Άρις Τέρος
Πρόσφατα έπεσε το μάτι μου σε ένα άρθρο που έγραψε ο Αντώνης Δαλίπης (ΑΔ) δημοσιογράφος στην Ημερησία, το οποίο αναφερόταν στον Αϊνστάιν. Ο τίτλος του άρθρου ήταν «Ο Αϊνστάιν, η Τρόικα και η Αθήνα»[1]
Έγραφε σ’ αυτό:
«Η κατάσταση χειροτερεύει, η οικονομία καταστρέφεται και η ”μαύρη τρύπα” αντί να κλείσει, μεγαλώνει ημέρα με την ημέρα»
Εδώ ο Α.Δ. δίνει το στίγμα του: Οι κυβερνώντες τα κάνουν θάλασσα, η οικονομία καταστρέφεται, η μαύρη τρύπα μας καταπίνει. Παρ’ όλα αυτά δεν χάνει το χιούμορ του και ειρωνεύεται όλους αυτούς που δεν έχουν κατανόηση της κρισιμότητας της κατάστασης…
«Εντάξει, ο χρόνος είναι μια έννοια σχετική. Το απέδειξε και το ανέλυσε επιστημονικά ο μεγάλος Αϊνστάιν. Και σίγουρα μετρά διαφορετικά για τον καθένα, ανάλογα με την περίσταση. Άλλωστε ο σοφός και προικισμένος καθηγητής το εξήγησε πολύ παραστατικά και απλά στη φοιτήτριά του που αδυνατούσε να αντιληφθεί τη θεωρία του.»”Ο χρόνος φαίνεται ατελείωτος όταν προσμένεις τον καλό σου και φεύγει τόσο γρήγορα όταν είσαι μαζί του”, εξήγησε.»Και προφανώς η ελληνική οικονομία βρίσκεται στη φάση μιας ατελείωτης και καταστροφικής προσμονής.»Κατά τα άλλα, οι διαπραγματεύσεις συνεχίζονται με αργό ρυθμό και κανείς δεν βιάζεται, την ώρα που η κατάσταση απαιτεί την προσαγωγή της στα επείγοντα περιστατικά.»
***
Έψαξα λίγο για το τι άλλα άρθρα γράφει ο ΑΔ για να ανακαλύψω ότι είναι ένας από τους πολλούς νεοφιλελεύθερους που επαναλαμβάνουν φορτικά το γνωστό: αν φύγουμε από το ευρώ θα καταστραφούμε. Χωρίς φυσικά να μπαίνει και πολύ στον κόπο να εξηγεί «γιατί θα καταστραφούμε», «πώς θα καταστραφούμε», κοκ, αφού κάτι τέτοιο δεν χρειάζεται… Γιατί, όταν πολλοί επαναλαμβάνουν το ίδιο ρεφρέν, ξανά, ξανά και ξανά, τότε ο κόσμος θεωρεί το ρεφρέν απόλυτη και αδιαμφισβήτητη αλήθεια! Και, βέβαια, λέγοντας «πολλοί» εννοούμε τους «έγκριτους» δημοσιογράφους των ΜΜΕ που πληρώνονται από τον Μπόμπολα (τον… γνωστό φοροφυγά) τον Ψυχάρη, τον Αλαφούζο και άλλους εφοπλιστές, τραπεζίτες, βιομήχανους κλπ.
Όλοι οι υπάλληλοι των πιο πάνω, που προβάλλουν τις απόψεις και τα συμφέροντα της άρχουσας τάξης –από τη θέση βέβαια της «έγκριτης» και «ανεξάρτητης» δημοσιογραφίας- έχουν κάνει τις επιλογές τους και πληρώνονται γι’ αυτό…
Είναι ανάγκη όμως να προσβάλλουν και τον Αϊνστάιν – όπως κάνει ο Α.Δ.; Γιατί, ο Αϊνστάιν, αν ζούσε, κάτι τέτοιους τύπους θα τους είχε, πιθανότατα, ενταγμένους στην κατηγορία της «άπειρης βλακείας» που χαρακτήριζε κατά τη γνώμη του ένα μεγάλο τμήμα του ανθρώπινου είδους και των ενεργειών του.
***
Σκέφτηκα να «ξεσκονίσω» μερικά παλιά κείμενα του Αϊνστάιν, για να απαντήσει ο ίδιος ο Αϊνστάιν στις ανοησίες ατόμων του είδους του ΑΔ.
Να λοιπόν κάποια απ’ αυτά που έγραφε ο Αϊνστάιν, στα οποία είναι κάτι περισσότερο από σίγουρο ότι ο Α. Δαλίπης δεν πρόκειται ποτέ, μα ποτέ, να αναφερθεί…[2]
«Τελευταία ακούγονται πάρα πολλές φωνές ότι η ανθρώπινη κοινωνία περνάει κρίση, ότι η σταθερότητά της έχει κλονιστεί σοβαρά…»Η οικονομική αναρχία της καπιταλιστικής κοινωνίας, όπως υπάρχει σήμερα, είναι κατά τη γνώμη μου η πραγματική πηγή του κακού…»Βρισκόμαστε μπροστά στην τάση του ιδιωτικού κεφαλαίου προς την όλο και μεγαλύτερη συγκέντρωση. Εν μέρει λόγω του ανταγωνισμού των καπιταλιστών, εν μέρει γιατί η ανάπτυξη της τεχνολογίας και ο αυξανόμενος καταμερισμός της εργασίας ενθαρρύνουν το σχηματισμό μεγαλύτερων παραγωγικών μονάδων σε βάρος των μικρών.»Αποτέλεσμα της ανάπτυξης αυτής είναι η ολιγαρχία του ιδιωτικού κεφαλαίου, η κολοσσιαία εξουσία του οποίου δεν μπορεί να ελέγχεται αποτελεσματικά ακόμη και σε μια δημοκρατική κοινωνία. Αυτό συμβαίνει, γιατί τα μέλη των νομοθετικών οργάνων εκλέγονται από τα πολιτικά κόμματα, τα οποία χρηματοδοτούνται και επηρεάζονται βασικά από τους ιδιώτες επιχειρηματίες, που επιδιώκουν για πρακτικούς σκοπούς να απομακρύνουν το εκλογικό σώμα από τους νομοθέτες. Σαν αποτέλεσμα οι αντιπρόσωποι του λαού δεν υπερασπίζονται αποτελεσματικά τα συμφέροντα των μη προνομιούχων ομάδων του πληθυσμού. Πολύ περισσότερο, στις υπάρχουσες συνθήκες οι ιδιώτες επιχειρηματίες ελέγχουν αναπόφευκτα τις κύριες πηγές πληροφόρησης (τύπο, ραδιόφωνο, εκπαίδευση).»Για το λόγο αυτό, ο απλός πολίτης είναι πολύ δύσκολο και στις περισσότερες περιπτώσεις απλώς αδύνατο να καταλήξει σε αντικειμενικά συμπεράσματα και να ασκεί με εξυπνάδα τα πολιτικά του δικαιώματα…
»Η παραγωγή πραγματοποιείται για χάρη του κέρδους… Σχεδόν πάντα υπάρχει στρατιά ανέργων. Ο εργαζόμενος φοβάται συνεχώς να μη χάσει τη δουλειά του… Η τεχνική πρόοδος οδηγεί συχνά στην αύξηση της ανεργίας και όχι στην ελάφρυνση από τα βάρη της εργασίας.»Ο προσανατολισμός στο κέρδος σε συνδυασμό με τον ανταγωνισμό των καπιταλιστών είναι η αιτία της αστάθειας στη συσσώρευση και τη χρησιμοποίηση του κεφαλαίου, πράγμα που οδηγεί σε όλο και πιο σοβαρές καταστάσεις ύφεσης. Ο απεριόριστος ανταγωνισμός οδηγεί σε όλο και μεγαλύτερη σπατάλη εργασίας και έτσι παραμορφώνει την κοινωνική συνείδηση των ανθρώπων, όπως ανάφερα πιο πάνω.»Θεωρώ την παραμόρφωση αυτή των προσωπικοτήτων το μεγαλύτερο κακό του καπιταλισμού. Ολόκληρο το εκπαιδευτικό σύστημα πάσχει από αυτό το κακό. Το υπέρμετρο αίσθημα του ανταγωνισμού εμφυτεύεται στους φοιτητές…
»Είμαι πεισμένος ότι μόνο ένας δρόμος υπάρχει για να μπει τέλος σε όλο αυτό το κακό, δηλαδή η δημιουργία της σοσιαλιστικής οικονομίας με το αντίστοιχο σε αυτή σύστημα παιδείας, προσανατολισμένης σε κοινωνικούς σκοπούς. Σε μια τέτοια οικονομία η κοινωνία κατέχει τα μέσα παραγωγής και τα διαχειρίζεται με βάση το σχεδιασμό.»Η σχεδιασμένη οικονομία πρoσαρμόζει την παραγωγή στις ανάγκες της κοινωνίας, κατανέμει την εργασία στους ικανούς για εργασία και εγγυάται τα μέσα προς το ζειν για κάθε άνδρα, γυναίκα και παιδί. Αντί για την εξύμνηση της εξουσίας και της επιτυχίας, όπως γίνεται στη σημερινή μας κοινωνία, η παιδεία που συμπληρώνεται με την ανάπτυξη των εσωτερικών ικανοτήτων της προσωπικότητας, θα αποβλέπει στην ανάπτυξη σε αυτή της συναίσθησης της ευθύνης για τους άλλους ανθρώπους.»Ωστόσο, πρέπει να θυμούμαστε ότι η σχεδιασμένη οικονομία δε σημαίνει ακόμα σοσιαλισμός. Η σχεδιασμένη οικονομία αυτή καθ’ εαυτή μπορεί να συνοδεύεται από την πλήρη υπoδούλωση της προσωπικότητας. Η επίτευξη του σοσιαλισμού απαιτεί την επίλυση ορισμένων εξαιρετικά δύσκολων κοινωνικοπολιτικών προβλημάτων. Πώς, λόγου χάρη, παίρνοντας υπόψη το βάθεμα της συγκέντρωσης της πολιτικής και οικονομικής εξουσίας θα αποτραπεί η μετατροπή της γραφειοκρατίας σε δύναμη που κατέχει την πλήρη εξουσία. Πώς θα προστατευτούν τα δικαιώματα του ατόμου και ταυτόχρονα να υπάρχει εγγύηση ενός δημοκρατικού αντίβαρου στην εξουσία της γραφειοκρατίας.
***
Υ.Γ. Αξίζει να σημειώσει κανείς (τον κ. Δαλίπη μάλλον δεν τον ενδιαφέρει να το σημειώσει) την τελευταία παράγραφο όπου ο Αϊνστάιν διαχωρίζει πλήρως τον εαυτό του από τον Σταλινισμό, παρότι το κείμενο είναι γραμμένο σύντομα μετά το τέλος του Β’παγκόσμιου πολέμου, όταν ο Σταλινισμός «μεσουρανούσε».
___________________
