Άρθρο του Dimeji Macaulay, στελέχους της οργάνωσης «Επαναστατικό Σοσιαλιστικό Κίνημα» (Revolutionary Socialist Movement-RSM) στη Νιγηρία, που δημοσιεύτηκε αρχικά στο Internationalist Standpoint.
Μόνο μέσα στον περασμένο χρόνο, έγιναν στην Μπουρκίνα Φάσο δύο στρατιωτικά πραξικοπήματα, το πρώτο τον Ιανουάριο και το δεύτερο τον Οκτώβριο. Ο Σαντάογκο Νταμίμπα (Sandaogo Damiba) ανήλθε στην εξουσία τον Ιανουάριο του 2022, ανατρέποντας τον εκλεγμένο πρόεδρο της αφρικανικής χώρας των 16 εκατομμυρίων κατοίκων Κριστιάν Καμπορέ (Christian Kabore), κατηγορώντας τον ότι απέτυχε να αναχαιτίσει την ένοπλη εξέγερση των ένοπλων ισλαμιστικών ομάδων που δρουν στη χώρα. Στις 30 Σεπτεμβρίου 2022, ένα άλλο πραξικόπημα απομάκρυνε τον Νταμίμπα με την ίδια δικαιολογία. Ο Ιμπραχίμ Τραορέ (Ibrahim Traore) πήρε την εξουσία με τον ίδιο τρόπο με τον προκάτοχό του (ως προσωρινός ηγέτης) και σήμερα προσπαθεί να σταθεροποιήσει την εξουσία του.
Κάθε πραξικόπημα σε κάποια αφρικανική χώρα, ακολουθείται από ένα μπαράζ διεθνών αντιδράσεων που το καταδικάζουν, με βασικούς πρωταγωνιστές τη Γαλλία, τα Ηνωμένα Έθνη και τη Δυτικοαφρικανική Οικονομική και Νομισματική Ένωση (ECOWAS). Η Ένωση έχει αποκλείσει την Μπουρκίνα Φάσο από όλες τις δραστηριότητές της, ως απάντηση στα στρατιωτικά πραξικοπήματα του περασμένου έτους, μέχρι να αποκατασταθεί η συνταγματική τάξη.
Αλλά αυτού του είδους η καταδίκη είναι υποκριτική, καθώς οι ηγέτες των περισσότερων αφρικανικών κυβερνήσεων είναι μαριονέτες των Γάλλων, των Βρετανών, ή των Αμερικανών ιμπεριαλιστών. Και βέβαια δεν δείχνουν την ίδια ευαισθησία όταν αφρικανικοί λαοί υποφέρουν κάτω από τη μπότα των φιλοδυτικών καθεστώτων.
Στην περίπτωση της ζώνης του Σαχέλ, οι ισλαμιστικές ένοπλες ομάδες που δρουν μεταξύ άλλων στο Μάλι, στην Μπουρκίνα Φάσο και στο Τσαντ, εξαπλώνονται όλο και περισσότερο. Αυτό είναι στην πραγματικότητα συνέπεια της αυξανόμενης δυσαρέσκειας απέναντι στις διεφθαρμένες καπιταλιστικές ελίτ που βρίσκονται στην εξουσία εδώ και δεκαετίες.
Η δυσαρέσκεια για τη Γαλλία και η προσέγγιση με τη Ρωσία
Στις 22 Ιανουαρίου 2023, η στρατιωτική κυβέρνηση της Μπουρκίνα Φάσο ζήτησε από τη γαλλική κυβέρνηση να αποσύρει τα στρατεύματά της από τη χώρα. Ως πρώην γαλλική αποικία, η Μπουρκίνα Φάσο είχε ισχυρούς δεσμούς με τον παλιό αποικιοκράτη της. Η γαλλική κυβέρνηση δέχτηκε απρόθυμα να μεταφέρει τα στρατεύματά της, τα οποία βρίσκονταν εκεί για να «συνδράμουν στη μάχη κατά του ISIS», στον γειτονικό Νίγηρα.
Αυτή η πολιτική της κυβέρνησης της Μπουρκίνα Φάσο έρχεται σε συνέχεια μιας σειράς λαϊκών κινητοποιήσεων κατά της παρουσίας γαλλικών στρατευμάτων στη χώρα.
Κατά τη διάρκεια του περασμένου Οκτώβρη και ενώ το πιο πρόσφατο πραξικόπημα βρισκόταν ακόμη σε εξέλιξη, διαδηλωτές επιτέθηκαν στη γαλλική πρεσβεία στην πρωτεύουσα Ουαγκαντούγκου, ενώ πριν από μερικές ημέρες, στις 20 Ιανουαρίου 2023, πραγματοποιήθηκε μαζική διαμαρτυρία κατά την οποία διαδηλωτές έβαλαν φωτιά σε γαλλικές σημαίες, ή τις χρησιμοποιούσαν ως σακούλες σκουπιδιών. Παράλληλα, κατά τη διάρκεια αυτών των εκδηλώσεων εμφανίστηκαν ρωσικές σημαίες στα χέρια των διαδηλωτών.
Ο Γάλλος πρόεδρος Μακρόν δήλωσε κατά τη διάρκεια συνέντευξης τύπου στο Παρίσι ότι τα μηνύματα από την Μπουρκίνα Φάσο ήταν «συγκεχυμένα». Κατηγόρησε τη Ρωσία ότι επιχειρεί να επιβάλει μια «ληστρική» επιρροή στις αφρικανικές χώρες. Εύλογα αναρωτιέται κανείς αν ο Μακρόν θεωρεί πως ο κόσμος θα πιστέψει την ιστορία ότι η επιρροή και οι παρεμβάσεις της Γαλλίας έχουν βασικό κίνητρο τα συμφέροντα του λαού.
Η αλήθεια είναι ότι το αποικιοκρατικό παρελθόν της Γαλλίας βαραίνει πολύ στις τελευταίες εξελίξεις, αλλά την ίδια ώρα υπάρχει και ο πιο πρόσφατος ρόλος της στην περιοχή.
Στην πραγματικότητα, η γαλλική στρατιωτική επιχείρηση στο Σαχέλ (που ονομάστηκε «Επιχείρηση Μπαρκχανέ» – «Operation Barkhane») ήταν μια πλήρης αποτυχία. Ο αριθμός των τρομοκρατικών επιθέσεων έχει αυξηθεί αντί να περιοριστεί, ενώ οι ισλαμιστικές ομάδες (ISIS, Αλ Κάιντα, Μπόκο Χαράμ, κ.λπ.) κερδίζουν όλο και περισσότερα εδάφη. Σαν αποτέλεσμα, πριν από την Μπουρκίνα Φάσο, η Γαλλία αναγκάστηκε να εγκαταλείψει και το Μάλι επικαλούμενη «διαφωνίες με το καθεστώς», ενώ η λαϊκή οργή και τα αντιγαλλικά αισθήματα αυξάνονταν.
Ταυτόχρονα, η ρωσική επιρροή στην περιοχή επεκτείνεται. Η ρωσική ιδιωτική στρατιωτική εταιρεία «Ομάδα Βάγκνερ» (Wagner Group) έχει ήδη προσφέρει τις «υπηρεσίες» της στο Μάλι για την αντιμετώπιση των τρομοκρατικών ισλαμιστικών οργανώσεων, κάτι που εξετάζει και το καθεστώς της Μπουρκίνα Φάσο. Η Ομάδα Βάγκνερ διευθύνεται από τον Γιεβγκένι Πριγκόζιν (Yeveny Prigozhin) στενό συνεργάτη του Βλαντιμίρ Πούτιν.
Ο πρόεδρος της Γκάνας, Νάνα Ακούφο-Άντο (Nana Akufo-Addo) ισχυρίστηκε τον περασμένο μήνα ότι η Μπουρκίνα Φάσο έχει ήδη προσλάβει μισθοφόρους από την Ομάδα Βάγκνερ για την καταπολέμηση της επέκτασης των ισλαμιστών, δεδομένου ότι τα γαλλικά στρατεύματα απέτυχαν σε αυτό το έργο. Μετά από συνάντηση μεταξύ του πρωθυπουργού της Μπουρκίνα Φάσο Απολινέρ Ζοασίμ Κιελέμ ντε Ταμπελά (Apollinaire Kyelem de Tembela) και του Ρώσου πρέσβη Άλεξ Σαλτίνοβ (Alex Saltynov) ο τελευταίος δήλωσε:
«Θα αναπτύξουμε έναν οδικό χάρτη για τη διμερή συνεργασία. Και από αυτόν θα δούμε τι θα μπορούσε να προσφέρει η Ρωσία στη Μπουρκίνα Φάσο στο πλαίσιο της ασφάλειας και της καταπολέμησης της τρομοκρατίας».
Ο πρωθυπουργός της Μπουρκίνα Φάσο απάντησε:
«Η Ρωσία είναι μια λογική επιλογή σε αυτή την κατάσταση».
Είναι σαφές ότι ο γεωπολιτικός συσχετισμός δυνάμεων αλλάζει.
Ζοφερή κατάσταση
Η κοινωνία της Μπουρκίνα Φάσο βρίσκεται αντιμέτωπη με μια εξαιρετικά δύσκολη κατάσταση. Περισσότερο από το 40% των ανθρώπων ζει κάτω από το όριο της φτώχειας, ενώ η χώρα κατατάσσεται στην 184η θέση μεταξύ 191 χωρών σε έκθεση του ΟΗΕ για το 2021-2022, η οποία μετρά την «ευημερία» των ανθρώπων σε κάθε χώρα.
Οι νεοφιλελεύθερες πολιτικές, είτε ασκούνται από εκλεγμένες κυβερνήσεις, είτε από δικτατορίες, έχουν επιδεινώσει την κατάσταση για τους πολίτες. Η ένοπλη ισλαμιστική εξέγερση που εξαπλώνεται σε πολλές περιοχές της, έχει κάνει τη ζωή των κατοίκων αφόρητη, οδηγώντας σε ελλείψεις νερού και τροφίμων, μαζικές δολοφονίες και εκτοπισμό 1,7 εκατομμυρίων ανθρώπων, δηλαδή το 10% του πληθυσμού.
Στις περιοχές που βρίσκονται στο κέντρο της δράσης των ισλαμιστικών τρομοκρατικών οργανώσεων, είναι άμεση ανάγκη να δημιουργηθούν επιτροπές άμυνας στη βάση της κοινωνίας, των εργαζομένων και των φτωχών, προκειμένου να υπερασπιστούν τον εαυτό τους. Οι πόροι της χώρας πρέπει να χρησιμοποιηθούν προς όφελος του λαού και όχι να πέφτουν στα χέρια των ένοπλων ομάδων, των τοπικών διεφθαρμένων ελίτ, ή των ιμπεριαλιστών, είτε πρόκειται για Γάλλους, Αμερικανούς, Κινέζους, ή Ρώσους.
Η εργατική τάξη της Μπουρκίνα Φάσο έχει μακρά ιστορία αγώνων. Από την κληρονομιά του Τομά Σανκαρά, μέχρι την πρόσφατη απεργία στην ιδιωτική σιδηροδρομική εταιρεία Sitarail, οι εργαζόμενοι της χώρας ξέρουν να αντιστέκονται και να διεκδικούν! Αυτό που χρειάζονται σήμερα, είναι να οργανώσουν ενωτικούς αγώνες, να οικοδομήσουν μια ανεξάρτητη φωνή ενάντια στους διεφθαρμένους τοπικούς άρχοντες, τα αφεντικά των πολυεθνικών και τους ιμπεριαλιστές. Είναι επίσης ανάγκη να απευθύνουν κάλεσμα σε όλους τους εργαζόμενους της Αφρικής, να δώσουν μαζί τον αγώνα ενάντια στη φτώχεια και τη μιζέρια, για τη βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης τους και την απομάκρυνση παλιών και νέων αποικιοκρατών.
Σε ολόκληρη την αφρικανική ήπειρο, οι λαοί έχουν κάθε λόγο να ενωθούν και να αγωνιστούν για μια σοσιαλιστική συνομοσπονδία, της οποίας οι πόροι θα χρησιμοποιούνται για να ικανοποιούν τις ανάγκες και τις προσδοκίες των ανθρώπων. Αγωνιζόμαστε για έναν κόσμο απαλλαγμένο από τον πόλεμο, την ανισότητα, την πείνα, τη φτώχεια και την αδικία.
