Η ομιλία του σ. Ανδρέα Παγιάτσου στην εκδήλωση που οργάνωσε η «Ενωτική Αριστερή Συνεργασία στα Πατήσια» μαζί με την «Πρωτοβουλία των 1000» την Τετάρτη 1 Απρίλη με τίτλο: «Κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ: Πως προχωράμε και πως απαντάμε στις πιέσεις των εταίρων».
Η νίκη του ΣΥΡΙΖΑ, μια ιστορική καμπή
H νίκη του ΣΥΡΙΖΑ αποτέλεσε μια εξέλιξη ιστορική. Μια καμπή. Για τα πλατιά λαϊκά στρώματα επέστρεψε το χαμόγελο, μια μεγάλη ανάσα, μια ανακούφιση, ότι επιτέλους σταματά η επίθεση, η καταστολή κλπ. Οι πρώτες 3 βδομάδες ήταν μια περίοδος ενθουσιασμού. Αυτό όμως έχει υποχωρήσει. Τα λαϊκά στρώματα εξακολουθούν στην πλειοψηφία τους να στηρίζουν τον ΣΥΡΙΖΑ, υπάρχει προσμονή και ελπίδα, αλλά και πολλές αμφιβολίες.
Η κυβέρνηση βρίσκεται κάτω από μια αδίστακτη επίθεση από τους λεγόμενους «εταίρους» οι οποίοι οδηγούν την οικονομία σε ασφυξία με στόχο να εμποδίσουν τον ΣΥΡΙΖΑ να εφαρμόσει αυτά που υποσχέθηκε. Αυτό γεμίζει την κοινωνία, τα κινήματα, με ανησυχία.
Πρώτα βήματα του κινήματος
Και έτσι αρχίζουν σιγά σιγά να επιχειρούν να παρέμβουν στις εξελίξεις, με κινητοποιήσεις που δεν έχουν αντικυβερνητικό χαρακτήρα (και δεν εννοούμε βέβαια τις αναρχικές ομάδες αλλά τους εργαζόμενους και τα κοινωνικά κινήματα) αλλά που επιδιώκουν να «υπενθυμίσουν» στην κυβέρνηση τις προεκλογικές της δεσμεύσεις, να την «σπρώξουν» στην ακριβώς αντίθετη κατεύθυνση απ’ αυτή των δανειστών. Η διαδικασία αυτή είναι ασφαλώς αργή, όμως βλέπουμε τα πρώτα βήματα.
Το περασμένο Σάββατο (28/3) είχαμε μια πολύ μαζική διαδήλωση 10.000 στη Θεσ/νίκη για το θέμα των Σκουριών, με αφορμή το γεγονός ότι η κυβέρνηση δεν προχωρά σε τολμηρά μέτρα για να σταματήσουν τα έργα. Λίγο πριν είχαμε τις κινητοποιήσεις στο χώρο της κινητής τηλεφωνίας – Vodafone και Wind – με κεντρικά αιτήματα την υπογραφή συλλογικών συμβάσεων (όπως είχε υποσχεθεί η κυβέρνηση προεκλογικά) και την κατάργηση των ενοικιαζόμενων εργαζομένων. Την ερχόμενη Κυριακή έχουμε νέα κινητοποίηση στη Χαλκιδική ενάντια στην εξόρυξη χρυσού, ενώ το τετραήμερο 3 – 6 Απρίλη έχομε το καραβάνι των εργαζομένων της ΒΙΟΜΕ, της ΕΡΤ-3, των τσιμέντων Χαλκίδας και των καθαριστριών του υπουργείου οικονομικών, από τη Θεσσαλονίκη στην Αθήνα με μια σειρά ενδιάμεσους σταθμούς. Αυτά είναι κάποια μικρά βήματα. Αλλά σημαντικά. Γιατί η ελπίδα βρίσκεται ακριβώς εδώ: στη δραστηριοποίηση του λαϊκού παράγοντα.
Αδίστακτοι «εταίροι» – επικίνδυνες υποχωρήσεις ΣΥΡΙΖΑ
Τα λαϊκά στρώματα βλέπουν ότι οι λεγόμενοι «εταίροι» είναι πραγματικά αδίστακτοι, και κάτω από την πίεσή τους ο ΣΥΡΙΖΑ υποχωρεί. Μια σειρά προεκλογικές δεσμεύσεις του ΣΥΡΙΖΑ έχουν φύγει από το τραπέζι της «διαπραγμάτευσης».
Δεν υπάρχει πια το αίτημα για διαγραφή του χρέους. Δεν υπάρχει το αίτημα για ευρωπαϊκή διάσκεψη για το χρέος.
Δεν υπάρχει η απόλυτη άρνηση συνέχισης των ιδιωτικοποιήσεων: Υπάρχουν σαφείς ενδείξεις ότι το λιμάνι του Πειραιά θα δοθεί προς ιδιωτικοποίηση, τα περιφερειακά αεροδρόμια το ίδιο, ενώ το ΤΑΙΠΕΔ συνεχίζει να υπάρχει με διακηρυγμένο στόχο όχι την κατάργησή του αλλά την «αξιοποίηση» της δημόσιας περιουσίας … και το ερώτημα βέβαια είναι τι σημαίνει ακριβώς «αξιοποίηση».
Πάνω απ’ όλα η κυβέρνηση έχει δεσμευτεί με βάση τη συμφωνία της 20ης Φλεβάρη να μην πάρει καμία μονομερή ενέργεια, δηλαδή να μην περάσει κανένα νόμο και να μην πάρει κανένα μέτρο με το οποίο διαφωνούν οι «εταίροι».
Πέρα από αυτά, έχουμε καθυστερήσεις και αναβολές σε μέτρα που είχαν υποσχεθεί σαν άμεσα, όπως είναι για παράδειγμα ο βασικός μισθός των 750 €, η άμεση κατάργηση του ΕΝΦΙΑ, οι προσλήψεις των απολυμένων καθαριστριών, σχολικών φυλάκων κλπ.
Έχουμε ακόμα, κι αυτό είναι ένα σημείο μεγάλου πολιτικού συμβολισμού, τις Σκουριές, όπου τα έργα συνεχίζονται. Η κυβέρνηση επιχείρησε να αντιμετωπίσει την Eldorado Gold μέσα από τη νομική οδό και τελικά έκανε πίσω καθώς «δεν ανακάλυψε παρανομίες»!
Τα λάθη του ΣΥΡΙΖΑ
Κάτι πήγε στραβά, λοιπόν. Ο ΣΥΡΙΖΑ πήγε για «αμοιβαία επωφελείς διαπραγματεύσεις» αλλά βρήκε απέναντί του ένα τείχος. Έλεγε πως το πρόγραμμα της Θεσ/νίκης ήταν κοστολογημένο, ότι δεν στηριζόταν σε λεφτά από τους δανειστές – αποδείχτηκε λάθος. Έλπιζε σε συμμαχίες σε κυβερνητικό επίπεδο, ιδιαίτερα με τις χώρες του Νότου, αλλά στην ΕΕ είναι εντελώς απομονωμένος – ούτε καν η Κύπρος δεν στηρίζει. Έλεγε πως θα ανάτρεπε τη λιτότητα στην Ελλάδα και αυτό θα μεταμόρφωνε σταδιακά όλη την Ευρώπη. Κι όλα αυτά μέσα από «αμοιβαία επωφελείς διαπραγματεύσεις» με τους «εταίρους». Τίποτα δεν είναι πιο μακριά από την αλήθεια.
Από την άλλη, όμως, σε επίπεδο κοινωνιών, στην Ευρώπη, η απήχηση και η έλξη του ΣΥΡΙΖΑ είναι κάτι το πρωτοφανές – τελευταίο παράδειγμα τα βίντεο που κατασκευάζουν Γερμανοί, ακόμα και της κρατικής τηλεόρασης. Κι αυτό αποδείχνει που βρίσκονται οι πραγματικοί σύμμαχοι: δεν είναι στις άρχουσες τάξεις, είτε του Νότου, είτε οπουδήποτε, είναι στους εργαζόμενους, στη βάση της κοινωνίας κι ενάντια στις άρχουσες τάξεις.
Τι σηματοδοτούν αυτά τα προβλήματα; Μικρές προσωρινές αναποδιές ή μια λυσσασμένη αντίσταση από το κεφάλαιο και την ΕΕ, ώστε να αποκλείσουν κάθε πιθανότητα ο ΣΥΡΙΖΑ να είναι συνεπής στις δεσμεύσεις του στον ελληνικό λαό; Είναι το δεύτερο!
Κι αυτό βέβαια δεν το λέμε εκ των υστέρων… Επιμένουμε πως ο ΣΥΡΙΖΑ θα έπρεπε να είχε προβλέψει αυτή την κατάσταση: ότι δηλαδή δεν θα τον αφήνανε να εφαρμόσει το πρόγραμμα της Θεσ/νίκης. Έχουμε γράψει, σαν «Ξ», πάρα πολλές φορές, ότι η ΕΕ δεν πρόκειται να δεχθεί την ανατροπή της λιτότητας στην Ελλάδα – γιατί κάτι τέτοιο θα τινάξει στον αέρα τα θεμέλια πάνω στα οποία στηρίζεται όλο το οικοδόμημα της ΕΕ και της Ευρωζώνης και γιατί θα δώσει ένα «τελικό κτύπημα» στις αστικές κυβερνήσεις όλων των χωρών όπου εφαρμόζεται σκληρή λιτότητα, στέλνοντας το μήνυμα στους λαούς ότι αν θέλουν να τελειώσει ο εφιάλτης τους πρέπει να δημιουργήσουν νέα μαζικά κόμματα της Αριστεράς. Καθόλου τυχαία λοιπόν οι πιο εμπαθείς αντίπαλοι στην ελληνική κυβέρνηση ήταν, μαζί με το Σόιμπλε, η Ισπανική και Ιρλανδική κυβέρνηση – που απειλούνται από την ανερχόμενη Αριστερά.
Αυτό δεν σημαίνει ότι η ΕΕ δεν φοβάται την έξοδο της Ελλάδας από την Ευρωζώνη – κάθε άλλο! Σημαίνει όμως ότι το κόστος της ανατροπής της λιτότητας στην Ελλάδα, που αναπόφευκτα θα ακολουθηθεί από αντίστοιχες εξελίξεις στην υπόλοιπη Ευρώπη, είναι μεγαλύτερο από την έξοδο της Ελλάδας από το ευρώ.
Επομένως το ευρωπαϊκό διευθυντήριο θα είναι διατεθειμένο να αφήσει την Ελλάδα να μείνει στην Ευρωζώνη μόνο υπό την προϋπόθεση ότι δεν θα ανατραπεί πραγματικά η λιτότητα – απλά θα γίνουν κάποιες επιμέρους προσαρμογές. Να της επιτρέψει να μείνει στο € με αντάλλαγμα κάποια ψίχουλα. Αυτό ακριβώς που γίνεται τώρα.
Συμπέρασμα
Αν ο ΣΥΡΙΖΑ καταφέρει τελικά να φτάσει σε συμφωνία με τους δανειστές θα πρέπει να εγκαταλείψει όχι απλά τα μεγάλα οράματα της Αριστεράς, αλλά ακόμα και αυτό το μετριοπαθές πρόγραμμα της Θεσ/νίκης!
Αν δεν δεχτεί να το εγκαταλείψει, τότε το γερμανικό διευθυντήριο θα διώξει την Ελλάδα από την Ευρωζώνη!
Αν ο ΣΥΡΙΖΑ υποχωρήσει στις πιέσεις της ΕΕ τότε αναλαμβάνει την ευθύνη να εφαρμόσει μια πολιτική που δεν έχει προοπτική και ελπίδα – αναλαμβάνει την εφαρμογή μιας νέας λιτότητας λίγο πιο ελαστικής και λιγότερο βάρβαρης από την προηγούμενη αλλά παρόλα αυτά λιτότητα!
Αυτό δεν θα φέρει ούτε ανάπτυξη, ούτε εξάλειψη της ανεργίας, ούτε ευημερία. Ο κόσμος θα παραμένει άνεργος και φτωχός. Και η περίοδος χάριτος θα τελειώσει.
Όλοι ξέρουμε τι σημαίνουν αυτά: μαζική απογοήτευση από την Αριστερά, στροφή στη δεξιά και στην ακροδεξιά, σ’ ένα καθεστώς πιο αυταρχικό απ’ ότι ζήσαμε τα προηγούμενα χρόνια.
Οπότε: ο ΣΥΡΙΖΑ δεν πρέπει να υποχωρήσει!
Όμως πρέπει να ξέρουμε. Αν δεν υποχωρήσει, τότε θα βρεθεί εκτός ευρώ! Απέναντι σ’ αυτό το δίλημμα, δεν υπάρχει καμία επιλογή ή δεύτερη σκέψη: ο ΣΥΡΙΖΑ δεν πρέπει να υποχωρήσει!
Εμείς τι κάνουμε;
Μπροστά σ’ αυτά τα δύσκολα ζητήματα, εμείς, σαν άνθρωποι της βάσης και των κινημάτων τι κάνουμε; Ξεκινάμε από τα αυτονόητα και τα αδιαπραγμάτευτα. Ζητάμε:
- Την επαναφορά των εργασιακών σχέσεων και των συλλογικών συμβάσεων στα προ κρίσης επίπεδα και την κατάργηση της «ζούγκλας» που επικρατεί στην αγορά εργασίας.
- Την αύξηση του βασικού μισθού.
- Την πρόσληψη των απολυμένων καθαριστριών, σχολικών φυλάκων, κλπ
- Το σταμάτημα των ιδιωτικοποιήσεων και του ξεπουλήματος του δημόσιου πλούτου
- Το σταμάτημα, εδώ και τώρα, της εξόρυξης στις Σκουριές
- Και βέβαια στοιχειώδη βήματα για μια αξιοπρεπή Παιδεία, Υγεία, συντάξεις και κοινωνικές παροχές
Απλά πράγματα…θα πει κανείς! Ε, όχι και τόσο. Γιατί η ΕΕ δεν πρόκειται ποτέ να δεχτεί αυτά τα μέτρα. Και, σαν αποτέλεσμα θα δείξει στην Ελλάδα την έξοδο από το €. Γι’ αυτό όταν προτείνουμε και παλεύουμε για όλα τα παραπάνω πρέπει να ξέρουμε: είναι ανεφάρμοστα στα πλαίσια του ευρώ, οδηγούν σε εθνικό νόμισμα.
Όχι στη δραχμολαγνεία
Προσοχή όμως, η επιστροφή στη δραχμή από μόνη της δεν λύνει τα προβλήματα, αν οι δομές της οικονομίας και του συστήματος μείνουν ανέγγιχτες.
Η μετάβαση από ένα σκληρό νόμισμα όπως είναι το € σε ένα αδύναμο νόμισμα, όπως θα είναι το νόμισμα μιας μικρής και αδύναμης οικονομίας, η δραχμή, οδηγεί αναπόφευκτα σε υποτίμηση του εθνικού νομίσματος (η οποία κάτω από κάποιες συνθήκες μπορεί να φτάσει ή και να ξεπεράσει και το 50%).
Αυτό έχει ένα πλεονέκτημα: κάνει τις εξαγωγές της χώρας (αγροτικά προϊόντα, βιομηχανικά, τουρισμό) πιο φτηνές για τους καταναλωτές του εξωτερικού, κι αυτό λειτουργεί προωθητικά για την οικονομία.
Αλλά συνοδεύεται κι από ένα μεγάλο πρόβλημα: σημαίνει ότι όλα τα εισαγόμενα αγαθά θα ακριβύνουν – προκαλώντας πληθωρισμό που σπρώχνει προς τα κάτω το βιοτικό επίπεδο των λαϊκών στρωμάτων. Το πετρέλαιο, θα ακριβύνει, και επειδή αυτή είναι η βασική ύλη για την παραγωγή ενέργειας, θα ωθήσει προς τα πάνω τις τιμές όλων των άλλων αγαθών. Οι «νέες τεχνολογίες», υπολογιστές, κινητά τηλέφωνα, κοκ, αυτοκίνητα, παπάκια, φάρμακα – οι τιμές όλων αυτών σε πρώτη φάση θα ανέβουν.
Αυτό θα προκαλέσει μια αναταραχή στην οικονομία, αυτό είναι σίγουρο. Όμως αυτή μπορεί να είναι προσωρινή αν η έξοδος από το ευρώ συνοδευτεί από μια σειρά από άλλα μέτρα. Μέτρα που να θέσουν την οικονομία σε αναπτυξιακή τροχιά (αυτό που δεν συμβαίνει και που δεν πρόκειται ποτέ να συμβεί υπό τις συνθήκες των Μνημονίων) έτσι ώστε να αυξηθούν τα εισοδήματα, να εξισορροπηθεί η αύξηση των τιμών και να υπάρξει σταθεροποίησή τους.
Τα κρίσιμα ερωτήματα
Πώς θα γίνει αυτό; Ποια είναι αυτά τα μέτρα;
Πρέπει να ξεκινήσουμε από την κατανόηση ότι στο τέλος-τέλος δεν είναι το νόμισμα που κρίνει την πορεία της οικονομίας αλλά είναι το οικονομικό σύστημα.
Πρέπει να απαντήσουμε στο ερώτημα σε ποιανού τα χέρια θα είναι η οικονομία.
Ποιος θα είναι ο κινητήριος μοχλός, ποια η ατμομηχανή για την οικονομία;
Ποιος θα κάνει επενδύσεις – γιατί χωρίς αυτές δεν μπορεί να υπάρξει ανάπτυξη;
Στο τέλος-τέλος, δηλαδή, θα παραμείνει η οικονομία στα χέρια των 50 οικογενειών, των εθνικών εργολάβων, εθνικών τραπεζιτών, καναλαρχών, βιομηχάνων και εφοπλιστών και θα αναλάβουν αυτοί την ευθύνη των επενδύσεων και της οικονομικής ανάπτυξης; Ή θα αναλάβει ο δημόσιος (και ποιος «δημόσιος») τομέας να λειτουργήσει σαν η ατμομηχανή για την οικονομική ανάπτυξη;
Αν το σύστημα μείνει ανέπαφο, η Ελλάδα θα μείνει καταδικασμένη στη φτώχεια. Για να ξεφύγει θα πρέπει:
- Να πει τέρμα στην αποπληρωμή του χρέους – αυτή η αιμορραγία, αν δεν σταματήσει, δεν πρόκειται ποτέ να αφήσει τη χώρα να σηκώσει κεφάλι
- Να προχωρήσει σε εθνικοποίηση/κοινωνικοποίηση του τραπεζικού συστήματος, με δημόσιο, κοινωνικό και εργατικό έλεγχο και διαχείριση και πλήρη διαφάνεια.
- Να κάνει το ίδιο με όλες τις στρατηγικές επιχειρήσεις και κλάδους της χώρας.
- Να καθιερώσει τη δημοκρατία στην παραγωγή και την οικονομία, δηλαδή τον κοινωνικό και εργατικό έλεγχο για διαχείριση, ώστε να εξαλειφθεί η διαφθορά και η κακοδιαχείριση που χαρακτηρίζουν το δημόσιο τομέα.
- Να ετοιμαστεί ένα σχέδιο για την ανασυγκρότηση της οικονομίας με έμφαση κατ’ αρχήν στους κλάδους όπου υπάρχουν μεγάλα συγκριτικά πλεονεκτήματα (αγροτική παραγωγή, τουρισμός, μεταλλεύματα – στο βαθμό που αυτό δεν έχει σοβαρές συνέπειες στο περιβάλλον) και στη συνέχεια στροφή στη βιομηχανία.
- Να υπάρξει έλεγχος της κίνησης κεφαλαίων και του εξωτερικού εμπορίου γιατί σε αντίθεση περίπτωση οι κερδοσκόποι και το μεγάλο κεφάλαιο θα τινάξουν στον αέρα όλη την προσπάθεια του ελληνικoύ λαού.
- Και βέβαια να στραφούμε στους πραγματικούς μας συμμάχους που είναι οι εργαζόμενοι και τα λαϊκά στρώματα στην Ευρώπη και διεθνώς.
Κάποιοι ίσως απαντήσουν ότι αυτά είναι μαξιμαλισμοί… ότι αντί να δούμε πως αντιμετωπίζουμε μια τεράστια οικονομική και ανθρωπιστική κρίση, κάνουμε «ιδεολογικές» συζητήσεις και θεωρητικές ασκήσεις…
Καθόλου! Ναι όντως όλα τα πιο πάνω μέτρα αφαιρούν την εξουσία του κεφαλαίου και ανοίγουν το δρόμο σε μια εναλλακτική οικονομική και κοινωνική δομή – θέτουν τις βάσεις και ανοίγουν το δρόμο για μια εναλλακτική σοσιαλιστική κοινωνία. Γι’ αυτό, το πρόγραμμα που προτείνουμε είναι στην πραγματικότητα και πρέπει να αποκαλείται ένα σοσιαλιστικό πρόγραμμα. Όμως, κι αυτή είναι η ουσία, οι προτάσεις αυτές δεν είναι αποτέλεσμα «ιδεολογικών αφαιρέσεων». Είναι αποτέλεσμα της αδήριτης ανάγκης να ξεφύγουμε από την κρίση που ζούμε μέσα από μια σειρά εντελώς απαραίτητων πρακτικών μέτρων για να χτυπηθεί η φτώχεια και να μπει η οικονομία σε τροχιά ανάπτυξης.
Τι ζητάμε από τον ΣΥΡΙΖΑ
Κλείνω με το εξής: Τι προτείνουμε στον ΣΥΡΙΖΑ;
Ζητάμε να πει την αλήθεια στο λαό! Και να προσφύγει στη λαϊκή ετυμηγορία!
Να πει καθαρά πως οι «εταίροι» δεν αφήνουν την κυβέρνηση να εφαρμόσει οποιαδήποτε φιλολαϊκή πολιτική. Κι ότι μας απειλούν με έξοδο από το ευρώ. Να εξηγήσει ότι έχουμε δύο επιλογές:
α) μέσα στο € και συνέχιση της λιτότητας
β) εφαρμογή μιας φιλολαϊκής πολιτικής που οδηγεί με μαθητική ακρίβεια έξω από το ευρώ.
Να πάρει θέση βέβαια υπέρ της δεύτερης επιλογής και να προχωρήσει σε δημοψήφισμα για να εκφράσει τη βούλησή του ο ελληνικός λαός.
Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία κατά τη δική μας άποψη ότι τα λαϊκά στρώματα θα κάνουν τη δεύτερη επιλογή. Κι αυτό με τη σειρά του θα ωθήσει τα πράγματα παραπέρα, στην κατεύθυνση του προγράμματος που προτείνουμε παραπάνω.
