση στην οποία οδηγείται η διεθνής οικονομία, τότε το ΑΚΕΛ και ο Δ. Χριστόφιας θα αποδειχτούν εντελώς ασυνεπείς προς τις διακηρύξεις και δεσμεύσεις τους, γιατί θα υποχωρήσουν στις πιέσεις του κεφαλαίου και της ΕΕ για αντεργατικά μέτρα.
Αθηνά: Θέλω να συμπληρώσω ένα ακόμα σημείο σ’ ότι αφορά την εξήγηση για το εκλογικό αποτέλεσμα: το γεγονός ότι ο Δ. Χριστόφιας είναι παιδί της εργατικής τάξης, με στενή σύνδεση με τα λαϊκά στρώματα, τα οποία τον νοιώθουν κοντά τους. Είναι ένα σημαντικό σημείο αυτό ιδιαίτερα καθώς ο αντίπαλός του, Γ. Κασουλίδης, έδειξε ότι ζει στον κόσμο του, τον κόσμο του πλούτου και της χλιδής και δεν έχει ιδέα τι γίνεται παρακάτω. Υποστήριξε, για παράδειγμα, δημόσια, ότι στην Ευρώπη δεν υπάρχουν άστεγοι στην Ευρώπη και πως αυτοί που εμφανίζονται σαν άστεγοι δεν είναι παρά μεθύσοι οι οποίοι δεν θέλουν να κάνουν αποτοξίνωση…
Τέτοια στοιχεία συνέβαλαν στην ακόμα μεγαλύτερη συσπείρωση γύρω από τον Χριστόφια.
Πολλοί αναλυτές επιχείρησαν να εμφανίσουν την διαμάχη για τις εκλογές σαν μια σύγκρουση ανάμεσα στο «ναι» και το «όχι». Τι έδειξαν τα αποτελέσματα των εκλογών;
Δώρος: Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι ο κόσμος δεν ψήφισε με βάση το «ναι» και «όχι» αλλά ψήφισε με βάση πολιτικά και ταξικά κριτήρια – ψήφισε το κόμμα που θεωρούσε ότι εκπροσωπούσε καλύτερα τα συμφέροντα του.
Η προσπάθεια να ερμηνευθεί το πολιτικό σκηνικό με βάση τους υποστηριχτές του «ναι» και του «όχι» ήταν στην πραγματικότητα πλασματική, ψεύτικη.
Ο βασικός εκφραστής του «όχι», του 76% όπως ο ίδιος ήθελε να παριστάνει τον εαυτό του, ο Τάσσος Παπαδόπουλος, συνετρίβη – δεν πέρασε στον δεύτερο γύρο.
Το ΑΚΕΛ πήρε 33,3%, στηριγμένο στην εργατική τάξη και τα λαϊκά στρώματα, όχι λόγω της θέσης τους στο δημοψήφισμα, αλλά γιατί τα λαϊκά στρώματα νιώθουν πως αυτό το κόμμα μπορεί να εκφράσει καλύτερα τα συμφέροντα τους.
Και πήρε αυτό το 33% παρότι, θα μπορούσε να πει κάποιος, είναι το κόμμα το οποίο περισσότερο από οποιοδήποτε άλλο υποστηρίζει την επαναπροσέγγιση με τους Τουρκοκύπριους – είναι δηλαδή στον αντίποδα (έτσι εμφανίζεται τουλάχιστον) του εθνικισμού στο νησί.
Από την άλλη ο Κασουλίδης, του ΔΗΣΥ που υποστήριξε φανατικά το “ναι” στο δημοψήφισμα του 2004, πήρε μαζικά και ολοκληρωτικά την ψήφο των εθνικιστών ακόμα και τον νεοφασιστών καθώς και της σκοταδιστικής Ορθόδοξης Εκκλησίας της Κύπρου – όλοι αυτοί ήταν φανατικοί υποστηρικτές του ” όχι” και υπεύθυνοι για την προσπάθεια κατατρομοκράτησης των υποστηρικτών του “ναι” το 2004.
Με άλλα λόγια οι εκλογές έδειξαν ότι η ψήφος ήταν στη βάση ταξικών κριτηρίων και όχι στη βάση εθνικών κριτηρίων.
Μπορείτε να πείτε ότι σ’ αυτές τις εκλογές ηττήθηκε το “όχι”;
Αθηνά: Ο Παπαδόπουλος επιχείρησε να μετατρέψει τις εκλογές σε δημοψήφισμα, ή καλύτερα σε νέο δημοψήφισμα, η υπέρ του “όχι”. Με αυτή την έννοια το “όχι” ηττήθηκε.
Τι σηματοδοτεί αυτό;
Αθηνά: Από το 2004 μέχρι σήμερα έχουμε δει μια εξαιρετική άνοδο του εθνικισμού και του ρατσισμού, τη δυναμική εμφάνιση νεοφασιστικών οργανώσεων, την εμφάνισή ακροδεξιών οργανώσεων χρηματοδοτούμενων από την εκκλησία, επιθέσεις ενάντια σε Τουρκοκύπριους μαθητές που σπουδάζουν στην νότια Κύπρο, πλήρη αυθαιρεσία του κράτους, της κυβέρνησης, της αστυνομίας, την καταγγελία οποιουδήποτε διαφωνούσαν με τον πρόεδρο Παπαδόπουλο σαν προδότη. Μ’ αυτή την έννοια, η ήττα του «όχι» είναι κάτι πολύ καλό!
Μαρίνα: Την περίοδο του 2003 και 2004 υπήρξε μια εκρηκτική διάθεση προσέγγισης ανάμεσα στις δύο κοινότητες του νησιού, τους Ελληνοκύπριος και τους Τουρκοκύπριους. Η έκρηξη του τουρκοκυπριακής κοινότητας το 2003 προκάλεσε το άνοιγμα των συνόρων! Για πρώτη φορά από το 1974!
Ήταν η πιο σημαντική εξέλιξη που επέτρεψε στις δύο κοινότητες να πλησιάσουν η μία την άλλη μετά από 30 χρόνια! Εκατοντάδες χιλιάδες άνθρωποι πέρασαν τα σύνορα για να γνωρίσουν «την άλλη πλευρά». Ήταν η εποχή των μεγάλων ελπίδων οι οποίες όμως αποδείχτηκαν μεγάλες αυταπάτες. Το «όχι» στο δημοψήφισμα του 2004 έκλεισε ξανά την κάθε κοινότητα στον εαυτό της.
Το 76% των ελληνοκυπρίων δεν ψήφισαν «όχι» επειδή είναι εθνικιστές αλλά επειδή φοβόντουσαν μήπως μια νέα προσπάθεια λύσεις οδηγούσε σε νέες συγκρούσεις και μια νέα τραγωδία. Υπάρχει διαφορά ανάμεσα στον εθνικισμό και την ανησυχία η τον φόβο.
Οι εθνικιστές επεδίωξαν νε μετατρέψουν το «όχι» σε όπλο για την ενίσχυση του εθνικισμού. Και αυτό είχε σαν αποτέλεσμα στην άλλη πλευρά, στους τουρκοκύπριους, να αναπτυχθούν αντίστοιχες τάσεις εθνικιστικής εσωστρέφειας. Σήμερα ο αριθμός των ανθρώπων που περνούν τα σύνορα είναι εξαιρετικά μικρός…
Πώς ερμηνεύετε το γργονός ότι το «όχι» δεν έπαιξε ουσιαστικό ρόλο στις εκλογές αυτές;
Αθηνά : Το «όχι» κατέρρευσε και ο «εθνάρχης» Παπαδόπουλος προσγειώθηκε απότομα, επειδή η πολιτική του «όχι» δοκιμάστηκε και απέτυχε.
Η πολιτική του «όχι» δεν οδήγησε σε τίποτα καλύτερο τα τελευταία χρόνια. Υποτίθεται πως το «όχι» θα δημιουργούσε προϋποθέσεις για δίκαιη λύση του προβλήματος. Αντί γι’ αυτό έχει οδηγήσει στην Ταΐβανοποίηση του κυπριακού προβλήματος – δηλαδή στην ουσία, αν και όχι τυπικά, η βόρεια Κύπρος αναγνωρίζεται από πολλές χώρες, η οικονομία αναπτύσσεται με γοργούς ρυθμούς, υπάρχει οικοδομικός οργασμός, άνοδος του τουρισμού κλπ. Και οι Ελληνοκύπριοι νιώθουν ως το μόνο αποτέλεσμα αυτής της πολιτικής είναι να χάσουν τις περιουσίες τους μια για πάντα και να μην μπορέσουν ποτέ ούτε να επιστρέψουν ούτε να πάρουν έστω κάποια αποζημίωση. Η πολιτική του «όχι» οδήγησε το εθνικό πρόβλημα σε πλήρες αδιέξοδο.
Ο Δημήτρης Χριστόφιας τοποθετείται υπέρ της επαναπροσέγγισης…
Δώρος: Ναι από το πρώτο βράδυ της εκλογής του μίλησε με τον Μεχμέτ Αλί Ταλάτ, τον πρόεδρο των τουρκοκυπρίων και έκλεισαν ήδη ραντεβού για να πιουν καφέ και να κουβεντιάσουν…
Ακριβώς. Βλέπετε πιθανότητες για ανατροπή των σημερινών δεδομένων, του αδιεξόδου στο κυπριακό πρόβλημα.
Δώρος: Δυστυχώς οι πιθανότητες είναι εξαιρετικά περιορισμένες. Από τη μια ο Χριστόφιας είναι δεσμευμένος από τη συμφωνία του με το ΔΗΚΟ και την ΕΔΕΚ, τα οποία είναι κόμματα με πολύ έντονα εθνοκεντρικά (για να μην πούμε εθνικιστικά) χαρακτηριστικά στην ιδεολογία και το προγράμμα τους…
Ναι, υπάρχει μια φιλολογία μάλιστα στις γραμμές των ελληνοκυπρίων, που υποστηρίζεται ακόμα και από κάποιους αριστερούς ότι ο Κασουλίδης θα ήταν καλύτερος από τον Χριστόφια στο να βρει λύση στο Κυπριακό. Τι απαντάτε σε αυτό;
Δώρος: Αστεία πράγματα… Είναι αλήθεια πάντως ότι αρκετοί λεγόμενοι προοδευτικοί υποστήριξαν Κασουλίδη με επιχείρημα την «εξάρτηση» του Χριστόφια από το ΔΗΚΟ και την ΕΔΕΚ. Όμως ο Κασουλίδης είχε προτείνει στο ΔΗΚΟ τη μισή κυβέρνηση στην ουσία – 5 υπουργούς! Και είχε στηριχτεί, στην εκστρατεία για την εκλογής του, σε ό,τι πιο καθυστερημένο, αντιδραστικό και σκοταδιστικό στην Κύπρο: την εκκλησία, την παλιά ακροδεξιά της ΕΟΚΑ Β’ και τις νεο-φασιστικές οργανώσεις που δημιουργήθηκαν τα τελευταία χρόνια.
Εξάλλου το ΔΗΣΥ μας έχει δώσει παραδείγματα εθνικισμού από τις αρχές της δεκαετίας του 90 όταν ανέλαβε τη διακυβέρνηση και την κράτησε για δέκα χρόνια. Η προεδρία Κληρίδη, τότε, ενίσχυσε το ρόλο της εκκλησίας στην κοινωνία και την πολιτική, αποκατέστησε τον Γρίβα, σαν ήρωα, ενώ μέχρι τότε στη συνείδηση του κόσμου ήταν ένας εγκληματίας φασίστας και επιχείρησε το άλμα στους εξοπλισμούς της Κύπρου με την αγορά των ρωσικών πυραύλων S-300, που τελικά κατέληξαν φιάσκο αλλά παρόλα αυτά αναδείξανε τις προθέσεις.
Είναι αστείο να εμπιστεύεται κανείς το κύριο κόμμα της αστικής τάξης της Κύπρου σαν ικανό να ακολουθήσει μια συνεπή αντι-εθνικιστική πολιτική. Η αστική τάξη και τα κόμματα της θα στραφούν στον εθνικισμό, αναπόφευκτα, μόλις πάει κάτι στραβά στην πολιτική που θέλουν να εφαρμόσουν. Υπάρχει πολλή ιστορική εμπειρία πάνω σ’ αυτό για να μπορεί κανείς να το αμφισβητήσει σήμερα.
Να ξανά επιστρέψουμε στην αρχική ερώτηση. Βλέπετε πιθανότητες ανατροπής του σημερινού αδιέξοδο στο Κυπριακό μέσα από την προεδρία Χριστόφια;
Μαρίνα: Όπως είπαμε οι πιθανότητες για κάτι τέτοιο είναι ισχνές. Ο Χριστόφιας δηλώνει άρνηση να διαπραγματευθεί ξανά το σχέδιο Ανάν. Αν αλλάξει άποψη πάνω σ’ αυτό σημαίνει κυβερνητική κρίση και διάσπαση της κυβέρνησης με την ΕΔΕΚ και το ΔΗΚΟ. Μια τέτοια ριζική αλλαγή του πολιτικού σκηνικού δεν μπορεί να αποκλειστεί, αλλά δεν είναι εύκολο να γίνει.
Για να διευκολυνθεί σε κάτι τέτοιο ο Χριστόφιας (να συγκρουστεί δηλαδή με τους σημερινούς κυβερνητικούς του εταίρους) θα πρέπει να έχει μια «καλύτερη» πρόταση από τον ΟΗΕ. Για να υπάρξει όμως αυτό θα πρέπει η τουρκική πλευρά να είναι διατεθειμένη να κάνει κάποιες επιπλέον παραχωρήσεις. Γιατί να τις κάνει όμως; Αυτή τη στιγμή έχει το πάνω χέρι. Στο διπλωματικό επίπεδο, διεθνώς, απομονωμένη είναι η ελληνοκυπριακή πλευρά, το οικονομικό εμπάργκο του βορρά έχει στην ουσία καταργηθεί, οι τουρκοκύπριοι νιώθουν πως μπορούν να τα καταφέρουν και μόνοι τους χωρίς να έχουν ανάγκη τους Ελληνοκύπριους, επομένως, δεν υπάρχουν προϋποθέσεις για σοβαρές υποχωρήσεις από τη μεριά της Τουρκίας.
Δώρος: Ας μην ξεχνάμε ότι το σχέδιο Ανάν προτάθηκε σε συνθήκες μιας κοινωνικής έκρηξης στη βόρεια Κύπρο. Οι τουρκοκύπριοι ξεσηκώθηκαν στην πιο μεγάλη εξέγερση στην ιστορία τους ζητώντας να φύγει ο Ντενκτάς, να φύγουν τα τουρκικά στρατεύματα από την Κύπρο, και να επανενωθεί το νησί! Ήταν αυτή η εξέγερση η οποία επέβαλε το άνοιγμα των συνόρων το 2003. Κάτω από αυτές τις συνθήκες ήταν που προτάθηκε το σχέδιο Ανάν, το οποίο έγινε αποδεκτό από την τουρκική πλευρά. Σε εκείνη τη φάση η τουρκική πλευρά βρισκόταν κάτω από την μεγάλη πίεση αυτής της εξέγερσης. Σήμερα δεν υπάρχει εξέγερση. Και ο εθνικισμός καλά κρατεί και στα δύο τμήματα του νησιού.
Αθηνά: Αισιόδοξοι για λύση του εθνικού προβλήματος, στο άμεσο μέλλον, δυστυχώς δεν μπορούμε να είμαστε.
Μπορούμε να ελπίζουμε ότι μια κυβέρνηση Χριστόφια μπορεί να αμβλύνει τον εθνικισμό ανάμεσα στις δύο κοινότητες, μπορεί να συμβάλει στην ανάπτυξη και φιλικών σχέσεων ανάμεσά τους. Και αυτό είναι σημαντικό. Γιατί, κατά τη γνώμη μας, ο μόνος τρόπος να υπάρξει λύση στο κυπριακό πρόβλημα, δίκαιη και βιώσιμη, είναι να έρθουν κοντά οι δύο κοινότητες και να παρθούν πρωτοβουλίες από τα κάτω. Τελικά αυτό προϋποθέτει την εμφάνιση μιας διεθνιστικής αριστεράς και στα δύο μέρη του νησιού, που να επεξεργασθεί προτάσεις για λύση, να τις προτείνει στον Κυπριακό λαό και να παλέψει για την αποδοχή τους.
Τι κάνει σ’ αυτή την κατεύθυνση το κυπριακό τμήμα της CWI;
Αθηνά: Το κυπριακό τμήμα της CWI έχει μικρή ιστορία καθώς δημιουργήθηκε πριν από τρία χρόνια. Παρόλα αυτά έχει σημαντική παρουσία στα πράγματα. Η οργάνωσή μας δεν αποτελείται μόνο από ελληνοκύπριους, και έχουμε εξαιρετικές σχέσεις με Κούρδους αγωνιστές στο νησί αλλά και με οργανώσεις τουρκοκυπρίων στον βορρά.
Την επόμενη περίοδο πιστεύουμε πως θα μπορέσουμε να οργανώσουμε κινητοποιήσεις στις οποίες να συμμετέχουν από κοινού, Ελληνοκύπριοι, Τουρκοκύπριοι και Κούρδοι (μαζί βέβαια και με μετανάστες και πρόσφυγες από άλλες χώρες). Έχει σημασία να σημειώσουμε πως τη στιγμή που εμείς προετοιμάζουμε τέτοιου είδους κινητοποιήσεις, οι άρχουσες τάξεις των τριών αυτών εθνών αντιμετωπίζουν η μία την άλλη σαν προαιώνιους εχθρούς, και καταφεύγουν συχνά στην ιστορία τους στην ένοπλη βία για να λύσουν τις διαφορές τους.
Αυτό είναι το νόημα, αυτή είναι η ουσία μιας διεθνιιστικής αριστεράς. Στόχος μας είναι αυτή η Αριστερά να γίνει κάποια στιγμή μαζική. Όταν το πετύχουμε αυτό τότε είμαστε σίγουροι ότι οι οι δύο κοινότητες θα μπορέσουν να ξεπεράσουν τις εθνικιστικές τους διαφορές και να ζήσουν από κοινού, ειρηνικά, στη βάση των κοινών ταξικών τους συμφερόντων, στα πλαίσια μιας σοσιαλιστικής κοινωνίας – σε συνθήκες βέβαια εργατικής δημοκρατίας και όχι κάτω από κάποια μονοκομματική δικτατορία, όπως αυτές που υπήρχαν στο πρώην ανατολικό μπλοκ.
Η αμέσως επόμενη περίοδος τι σημαίνει για το τμήμα της CWI στην Κύπρο;
Μαρίνα: Σημαίνει ότι διεκδικούμε από τον Δημήτρη Χριστόφια, τον αριστερό πρόεδρο της Κύπρου, μια αριστερή πολιτική.
Η οργάνωση μας έκανε μαζική εκστρατεία υποστήριξης της υποψηφιότητας του Δημήτρη Χριστόφια όλη την προηγούμενη περίοδο. Η υποστήριξή μας βέβαια ήταν μια κριτική υποστήριξη. Ξέρουμε πως την επόμενη περίοδο η αστική τάξη της Κύπρου θα πιέσει τον Χριστόφια σε όλο και πιο δεξιές πολιτικές. Και σ’ αυτές τις πιέσεις η κυβέρνηση του ΑΚΕΛ και των συμμάχων της θα τείνει να υποχωρεί. Η υπεράσπιση των λαϊκών και εργατικών συμφερόντων θα περάσει σε μεγάλο βαθμό μέσα από την αντίσταση και την κινητοποίηση των λαϊκών στρωμάτων, της εργατικής τάξης και της νεολαίας.
Ασφαλώς την πρώτη περίοδο μετά την εκλογή του Δ. Χρισατόφια θα υπάρχει μεγάλη ανοχή, μια σημαντική περίοδος χάριτος κ.λπ. Όμως αργά ή γρήγορα τα στρώματα που περιμένουν από τον Δημήτρη Χριστόφια θετικές αλλαγές, και στο επίπεδο της καθημερινής ζωής και στο επίπεδο της προσέγγισης με τους τουρκοκύπριους για να βρεθεί μια λύση, θα αρχίσουν να διεκδικούν. Εμείς σε όλες αυτές τις διεκδικήσεις θα είμαστε παρόντες. Και όπου μπορούμε θα παίρνουμε την πρωτοβουλία. Μέσα από αυτό τον δρόμο ελπίζουμε ότι από τη μια θα υπάρξουν κάποιες κατακτήσεις για τα λαϊκά στρώματα και από την άλλη θα δημιουργηθούν οι προϋποθέσεις για το χτίσιμο μιας πραγματικά σοσιαλιστικής διεθνιστικής αριστεράς στο νησί μας.
___________________
(*)Η συντρόφισσα Αθηνά Καρυάτη είναι επικεφαλής της Νεολαίας Ενάντια στον Εθνικισμό στην Κύπρο, η Μαρίνα Παγιάτσου είναι γραμματέας του συνδέσμου Κύπρο-κουρδικής φιλίας και ο Δώρος Μιχαήλ είναι πρόεδρος της ΚΙΣΑ (Κίνηση Ισότητα Στήριξη Αντιρατσισμός).
