Άρθρο των Γκαμπριέλα Σάντσεζ και Γιόχαν Ρίβας – Επαναστατικός Σοσιαλισμός (CWI στη Βενεζουέλα)
Επιμέλεια: Ηλέκτρα Κλείτσα
Μέσα στη δίνη της βαθιάς πολιτικής και οικονομικής κρίσης που έχουν προκαλέσει οι αντιδραστικές ενέργειες της αντιπολίτευσης και οι σπασμωδικές κινήσεις της κυβέρνησης, αλλά και με το ενδεχόμενο μιας συνολικής έκρηξης της βίας, που δε θα ελέγχεται από καμία πλευρά, η κυβέρνηση εγκαινίασε μια σειρά από «ειρηνευτικές συνομιλίες» με την αντιπολίτευση.
Οι συζητήσεις αυτές ξεκίνησαν προκειμένου να τερματιστούν τα βίαια γεγονότα που ξεκίνησαν στις 12 Φλεβάρη από τους φοιτητές της αντιπολίτευσης (η 12η Φλεβάρη είναι εκτός των άλλων η επέτειος της «Μάχης της Νίκης» κατά τη διάρκεια του πολέμου της ανεξαρτησίας της Βενεζουέλας το 1814).
Η κυβέρνηση Μαδούρο βρίσκεται κάτω από τεράστια πίεση για τον τερματισμό της κρίσης. Δεν έχει περάσει ούτε μία μέρα κατά τη διάρκεια της οποίας η κυβέρνηση να μην ικετεύει τη δεξιά αντιπολίτευση να προσέλθει στο τραπέζι του διαλόγου. Ο Λούλα ντα Σίλβα, από τη Βραζιλία, συμμετέχει στις εκκλήσεις για διάλογο, προτείνοντας μάλιστα κυβερνητική συνεργασία ανάμεσα στο Μαδούρο και την αντιπολίτευση, μέσα από ένα «πενταετές συμβόλαιο», εξηγώντας τη στρατηγική σημασία της Βενεζουέλας για τη Βραζιλία.
Η πρώτη συνάντηση ανάμεσα στις δυο πλευρές έγινε στις 10 Απρίλη και μεταδόθηκε ζωντανά από το εθνικό ραδιοτηλεοπτικό δίκτυο. Ωστόσο, συγκεκριμένες συναντήσεις, οι οποίες σύμφωνα και με τις δυο πλευρές έχουν τις μεγαλύτερες πιθανότητες να καταλήξουν σε κάποια συμφωνία, ήταν κλειστές.
Συνέχιση της βίας
Δεν είναι στο συμφέρον καμίας από τις δύο πλευρές η συνέχιση των βίαιων γεγονότων, που επίσημα έχουν οδηγήσει στο θάνατο σαράντα ανθρώπων από τις 12 Φλεβάρη μέχρι σήμερα. Το ίδιο ισχύει για την αστάθεια στις δυτικές περιοχές της χώρας, όπως η Ταχίρα, η Μερίντα και η Ζούλια. Μάλιστα ο Μαδούρο έχει μιλήσει ανοιχτά ενάντια στο ενδεχόμενο απόσχισης της επαρχίας Ταχίρα.
Σε αυτές τις πλούσιες σε υδρογονάνθρακες και αγροτικά προϊόντα περιοχές, η παρουσία παραστρατιωτικών οργανώσεων από την Κολομβία, όπως και η κυριαρχία τους στην οικονομική ζωή είναι αδιαμφισβήτητες.
Στην Ταχίρα για παράδειγμα, παραστρατιωτικές οργανώσεις ελέγχουν μια σειρά από δήμους. Οι συνθήκες έχουν γίνει αβίωτες για πολλούς από τους κατοίκους της περιοχής, αφού τα τρόφιμα δεν επαρκούν, σαν συνέπεια της προβληματικής έως ανύπαρκτης διανομής εξαιτίας των μπλόκων που στήνουν στους δρόμους οι παραστρατιωτικοί, του κλεισίματος πολλών μαγαζιών λόγω φόβου και της πλήρους παράλυσης των στοιχειωδών δημόσιων υπηρεσιών, όπως οι συγκοινωνίες. Η ιστορία της διαμάχης είναι ακόμη πιο έντονη και περίπλοκη σε τέτοιες περιοχές, ενώ η κατάσταση επιδεινώνεται από τα τρομακτικά επίπεδα στα οποία έχει φτάσει η διαφθορά.
Η Ταχίρα, που συνορεύει με την Κολομβία θεωρείται παραδοσιακά μια περιοχή όπου ο νόμος υπολειτουργεί, με το οργανωμένο έγκλημα και τις συμμορίες του να λειτουργούν ανεξέλεγκτα και από τις δύο μεριές των συνόρων. Το βασικό προϊόν που διακινείται όλα τα τελευταία χρόνια από τις συμμορίες είναι το πετρέλαιο, που υπάρχει σε αφθονία στη Βενεζουέλα και πωλείται με μεγάλη ευκολία στην Κολομβία, ωστόσο πρόσφατα το ενδιαφέρον των συμμοριών έχει στραφεί στη διακίνηση ειδών διατροφής, τα οποία κλέβουν από τα κρατικά σούπερ μάρκετ της Βενεζουέλας.
Δεύτερη φάση
Εκπρόσωποι της κυβέρνησης αναφέρουν ότι οι ακροδεξιοί που παραμένουν στους δρόμους συνεχίζουν να στήνουν μπλόκα και να κρατάν υπό κατάληψη κυβερνητικά κτίρια, ενώ έχουν πλέον περάσει στη δεύτερη φάση της προσπάθειας αποσταθεροποίησης της κυβέρνησης. Η φάση αυτή συμπεριλαμβάνει απαγωγές, δολοφονίες και εμπρηστικές επιθέσεις, τόσο σε δημόσια κτίρια, όσο και σε μέσα μεταφοράς, μια πρακτική που βρίσκεται σε εξέλιξη σε μια σειρά επαρχίες.
Στο Καράκας, τα «γκαρίμας» (τα μπλόκα στους δρόμους) συνεχίζονται σε καθημερινή βάση, αν και ως επί το πλείστον αφορούν μόνο σε συγκεκριμένες περιοχές στα ανατολικά της πόλης, με ελάχιστες περιπτώσεις σε πολυπληθή σημεία του κέντρου.
Βίαια γεγονότα και συγκρούσεις, κυρίως ανάμεσα σε φοιτητές των δύο πλευρών, εξακολουθούν να σημειώνονται ιδίως μετά το τέλος των μεγάλων διαδηλώσεων. Οι διαδηλώσεις αυτές έχουν μειωθεί σε σχέση με τις αρχές των συγκρούσεων το Φλεβάρη, ωστόσο εξακολουθεί να υπάρχει σημαντικός αριθμός κινητοποιήσεων. Είναι πάντως αισθητή η μείωση της συμμετοχής από την πλευρά των υποστηρικτών της κυβέρνησης.
Οι προσπάθειες να οργανωθούν λαϊκές «επιτροπές άμυνας» στη βάση της κοινωνίας, που θα ασχοληθούν με τα καθημερινά προβλήματα, όπως η διανομή τροφίμων, είναι περιορισμένες. Αν και η κυβέρνηση έχει επιχειρήσει να οργανώσει «επιτροπές» γύρω από τα τοπικά «Κοινοτικά Συμβούλια» στις γειτονιές, η πρωτοβουλία είναι στα χέρια των κομματικών και κρατικών γραφειοκρατών και γι’ αυτό τα αποτελέσματα είναι πενιχρά.
Από την άλλη μεριά, η αντιπολίτευση έχει συσπειρώσει τον κόσμο της γύρω από μια σειρά αιτημάτων, που περιλαμβάνουν την απελευθέρωση των φυλακισμένων ακτιβιστών της και το τέλος της «καταπίεσης». Οι πιο μετριοπαθείς οπαδοί της αντιπολίτευσης, υπό τον Καπρίλες Ραντόνσκι, προσπαθούν να πάρουν με το μέρος τους τα πιο φτωχά στρώματα της κοινωνίας, υιοθετώντας αιτήματα ενάντια στις αυξήσεις των τιμών, τις ελλείψεις σε τρόφιμα, την εγκληματικότητα, τα προβλήματα στέγης, κλπ.
Κάποιοι υποστηρικτές της δεξιάς αντιπολίτευσης μοιράζουν φυλλάδια στα οποία «εξηγούν» στα λαϊκά στρώματα ότι τα προβλήματα αυτά είναι κοινά για όλους. Πρόκειται για μια προσπάθεια να πάρουν με το μέρος τους κομμάτια της κοινωνίας που βρίσκονται στο χώρο της Αριστεράς, αφού σύμφωνα με τα λόγια του ίδιου του Καπρίλες: «Αν δεν μπορούμε να κερδίσουμε τους φτωχούς, δεν μπορούμε να κερδίσουμε τη μάχη».
Παρά το γεγονός ότι τα προβλήματα που περιγράφει η αντιπολίτευση είναι υπαρκτά, ούτε ο Καπρίλες, ούτε κάποιος από τους συμμάχους του στην αντιπολίτευση έχουν να προσφέρουν κάποια συγκεκριμένη πρόταση για να λυθούν. Τα συνθήματά τους περιγράφουν μια κατάσταση στην οποία υπό την ηγεσία της δεξιάς η ζωή θα γίνει παράδεισος, κάτι που προφανώς δεν ισχύει.
Οικονομική κρίση
Με τον πληθωρισμό στο 57%, την έλλειψη βασικών ειδών στο 28% και τη συνεχιζόμενη κρίση στη στέγαση (υπάρχουν ακόμη άνθρωποι που ζουν σε προσφυγικούς καταυλισμούς μετά τις βροχές και τις κατολισθήσεις του 2010 και 2011 κάτω από άθλιες συνθήκες) και την εγκληματικότητα σε επίπεδα ρεκόρ, η ζωή έχει μετατραπεί σε μια καθημερινή μάχη.
Οι φωτογραφίες με τις τεράστιες ουρές ανθρώπων που περιμένουν να βρουν καλαμποκάλευρο, μαργαρίνη, μαγειρικό λάδι, ζάχαρη, γάλα και χαρτί τουαλέτας δεν είναι σκηνοθετημένες υπερβολές, παρά τις αντίθετες διαβεβαιώσεις των σκληρών οπαδών της κυβέρνησης.
Κατά μέσο όρο, οι άνθρωποι περιμένουν τρεις με τέσσερις ώρες, ίσως και περισσότερο, πηγαίνοντας από μαγαζί σε μαγαζί προκειμένου να προμηθευτούν είδη πρώτης ανάγκης.
Δεν έχουμε όλοι “τα ίδια προβλήματα”!
Προφανώς αυτοί που χτυπιούνται πιο σκληρά είναι η εργατική τάξη και οι φτωχοί, όπως και τα πιο φτωχά κομμάτια της μεσαίας τάξης. Την ώρα που οι πιο πλούσιοι εκπρόσωποι της και βέβαια οι αστοί και οι ηγέτες της δεξιάς παριστάνουν ότι υποφέρουν εξίσου, μια σειρά από εισαγόμενα είδη πολυτελείας είναι προσβάσιμα γι αυτούς σε πολυτελή μαγαζιά των πιο πλούσιων γειτονιών, με υψηλά αντίτιμα που μόνο εκείνοι μπορούν να δαπανήσουν για να τα αποκτήσουν.
Για έναν εργάτη, η ισορροπημένη διατροφή είναι πολυτέλεια. Την ώρα που το φρέσκο γάλα, ή το γάλα έστω σε σκόνη δε βρίσκεται σχεδόν πουθενά, γάλα σόγιας ή αμυγδάλου είναι προσβάσιμο στα μαγαζιά όπου μπορούν να ψωνίζουν αποκλειστικά οι πλούσιοι, σε αστρονομικές τιμές. Ένα μπουκάλι κρασί, από την άλλη, μπορεί στη Βενεζουέλα να στοιχίζει 500% πάνω από ότι στη χώρα παραγωγής του!
Η εκστρατεία της δεξιάς, σύμφωνα με την οποία «είμαστε όλοι το ίδιο» όταν πρόκειται για τις ελλείψεις στα τρόφιμα και τις υψηλές τιμές, δεν έχει καμία σχέση με την πραγματικότητα, δεδομένων των τεράστιων ταξικών αντιθέσεων που υπάρχουν στη χώρα.
Ωστόσο, την ίδια ώρα που η κυβέρνηση μιλάει για «αγάπη» και «ειρήνη», η αντιπολίτευση είναι αυτή που αναφέρεται στα προβλήματα, ενώ η μόνη απάντηση από την πλευρά της κυβέρνησης είναι ότι πρόκειται για σαμποτάζ με στόχο την αποσταθεροποίηση της.
Αυτό βέβαια ισχύει, ιδιαίτερα σε σχέση με τις ελλείψεις σε είδη διατροφής, αλλά δεν αντιμετωπίζεται με καταγγελίες – παρά μόνο με λύση των προβλημάτων. Το γεγονός όμως ότι ο Τσαβισμός επιχειρεί να κάνει μεταρρυθμίσεις στα πλαίσια του καπιταλισμού χωρίς να ανατρέψει την εξουσία του κεφαλαίου δεν επιτρέπει να υπάρξουν αυτές οι λύσεις.
Σχεδόν όλα τα οικονομικά στοιχεία είναι συγκρίσιμα με αυτά των υπόλοιπων καπιταλιστικών κρατών σε ολόκληρο τον κόσμο, εκτός από τις αυξήσεις στους μισθούς, που φυσικά είναι ένα πολύ σημαντικό μέτρο, αλλά δεν επαρκεί για να αντιμετωπίσει τις αυξήσεις των τιμών.
Οι επιχειρήσεις που εθνικοποίησε ο Τσάβεζ δεν έχουν ιδιωτικοποιηθεί, ωστόσο η κυβέρνηση συζητάει το ενδεχόμενο εισαγωγής ενός μοντέλου «μικτής» οικονομίας, ώστε να αυξήσει τις επενδύσεις και την παραγωγή, όπως έχει γίνει ήδη με τις πετρελαϊκές εταιρίες.
Εργατικοί αγώνες
Την ώρα που η κυβέρνηση υποχωρεί κάτω από την πίεση των μεγάλων επιχειρήσεων και της δεξιάς αντιπολίτευσης, οι εργαζόμενοι ζητούν τη στήριξη του κράτους προκειμένου να δημιουργήσουν νέες, ή να καταλάβουν κάποιες από τις υπάρχουσες επιχειρήσεις, προκειμένου να αυξηθεί η παραγωγή και να δημιουργηθούν θέσεις εργασίας.
Σε πολλές περιπτώσεις ωστόσο, οι εργαζόμενοι που προσπαθούν να κινηθούν σε αυτή την κατεύθυνση διώκονται.
Μια τέτοια περίπτωση είναι αυτή των εργατών γης στο Σούτο και τη Μπεγιούμα, στην επαρχία Καράμπομπο και οι εργαζόμενοι του εργοστασίου αυτοκινήτων Civetchi. Οι εργαζόμενοι στα εργοστάσια παραγωγής μπίρας Μπραχάμα στην επαρχία Λάρα, περιμένουν την υποστήριξη της κυβέρνησης στην προσπάθειά τους να ξαναβάλουν την παραγωγή σε λειτουργία μετά την εγκατάλειψη των εργοστασίων από τους ιδιοκτήτες τους.
Άμεση ανάγκη για ένα επαναστατικό πρόγραμμα
Αυτές τις κρίσιμες στιγμές, η οργάνωση είναι απολύτως απαραίτητη. Την ώρα που η Αριστερά στη Βενεζουέλα είναι αποδυναμωμένη, νέα μέτωπα και συμμαχίες συνεχίζουν να δημιουργούνται. Αυτή η κατάσταση αντανακλά μια αργή αλλά σταθερή αναδιοργάνωση της Αριστεράς, παρά τις αδυναμίες.
Στο Καράκας, αυτές οι διαδικασίες έχουν πάρει τη μορφή του «Λαϊκού Επαναστατικού Συμβουλίου», μια συμμαχία 30 οργανώσεων και ανένταχτων ακτιβιστών.
Το «Λαϊκό Επαναστατικό Συμβούλιο» (CPR), προσπαθεί να ανταποκριθεί στις ανάγκες που δημιουργεί το κενό που υπάρχει ανάμεσα στον Τσαβισμό και τη δεξιά, με συγκεκριμένα βήματα και αιτήματα. Την ίδια ώρα που παλεύει στην υπεράσπιση των κατακτήσεων των τελευταίων δεκαπέντε χρόνων της «Μπολιβαριανής διαδικασίας», πολλές από τις οργανώσεις που συμμετέχουν σε αυτό αναγνωρίζουν την ανάγκη να γίνουν πολύ περισσότερα από την απλή υπεράσπιση του Τσαβισμού, του οποίου τα όρια είναι ορατά.
Παρά το γεγονός ότι το CPR, δεν είναι αρκετό για να καλύψει από μόνο του αυτό το κενό, αποτελεί μια σημαντική προσπάθεια ενωτικής δράσης στο εσωτερικό της αποδυναμωμένης Αριστεράς, που προσπαθεί να διορθώσει λάθη του παρελθόντος. Υπάρχουν σοβαρές αντιθέσεις ανάμεσα στις οργανώσεις που το αποτελούν, ενώ πρέπει να αποκτήσει μια πιο ξεκάθαρα ταξική θέση, κυρίως σε σχέση με τις πολιτικές της κυβέρνησης. Την ίδια ώρα δυστυχώς, δεν έχει φανεί ακόμη να στηρίζεται μαζικά από τα πιο μαχητικά στρώματα της κοινωνίας.
Το CPR (στο οποίο συμμετέχει ενεργά ο Επαναστατικός Σοσιαλισμός, το τμήμα της CWI στη χώρα) πρέπει να δυναμώσει και να παρέμβει στα εργατικά στρώματα, προκειμένου να αποτελέσει ένα πραγματικά επαναστατικό, δημοκρατικό μέτωπο, μια εναλλακτική στα πλαίσια της τεράστιας πόλωσης που αντιμετωπίζει η κοινωνία.
Η δημιουργία μιας ανεξάρτητης επαναστατικής δύναμης είναι ένα από τα πιο επείγοντα καθήκοντα στις σημερινές συνθήκες, ανάμεσα στις οποίες η οικονομική κρίση που απειλεί να καταστρέψει τις ζωές εκατομμυρίων εργαζομένων και φτωχών. Αν δε δράσουμε επειγόντως, είναι θέμα χρόνου η πλήρης συμφιλίωση της κυβέρνησης με τους «δημοκράτες» του Καπρίλες, ή η συνέχιση και η ένταση της βίας.
Τα σημερινά αιτήματα και οι ανάγκες των εργαζομένων και των φτωχών παραμένουν αναπάντητα, τόσο από την αντιπολίτευση, όσο και από την κυβέρνηση. Μόνο μια ισχυρή επαναστατική δύναμη μπορεί να διεκδικήσει πραγματικά την ικανοποίηση αυτών των αναγκών, παλεύοντας ταυτόχρονα για την ανατροπή του καπιταλισμού και διεκδικώντας:
-
Δημιουργία επιτροπών άμυνας στις γειτονιές και στους εργατικούς χώρους, προκειμένου να υπερασπιστεί η κοινωνία τις προοδευτικές μεταρρυθμίσεις των τελευταίων χρόνων, και να εγγυηθεί τη δίκαιη διανομή των ειδών διατροφής, την πρόσβαση σε υπηρεσίες υγείας και εκπαίδευσης.
-
Εθνικοποίηση κάτω από εργατικό έλεγχο και συνθήκες δημοκρατίας και διαφάνειας, όλων των εισαγωγών και εξαγωγών.
-
Η εξουσία να ανήκει στα εργατικά και τοπικά συμβούλια. Αυτός είναι ο μόνος τρόπος να ηττηθεί η δεξιά, όπως και η γραφειοκρατία και η διαφθορά.
-
Εθνικοποίηση των τραπεζών, των μονοπωλίων και των μεγάλων επιχειρήσεων, εθνικοποίηση των μέσων παραγωγής με εργατικό έλεγχο και διαχείριση.
-
Υπεράσπιση και επέκταση των κοινωνικών παροχών, στην εκπαίδευση, την υγεία, την εργασία και τη στέγαση, μέσα από ένα εθνικό σχέδιο δωρεάν πρόσβασης σε ποιοτικές υπηρεσίες.
-
Εκλεγμένες και ανακλητές επιτροπές στις ένοπλες δυνάμεις στη διαδικασία μετατροπής τους σε λαϊκό, επαναστατικό εργαλείο, με δράσεις που θα αποφασίζονται από κοινού με τις εργατικές επιτροπές, προκειμένου να αντιμετωπιστεί το οργανωμένο έγκλημα και η διαφθορά.
-
Σχεδιασμένη οικονομία, από τα όργανα εξουσίας της κοινωνίας, με βάση τις πραγματικές της ανάγκες.
-
Τέλος στο ρατσισμό, το σεξισμό, την ομοφοβία και κάθε είδους διάκριση, που εξυπηρετεί μόνο στη διάσπαση της ενότητας των εργαζομένων και των φτωχών
Ο αγώνας για την επανάσταση είναι αγώνας για την ειρήνη
Δεν μπορούμε να πέσουμε στην παγίδα των απειλών για εμφύλιο πόλεμο σε περίπτωση που η Αριστερά δεν υποστηρίξει τις συμφωνίες που επιδιώκει να πετύχει η κυβέρνηση με την αντιπολίτευση, και επομένως την «ειρήνη». Δεν μπορούμε να επαναλάβουμε τα λάθη του παρελθόντος, αφήνοντας τον αγώνα για την ανατροπή του καπιταλισμού για «κάποια άλλη φορά».
Ο αγώνας για το σοσιαλισμό είναι αγώνας για την ειρήνη, που δεν πρόκειται ποτέ να μας χαριστεί στα πλαίσια του καπιταλισμού. Η αστική τάξη και οι κυβερνήσεις της είναι αυτές που πυροδοτούν τους πολέμους, τη φτώχεια και την εκμετάλλευση και την ανισότητα.
