Ο θάνατος του Έλληνα πιλότου Ηλιάκη, κατά τη διάρκεια αερομαχίας μεταξύ ελληνικών και τουρκικών F16 πάνω από το Αιγαίο, έβγαλε για μια ακόμη φορά στην επιφάνεια τα αδιέξοδα της εξωτερικής πολιτικής των δύο αστικών τάξεων της Ελλάδας και της Τουρκίας που ξοδεύουν δις ευρώ και ανθρώπινες ζωές εδώ και δεκαετίες προκειμένου να κυριαρχήσει η μία σε βάρος της άλλης. Για μας το ζήτημα είναι καθαρό εξαρχής.
Δεν είμαστε με την «δική μας» αστική τάξη που επιμένει να θεωρεί «κυριαρχικό δικαίωμα» ότι συμφέρει την ίδια και καταπατά καθημερινά τα πραγματικά κυριαρχικά δικαιώματα 10 εκατ. ελλήνων που αφορούν τη δουλειά, την μόρφωση, την υγεία, την παιδεία και συνολικά μια αξιοπρεπή ζωή. Δεν θα τραφούμε με το «κλέος» των 12 μιλίων και της εναέριας κυριαρχίας για να χορτάσουμε τα 2.500.000 φτωχούς στην Ελλάδα και τους χιλιάδες ανέργους από το κλείσιμο εκατοντάδων επιχειρήσεων.
Ούτε βέβαια θα υποστηρίξουμε την διχασμένη σε ισλαμιστές και εκσυγχρονιστές τουρκική αστική τάξη που καταπατά βάναυσα τα δημοκρατικά δικαιώματα του τούρκικου λαού και των Κούρδων, προκειμένου αυτή να περνά καλά.
Ο διαρκής ψυχρός – και ενίοτε θερμός – πόλεμος μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας δεν ξεπερνιέται όσο οι 2 χώρες κυβερνούνται από κυβερνήσεις υποταγμένες στο ελληνικό και τούρκικο κατεστημένο και στα κελεύσματα των ΗΠΑ και της ΕΕ που χύνουν κροκοδείλια δάκρυα για τις 2 χώρες συμμάχους- μέλη του ΝΑΤΟ που κάθε 10 χρόνια περίπου φτάνουν στα πρόθυρα της σφαγής (1974, 1987, 1996 και τώρα).
Λύση μπορεί να δώσει μόνο ο κοινός αγώνας των εργαζομένων και της νεολαίας των δύο χωρών και η ευθύνη για να χτιστεί αυτός ο κοινός αγώνας πέφτει στους ώμους κομμάτων και οργανώσεων της αριστεράς που στηρίζονται σε πραγματικά σοσιαλιστικές και διεθνιστικές ιδέες
Η ελληνική εξωτερική πολιτική σε νέο αδιέξοδο
Για δεκαετίες ολόκληρες η ελληνική εξωτερική πολιτική βασιζόταν στο ‘βέτο’ απέναντι στην είσοδο της Τουρκίας στην ΕΕ αν προηγουμένως δεν λύνονταν με ευνοϊκό για την Ελλάδα τρόπο οι ελληνοτουρκικές διαφορές και το κυπριακό. Αυτή τη ‘σκληρή’ στάση που ακολούθησαν με συνέπεια όλες οι ελληνικές κυβερνήσεις από τη δεκαετία του 70 και ύστερα, τη διαδέχθηκε η ‘διαλλακτική’ στάση της συμφωνίας του Ελσίνκι (1999). Αυτή θα ‘επέτρεπε’ στην Τουρκία να μπει στην ΕΕ με τη σύμφωνη γνώμη της Ελλάδας.
Αυτή η στροφή στην ελληνική εξωτερική πολιτική, που υποστηρίχθηκε από ΠΑΣΟΚ, ΝΔ αφενός καταδείκνυε τη χρεοκοπία της προηγούμενης ‘σκληρής’ στάση των ‘βέτο’ απέναντι στην Τουρκία, αφετέρου αποτελούσε μια διαφορετική φιλοσοφία που το νόημά της θα μπορούσε να συμπυκνωθεί στο εξής: ‘αφήνουμε την Τουρκία να μπει στην ΕΕ ώστε να δεσμεύεται από το ευρωπαϊκό δίκαιο, να εξευρωπαϊστεί και κατά συνέπεια να γίνει λιγότερο επιθετική’.
Σήμερα, αρκετά χρόνια μετά, με τη στάση της Τουρκίας να παραμένει ίδια και με την Ελλάδα να είναι πλέον από τους πιο θερμούς υποστηριχτές της τουρκικής ένταξης, η ελληνική αστική τάξη ψάχνει να βρει τα οφέλη της διαλλακτικότητας της συμφωνίας του Ελσίνκι. Και μετά το τελευταίο επεισόδιο έχουν όλοι αρχίσει να αναρωτιούνται μήπως χρειάζεται μια νέα στροφή ‘στρατηγικής’ αφού οι δύο προηγούμενες είναι φανερό ότι έχουν χρεοκοπήσει.
Είναι λύση η Χάγη;
Σε αυτά τα πλαίσια κινείται και η πρόταση του Στεφανόπουλου με την οποία έσπευσαν να συμφωνήσουν λίγο πολύ το ΠΑΣΟΚ και ο ΣΥΝ και να το βρει ‘ενδιαφέρον’ η κυβέρνηση.
Τι είναι όμως το δικαστήριο της Χάγης; Τίποτα άλλο πέρα από ένα διεθνές όργανο το οποίο αποφασίζει όχι μόνο με βάση τις διεθνείς συνθήκες και το ‘διεθνές δίκαιο’ αλλά με βάση τους πολιτικούς συσχετισμούς. Αυτό απέδειξε και η πλήρης απόνομιμοποίησή του από τους ίδιους τους Αμερικανούς οι οποίοι είχαν παλιότερα δηλώσει (με αφορμή τις φυλακές του Γκουαντανάμο και του Αμπού Γκράιμπ) ότι δεν δέχονται την εξουσία και την αρμοδιότητα κανενός διεθνούς δικαστηρίου που θα κρίνει Αμερικανούς πολίτες που κατηγορούνται για εγκλήματα πολέμου.
Ούτως ή άλλως όμως, η παραπομπή στο δικαστήριο της Χάγης όλων των ελληνοτουρκικών διαφορών θα κατέληγε σε άλλο ένα φιάσκο της ελληνικής διπλωματίας η οποία θα αναγκαζόταν να βάλει στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων ότι μέχρι τώρα αρνιόταν. Δηλαδή, εκτός από την υφαλοκρηπίδα και την επέκταση των χωρικών υδάτων, την αποστρατιωτικοποίηση των νησιών του ανατολικού Αιγαίου, τη Θράκη και τις ‘γκρίζες ζώνες’. Και το αποτέλεσμα των αποφάσεων του Διεθνούς δικαστηρίου, με βάση τους σημερινούς συσχετισμούς μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας, αποκλείεται να ήταν κάτι καλύτερο από μια διευθέτηση 50% με 50%. Που στην πράξη θα σήμαινε μεγάλη ήττα των ελληνικών θέσεων (που υποτίθεται ότι είναι 100% δίκαιες).
Και σε αυτή την περίπτωση όμως οποιαδήποτε απόφαση του Δικαστηρίου της Χάγης δεν θα εφαρμοζόταν στην πράξη, αν κάποια από τις δύο χώρες έκρινε ότι βάζει σε κίνδυνο ζωτικά της συμφέροντα.
Η αστική τάξη δεν μπορεί να δώσει λύση
Με βάση το τι η κάθε χώρα θεωρεί κυριαρχικό της δικαίωμα έχουμε καθημερινά τα τελευταία 30 χρόνια δεκάδες ‘παραβιάσεις’ και αναχαιτίσεις όπως επίσης και τις τεράστιες πολεμικές δαπάνες που πληρώνουν οι εργαζόμενοι των δύο χωρών. (Η Ελλάδα και η Τουρκία είναι οι πρώτες στις πολεμικές δαπάνες -σαν ποσοστό του α.ε.π.- μέσα στο ΝΑΤΟ)
Οι εργαζόμενοι των δύο χωρών δεν έχουν τίποτα να κερδίσουν από αυτή την κούρσα των εξοπλισμών, από τα διπλωματικά παιχνίδια των δύο αστικών τάξεων, τα θερμά επεισόδια και τις πολεμικές εντάσεις. Και οπωσδήποτε δεν είναι θέμα κακών χειρισμών της μιας η της άλλης πλευράς η σημερινή κατάσταση.
Αντίθετα, είναι η απόδειξη ότι μέσα στα πλαίσια του καπιταλισμού τα ζητήματα των εντάσεων μεταξύ των δύο χωρών και το εθνικό ζήτημα της Κύπρου δεν έχουν λύση.
Κυριάκος Χάλαρης
