Θα ήταν για γέλια αν δεν αφορούσε τη σκληρή πραγματικότητα της καθημερινότητας της ελληνικής κοινωνίας, παρόλα αυτά, για ακόμα μια φορά ανακηρύχθηκε το «τέλος των μνημονίων». Αυτή τη φορά από τον Μητσοτάκη με αφορμή την έξοδο της ελληνικής οικονομίας από την «ενισχυμένη εποπτεία» τον προσεχή Αύγουστο, όπως ανακοίνωσε το Eurogroup.
Όπως αναμενόταν, τα φιλικά στην κυβέρνηση μέσα το τράβηξαν όσο μπορούσαν:
«Τέλος στα Μνημόνια με τη βούλα των Βρυξελλών», ανακήρυξε το Βήμα του Μαρινάκη το οποίο είδε και «αποκατάσταση των συνθηκών κανονικότητας στην Ελλάδα για πρώτη φορά από το 2010».
«Τέλος των Μνημονίων» και «Άλμα ελευθερίας, αλλά και πολιτικής υπευθυνότητος και ωριμότητος» είδε και το Πρώτο Θέμα.
Στο ίδιο κλίμα και οι θριαμβολογίες Μητσοτάκη:
«Η Ελλάδα και οι Έλληνες υποδέχονται, σήμερα, μία σημαντική εθνική επιτυχία: με τη σφραγίδα του Eurogroup, η οικονομία μας απελευθερώνεται, πλέον, από το καθεστώς Ενισχυμένης Εποπτείας. Κλείνει, έτσι, ένας επώδυνος κύκλος που άνοιξε πριν από 12 χρόνια».
Δεν είναι η πρώτη φορά βέβαια που «βγαίνουμε από τα Μνημόνια». Το ίδιο είχε διακηρύξει και ο Αλέξης Τσίπρας ως πρωθυπουργός το καλοκαίρι του 2018 με αφορμή τη λήξη του τρίτου μνημονιακού προγράμματος:
«Τα μνημόνια τέλειωσαν. Η χώρα ανακτά το δικαίωμα να ορίσει τις τύχες της», είχε τότε δηλώσει.
Τι είναι τελικά τα μνημόνια;
Αυτό που μάθαμε καλά την προηγούμενη δεκαετία είναι ότι τα μνημόνια δεν είναι τίποτα περισσότερο από δανεισμό με όρους που επιβάλλει η Τρόικα (Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και Κομισιόν). Η ελληνική κοινωνία τους όρους αυτούς τους ένιωσε στο πετσί της από το 2012 μέχρι σήμερα.
Την επταετία 2010-2016:
- το Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν συρρικνώθηκε κατά 61,6 δισ. ευρώ ή κατά 26%
- είχαμε μείωση των συνολικών εσόδων της γενικής κυβέρνησης κατά 5 δισ. ευρώ
- περικοπές κατά 19,13 δισ. ευρώ στους μισθούς του Δημοσίου, τις συντάξεις και τα κοινωνικά επιδόματα
- αύξηση του δημόσιου χρέους κατά 52,3% του ΑΕΠ στο μη βιώσιμο επίπεδο του 179% του ΑΕΠ.
Πρακτικά αυτό αποτυπώθηκε από τη μια στην εδραιωμένη μαζική φτώχεια για την ελληνική κοινωνία, από την άλλη στην αποτυχία των μνημονιακών πολιτικών να λύσουν τα διαρθρωτικά προβλήματα της ελληνικής οικονομίας, το μεγαλύτερο από τα οποία είναι το δημόσιο χρέος.
Σήμερα, μετά το επίσημο τέλος των μνημονίων αλλά και της ενισχυμένης εποπτείας αυτό που η παρέμβαση των θεσμών αφήνει πίσω της είναι πολύ χειρότερο από αυτό που βρήκε το 2010 με το πρώτο μνημόνιο: Πολύ μεγαλύτερο χρέος από ότι το 2010 που παρέμβηκε η Τρόικα μέσω των μνημονίων – σήμερα κυμαίνεται στο 200% του ΑΕΠ. Και πολύ μικρότερο ΑΕΠ από ότι τότε.
Τι σημαίνει το τέλος της ενισχυμένης εποπτείας
Ο Μητσοτάκης μετέφρασε το τέλος της ενισχυμένης εποπτείας από τον ερχόμενο Αύγουστο, ως επιστροφή στην κανονικότητα και ως κλείσιμο του κύκλου των μνημονίων. Ωστόσο, αρκεί μια ματιά στο ίδιο το κείμενο του Eurogroup για να καταλάβουμε ότι τίποτα τέτοιο δεν συμβαίνει:
«Αυτό σημαίνει ότι η παρακολούθηση της οικονομικής, δημοσιονομικής και χρηματοπιστωτικής κατάστασης της Ελλάδας θα συνεχιστεί τόσο στο πλαίσιο της καθιερωμένης μεταπρογραμματικής εποπτείας όσο και στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου. Ο Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Σταθερότητας (ESM) θα συνεχίσει την παρακολούθηση της ικανότητας αποπληρωμής της Ελλάδας στο πλαίσιο του συστήματος έγκαιρης προειδοποίησης, σύμφωνα με τις υπάρχουσες ρυθμίσεις. Επιπλέον, σημαντικές μεταρρυθμίσεις και επενδύσεις θα συνεχίσουν επίσης να παρακολουθούνται στο πλαίσιο της υλοποίησης του σχεδίου ανάκαμψης και ανθεκτικότητας της Ελλάδας»
Δηλαδή το ίδιο το Eurogroup στο κείμενο που εξέδωσε για τη λήξη της ενισχυμένης εποπτείας αισθάνεται την ανάγκη να υπενθυμίσει ότι η εποπτεία της ελληνικής οικονομίας θα συνεχιστεί επ’ αόριστο. Και δεν θα μπορούσε να γίνει αλλιώς μια και οι ελληνικές κυβερνήσεις έχουν δεσμευθεί από το 2018 σε πρωτογενή πλεονάσματα της τάξης του 2,2% από το 2023 μέχρι το 2060 προκειμένου να εξυπηρετούνται τα χρέη.
Και ενώ αυτή η δέσμευση από μόνη της καταδικάζει την ελληνική κοινωνία σε μια διαρκή λιτότητα για την εξυπηρέτηση ενός δυσθεώρητου χρέους και τη βάζει διαρκώς στο μικροσκόπιο των «θεσμών», έρχεται η Κομισιόν μόλις τον προηγούμενο μήνα να ζητήσει ακόμα μεγαλύτερα πρωτογενή πλεονάσματα.
Η κρίση χρέους καραδοκεί διεθνώς
Στην έκθεση βιωσιμότητας του χρέους που έχει περιλάβει στις παρατηρήσεις για την 14η αξιολόγηση της οικονομίας, η Κομισιόν αναθεωρεί τις προηγούμενες προβλέψεις που είχαν συμφωνηθεί μετά το τέλος του 3ου μνημονίου για πρωτογενή πλεονάσματα 2,2% του ΑΕΠ μέχρι και το 2060 και τα ανεβάζει το 2,6%. Θέτει ως βασική προϋποθεση για την διατήρηση της βιωσιμότητας του χρέους, την επίτευξη μέσου πλεονάσματος 2,6% του ΑΕΠ από το 2023 έως και το 2060.
Αυτό δεν σημαίνει τίποτα άλλο παρά νέα μέτρα μνημονιακού τύπου (δηλαδή περικοπές, ιδιωτικοποιήσεις κλπ) προκειμένου να επιτευχθούν οι στόχοι.
Για να συμπληρωθεί το κάδρο της «κανονικότητας» που ευαγγελίζεται ο Μητσοτάκης και τα μέσα που τον στηρίζουν, πρέπει να λάβει κανείς υπόψη και την επιστροφή στη δημοσιονομική σταθερότητα που είχε παγώσει λόγω της πανδημίας και η οποία αναμένεται να επανέλθει ως απαίτηση από την ΕΕ το αμέσως επόμενο διάστημα.
Κυρίως όμως η κατάσταση της διεθνούς οικονομίας είναι αυτή που θα καθορίσει τις εξελίξεις και για την ελληνική οικονομία. Η διαφαινόμενη κρίση χρέους με την οποία βρέθηκε αντιμέτωπη η Ευρώπη τα προηγούμενα χρόνια όχι μόνο δεν δείχνει σημάδια ύφεσης αλλά αντίθετα απειλεί να ξεσπάσει ξανά. Αυτό αποτυπώνεται στην εκτόξευση των κρατικών ομολόγων πολλών κρατών της ΕΕ, με πρώτη φυσικά την Ελλάδα που αποτελεί και τον αδύναμο κρίκο της αλυσίδας.
Οι αποδόσεις των ελληνικών ομολόγων, μετά από μια περίοδο σταθερότητας, ανεβαίνουν ξανά με πολύ μεγάλους ρυθμούς και πλησιάζουν τα μνημονιακά επίπεδα. Αυτό το γεγονός κάνει το δανεισμό όλο και ακριβότερο, σπρώχνει το χρέος σε ακόμα υψηλότερα επίπεδα και δυναμιτίζει την κανονικότητα στην οποία ελπίζει η κυβέρνηση.
Συνοψίζοντας, τα πανηγύρια της ΝΔ για «έξοδο από τα μνημόνια» και επιστροφή στην κανονικότητα, μπορεί να εξυπηρετούν τους προεκλογικούς της σκοπούς. Τυπικά μπαίνει ένα τέλος στην «ενισχυμένη εποπτεία», ωστόσο όλες οι πολιτικές λιτότητας που έφεραν τα μνημόνια, είναι εδώ κι αυτό το γνωρίζουν από πρώτο χέρι οι εργαζόμενοι και η κοινωνία.
Πηγές:
tovima.gr: Τι σημαίνει η έξοδος από την ενισχυμένη εποπτεία – Τι αλλάζει μετά τον Αύγουστο
naftemporiki.gr: Αλ. Τσίπρας: Τα μνημόνια τέλειωσαν – Πυρ ομαδόν της αντιπολίτευσης
newmoney.gr: Απώλεια 61,6 δισ. από το ΑΕΠ έφεραν τα Μνημόνια
capital.gr: Κομισιόν: Υψηλά πλεονάσματα για να παραμείνει βιώσιμο το χρέος
