του Πάρη Μακρίδη
Η ελληνική κοινωνία βρίσκεται σε ένα κρίσιμο σταυροδρόμι.
Από τη μια το Μεσοπρόθεσμο μαζί με το νέο νόμο για τα πανεπιστήμια και τα νέα μέτρα για την περαιτέρω ελαστικοποίηση εργασιακές σχέσεις που ζητάει η τρόικα, τις επιπλέον περικοπές σε μισθούς και συντάξεις, τους καινούργιους φόρους, τα νέα μνημόνια που ετοιμάζονται κοκ, ρίχνουν δραματικά το βιοτικό επίπεδο και διαλύουν κατακτήσεις ενός αιώνα.
Από την άλλη όμως, η οργή και η αντίσταση απέναντι σε αυτήν την πολιτική ολοένα και «φουντώνει». Αποκορύφωμα φυσικά ήταν το κίνημα των πλατειών του περασμένου Ιούνη, ένα κίνημα που ανησύχησε και φόβισε το οικονομικό και πολιτικό κατεστημένο, δημιουργώντας σοβαρούς τριγμούς σ’ αυτό.
Τι μας έδειξε το κίνημα
Το κίνημα των Αγανακτισμένων δεν έπεσε από το πουθενά. Η κινητοποίηση των εργαζόμενων μαζών στην Ελλάδα πήρε τη σκυτάλη από τις μεγαλειώδες διαδηλώσεις των Ισπανών indignados, εμπνεόμενη φυσικά από τις επαναστατικές κινητοποιήσεις της εργατικής τάξης των χωρών του αραβικού κόσμου. Το γεγονός αυτό έδειξε ότι ο διεθνισμός δεν είναι κάτι το αφηρημένο. Οι αιγυπτιακές, ισπανικές και τυνησιακές σημαίες στις συγκεντρώσεις των πλατειών στην Ελλάδα απέδειξαν όχι μόνο ότι οι εξελίξεις σε μια χώρα μπορούν να δημιουργήσουν μια «χιονοστιβάδα» κινητοποιήσεων σε πολλές άλλες χώρες αλλά και ότι σιγά-σιγά αναπτύσσεται στις συνειδήσεις των λαών η έννοια της αλληλεγγύης και του συντονισμού της διεθνούς λαϊκής πάλης.
Φυσικά, δεν ήταν μόνο «εξωτερικοί» οι λόγοι της γιγάντωσης του κινήματος στην Ελλάδα. Η κοινωνία βρίσκεται σε αναβρασμό εδώ και καιρό πράγμα που αποδεικνύει και η ανάπτυξη όχι μόνο «παραδοσιακών» εργατικών αγώνων αλλά και «κινημάτων βάσης», στοιχείο που καταμαρτυρά μια έντονη ριζοσπαστικοποίηση των κοινωνικών διεργασιών μέσα από τις οποίες οι εργαζόμενοι ψάχνουν τρόπους να αντισταθούν στην καπιταλιστική βαρβαρότητα.
Το κίνημα των Αγανακτισμένων έδειξε με τη δυναμική και τη μαχητική του στάση τις δυνατότητες που έχει ένα κίνημα να ανατρέψει την υπάρχουσα πολιτική κατάσταση. Οι μεγάλες του διαδηλώσεις με αποκορύφωμα τη Γενική Απεργία στις 15 Ιούνη στρίμωξαν για τα καλά την κυβέρνηση, οδηγώντας την μάλιστα ένα βήμα πριν από την παραίτηση!
Τα επόμενα βήματα
Το ζήτημα πλέον είναι το τι μπορεί να γίνει από εδώ και πέρα έτσι ώστε οι πλατείες να ξαναγεμίσουν κόσμο και το κίνημα των Αγανακτισμένων να μπορέσει να λειτουργήσει ξανά ως φορέας κοινωνικής ριζοσπαστικοποίησης. Για να γίνει κάτι τέτοιο χρειάζονται δύο πράγματα: α) καλή οργάνωση και β) να βγουν κάποια συμπεράσματα από τις αδυναμίες του Ιούνη.
Αρχικά χρειάζεται να γίνει μια καλή οργάνωση της «πρεμιέρας» των κινηματικών διαδικασιών.
Εκστρατεία για μαζική παρουσία του κόσμου
Στις 3 Σεπτέμβρη έχει οριστεί η επανεκκίνηση της πλατείας Συντάγματος με σκοπό αυτή τη μέρα να γίνει η πρώτη (και φυσικά μαζική) συνέλευση.
Για να έχει επιτυχία η μαζική συμμετοχή στις διαδικασίες της πλατείας χρειάζεται καλή οργάνωση. Χρειάζονται μαζικές αφισοκολλήσεις και εξορμήσεις στις γειτονιές, στις οποίες θα καλείται ο κόσμος να ξαναέρθει στην πλατεία, εξηγώντας του ταυτόχρονα τις δυνατότητες που έχει το κίνημα. Αυτή η πρόταση είναι κομβικής σημασίας καθώς δεν πρέπει να αναπτυχθεί η αντίληψη ότι το Σεπτέμβρη θα έχουμε μια «πιστή» επανάληψη αυτού που έγινε τον Ιούνη. Τα κινήματα δεν είναι σαν τις μηχανές, που τις ανοιγοκλείνεις όποτε θέλεις. Δεν αρκεί λοιπόν ένα απλό κάλεσμα στο facebook ή μια ανακοίνωση στο internet.
Επέκταση στις γειτονιές και τους εργατικούς χώρους
Σαν Ξεκίνημα ήδη από τον Ιούνη επισημάναμε την ανάγκη επέκτασης του κινήματος σε τοπικές γειτονιές και χώρους δουλειάς, πράγμα που θα μπορούσε να εμπλέξει περισσότερο κόσμο στις διαδικασίες του. Με τοπικές εκστρατείες πρέπει να οργανωθούν καλά τέτοιες συνελεύσεις έτσι ώστε να είναι πετυχημένες. Και φυσικά αυτές, δεν μπορούν να είναι καθημερινές γιατί κανένας εργαζόμενος δεν μπορεί να συμμετέχει σε τέτοιες διαδικασίες. Θα μπορούσαν να είναι εβδομαδιαίες και να εκλέγουν επιτροπές οι οποίες να είναι ανακλητές (δηλαδή να μπορούν να αντικατασταθούν σε κάθε γενική συνέλευση αν ο κόσμος δεν είναι ικανοποιημένος με τη λειτουργία τους).
Οι συνελεύσεις των κεντρικών πλατειών πρέπει σταδιακά να γίνουν συνελεύσεις εκπροσώπων των τοπικών συνελεύσεων (αυτό δεν εμποδίζει την ελεύθερη συμμετοχή κόσμου) και οι επιτροπές να συντονίζονται μεταξύ τους σε επίπεδο πόλεων και πανελλαδικά.
Η ανάγκη συμπερασμάτων από την εμπειρία του Ιούνη
Το κίνημα των Αγανακτισμένων χρειάζεται να εμπνεύσει ξανά την κοινωνία. Σε αυτό το σημείο το κίνημα υστερεί, ιδιαίτερα καθώς στην πρώτη του φάση απέτυχε να εκπληρώσει τους στόχους που είχε θέσει. Ιδιαίτερα καθώς δεν έχουν βγει τα κατάλληλα συμπεράσματα από την πρώτη φάση του, όπως φάνηκε κι από τον απολογισμό που έγινε (ή που μάλλον… δεν έγινε) στις αρχές Ιούλη.
Αρχικά πρέπει να επαναλάβουμε (όπως υποστηρίζαμε και τον Ιούνη) ότι ήταν λάθος η απόφαση να συνεχιστεί η λειτουργία των πλατειών και μέσα στο καλοκαίρι. Το γεγονός αυτό έδωσε τη δυνατότητα στους ψευτο-προοδευτικούς δημάρχους Αθήνας και Θεσσαλονίκης να τις εκκενώσουν. Όμως το βασικό ζήτημα είναι ότι ο εκφυλισμός των διαδικασιών του, με τη διαρκή απομαζικοποίησή τους, δημιούργησαν μια αρνητική εικόνα στους εκατοντάδες χιλιάδες που συμμετείχαν σε αυτό όλο το προηγούμενο διάστημα.
Όσο αφορά τα συμπεράσματα, πρέπει να ξεκινήσει μια συζήτηση για το για ποιο λόγο το κίνημα δεν κατάφερε να πετύχει τους στόχους που είχε θέσει, δηλαδή την ανατροπή του Μεσοπρόθεσμου και της κυβέρνησης. Μια τέτοια συζήτηση δεν πρέπει να μας φοβίζει ούτε είναι ξεπερασμένη. Αντίθετα, μόνο μαθαίνοντας από τα λάθη και τις αδυναμίες μας και διορθώνοντάς τα μπορούμε να προχωρήσουμε μπροστά και να πετύχουμε νίκες. Τα κεντρικά συμπεράσματα κατά τη γνώμη μας είναι δύο: η ανάγκη σύνδεσης των πλατειών με τους εργατικούς αγώνες και η εμβάθυνση της πολιτικής ταυτότητας του κινήματος.
ΔΕΘ, 10 Σεπτέμβρη – σταθμός
Όσο αφορά το πρώτο, η διαδήλωση στη ΔΕΘ στις 10 Σεπτέμβρη είναι ένας σημαντικός σταθμός. Για το επόμενο διάστημα η παρέμβαση των Αγανακτισμένων στην κοινωνία πρέπει να θέτει ως πρώτο στόχο την επιτυχία των συγκεντρώσεων στη Θεσσαλονίκη, με όσο το δυνατόν μαζικότερη συμμετοχή από Αθήνα και άλλες πόλεις.
Στη ΔΕΘ πρέπει να υπάρξει μια μεγάλη και μαζική διαδήλωση! Πάνω στο ζήτημα όμως, υπάρχουν ήδη αρνητικές εξελίξεις από τη Θεσσαλονίκη καθώς η απόφαση της συνέλευσης στις 29 Αυγούστου είναι να επιχειρηθεί από νωρίς περικύκλωση της ΔΕΘ, με σκοπό να μη φτάσει σε αυτήν ο πρωθυπουργός, χωρίς τη συμμετοχή του μπλοκ της πλατείας στη διαδήλωση των συνδικάτων στο Άγαλμα Βενιζέλου!
Η απόφαση αυτή πάει το κίνημα πίσω!
Όχι στους τυχοδιωκτισμούς – σύνδεση με το εργατικό κίνημα!
Ένα από τα μαθήματα του Ιούνη είναι ότι για να νικήσει το κίνημα πρέπει να επιδιώκει την όσο το δυνατόν μεγαλύτερη συσπείρωση των λαϊκών δυνάμεων. Κάνοντας ξεχωριστές πορείες και δράσεις, το μόνο που καταφέρνουμε είναι να διασπάμε το κίνημα και να μειώνουμε από τη δυναμική του.
Το λάθος αυτό δεν πρέπει να συνεχιστεί.
Την επόμενη περίοδο αναμφίβολα θα αναπτυχθούν εργατικοί αγώνες. Οι πλατείες όχι μόνο πρέπει να τους στηρίξουν αλλά να ενωθούν με τους απεργούς και να βοηθήσουν στην επιτυχία των απεργιών τους. Κι εδώ δεν εννοούμε ασφαλώς τους γραφειοκράτες ηγέτες των συνδικάτων αλλά τη βάση που αγωνίζεται.
Πρέπει να επιδιώξει συμμαχίες με τους χώρους που αγωνίζονται, αρχής γενομένης από τις κινητοποιήσεις των φοιτητικών συλλόγων στα πανεπιστήμια, επιδιώκοντας κοινές δράσεις και πορείες μαζί τους.
Λογικές απομόνωσης των Αγανακτισμένων πάνω στη λογική «εμείς είμαστε οι πρωτοπόροι» βοηθάνε μόνο το κατεστημένο.
Αντικαπιταλιστικά χαρακτηριστικά
Καθοριστικής σημασίας είναι επίσης το να δώσει το κίνημα μια απάντηση στο «μονόδρομο» του Μνημονίου. Για να το κάνει αυτό πρέπει να εμβαθύνει τα πολιτικά του χαρακτηριστικά. Ήδη από τον Ιούνη έχουν γίνει αρκετά σημαντικά βήματα με την υιοθέτηση θέσεων όπως διαγραφή του χρέους και την εθνικοποίηση των τραπεζών. Η συζήτηση αυτή πρέπει να προχωρήσει έτσι ώστε το κίνημα να αποτελέσει το πρώτο βήμα για ριζικές αλλαγές στην ελληνική κοινωνία, που θα κινούνται σε αντικαπιταλιστικό επίπεδο θέτοντας την αναγκαιότητα μιας διαφορετικής πολιτικής και οικονομικής οργάνωσης της κοινωνίας.
