Του σ. Vincent Kolo (Βίνσεντ Κόλο), από το chinaworker.info
Επιμέλεια: Αλέξανδρος Πραντούνας
Σε μια δίκη που κράτησε μόνο μια μέρα η Gu Kailai (Γκου Καϊλάι), σύζυγος του πρώην ανώτατου στελέχους του Κομμουνιστικού Κόμματος Κίνας (ΚΚΚ), Bo Xilai (Μπο Ξιλάι), ομολόγησε πως δηλητηρίασε με κυάνιο τον βρετανό επιχειρηματία Νeil Heywood (Νήλ Χέιγουντ) σε ένα ξενοδοχείο της πόλης Τσόνγκινγκ, τον περασμένο Νοέμβριο.
Ο Μπο Ξιλάι καθαιρέθηκε από την θέση του επικεφαλής του κόμματος στην πόλη Τσόνγκινγκ κατά την διάρκεια της σφοδρότερης εσωτερικής διαμάχης για την εξουσία μέσα στο ΚΚΚ από το 1989.
Ο Μπο Ξιλάι απολάμβανε μεγάλης υποστήριξης στον κομματικό μηχανισμό, τον στρατό, αλλά και την «κοινή γνώμη» στην οποία απευθυνόταν πάντα με πολύ «λαϊκισμό». Καθαιρέθηκε τον Μάρτιο από μια συμμαχία που περιλάμβανε την φιλελεύθερη πτέρυγα του κόμματος, την λεγόμενη και «μεταρρυθμιστική», που ελπίζει να δυναμώσει την θέση της χτυπώντας τους «πρίγκηπες» – τους εξαιρετικά πλούσιους απογόνους των ηγετών της κινέζικης επανάστασης που απολαμβάνουν σήμερα μεγάλη επιρροή τόσο όσον αφορά την διοίκηση του κράτους, όσο και σε μια σειρά τομείς-κλειδιά της οικονομίας. Αλλά ακόμη και μη «μεταρρυθμιστές» είχαν αγανακτήσει με την λαϊκίστικη ρητορική του Μπο Ξιλάι και την άρνηση του να εφαρμόσει πειθήνια την κεντρική γραμμή της κυβέρνησης.
Η δίκη βρέθηκε στο επίκεντρο της παγκόσμιας προσοχής καθώς το ζευγάρι ανήκει στην λεγόμενη «κόκκινη αριστοκρατία». Η Γκου Καϊλάι είναι κόρη ενός στρατηγού, εκ των επικεφαλής της επανάστασης του 1949, ενώ ο Μπο Ξιλάι είναι γιος του στρατηγού Bo Yibo (Μπο Γίμπο) στενού συνεργάτη του πρώην ηγέτη του ΚΚΚ Deng Xiaoping (Ντενγκ Ξιάοπινγκ).
Δύο βδομάδες μετά την δίκη επιβλήθηκε στην Γκου Καϊλάι η ποινή του θανάτου με αναστολή, ενώ ο συνεργός της και μπάτλερ της οικογενείας καταδικάστηκε σε 9 χρόνια φυλάκιση. Θεωρείται δεδομένο ότι η Γκου Καϊλάι δεν θα θανατωνόταν, στη βάση μιας παρασκηνιακής συμφωνίας που πιθανότατα περιλαμβάνει και την μη ποινική δίωξη του συζύγου της.
Πολιτικό σκάκι
Ενώ η υπόθεση φαίνεται αρκετά απλή δεδομένης της ομολογίας της Γκου Καϊλάι, το ζητούμενο είναι τι επιχείρησε να κρύψει αυτή η δίκη-παρωδία και για ποιο λόγο. Η εφημερίδα Global Times, που αποτελεί βασικό φερέφωνο της κυβέρνησης, αναφέρει πως η δίκη «έστειλε το μήνυμα στην κοινωνία πως κανένας, ανεξαρτήτως της θέσης που κατέχει, δεν μπορεί να εξαιρείται της τιμωρίας όταν συμπεριφέρεται αδίστακτα».
Λίγοι άνθρωποι όμως πείθονται ότι αυτό ισχύει. Πολλοί έσπευσαν να απορρίψουν την διαδικασία ως «φάρσα» και πολλοί επίσης περιγράφουν την Γκου Καϊλάι σαν «πιόνι σε ένα πολιτικό σκάκι ».
Η Γκου Καϊλάι είναι πιθανότατα ένοχη για πολύ περισσότερα από όσα κατηγορήθηκε και η σκηνοθεσία της δίκης της εξυπηρετεί άλλο σκοπό – να αναχαιτίσει παρά να επεκτείνει μια κυβερνητική κάθαρση που το καθεστώς φοβάται πως θα μπορούσε να το καταστρέψει. Η κεντρική ηγεσία γύρω από τον Hu Jintao (Χου Τζιντάο) επιχειρεί να σταματήσει προσωρινά τις εσωτερικές διαμάχες και να παρουσιάσει εικόνα ενότητας. Σε συνθήκες εμβάθυνσης της οικονομικής ύφεσης και αύξησης των κοινωνικών αναταραχών, το καθεστώς φοβάται τις πολιτικές επιπτώσεις που θα έχει στην συνείδηση των μαζών η συνέχιση της εκκαθάρισης του Μπο Ξιλάι και των υποστηρικτών του.
Ξέπλυμα βρώμικου χρήματος
Η δικαστική διαδικασία δεν άγγιξε καθόλου τον ευρέως γνωστό ρόλο του Χέιγουντ ως μεσολαβητή της οικογένειας Μπο Ξιλάι στο ξέπλυμα χρήματος. Ο Χέιγουντ είχε πει σε φίλους του πως βοήθησε την οικογένεια να βγάλει τεράστια ποσά στο εξωτερικό. Σύμφωνα με τις αναφορές ξένων ΜΜΕ, βασισμένες σε εσωκομματικές πληροφορίες, ο Μπο Ξιλάι πήρε ένα δις γιούαν (κινέζικο νόμισμα, αντιστοιχεί σε 150 εκατ. δολάρια περίπου ) σε δωροδοκίες από επιχειρηματίες όσο ηγούνταν της τοπικής κυβέρνησης στην Τσονγκινγκ. Η Γκου σύμφωνα με τις ίδιες πηγές ξέπλυνε 8 δις γιούαν (1.2 δισ. δολάρια) στο εξωτερικό. Αυτό εξηγεί, ανάμεσα σ’ άλλα, πως ο Μπο Ξιλάι, με ετήσιο μισθό 26.000 δολάρια, κατάφερε να προσφέρει στον γιο του σπουδές αξίας 600.000 δολαρίων τον χρόνο στις ΗΠΑ και την Βρετανία..
Με την επικέντρωση στον φόνο και όχι τα οικονομικά εγκλήματα, η δίκη της Γκου Καϊλάι ανοίγει τον δρόμο για να πέσει ο Μπο Ξιλάι στα μαλακά. Σύμφωνα με αυτό το σενάριο ο Μπο θα περάσει από την επιτροπή ελέγχου του ΚΚΚ για «παραβίαση των κανόνων», αλλά δεν θα ασκηθεί ποινική δίωξη εναντίον του. Όλα αυτά με την προϋπόθεση πως θα δεχτεί να αποχωρήσει από την πολιτική σκηνή. Το γεγονός πως ο Μπο δεν αναφέρθηκε καθόλου κατά την διάρκεια της δίκης εντείνει τις υποψίες πως έχει υπάρξει συμφωνία κάτω από το τραπέζι.
Με στόχο τον περιορισμό της ζημιάς
Είναι τόση η οργή της κοινωνίας για την διαφθορά που επικρατεί στις τάξεις της κομματικής ελίτ και ιδιαίτερα μεταξύ των «πριγκήπων», που μια πλήρης αποκάλυψη της υπόθεσης Μπο θα αποτελούσε απειλή όχι μόνο για τον ίδιο και τους συμμάχους του, αλλά συνολικά για την γραφειοκρατία. Όπως δήλωσε ο Zhang Dejiang (Ζανγκ Ντετζιάνγκ), αντικαταστάτης του Μπο στην κυβέρνηση της Τσόνγκινγκ, αυτή η υπόθεση έχει ήδη «προκαλέσει σοβαρή ζημιά στην εικόνα της χώρας και του κόμματος».
Κύριο μέλημα του Πεκίνου με την δίκη της Γκου Καϊλάι ήταν να κρατήσει μακριά από την δημοσιότητα την έκταση της διαφθοράς και του ξεπλύματος χρήματος. Η κεντρική κυβέρνηση πείστηκε να μην προχωρήσει στην καταστροφή του Μπο Ξιλάι υπό την πίεση των «πριγκήπων», οι οποίοι ανεξαρτήτως αν στηρίζουν ή όχι τον Μπο κατανοούν πως η καταστροφή του θα έβαζε σε ρίσκο την δική τους θέση συνολικά. Παρά τις έντονες αντιπαλότητες, οι διάφορες φατρίες του ΚΚΚ κατανοούν πως αν η διαμάχη για την εξουσία βγει εκτός ελέγχου θα καταστραφούν όλοι μαζί.
Όπως σχολίασε ο Economist
«οι ηγέτες του κόμματος έχουν ένα καλό κίνητρο για να «μαζέψουν» την υπόθεση Μπο: δεν θέλουν να φέρουν στο φως τα στοιχεία για τον πλούτο που έχει συσσωρεύσει η οικογένεια του. Πολλοί από αυτούς έχουν πλούσιους φίλους και συγγενείς. Αυτό ίσως εξηγεί γιατί η Γκου αντιμετωπίζει κατηγορία για φόνο αλλά προς το παρόν όχι για οικονομικά εγκλήματα».
«Αντικαπιταλισμός» και ξένες επενδύσεις
Η τακτική που εφάρμοσε ο Μπο Ξιλάι στην επαρχία Τσόνγκινγκ, που συνδύαζε ορισμένες περιορισμένες αλλά πολυδιαφημισμένες μεταρρυθμίσεις με λαϊκίστικες «κόκκινες» εκστρατείες, έγινε σημείο αναφοράς για τους νεο-μαοϊκούς που αντιτίθενται στην φιλοκαπιταλιστική ατζέντα της κεντρικής κυβέρνησης. Αλλά ο «αντικαπιταλισμός» του Μπο ήταν ψεύτικος. Στην πραγματικότητα, όπως αναφέρουν οι Financial Times, «οι ξένοι επενδυτές ήταν ενθουσιασμένοι με τον Μπο». Ως επικεφαλής του κόμματος στην Τσόνγκινγκ από το 2007 ως το 2012 χρησιμοποίησε επιδέξια τις διασυνδέσεις του από την προηγούμενη θητεία του ως υπουργός εμπορίου για να προσελκύσει πολυεθνικές επιχειρήσεις στην πόλη. Οι ξένες επενδύσεις στην πόλη δεκαπλασιάστηκαν κατά την διάρκεια της θητείας του. Σήμερα, 200 από τις 500 μεγαλύτερες πολυεθνικές έχουν επενδύσει στην Τσόνγκινγκ εκμεταλλευόμενες τις φορολογικές ελαφρύνσεις, την φτηνή γη και τις οργανωμένες από το κράτος προσλήψεις εργατών.
Σε ένα σύστημα όπου οι τοπικές κυβερνήσεις συχνά αγνοούν ή παρακάμπτουν τις πολιτικές του Πεκίνου, ο Μπο είχε δημιουργήσει ένα «επικίνδυνο» προηγούμενο, μέσω των εκστρατειών που οργάνωνε με απώτερο σκοπό να κερδίσει μια θέση στο ανώτατο όργανο του ΚΚΚ, το 9μελες πολιτικό γραφείο.
Καμία αυταπάτη
Οι μυστικές συμφωνίες που οδήγησαν στην συγκάλυψη του σκανδάλου δεν σημαίνουν το τέλος των εσωτερικών διαμαχών εξουσίας στο ΚΚΚ. Στην καλύτερη περίπτωση σηματοδοτούν μια παύση. Ο αγώνας σχετικά με τον τρόπο που θα διαιωνιστεί το καθεστώς (με λιγότερο ή περισσότερο αυταρχικές μεθόδους) καθώς και η διαπάλη για το μοίρασμα των «λαφύρων» ανάμεσα στις διάφορες τάσεις του κόμματος θα συνεχιστούν και θα ενταθούν.
Οι σύντροφοι που συσπειρώνονται γύρω από το chinaworker.info προειδοποιούν πως δεν πρέπει υπάρχουν ψευδαισθήσεις για τις διάφορες τάσεις εντός του ΚΚΚ, εκ των οποίων καμία δεν εκπροσωπεί τα συμφέροντα των εργαζομένων. Τονίζουμε την ανάγκη για έναν μαζικό αγώνα για πλήρη δημοκρατικά δικαιώματα και την δημιουργία ανεξάρτητων εργατικών οργανώσεων στην βάση ενός σοσιαλιστικού προγράμματος που θα θέσει την λειτουργία της οικονομίας και της κοινωνίας κάτω από μαζικό δημοκρατικό έλεγχο.
