Tα ιδιωτικά αεροπλάνα είναι συνδεδεμένα με τον πλούτο, τη χλιδή και το lifestyle. Την ίδια στιγμή όμως αποτελούν ένα σοβαρό κίνδυνο για το περιβάλλον καθώς οι εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα που παράγονται από τα ταξίδια με ιδιωτικά τζετ αυξάνονται με όλο και μεγαλύτερους ρυθμούς.
Μια έκθεση του Ινστιτούτου Πολιτικών Μελετών αναδεικνύει την άνθηση της αγοράς για τα ιδιωτικά αεροπορικά ταξίδια αλλά και τις καταστροφικές οικολογικές συνέπειές της.
Ρεκόρ ιδιωτικών πτήσεων
Σύμφωνα με την έκθεση, ο στόλος των ιδιωτικών αεροσκαφών έχει υπερδιπλασιαστεί τις τελευταίες δυο δεκαετίας παγκοσμίως. Συγκεκριμένα έχει αυξηθεί κατά 133%, από 9.895 το 2000 σε 23.133 στα μέσα του 2022. Ο υπερδιπλασιασμός των ιδιωτικών αεροσκαφών συνεπάγεται και νέο ρεκόρ στον αριθμό των ιδιωτικών πτήσεων που πραγματοποιήθηκαν το 2022. Για το 2023 προβλέπεται ότι οι πωλήσεις τόσο καινούριων όσο και μεταχειρισμένων ιδιωτικών αεροσκαφών θα φτάσουν τα 34,6 δισ. δολάρια από τα 34,1 δισ. δολάρια που ήταν πέρσι.
H έκθεση σημειώνει ότι οι εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου από τις ιδιωτικές πτήσεις έχουν αυξηθεί σχεδόν κατά το 1/4 από την πανδημία.Το 2022 πραγματοποιήθηκαν 5,3 εκατομμύρια ιδιωτικές πτήσεις, καταρρίπτοντας το προηγούμενο ρεκόρ που είχε σημειωθεί το 2007 με 4,8 εκατομμύρια πτήσεις.
Σύμφωνα με μια μελέτη που βασίστηκε σε δεδομένα που είχαν συγκεντρωθεί μέχρι το 2020, οι παγκόσμιες αεροπορικές πτήσεις ευθύνονται για το 3,5% των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα, με τα ιδιωτικά αεροσκάφη να αποτελούν το 4% του συνόλου των πτήσεων.
Ωστόσο, υπάρχει μια σημαντική διαφορά μεταξύ των εκπομπών που παράγονται από τα εμπορικά αεροσκάφη και τις μεμονωμένες πτήσεις ιδιωτικών αεροσκαφών. Ένα επιβατικό αεροπλάνο μεταφέρει συχνά εκατοντάδες επιβάτες, σε αντίθεση με τις ιδιωτικές πτήσεις. Αυτό σημαίνει ότι οι πλούσιοι που πετάνε με τα ιδιωτικά τους αεροσκάφη προκαλούν μια εξαιρετικά δυσανάλογη ποσότητα εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα σε σχέση με τις εμπορικές πτήσεις, με αποτέλεσμα τα ιδιωτικά αεροσκάφη να παράγουν περίπου 10 φορές περισσότερα αέρια του θερμοκηπίου ανά επιβάτη ανα πτήση
Μικρής διάρκειας πτήσεις, με τεράστιες επιπτώσεις
Εύλογα θα μπορούσε κανείς να φανταστεί ότι η χρήση των ιδιωτικών πτήσεων γίνεται κυρίως για μακρινές αποστάσεις. Η πραγματικότητα όμως είναι τελείως διαφορετική.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η Κάιλι Τζένερ, επιχειρηματίας και γνωστό μοντέλο, η οποία το περασμένο καλοκαίρι χρησιμοποίησε το ιδιωτικό της αεροσκάφος για μια πτήση που διήρκεσε μόλις 17 λεπτά, για μια διαδρομή δηλαδή που θα χρειαζόταν περίπου 40 λεπτά με το αυτοκίνητο!
Υπολογίζεται ότι η 17λεπτη πτήση της είχε σαν αποτέλεσμα έναν τόνο εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα που αντιστοιχεί περίπου το 1/4 του συνολικού ετήσιου αποτυπώματος άνθρακα του μέσου ανθρώπου παγκοσμίως (δηλαδή του συνόλου των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου που προκαλούνται κατά μέσο όρο από ένα άτομο σε έναν χρόνο).
Αυτός όμως που κατέχει το βραβείο των πιο συχνών πτήσεων με το ιδιωτικό του αεροσκάφος είναι ο δισεκατομμυριούχος Έλον Μασκ, ο οποίος κατά μέσο όρο πραγματοποιεί σχεδόν μια πτήση κάθε δυο μέρες.
Μόνο μέσα στο 2022 οι ιδιωτικές πτήσεις του Μασκ παρήγαγαν 2.112 τόνους διοξειδίου του άνθρακα, δηλαδή 132 φορές περισσότερες από αυτές του μέσου Αμερικανού.
Χρηματοδότηση από το δημόσιο
Ένα άλλο στοιχείο που εμφανίζεται μέσα από την έκθεση είναι ότι τα ιδιωτικά αεροπλάνα χρησιμοποιούν τα εμπορικά αεροδρόμια για να πραγματοποιήσουν τις πτήσεις τους. Αυτό ουσιαστικά σημαίνει ότι οι «απλοί» επιβάτες πληρώνουν από τις τσέπες τους για τις ιδιωτικές πτήσεις των πλουσίων.
Για παράδειγμα, η Ομοσπονδιακή Διοίκηση Αεροπορίας (FAA) διαχειρίζεται την εναέρια κυκλοφορία για όλες τις πτήσεις στις ΗΠΑ, συμπεριλαμβανομένων των πτήσεων που πραγματοποιούνται από ιδιωτικά αεροσκάφη, που αντιστοιχούν σε 1 στις 6 πτήσεις.
Όμως, η FAA χρηματοδοτείται κυρίως από τα τέλη και τους φόρους που καταβάλλονται στις εμπορικές πτήσεις, συμπεριλαμβανομένου ενός φόρου 7,5% στην τιμή του εισιτηρίου και ενός ξεχωριστού τέλους 4,5 δολάρια ανά άτομο. Αυτοί οι φόροι αποτελούν περίπου το 70% της χρηματοδότησης της FAA.
Όπως σημειώνεται στην έκθεση όμως, μόνο το 2% της χρηματοδότησης της FAA προέρχεται από επιβάτες ιδιωτικών πτήσεων.
Υπερπολυτελή γιοτ
Δεν είναι μόνο τα ιδιωτικά αεροσκάφη που έχουν καταστροφικές επιπτώσεις για το περιβάλλον. Παρόμοια επιβάρυνση στον πλανήτη προκαλούν και τα υπερπολυτελή γιοτ.
Καθηγητές από το Πανεπιστήμιο της Ιντιάνα κατέγραψαν τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα που παράγουν οι υπερπλούσιοι, χαρακτηρίζουν τα γιοτ ως «μακράν το χειρότερο περιουσιακό στοιχείο από περιβαλλοντικής άποψης», καθώς μόνο ένα υπερπολυτελές γιοτ παράγει κατά μέσο όρο 7.020 τόνους διοξειδίου του άνθρακα ετησίως!
Σύμφωνα με τα στοιχεία της έρευνας που ανέλυσε τα δεδομένα 20 υπερπλουσίων απ’ όλο τον κόσμο, διαπιστώνεται ότι το 2018 παρήγαγαν κατά μέσο όρο 8.000 τόνους διοξειδίου του άνθρακα, εκ των οποίων τα 2/3 προκαλούνται από τα γιοτ.
Ο δισεκατομμυριούχος Ρομάν Αμπράμοβιτς, για παράδειγμα, ήταν υπεύθυνος για 22.440 τόνους εκπομπών άνθρακα εκείνο το έτος. Πρόκειται για τις ίδιες εκπομπές που απελευθερώθηκαν από περισσότερα από 4.800 βενζινοκίνητα αυτοκίνητα που κυκλοφορούσαν για ένα χρόνο στις ΗΠΑ.
Ένα σύστημα που καταστρέφει τον πλανήτη
Είναι προφανές πως οι υπερπλούσιοι δεν δείχνουν καμία ανησυχία για το περιβαλλοντικό αποτύπωμα που αφήνουν. Φροντίζουν να κάνουν ακόμα και μικρές πτήσεις με τα ιδιωτικά τους αεροσκάφη προκειμένου να ικανοποιήσουν τις προσωπικές τους διαθέσεις.
Βέβαια, δεν θα μπορούσαμε να περιμένουμε τίποτα λιγότερο, καθώς είναι οι ίδιοι που μέσα από τις επενδύσεις τους σε ρυπογόνες βιομηχανίες εκπέμπουν κάθε χρόνο 1 εκατομμύριο φορές περισσότερο διοξείδιο του άνθρακα από το 90% του πληθυσμού.
Η πρόταση της έκθεσης του Ινστιτούτου Πολιτικών Μελετών είναι η φορολόγηση 10% και 5% σε μεταχειρισμένα και νέα ιδιωτικά αεροσκάφη. Αναφέρει επίσης, ότι αν αυτός ο φόρος είχε επιβληθεί τα δυο προηγούμενα έτη τότε θα είχαν συγκεντρώσει 2,4 δισ. δολάρια το 2021 και 2,6 δισ. δολάρια το 2022. Ταυτόχρονα προτείνει τον διπλασιασμό των φόρων καυσίμων στα ταξίδια που γίνονται με ιδιωτικά αεροσκάφη.
Ας είμαστε ρεαλιστές. Πιστεύει κανείς πως ακόμα αν αυξηθεί κάπως ο φόρος που πληρώνουν οι υπερπλούσιοι για την αγορά των αεροσκαφών τους και για τις βόλτες τους μεαυτά θα αλλάξει πραγματικά κάτι; Το πιο πιθανό είναι πως δεν θα το πάρουν καν είδηση. Η πρόταση αυτή δείχνει τα όρια ακόμα και αυτών που θέλουν να κάνουν κάτι για να περιορίσουν το πρόβλημα.
Μόνο με σύγκρουση με τους ίδιους τους υπερ-πλούσιους και, συνεπώς, με το καπιταλιστικό σύστημα που εκπροσωπούν μπορεί να δοθεί λύση στο πρόβλημα της καταστροφής του περιβάλλοντος που προκαλείται από τους ρύπους, είτε των ιδιωτικών τους αεροπλάνων, είτε των γιοτ, είτε των επιχειρήσεών τους.
