Η επιτροπή των 8 “σοφών” για την ανώτατη εκπαίδευση επιστρέφει δριμύτερη έχοντας επεξεργαστεί τις προτάσεις που μελετούσε εδώ και αρκετό καιρό. Οι εν λόγω προτάσεις, θα σημαίνουν σύμφωνα με τις εκτιμήσεις πολλών καθηγητών της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, αλλά και της συνόδου των πρυτάνεων, την ανάγκη για δραματική αύξηση της κρατικής χρηματοδότησης για την εκπαίδευση.
Ωστόσο κάτι τέτοιο δε φαίνεται να συμβαίνει στο άμεσο μέλλον (ήδη τα ΑΕΙ της χώρας παρουσιάζουν έλλειμμα περίπου 35 εκατ. από το 2005 – Καθημερινή 5/1/06), ενώ σύμφωνα με τον νέο προϋπολογισμό, το ποσοστό του ΑΕΠ που θα δαπανηθεί φέτος για την παιδεία παραμένει καθηλωμένο στο 3,5%.
Πιο συγκεκριμένα οι 8 επιλεγμένοι από την κυβέρνηση καθηγητές προτείνουν:
1. Να χορηγούνται υποτροφίες στους φοιτητές με οικονομικά προβλήματα, ώστε να μην αναγκάζονται να δουλεύουν και να μπορούν να παίρνουν πτυχίο σε σύντομο χρονικό διάστημα. Αυτή η ιδέα ακούγεται πολύ καλή για να είναι αληθινή. Στην πραγματικότητα έρχεται να συμπληρώσει την πρόταση του προέδρου του ΕΣΥΠ Θ.Βερέμη για την καταπολέμηση της “αιώνιας φοίτησης”, σύμφωνα με την οποία οι “κακοί” και “τεμπέληδες” φοιτητές θα πρέπει να χάνουν την φοιτητική ιδιότητα αν δεν καταφέρουν να πάρουν πτυχίο μέσα σε 6 χρόνια το πολύ. Προτείνουν λοιπόν τη λύση των υποτροφιών ώστε να εξαλειφθεί και η τελευταία “δικαιολογία” των “αιώνιων” φοιτητών που είναι αναγκασμένοι να δουλεύουν παράλληλα με τις σπουδές τους. Το ερώτημα είναι αν υπάρχει η δυνατότητα να χορηγηθούν στους εργαζόμενους φοιτητές υποτροφίες που να ανταποκρίνονται στις πραγματικές τους ανάγκες και να τους επιτρέπουν να αφοσιωθούν απερίσπαστοι στις σπουδές τους. Λαμβάνοντας υπόψη τόσο τον μεγάλο αριθμό τους όσο και τις κρατικές δαπάνες για την εκπαίδευση, η απάντηση στο ερώτημα είναι αρνητική. Υποτροφίες προβλέπονται και για τους φοιτητές που δεν έχουν την οικονομική δυνατότητα να σπουδάσουν μακριά από τον τόπο της κατοικίας τους, ώστε να καταργηθούν οι μεταγραφές για όσους επιθυμούν να αλλάξουν σχολή για οικονομικούς λόγους. Και πάλι το ερώτημα που τίθεται είναι αν οι υποτροφίες αυτές θα μπορούν να καλύψουν το τεράστιο κόστος των σπουδών μακριά από την περιοχή της κατοικίας των φοιτητών…
2. Να καταργηθεί το ένα σύγγραμμα και να χορηγούνται στους φοιτητές κουπόνια για την αγορά των βιβλίων τους, ενώ παράλληλα να βελτιωθούν οι υποδομές στις βιβλιοθήκες με την απόκτηση περισσότερων τίτλων αλλά και αντιτύπων βιβλίων, και μάλιστα τα αντίτυπα να είναι τόσα όσα και οι φοιτητές. Εξίσου ενδιαφέρουσα ιδέα, με τη διαφορά ότι για να προμηθευτούν όλα αυτά τα βιβλία οι βιβλιοθήκες των πανεπιστημίων, και για να διανεμηθούν δωρεάν στους φοιτητές άλλα τόσα, όχι μόνο δεν αρκεί το 3,5% του ΑΕΠ, αλλά ίσως ούτε το ΑΕΠ ολόκληρο! Μάλλον αυτός που θα πληρώσει τη νύφη της “πολύπλευρης” έρευνας και γνώσης θα είναι για άλλη μια φορά αυτό το “δωρεάν”.
3. Εισαγωγή μάνατζερ στα πανεπιστήμια. Η επιτροπή των σοφών αποφάσισε ότι χρειάζονται μάνατζερ για τη διαχείριση των οικονομικών των πανεπιστημίων. Ωστόσο η πραγματικότητα είναι ότι αυτό που λείπει από τις σχολές δεν είναι η διαχείριση των πόρων τους από κάποιον “ειδικό”, αλλά οι ίδιοι οι πόροι, ειδικά σε περιπτώσεις περιφερειακών ιδρυμάτων, όπου έχουν παρατηρηθεί τραγελαφικά περιστατικά, όπως π.χ. σχολές που για ένα διάστημα δεν είχαν ρεύμα γιατί αδυνατούσαν να πληρώσουν τη ΔΕΗ! Εκτός αυτού το θέμα των μάνατζερ συνδέεται άμεσα με την προσπάθεια εισαγωγής στα πανεπιστήμια ιδιωτών και επιχειρήσεων.
Εκτός από τα παραπάνω, οι “σοφοί” προτείνουν και άλλες αλλαγές στα πανεπιστήμια, όπως τη μείωση της συμμετοχής των φοιτητών στην εκλογή των πρυτανικών αρχών, τον “επαναπροσδιορισμό” του πανεπιστημιακού ασύλου κ.α.
Είναι προφανές ότι τα χρόνια προβλήματα της εκπαίδευσης δεν μπορούν να λυθούν με τις παραπάνω προτάσεις. Στην πραγματικότητα αυτό που προτείνουν οι 8 “σοφοί”, δεν είναι τίποτα παραπάνω από μια προσπάθεια να περάσουν με πιο “εύσχημο” τρόπο οι προωθούμενες εδώ και χρόνια αλλαγές που στόχο έχουν την περαιτέρω εμπορευματοποίηση της ανώτατης εκπαίδευσης, (βλέπε συγγράμματα και μάνατζερ).
Η πρώτη τεράστια ανάγκη είναι η ουσιαστική αύξηση των δαπανών για την ανώτατη εκπαίδευση, όχι μόνο σε ότι έχει να κάνει με τη φοιτητική μέριμνα, (δωρεάν σίτιση, στέγαση, συγγράμματα κλπ για όλους τους φοιτητές), αλλά και στις ανάγκες των ίδιων των ιδρυμάτων που υπολειτουργούν και σε πολλές περιπτώσεις (όπως π.χ. σε κάποια περιφερειακά πανεπιστήμια) βρίσκονται ένα βήμα πριν το κλείσιμο, επειδή δεν μπορούν να καλύψουν ούτε τα βασικά λειτουργικά τους έξοδα.
Ηλέκτρα Κλείτσα
Φιλοσοφική Αθήνας
