Ανέστης Ταρπάγκος
Θεσσαλονίκη – Μάρτιος 2014
Τα αδιέξοδα του κοινοβουλευτικού παιχνιδιού
Βαδίζοντας προς τις αυτοδιοικητικές εκλογές και τις ευρωεκλογές του Μαίου, όλες πλέον οι σφυγμομετρήσεις της κοινής γνώμης καταγράφουν ορισμένα αποτελέσματα που είναι καθοριστικά για την πορεία του ΣΥΡΙΖΑ και των πολιτικών πραγμάτων συνολικότερα:
α) Το γεγονός ότι οι δυνάμεις της Ριζοσπαστικής Αριστεράς παίρνουν κατ’ αρχήν την εκλογική πρωτοκαθεδρία, ωστόσο με ποσοστά του 28% – 30%, που διασφαλίζουν το προβάδισμα έναντι της ΝΔ (27% – 29%), ωστόσο με μικρή διαφορά, και σε κάθε περίπτωση χωρίς να εξασφαλίζεται η αριστερή κοινοβουλευτική πλειοψηφία.
β) Το ότι σε μια τέτοια περίπτωση, που θα καταγράφονταν σε επίπεδο εθνικών κοινοβουλευτικών εκλογών (είτε το προσεχές καλοκαίρι, είτε τον Μάρτιο του 2015 με αφορμή την εκλογή προέδρου της δημοκρατίας), εκ των πραγμάτων θα απαιτούνταν η συγκρότηση κυβερνητικών συμμαχιών (με δεδομένη την κατηγορηματική αντίθεση του ΚΚΕ) με δυνάμεις της κεντροαριστεράς και της λαϊκής δεξιάς, πράγμα που θα οδηγούσε σε μια «κυβέρνηση εθνικής σωτηρίας» και όχι σε μια αριστερή λαϊκή διακυβέρνηση, με όλες τις σχετικές συνέπειες.
γ) Επιπρόσθετα, η διαπίστωση ότι τα αυτοδιοικητικά ποσοστά που συγκεντρώνονται από τα ριζοσπαστικά ψηφοδέλτια που έχουν την υποστήριξη του ΣΥΡΙΖΑ, βρίσκονται μακράν των γενικών πολιτικών εκλογικών επιδόσεών του, με αποτέλεσμα να μην εξασφαλίζεται η είσοδος στον δεύτερο γύρο σε πολλές σημαντικές περιπτώσεις, αλλά και η αδυναμία δημοκρατικής κατάκτησης νευραλγικών δήμων και περιφερειών εφόσον επιτυγχάνεται η είσοδος στον δεύτερο γύρο.
δ) Αυτού του είδους τα αυτοδιοικητικά εκλογικά αποτελέσματα στα σίγουρα θα ασκήσουν μια ορισμένη επίδραση περιορισμού της ψαλίδας μεταξύ ΣΥΡΙΖΑ – ΝΔ στις ευρωεκλογές, και σε κάθε περίπτωση η σημερινή μνημονιακή συγκυβέρνηση θα επιχειρήσει να επιμηκύνει έτσι τον βίο της για έναν ακόμη χρόνο, ακόμη και αν το ΠΑΣΟΚ κατακρημνισθεί εκλογικά, προωθώντας έτσι την ψήφιση ενός καινούριου μνημονίου, που θα εξαθλιώσει παραπέρα την κοινωνική κατάσταση των λαϊκών τάξεων.
Άνοδος της Αριστεράς προϊόν των ταξικών συγκρούσεων
Μ’ άλλες λέξεις φαίνεται ότι η πολιτική εμβέλεια του ΣΥΡΙΖΑ, βελτιωμένη από το 27% (Ιούνιος 2012) στο σημερινό 29% – 30%, παραμένει σχεδόν καθηλωμένη, χωρίς δείγματα παραπέρα ανόδου, με αποτέλεσμα να αδυνατεί να οδηγήσει σε μια κυβέρνηση της Αριστεράς, στην αναχαίτιση της οικονομικής καταστροφής, στην διαμόρφωση μιας εναλλακτικής προοπτικής, ενός μεσοπρόθεσμου προγράμματος με κατεύθυνση τον σοσιαλιστικό μετασχηματισμό. Πρόκειται για ένα εξαιρετικά σοβαρό πολιτικό αδιέξοδο για τις λαϊκές και αριστερές δυνάμεις, που με την υπάρχουσα κατάσταση πραγμάτων εμφανίζεται σχεδόν ανυπέρβλητο.
Για να απαντήσουμε με όρους αποτελεσματικής διεξόδου απέναντι σ’ αυτό το αδιέξοδο, χρειάζεται να δούμε πώς στην διετία 2010 – 12, επιτεύχθηκε ο εξαπλασιασμός της εκλογικής επιρροής της Ριζοσπαστικής Αριστεράς (από το 4,5% στο 27%). Αυτό δεν υπήρξε το αποτέλεσμα των πειστικών επιχειρημάτων του ΣΥΡΙΖΑ, της πολιτικής του ακτινοβολίας, της κοινοβουλευτικής του δράσης, των κυβερνητικών του σχεδιασμών. Απεναντίας ήταν το αποτέλεσμα του γεγονότος ότι στην πρώτη μνημονιακή διετία αναπτύχθηκε ένα φαντασμαγορικό εργατικό απεργιακό κίνημα πανεθνικού χαρακτήρα, που εντούτοις δεν κατόρθωσε να αναχαιτίσει την επέλαση των μνημονιακών μεταλλάξεων. Στις αιτίες αυτής της αναποτελεσματικότητας εντοπίζονται η ανεπάρκεια, ο συναινετικός αλλά και υπονομευτικός ρόλος της γραφειοκρατικής πλειοψηφίας σε ΓΣΕΕ και ΑΔΕΔΥ, τα κύματα της κρατικής καταστολής και του αστυνομικού χημικού πολέμου κατά του κινήματος, η αδυναμία διαμόρφωσης ενός συνδικαλιστικού μετώπου των αγωνιστικών εργατικών δυνάμεων (Αυτόνομη Παρέμβαση, Συσπειρώσεις, ΠΑΜΕ, διαφοροποιήσεις και αποσχίσεις ΠΑΣΚΕ) κλπ.
Αυτή η λαϊκή αντιπαλότητα στα μνημόνια και στις συνέπειες της κρίσης υπερσυσσώρευσης του κεφαλαίου, που δεν κατόρθωσε να ματαιώσει την ακραία νεοφιλελεύθερη πολιτική, εκ των πραγμάτων αναζήτησε πολιτική διέξοδο, με την μετατόπιση των εργατικών δυνάμεων της κοινωνικής βάσης της ελληνικής σοσιαλδημοκρατίας προς τα αριστερά. Σ’ αυτή την περίπτωση τα φυσιογνωμικά χαρακτηριστικά του ΣΥΡΙΖΑ του έδωσαν τη δυνατότητα να αναδειχθεί σε αποκλειστικό υποδοχέα αυτής της πολυσήμαντης κοινωνικής μεταστροφής και πολιτικής εκπροσώπησης. Το συμπέρασμα που εξάγεται αβίαστα είναι ότι η τροποποίηση των πολιτικών εκπροσωπήσεων, η αλλαγή του συσχετισμού των πολιτικών δυνάμεων, δεν είναι πρωτίστως προϊόν κοινοβουλευτικής επιχειρηματολογίας, πολιτικών «επιλογών» των πολιτών, αλλά αποκλειστικά αποτέλεσμα κοινωνικών συγκρουσιακών ταξικών πρακτικών, οι οποίες σε κάθε περίπτωση εφόσον αντιμετωπίζουν την αναποτελεσματικότητα της κινητοποίησης του εργατικού κινήματος, επιζητούν την πολιτική και εκλογική τους μορφοποίηση.
Επιστροφή στις ρίζες του πανεργατικού λαϊκού κινήματος
Το ζήτημα είναι ότι αυτή η εκλογική εκτίναξη του ΣΥΡΙΖΑ που προέκυπτε ως αποτέλεσμα κοινωνικών ταξικών αντιπαραθέσεων, θεωρήθηκε όχι ως η αφετηρία επανατροφοδότησης του πανεργατικού αντιμνημονιακού λαϊκού απεργιακού κινήματος, αλλά ως το εφαλτήριο αποκλειστικά ανόδου στην διακυβέρνηση της χώρας, με το επιχείρημα της «μονίμως καταρρέουσας μνημονιακής συγκυβέρνησης» (που εντούτοις θα γιορτάσει σύντομα τα δεύτερα γενέθλιά της), που θα ανοίξει το δρόμο της δημοκρατικής διεξόδου. Όσο το λαϊκό κίνημα τροφοδότησε πολιτικά την Ριζοσπαστική Αριστερά αναδεικνύοντάς την ως την ισχυρή αντιμνημονιακή κοινοβουλευτική αντιπολίτευση, άλλο τόσο ο ΣΥΡΙΖΑ όφειλε να λειτουργήσει στην κατεύθυνση επανατροφοδότησης του πανεργατικού απεργιακού κινήματος, για την κινηματική ανατροπή της μνημονιακής συγκυβέρνησης, ως πολιτικός οργανωτής των λαϊκών προσδοκιών και αντιστάσεων. Αυτό καθόλου δεν συνέβη, ή πραγματοποιήθηκε εντελώς περιθωριακά, και αντικαταστάθηκε από έναν ακατάπαυστο εκλογικισμό, από σχεδιασμούς του κυβερνητισμού, από την αναγνώριση της πρωτοκαθεδρίας της κοινοβουλευτικής «διαπάλης» (συνήθως άσφαιρων πυρών) έναντι των κινηματικών αντιπαραθέσεων, με αποτέλεσμα να μπλοκαριστεί και η πολιτική άνοδος του ΣΥΡΙΖΑ σ’ αυτή την τελευταία διετία, και η επιρροή του να «κολλήσει» κυριολεκτικά στην οροφή του 30%, που δεν παρέχει τη δυνατότητα ρηξικέλευθων και ριζοσπαστικών κυβερνητικών διεξόδων.
Η «επιστροφή στις ρίζες», η πολιτική επανατροφοδότηση του αντιπολιτευτικού λαϊκού κινήματος, τόσο για την ανατροπή της αστικής συγκυβέρνησης, όσο και για την διεύρυνση της πολιτικής επιρροής του ΣΥΡΙΖΑ σ’ ολόκληρο τον επόμενο χρόνο (μέχρι τον Μάρτιο 2015), αποτελεί μονόδρομο για τις αριστερές ριζοσπαστικές δυνάμεις, εφόσον κυρίαρχη στόχευση παραμένει η ακύρωση των μνημονίων και των εφαρμοστικών τους νόμων, η υπέρβαση της κρίσης υπερσυσσώρευσης προς όφελος της εργατικής τάξης και σε βάρος των συμφερόντων του επιχειρηματικού κεφαλαίου. Πρόκειται για τον μοναδικό δρόμο που επιτυγχάνει την αλλαγή των πολιτικών συσχετισμών (στην προκειμένη περίπτωση την κατάκτηση της αυτοδύναμης κοινοβουλευτικής πλειοψηφίας) μέσα από την ανάπτυξη των κοινωνικών ταξικών αντιπαραθέσεων. Το πεδίο των αυτοδιοικητικών εκλογών που βρίσκεται μπροστά μας για το επόμενο δίμηνο μπορεί να αποτελέσει την αφετηρία για την λειτουργία του ΣΥΡΙΖΑ ως πολιτικού οργανωτή και κοινωνικού τροφοδότη της ανάταξης και προβολής εκ νέου στο προσκήνιο του αντιμνημονιακού κινήματος, των πανεθνικών εργατικών κινητοποιήσεων, του ενεργού συντονισμού όλων των μετώπων κοινωνικής αντίστασης. Μόνον μ’ αυτό τον τρόπο θα κατορθώσουμε να επιλύσουμε τον Γόρδιο Δεσμό της κατάκτησης της πολιτικής διακυβέρνησης από τις αριστερές δυνάμεις.
