Tης Σύνταξης του «Ξ»
Στις 8 Μάρτη του 2020 συμπληρώνονται 110 χρόνια από την καθιέρωση της παγκόσμιας ημέρας της γυναίκας, μετά από πρόταση της Γερμανίδας επαναστάτριας Κλάρα Τσέτκιν, στο διεθνές συνέδριο σοσιαλιστριών στην Κοπεγχάγη του 1910. Η ημερομηνία σχετιζόταν με μεγάλους εργατικούς αγώνες των γυναικών της περιόδου, όπως η σκληρή απεργία των υφαντριών της Νέας Υόρκης που δέχτηκε βίαιη καταστολή από την αστυνομία στις 8 Μάρτη του 1857. Πρόκειται για μια ημερομηνία-σταθμό στην ιστορία του γυναικείου εργατικού κινήματος και των αγώνων του. Μια ημέρα που τα τελευταία χρόνια, με την επιστροφή των γυναικείων κινημάτων στο προσκήνιο σε όλο τον κόσμο, ξαναβρίσκει όλο και περισσότερο το νόημά της.
Η ανάκαμψη των γυναικείων κινημάτων δεν είναι βέβαια τυχαία. Σύμφωνα με στοιχεία της Παγκόσμιας Τράπεζας, σήμερα σε παγκόσμιο επίπεδο, οι γυναίκες μεταξύ 15 και 44 ετών είναι πιθανότερο να πεθάνουν ή να αποκτήσουν μόνιμες σωματικές βλάβες εξαιτίας της ενδοοικογενειακής βίας, παρά εξαιτίας του καρκίνου, των τροχαίων ατυχημάτων, των πολέμων και της ελονοσίας μαζί! Η απλήρωτη εργασία των γυναικών υπολογίζεται σε κάτι λιγότερο από 11 τρις δολάρια το χρόνο, ενώ το 42% των γυναικών του πλανήτη αδυνατεί να βρει κανονική δουλειά, με κανονικό μισθό, γιατί δεν τους το επιτρέπουν οι υποχρεώσεις που σχετίζονται με το νοικοκυριό και τη φροντίδα παιδιών, ηλικιωμένων κλπ. Το αντίστοιχο ποσοστό στον αντρικό πληθυσμό βρίσκεται στο 6%.
Και την ίδια ώρα, σε μια σειρά χώρες του κόσμου εκλέγονται συντηρητικές κυβερνήσεις που αμφισβητούν ακόμη και τα αυτονόητα, κατακτημένα εδώ και δεκαετίες δικαιώματα των γυναικών. Ρατσιστές, σεξιστές πρόεδροι όπως ο Τραμπ στις ΗΠΑ και ο Μπολσονάρου στη Βραζιλία προκαλούν μαζική οργή και διαδηλώσεις. Σε χώρες όπως η Ρωσία και η Τουρκία, ο αυταρχισμός και η στέρηση στοιχειωδών δικαιωμάτων των γυναικών τις οδηγούν σε νέες διεκδικήσεις και αγώνες. Στην Ελλάδα, η εκκλησία, διάφοροι συντηρητικοί κύκλοι, η ακροδεξιά κλπ θεωρούν ότι με την κυβέρνηση της ΝΔ έχουν την ευκαιρία να πάρουν πίσω δικαιώματα όπως η ελεύθερη πρόσβαση στην άμβλωση, το δικαίωμα των γυναικών να επιλέγουν οι ίδιες για το σώμα τους και τη ζωή τους.
Αντίστοιχα αναπτύσσονται τα γυναικεία κινήματα, δίνοντας κατεύθυνση διεκδίκησης στην οργή που αυξάνεται. Πέρα όμως από τα κινήματα γύρω από συγκεκριμένα γυναικεία αιτήματα, έχουμε και περιπτώσεις εργατικών και κοινωνικών κινημάτων με ευρύτερα αιτήματα, στα οποία οι γυναίκες και κυρίως αυτές των μικρότερων ηλικιών, μπαίνουν μπροστά δίνοντας τον τόνο. Μερικά πρόσφατα παραδείγματα:
- Στο Ιράκ, μια χώρα όπου η θρησκεία, με τον ηγετικό της ρόλο σε κάθε πτυχή της ανθρώπινης ζωής, δίνει τον τόνο της βαριάς καταπίεσης κάθε έννοιας γυναικείου δικαιώματος, το τελευταίο διάστημα οργανώνονται μαζικές διαδηλώσεις ενάντια στο σεξισμό και το διαχωρισμό των ρόλων στην κοινωνία με βάση το φύλο. Αιχμή του δόρατος είναι οι νέες γυναίκες, μια νέα γενιά, που περιγράφεται από πολλούς σαν η πρώτη γενιά γυναικών στο Ιράκ με πραγματική αυτοπεποίθηση!
- Στη Ρωσία, πριν από λίγες εβδομάδες συνέβη κάτι που κανείς δε θα περίμενε. Στη χώρα-συνώνυμο της ατιμωρησίας των περιστατικών ενδοοικογενειακής βίας, τρεις αδερφές που σκότωσαν τον πατέρα τους μετά από χρόνια σωματικής, ψυχολογικής και σεξουαλικής κακοποίησης, δικαιώθηκαν, αφού το δικαστήριο αναγνώρισε το δικαίωμά τους στην αυτοάμυνα. Τίποτα από όλα αυτά δε θα είχε συμβεί αν δεν τις υποστήριζε μια μαχητική εκστρατεία γυναικείων οργανώσεων!
- Στην Τουρκία, όπου κυβέρνηση και εκκλησία θεωρούν την ενδοοικογενειακή βία ως στοιχείο ενός επιτυχημένου γάμου, όλο και περισσότερες γυναίκες βγαίνουν στους δρόμους για να διεκδικήσουν σεβασμό και ισότητα.
- Στη Λατινική Αμερική, το κίνημα που αναπτύσσεται τα τελευταία χρόνια ενάντια στις δολοφονίες γυναικών εξακολουθεί να βρίσκεται στην πρώτη γραμμή των αγώνων για ισότητα.
- Σε μια σειρά χώρες της Ευρώπης, οι γυναίκες διεκδικούν ισότητα στους μισθούς και τα εργασιακά δικαιώματα, παροχή αξιοπρεπών υπηρεσιών υγείας και παιδείας, τερματισμό των ανισοτήτων στη δουλειά και στο σπίτι.
Αυτά τα νέα κινήματα που αναπτύσσονται τα τελευταία χρόνια, καταφέρνουν να εμπνέουν και γεννούν κινήματα σε άλλες χώρες, αλλάζουν κατά καιρούς μορφές και εμφάσεις αλλά εξακολουθούν να βρίσκονται σε ανοδική πορεία, αποτελώντας ένα από τα πιο ελπιδοφόρα στοιχεία της περιόδου. Η μεταφορά τους στους εργασιακούς χώρους των γυναικών, στα χνάρια των υφαντριών της Νέας Υόρκης του 1857, η συνολική τους σύνδεσή με το εργατικό κίνημα και άλλα κοινωνικά, περιβαλλοντικά, τοπικά κινήματα, η διεθνιστική αλληλεγγύη και ο συντονισμός, μπορεί να τα οδηγήσει σε πραγματικές νίκες, ενισχύοντας ακόμη περισσότερο το ηθικό των αγωνιζόμενων γυναικών, αλλά και του συνόλου της κοινωνίας.
