Η ομιλία της δημοσιογράφου Βασιλικής Σιούτη στην εκδήλωση που οργάνωσε η «Ενωτική Αριστερή Συνεργασία στα Πατήσια» μαζί με την «Πρωτοβουλία των 1000» την Τετάρτη 1 Απρίλη με τίτλο: «Κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ: Πως προχωράμε και πως απαντάμε στις πιέσεις των εταίρων»
.
Η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ πρέπει να πετύχει. Και πρέπει να πετύχει γιατί δεν υπάρχει καμία άλλη πολιτική δύναμη στη χώρα μας σήμερα, από αυτές που διεκδικούν την εξουσία, η οποία να υπερασπίζεται τα συμφέροντα των εργαζομένων και των λαϊκών και μεσαίων στρωμάτων που γονάτισε η κρίση και η διαχείριση της.
Οι υπόλοιπες αριστερές δυνάμεις της χώρας δεν διεκδικούν την πολιτική εξουσία και οι άλλες πολιτικές δυνάμεις δεν είναι αριστερές και δεν την διεκδικούν για λογαριασμό του ελληνικού λαού, αλλά για λογαριασμό του κεφαλαίου.
Για την Aριστερά όμως, η εξουσία για την εξουσία δεν ήταν ποτέ το ζητούμενο. Η Aριστερά διεκδικεί την εξουσία για να υπηρετήσει τα λαϊκά συμφέροντα. Διαφορετικά, αν είναι δηλαδή να συνεχίσει την ίδια πολιτική διαχείριση, απλώς και μόνο τοποθετώντας τα δικά της πρόσωπα στα κυβερνητικά αξιώματα, το κόστος για την αριστερά θα είναι μεγάλο.
Η υποστήριξη λοιπόν στον ΣΥΡΙΖΑ έχει σημασία να γίνεται στη βάση πολιτικών και ιδεολογικών αρχών και θέσεων και όχι με τα κριτήρια που υποστηρίζει ένας οπαδός μία ποδοσφαιρική ομάδα. Ως εκ τούτου, η υποστήριξη οφείλει να είναι κριτική.
Υπάρχει ένα προεκλογικό πρόγραμμα, συνεδριακές θέσεις, πολιτικές αρχές και συγκεκριμένες δεσμεύσεις. Με βάση αυτές πρέπει να κριθεί η κυβερνητική του πορεία και η συνέπεια που θα επιδείξει ή όχι.
Ας δούμε λοιπόν τα δεδομένα. Τις πράξεις και τις παραλείψεις της κυβέρνησης δηλαδή, όχι τα λόγια του κυβερνητικού εκπροσώπου.
Να δούμε: α) σε τι δεσμεύτηκε η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ β) σε ποιες συνθήκες ανέλαβε να κυβερνήσει και γ) τι έπραξε ή δεν έπραξε μέχρι τώρα -πάντα μέσα στα όρια αυτών που μπορούσε να κάνει μέσα σε δύο μήνες.
Θα αναφερθώ μόνο στις τέσσερις βασικότερες δεσμεύσεις για να δούμε ποια βήματα έγιναν πάνω σε αυτές. Θα παραλείψω ωστόσο, τη βασικότερη ίσως δέσμευση, τη διαγραφή του χρέους, την οποία η ηγεσία του κόμματος είχε σταματήσει να αναφέρει, ήδη από την προεκλογική περίοδο.
Ο πρώτος προγραμματικός στόχος του ΣΥΡΙΖΑ ήταν «η ακύρωση του μνημονίου και των εφαρμοστικών νόμων».
Υπήρχαν στελέχη που υποστήριζαν ότι αυτό θα συμβεί την επομένη της ορκωμοσίας της κυβέρνησης, με ένα νόμο και με ένα άρθρο που θα φέρουν στη βουλή.
Λυπάμαι που δεν ζήτησαν συγνώμη από το λαό για αυτό, γιατί εάν τα στελέχη της Αριστεράς δεν παίρνουν στα σοβαρά και τοις μετρητοίς τα λόγια τους, τότε δεν θα τα παίρνουν και οι άλλοι. Δεν μπορεί οι πολιτικοί της Αριστεράς να συμπεριφέρονται σαν πολιτικάντηδες, στο στυλ «ε και τι έγινε, είπαμε και μια κουβέντα παραπάνω». Ειδικά σε αυτή τη συγκυρία.
Ένα πολύ μεγάλο κομμάτι της κοινωνίας, που ακούμπησε την ελπίδα του στην Αριστερά εξακολουθεί να είναι σε απόγνωση και να μην τα βγάζει πέρα. Όταν απευθύνεσαι στους ανθρώπους του μόχθου και σε αυτούς που γονάτισε η αδικία, οφείλεις να ακριβολογείς, να τους σέβεσαι και τους λες την αλήθεια. Κι αν κάνεις λάθος, ζητάς συγνώμη. Αυτό τουλάχιστον περιμένω εγώ από τα στελέχη της Αριστεράς.
Η κυβέρνηση λοιπόν δεν ακύρωσε το μνημόνιο με ένα άρθρο σε ένα νόμο. Αυτό, μπορεί να πει κάποιος, ότι ήταν πολύ δύσκολο. Ας συμφωνήσουμε. Όμως δύο μήνες τώρα δεν έχει αρχίσει καν το ξήλωμα των μνημονιακών νόμων και οπωσδήποτε δύο μήνες είναι επαρκής χρόνος για το ξήλωμα κάποιων από αυτούς. Παρότι δεν είναι καθόλου σίγουρο ότι υπάρχει κάποια καλή δικαιολογία, για να προχωρήσει η συζήτηση, ας δεχθούμε κι εδώ μία οποιαδήποτε εξήγηση.
Αυτό όμως που έρχεται σε πλήρη αντίθεση με τις πολιτικές θέσεις του ΣΥΡΙΖΑ και τις δεσμεύσεις της κυβέρνησης είναι ότι όχι μόνο δεν άρχισε το ξήλωμα του μνημονίου σε αυτούς τους δύο μήνες, αλλά η κυβέρνηση το αναγνώρισε και το νομιμοποίησε πολιτικά, μέσα από τη συμφωνία για την παράταση της δανειακής σύμβασης της 20ης Φεβρουαρίου.
Η κυβέρνηση εδώ έδωσε δύο ειδών εξηγήσεις. Η μία -που δεν ήταν ακριβώς εξήγηση, αλλά «διαρροή» στο εσωτερικό και δικαιολογία στο κόμμα – ήταν ότι δεν θα εφαρμόσει τους όρους της συμφωνίας, αλλά τη δέχθηκε για να προχωρήσει η διαδικασία της χρηματοδότησης.
Η άλλη -που κατά τη γνώμη μου είναι ανησυχητική- ήταν ότι αρνήθηκε πως το περιεχόμενό της συμφωνίας είναι αυτό που είναι, καθώς και ότι αναγνώρισε το μνημόνιο. Ισχυρίστηκε ότι το διαχώρισε από τη δανειακή σύμβαση και ότι το τερμάτισε μαζί με την τρόικα και την αξιολόγηση.
Πρώτα από όλα, από τα κείμενα της συμφωνίας που έχουμε δει (τα οποία η κυβέρνηση ούτε μετάφρασε, ούτε έδωσε στη δημοσιότητα) κάτι τέτοιο δεν προκύπτει από πουθενά και αν το Μαξίμου ή το ΥΠΟΙΚ έχει κάποιο άλλο κείμενο ή κάποια συμφωνία που αποδεικνύει αυτό που ισχυρίζεται, τότε αναρωτιέται κανείς εύλογα, γιατί δεν το δημοσιοποιεί. Από την άλλη, αν όντως τελείωσε το μνημόνιο, τότε γιατί καθυστερεί η κατάργηση των μνημονιακών νόμων που πέρασαν οι προηγούμενες κυβερνήσεις;
Το μνημόνιο είναι το περιεχόμενό του και σήμερα, δύο μήνες μετά την ανάληψη της διακυβέρνησης από τον ΣΥΡΙΖΑ, ισχύει κάθε νόμος και κάθε άρθρο που ψηφίστηκε με βάση τις επιταγές του.
Άλλη βασική θέση του ΣΥΡΙΖΑ ήταν ότι: «Τα δημόσια έσοδα θα προέλθουν από τη φορολόγηση του πλούτου, των καθαρών κερδών, των υψηλών εισοδημάτων, της μεγάλης ακίνητης και της εκκλησιαστικής περιουσίας, από την ακύρωση των προνομίων της ολιγαρχίας και των πολυεθνικών επιχειρήσεων και από την ανάσχεση της ύφεσης της οικονομίας».
Αυτούς τους δύο μήνες δεν είδαμε να εφαρμόζεται ούτε ένα μέτρο, έστω συμβολικό, σε αυτή την κατεύθυνση. Η καθυστέρηση αυτή δεν δικαιολογείται. Δεν μιλάμε για την εφαρμογή όλου του προγράμματος, αλλά για ένα τουλάχιστον μόνο μέτρο που να έδειχνε την αποφασιστικότητα της κυβέρνησης να αναγκάσει επιτέλους να πληρώσουν για πρώτη φορά αυτοί που κατέχουν τον πλούτο.
Βασικός προγραμματικός στόχος του ΣΥΡΙΖΑ επίσης ήταν: «Θέτουμε το τραπεζικό σύστημα υπό την ιδιοκτησία και τον έλεγχο του δημοσίου, με ριζική τροποποίηση του τρόπου λειτουργίας του και των στόχων που σήμερα υπηρετεί».
Όπως είναι γνωστό, ως τώρα τίποτα δεν άλλαξε στο τραπεζικό σύστημα, το οποίο εξακολουθούν να διαχειρίζονται οι ίδιοι που ο προηγούμενος ΣΥΡΙΖΑ τους έριχνε -και σωστά- βαριές ευθύνες. Κάποιοι μάλιστα είναι υπόλογοι, υπόδικοι και ελέγχονται από τη δικαιοσύνη. Ορισμένοι -αν όχι όλοι- εξακολουθούν να προκαλούν. Και φυσικά συνεχίζουν να δανειοδοτούν με πολλά εκατομμύρια ευρώ τα ΜΜΕ της διαπλοκής που ζουν σε βάρος της κοινωνίας που πληρώνει τα χρέη τους. Και ξέρουμε ότι τα δάνεια αυτά δεν δίνονται, χωρίς την σιωπηρή έστω, συναίνεση των κυβερνήσεων.
Βασική προεκλογική θέση του ΣΥΡΙΖΑ ήταν και η ακύρωση των ιδιωτικοποιήσεων. Με τη συμφωνία της 20ης Φεβρουαρίου ο Γ.Βαρουφάκης αποδέχθηκε να μην ακυρώσει καμία και τώρα, όπως ενημερωνόμαστε από την αλληλογραφία του με τους δανειστές, σχεδιάζονται και άλλες.
Αλλά ακόμα και το πρόγραμμα της Θεσσαλονίκης που ο Αλέξης Τσίπρας είχε παραδεχθεί ότι ήταν πολύ λίγο, αλλά διαβεβαίωνε ότι ήταν αυτό που μπορούσε να κάνει άμεσα από τις πρώτες μέρες της διακυβέρνησης και πριν αρχίσει η διαπραγμάτευση, (υποστήριζε μάλιστα ότι ήταν πλήρως κοστολογημένο), ακόμα κι αυτό πήγε στις καλένδες. Το εξαιρετικά φτωχό σχέδιο «αντιμετώπισης της ανθρωπιστικής κρίσης» που ψηφίστηκε στη Βουλή, δεν θα φέρει καμία ουσιαστική ανακούφιση, αλλά ακόμα και για αυτό δεν έχουν εξευρεθεί ακόμα οι πόροι.
Έχουμε λοιπόν -με βάση τα δεδομένα μέχρι τώρα- σαφή υποχώρηση της κυβέρνησης από τις πολιτικές αρχές και θέσεις του ΣΥΡΙΖΑ. Ας δούμε τι λέει για αυτά.
Η βασική δικαιολογία είναι ο ανηλεής πόλεμος των δανειστών και οι εκβιασμοί που γίνονται. Ποιο από όλα αυτά όμως δεν ήταν αναμενόμενο; Για ποιο από όλα αυτά δεν ήμασταν προετοιμασμένοι; Πόσα άρθρα είχαν γραφτεί για το τι περίμενε την κυβέρνηση; Τόσα κι ακόμα χειρότερα περιμέναμε. Μάλιστα, αν θέλουμε να είμαστε ειλικρινείς, αυτά δεν τα κάνουν πρώτη φορά στην κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ. Τα έχουν ξανακάνει. Ειδικά την πρώτη περίοδο με την κυβέρνηση του Γιώργου Παπανδρέου, ακριβώς αυτό ήταν το σκηνικό. Και τότε οι υπουργοί του προσπαθούσαν να κερδίσουν χρόνο, να αποφύγουν τα μέτρα, να «κοροϊδέψουν» την τρόικα.
Το έργο λοιπόν αυτό με τους εκβιασμούς των δανειστών το ξέραμε και το είχαμε ξαναδεί.
Το θέμα είναι, αν υπήρξε προετοιμασία για να μην επαναληφθούν τα ίδια. Ποια ήταν τα όπλα της κυβέρνησης του ΣΥΡΙΖΑ; Η στρατηγική της; Το σχέδιο;
Η ένδεια φαινόταν και προεκλογικά. Ήταν προφανής η έλλειψη στρατηγικής και συγκεκριμένου σχεδίου. Για αυτό και η αγωνία ήταν και είναι μεγάλη. Η πλειονότητα των αριστερών όμως, δεν είχαν και δεν έχουν ως τώρα άλλη επιλογή από το να στηρίζουν την κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ, τουλάχιστον όσοι θέλουν μια κυβέρνηση που θα υποστηρίζει τα λαϊκά συμφέροντα που επλήγησαν βάναυσα.
Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι θα παραβλέπουμε την έλλειψη ετοιμότητας της ηγεσίας, για να μην πω ότι κάποιοι μάλλον δεν αντιλήφθηκαν το βάρος της ιστορικής ευθύνης.
Τι επιλογές είχε η κυβέρνηση; α) συνέχιση της προηγούμενης πολιτικής β) επιδίωξη ενός «καλύτερου» μνημονίου, δηλαδή των όρων δανεισμού γ) διακοπή και κατάργηση του μνημονίου με απεξάρτηση από τα δάνεια, όπως ήταν η θέση του ΣΥΡΙΖΑ δ) ρήξη και έξοδος από την ευρωζώνη. Εκτός από την πρώτη και τη δεύτερη επιλογή, όλες οι άλλες απαιτούσαν σχεδιασμό που δεν υπήρξε και δεν υπάρχει.
Ποια από αυτές εφαρμόζει η κυβέρνηση; Αυτή τη στιγμή στην πράξη -και ειδικά από τη στιγμή που αποφάσισε να ζητήσει τη δόση και να συνεχίσει με τα δάνεια, παρά την αντίθεση που εξέφραζε- έχει επιλέξει τη δεύτερη επιλογή. Αυτό που διαπραγματεύεται δηλαδή είναι καλύτεροι όροι δανεισμού πάνω στο ίδιο μοτίβο. Και μάλιστα ακόμα δεν τους έχει πετύχει και ούτε ξέρουμε αν θα τους πετύχει. Αν δεν τα καταφέρουν, αφήνουν ανοιχτό -τουλάχιστον στα λόγια- το ενδεχόμενο της στάσης πληρωμών προς τους δανειστές και της ρήξης, αλλά κανείς δεν ξέρει αν το εννοούν και δεν είναι καν σίγουρο ότι και οι ίδιοι έχουν αποφασίσει τι θα κάνουν.
Τι πρέπει να γίνει;
Μαγικές λύσεις και εύκολοι δρόμοι, όπως ξέρουμε, δεν υπάρχουν. Είναι ωστόσο εκ των ων ουκ άνευ για την ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ και την κυβέρνηση:
α) Να συνειδητοποιήσουν την ιστορική ευκαιρία για την αριστερά, αλλά και τη βαριά ευθύνη που ανέλαβαν για τη χώρα.
β) Να αποφασίσουν να κάνουν πολιτική και όχι επικοινωνία. Μόνο η πολιτική παράγει πραγματικά αποτελέσματα. Η επικοινωνία δεν μπορεί να καλύψει τις ανάγκες των ανθρώπων.
γ) Να πουν την αλήθεια
δ) Να καταρτίσουν σχέδιο, τόσο για την έξοδο από την κρίση, όσο και για το πώς η χώρα δεν θα εξαρτάται πια από τα δάνεια.
ε) Να μην φοβηθούν τις ανοιχτές, δημοκρατικές διαδικασίες και την πλατιά συμμετοχή, αλλά να τις επιδιώξουν.
στ) Να δώσουν ρόλο στον λαό.
Η λαϊκή συμμετοχή και ο ρόλος του κινήματος
Οι πολίτες κατέβηκαν αυθόρμητα και μαζικά στις αντιμνημονιακές διαδηλώσεις της πλατείας Συντάγματος το 2010 και το 2011. Το κίνημα εκείνο δεν το οργάνωσε ο ΣΥΡΙΖΑ. Το καρπώθηκε όμως επειδή ήταν η μόνη κοινοβουλευτική πολιτική δύναμη που το στήριξε. Στη συνέχεια συνέβη κάτι, που οπωσδήποτε θέλει περισσότερη μελέτη και ανάλυση: ο κόσμος αυτός ανάθεσε στον ΣΥΡΙΖΑ τη «διάσωσή» του και αποσύρθηκε από τους δρόμους. Ο ΣΥΡΙΖΑ αποδέχθηκε το ρόλο και το ενίσχυσε αυτό, ενώ δεν επιδίωξε να δώσει προοπτική και συνέχεια σε εκείνους τους αγώνες. Ο κόσμος, κουρασμένος, επέλεξε την εύκολη λύση της ανάθεσης. Μεγάλο τμήμα του λαού, ας μην το παραβλέπουμε, είχε εξαθλιωθεί, είχε χάσει την αξιοπρέπειά του και πάλευε για την επιβίωση.
Αυτή τη στιγμή δεν υπάρχει ισχυρό λαϊκό κίνημα και χωρίς ενεργό λαϊκό κίνημα που να διεκδικεί και να πιέζει, δεν μπορεί να υπάρξει και να σταθεί αριστερή κυβέρνηση, τουλάχιστον όχι παραμένοντας αριστερή. Γιατί αριστερή κυβέρνηση με ανάθεση δεν γίνεται.
Κλείνοντας, θα επιστρέψω στην αρχή: Ο ΣΥΡΙΖΑ, παρά τα λάθη, τις ελλείψεις, τα προβλήματα, πρέπει να τα καταφέρει. Γιατί ο λαός δεν αντέχει. Γιατί επείγει η αποκατάσταση των αδικιών, η ακύρωση του μνημονίου και η διακοπή της λιτότητας.
Είναι μια ιστορική ευκαιρία για την Αριστερά, η οποία δυστυχώς δεν τη βρήκε όσο έτοιμη χρειαζόταν, αλλά πρέπει να γίνουν τα πάντα για να μην πάει χαμένη. Ο ΣΥΡΙΖΑ και η ηγεσία του πρέπει να αρθούν στο ύψος των περιστάσεων. Με τον ελληνικό λαό απ’ έξω και χωρίς στρατηγική και σχέδιο για το πώς θα υλοποιήσουν το πρόγραμμά τους, αυτή η κυβέρνηση δεν θα μπορέσει να πάει πολύ μακριά και δεν θα είναι μία αριστερή κυβέρνηση.
Προλαβαίνουν όμως, έστω και τώρα τη δωδεκάτη ώρα και παρά τις υποχωρήσεις και τα ασφυκτικά περιθώρια, να κάνουν αυτό που πρέπει ώστε να μην χαθεί η ιστορική αυτή ευκαιρία.
