Ο Σεραφείμ Σεφεριάδης είναι Επίκουρος Καθηγητής Πολιτικής Επιστήμης στο Πάντειο Πανεπιστήμιο και Life Member στο Πανεπιστήμιο του Cambridge
Αναπτύχθηκε πρόσφατα μια πολύ έντονη αντιπαράθεση για το θέμα του ασύλου με αφορμή την είσοδο των μεταναστών απεργών πείνας στη Νομική. Γιατί πήρε τέτοιες διαστάσεις το θέμα;
Διότι, παρά τα όσα αντίθετα υποστηρίζονται, το Άσυλο είναι σήμερα περισσότερο επίκαιρο από ποτέ. Η ανάγκη για το Άσυλο ανακύπτει ιστορικά όταν η «νομιμότητα» αποκλίνει δραματικά από τη δικαιοσύνη. Αυτό πυροδοτεί κοινωνική διαμαρτυρία που οι υφιστάμενοι θεσμοί αδυνατούν να διαχειριστούν (η διαμαρτυρία θεωρείται «παράνομη»). Τότε ακριβώς είναι που χρειάζεται το Άσυλο: για να στεγάσει αυτή τη δίκαιη διαμαρτυρία στην οποία το Κράτος κωφεύει και την οποία διώκει. Η περίπτωση των μεταναστών είναι ενδεικτική. Δουλεύουν χρόνια στην Ελλάδα, εισφέροντας σε όλους τους παραγωγικούς τομείς εντάσεως εργασίας, δεν έχουν κανένα δικαίωμα –ό,τι και να κάνουν βαφτίζεται «παράνομο».
Όμως σε παρόμοια κατάσταση αρχίζουν να βρίσκονται και ολοένα ευρύτερα στρώματα στην κοινωνία. Μετανάστες στην ίδια τους τη χώρα είναι ήδη οι νέοι εργαζόμενοι. Το Άσυλο χρειάζεται, θα χρειαστεί και από αυτούς. Γι αυτό και η υστερία για την «έγκαιρη» κατάργησή του.
Είναι γνωστό πως οι απεργοί πείνας μπήκαν στην Νομική μετά από απόφαση του φοιτητικού συλλόγου και με γραπτή απόφαση την οποία υπογράφουν μαζί με την ΑΡΕΝ και τα ΕΑΑΚ, η ΠΑΣΠ και η ΔΑΠ. Γιατί αυτό το θέμα εξαφανίστηκε από την όλη συζήτηση;
Να πω καταρχάς ότι, με ελάχιστες εξαιρέσεις που επιβεβαιώνουν τον κανόνα, ο τρόπος με τον οποίο η απεργία πείνας στη Νομική καλύφθηκε από τα ΜΜΕ ήταν σκανδαλώδης. Το προοδευτικό κίνημα πρέπει να βγάλει συμπεράσματα από αυτή την τεράστια επιχείρηση παραχάραξης της πραγματικότητας και απόπειρας χειραγώγησης της Κοινής Γνώμης. Στο συγκεκριμένο ερώτημα, η αρχικά κοινή στάση των παρατάξεων (που στη συνέχεια, με παρέμβαση του ΠΑΣΟΚ και της ΝΔ άρθηκε) αποσιωπήθηκε για να δοθεί η εντύπωση ότι οι μετανάστες και η Επιτροπή Αλληλεγγύης ήταν βάνδαλοι που σκοπό είχαν, απλά και μόνο, να προκαλέσουν καταστροφές.
Σύντομα βέβαια έγινε σαφές ότι η συμπεριφορά των μεταναστών ήταν υποδειγματική (παρέδωσαν το κτήριο πιο καθαρό απ’ ό,τι το βρήκαν), όμως και αυτό αποσιωπήθηκε. Πρόκειται και πάλι για πάγια, στρατηγική επιλογή των ΜΜΕ, που στόχο έχει τη δυσφήμηση των κοινωνικών αγώνων.
Το βλέπουμε καθημερινά στους αγώνες που ξεσπούν (συγκοινωνίες, γιατροί, κίνημα «Δεν Πληρώνω») και ασφαλώς αυτό θα τείνει να ενταθεί. Το κίνημα πρέπει να αναλάβει μόνο του την πληροφόρηση των πολιτών.
Οι υποστηρικτές της κατάργησης του ασύλου υποστηρίζουν ότι πρόκειται για ένα ξεπερασμένο θεσμό από τη στιγμή που έχουμε δημοκρατία και όχι χούντα. Πόση βάση έχει μια τέτοια άποψη;
Να πούμε καταρχάς ότι η «δημοκρατία» την οποία επικαλούνται όσοι υποστηρίζουν την κατάργηση του Ασύλου δεν είναι κάτι το παγιωμένο και αμετάβλητο. Διεξάγεται ένας διαρκής αγώνας ανάμεσα σε όσους επιδιώκουν την εμβάθυνσή της, τη ρήξη των αδιαφανών στεγανών που εκτρέφουν τη διαφθορά (με πρώτο και καλύτερο την ατομική ιδιοποίηση του κοινωνικού πλούτου από μια χούφτα τραπεζών και επιχειρήσεων) και εκείνους που, αποσκοπώντας στην παγίωση αυτών των στεγανών, απεργάζονται τη συρρίκνωσή της. Η υπεράσπιση του Ασύλου εντάσσεται στο πρώτο εγχείρημα, στο βάθεμα της δημοκρατίας.
Όλοι ξέρουμε, το βιώνουμε καθημερινά, ότι στις μέρες μας η «δημοκρατία» δεν τα πάει και τόσο καλά. Ποιος ρώτησε, αίφνης, τους πολίτες για το Μνημόνιο; Τι νομιμοποίηση έχει η ιλιγγιώδης κατεδάφιση του –ούτως ή άλλως – καχεκτικού Κράτους Πρόνοιας και η κατά συρροή παραβίαση ατομικών δικαιωμάτων από τις δυνάμεις καταστολής; Κοκ, τα παραδείγματα είναι άπειρα.
Άρα το Άσυλο χρειάζεται ως πόρος (αν όχι προϋπόθεση) για τη προάσπιση και εμβάθυνση της δημοκρατίας. Και χρειάζεται για έναν επιπλέον λόγο, στον οποίο ήδη έμμεσα αναφέρθηκα: ότι δίνει φωνή σε εκείνους των οποίων η φωνή εξαφανίζεται ή λοιδορείται από ταεπίσημα ΜΜΕ.
Σήμερα, πρακτικά, τι προστατεύει το άσυλο – ποιον κι από τι; Γιατί πρέπει να το υποστηρίξει το εργατικό κίνημα και το κίνημα της Παιδείας;
Αξίζει το ζήτημα να τεθεί όσο πιο επιγραμματικά γίνεται: το Άσυλο μπορεί να προστατέψει και βοηθήσει τους κοινωνικούς αγώνες που ξεσπούν και που, στο επόμενο διάστημα, αναπόφευκτα θα ενταθούν. Πρόκειται για νησίδα ελευθερίας και δημοκρατίας που, συν τοις άλλοις, αναδεικνύει και το ρόλο τον οποίο οφείλει να διαδραματίσει το Πανεπιστήμιο ως προπομπός και υπερασπιστής αναπαλλοτρίωτων ανθρώπινων αξιών: της δικαιοσύνης, της ανθρώπινης αξιοπρέπειας, της αλληλεγγύης.
Εννοείται πως αυτές δεν αφορούν απλώς και μόνο όσους εργάζονται στο Πανεπιστήμιο, αλλά ολόκληρη την κοινωνία και, βέβαια, τη νεολαία και το εργατικό κίνημα.
Τι είναι αυτό που ρίχνει νερό στο μύλο των επιχειρημάτων της άλλης πλευράς, που επιδιώκει την κατάργηση του ασύλου;
Υπάρχει διαδεδομένη η άποψη ότι η κίνηση των μεταναστών «έριξε νερό στο μύλο της αντίδρασης». Θεωρώ ότι πρόκειται για εσφαλμένη (αν όχι υστερόβουλη) υπεκφυγή. Η απεργία πείνας ανέδειξε το τεράστιο ζήτημα των μεταναστών –το γεγονός ότι αποτελούν αναπόσπαστο τμήμα της εργατικής τάξης που υφίσταται στυγνή εκμετάλλευση και πως –για να χρησιμοποιήσω τα λόγια του Δελτίου Τύπου που εκδόθηκε μετά τη συμβολική κατάληψη της ΓΣΕΕ στις 8/2, ο αγώνας τους «αποτελεί οργανικό τμήμα του κινήματος αντίστασης στην επίθεση εργοδοσίας, κυβέρνησης και ΕΕ».
Για το ότι ακούστηκαν υστερικές –ακροδεξιές— φωνές υπέρ της κατάργησης του Ασύλου δεν ευθύνεται η δράση των μεταναστών, αλλά η ολιγωρία της επίσημης Αριστεράς που, για άλλη μια φορά, δεν βρέθηκε στο ύψος των περιστάσεων. Αντί να συνδέσει τον αγώνα των μεταναστών με τα ζητήματα που απασχολούν την ελληνική κοινωνία (ανασφάλιστη εργασία, κατάργηση συλλογικών συμβάσεων κτλ), βρέθηκε –ούτε λίγο ούτε πολύ— να απολογείται.
Η κατάχρηση του ασύλου από μικρές ομάδες κόντρα στη διάθεση της συντριπτικής πλειοψηφίας των φοιτητών, των πανεπιστημιακών και γενικά του κινήματος της παιδείας δημιουργεί αναμφίβολα ένα πρόβλημα. Πως μπορεί να λυθεί;
Είναι γεγονός. Όμως η επίκληση αυτού του προβλήματος γίνεται κατά κανόνα εκ του πονηρού. Για το ότι βίαιες μορφές εντείνονται, δε φταίει το Άσυλο, αλλά η αδιέξοδη πολιτική των κυβερνήσεων και η διστακτικότητα της Αριστεράς. Στο βαθμό πάντως που το πρόβλημα εμφανίζεται και στο Πανεπιστήμιο (και είναι αναπόφευκτο να εμφανιστεί – ειδικά όταν η δημόσια δωρεάν Παιδεία κατεδαφίζεται μπροστά στα μάτια μας) το φοιτητικό κίνημα και το κίνημα της παιδείας γενικότερα, είναι το αρμόδιο για να το αντιμετωπίσει – σε καμία περίπτωση δεν είναι αρμόδια η Αστυνομία.
Σας ευχαριστώ
Και εγώ σας ευχαριστώ.
