Του Γιώργου Λυγουριώτη
Μεγάλες διαστάσεις έχει πάρει η πολιτική διαμαρτυρία του Colin Kaepernick, ο οποίος πριν την έναρξη αγώνα αμερικάνικου φούτμπολ ανάμεσα στους San Francisco 49ers και τους Green Bay Packers την Παρασκευή 26 Αυγούστου, αρνήθηκε να σηκωθεί όρθιος κατά την ανάκρουση του αμερικανικού εθνικού ύμνου.
Το έθιμο θέλει οι παίκτες, οι προπονητές και οι θεατές να σηκώνονται κατά την ανάκρουση του εθνικού ύμνου, με το πρόσωπο στραμμένο προς τη σημαία, σε ένδειξη πατριωτισμού. Ο Kaepernick όμως έμεινε καθισμένος στον πάγκο της ομάδας του.
Μετά το τέλος του αγώνα, ο ίδιος δήλωσε
«Δεν μπορώ να δείξω περηφάνια για τη σημαία μιας χώρας που καταπιέζει τους μαύρους ανθρώπους και όλους τους έγχρωμους»
Ενώ στην συνέχεια ανέφερε ότι είναι προετοιμασμένος να δεχτεί τις ποινές
«Για μένα, αυτό είναι πολύ σπουδαιότερο από το φούτμπολ και θα ήταν εγωιστικό εκ μέρους μου να γυρίσω το βλέμμα μου αλλού. Κείτονται πτώματα στους δρόμους, οι δολοφόνοι έχουν άδεια μετ’ αποδοχών και τη γλιτώνουν ενώ έχουν δολοφονήσει».
Το γεγονός αυτό έχει προκαλέσει πλήθος αντιδράσεων στις ΗΠΑ. Ο Ντόναλντ Τραμπ, ο υποψήφιος των Ρεπουμπλικάνων για την προεδρία, χαρακτήρισε «αηδιαστική» την πράξη διαμαρτυρίας του αθλητή και τον προέτρεψε να «αναζητήσει μια χώρα που θα του ταιριάζει καλύτερα».
Οι αθλήτριες του WNBA
Κάτι παρόμοιο συνέβη πριν λίγους μήνες, όταν παίχτριες από τρεις ομάδες του WNBA (New York Liberty, Phoenix Mercury και Indiana Fever) φόρεσαν μπλούζες του κινήματος Black Lives Matter, κατά τη διάρκεια αγώνα του πρωταθλήματος, δηλώνοντας μ’ αυτό το τρόπο τη διαμαρτυρία τους για τις δολοφονίες Αφροαμερικανών από την αστυνομία των ΗΠΑ.
Η Διεύθυνση όμως του WNBA αποφάσισε να τους επιβάλει πρόστιμο 5.000 δολάρια για κάθε ομάδα και 500 δολάρια για κάθε παίχτρια, με την πρόφαση ότι απαγορεύεται να η αλλαγή της εμφάνισης χωρίς προειδοποίηση.
Εύστοχη ήταν η απάντηση της Mistie Bass, παίχτριας του Phoenix Mercury σχετικά με την απόφαση της Διεύθυνσης του WNBA.
«Μην λέτε ότι έχουμε φωνή όταν μας τιμωρείτε επειδή την χρησιμοποιούμε».
«I can’t breath» στα γήπεδα του NBA
Ενώ τον Δεκέμβρη του 2014 με αφορμή τη δολοφονία του Έρικ Γκάρνερ και του Μάικλ Μπράουν, παίχτες του NBA όπως οι Ντέρικ Ρόουζ, ΛεΜπρόν Τζέιμς, Κόμπι Μπράιαντ, Κάιλι Ίρβινγκ, Ντερόν Ουίλιαμς, Τζάρεντ Τζακ κ.α εμφανίστηκαν σε αγώνες φορώντας μπλούζες με την φράση «I can’t breath» (δεν μπορώ να αναπνεύσω).
Σε βίντεο που είχε δημοσιευτεί μετά τη δολοφονία του Γκάρνερ, το θύμα ακουγόταν να φωνάζει «I can’t breath» την ώρα που ο αστυνομικός του είχε κάνει κεφαλοκλείδωμα.
Μια φράση που αποτέλεσε κεντρικό σύνθημα στις διαδηλώσεις που ακολούθησαν για τις δολοφονίες του Γκάρνερ και του Μπράουν.
Την ίδια περίοδο ένας παλαίμαχος του ΝΒΑ, ο Karrem Abdul-Jabbar δήλωσε
«Kαι εφόσον δεν θέλουμε την αγριότητα του Ferguson να την καταπιεί η Ιστορία και να καταλήξει ένα ερέθισμα στο έντερο της, πρέπει δούμε την όλη κατάσταση όχι μόνο σαν άλλη μια πράξη στα πλαίσια του ρατσισμού του συστήματος, αλλά και ό,τι άλλο στην πραγματικότητα είναι: ταξικός πόλεμος»
Όλα αυτά μας θυμίζουν, σημαντικές αλλά και ιστορικές στιγμές όπου αθλητές διάλεξαν να στείλουν μηνύματα αντίστασης και ανυπακοής.
Mahmoud Abdul-Rauf: «η σημαία των ΗΠΑ είναι σύμβολο καταπίεσης»
To 1996, o παίχτης του NBA Mahmoud Abdul-Rauf, αρνήθηκε να σταθεί όρθιος κατά τη διάρκεια του αμερικανικού ύμνου επειδή θεωρούσε πως η σημαία ήταν ένα σύμβολο της καταπίεσης και ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες είχαν μια μακρά ιστορία της τυραννίας.
Στη συνέχεια το ΝΒΑ του επέβαλε ποινή μιας αγωνιστικής, χωρίς όμως αυτό να πτοήσει με οποιοδήποτε τρόπο τον Abdul-Rauf.
Η άρνηση του Muhammad Ali να πολεμήσει στο Βιετνάμ
Ο μεγαλύτερος πυγμάχος όλων των εποχών, Muhammad Ali, το 1966 αρνήθηκε να καταταγεί στον αμερικάνικο στρατό και να πολεμήσει στο Βιετνάμ.
«Η συνείδησή μου δεν με αφήνει να πυροβολήσω τα αδέρφια μου, σκουρόχρωμους ανθρώπους, φτωχούς, πεινασμένους ανθρώπους μέσα στην λάσπη, για την μεγάλη, ισχυρή Αμερική. Να τους πυροβολήσω γιατί; Ποτέ δεν με αποκάλεσαν νέγρο. Ποτέ δεν με λυντσάρισαν. Ποτέ δεν διέταξαν αγριόσκυλα να μου ορμήξουν».
Η στάση του εναντίον του πολέμου του Βιετνάμ κορυφώθηκε στο στρατολογικό γραφείο καθώς αρνήθηκε να κάνει ένα βήμα μπροστά όταν άκουσε το όνομά του.
Η αντίδραση ήταν άμεση και σκληρή. Του αφαιρέθηκαν οι τίτλοι του μποξ και καταδικάστηκε σε πέντε χρόνια φυλάκισης για ανυποταξία.
Στην συνέχεια βέβαια κέρδισε στην έφεση και ξεκίνησε ένα κύκλο διαλέξεων σε μια σειρά από πανεπιστήμια των ΗΠΑ, ενάντια στον πόλεμο.
Oι υψωμένες γροθιές στην Ολυμπιάδα του Μεξικό
Μια εικόνα που έχει χαραχθεί σαν μια δυνατή συμβολική χειρονομία είναι οι υψωμένες γροθιές των Tommie Smith και John Carlos στους Ολυμπιακούς αγώνες του 1968 στο Μεξικό. Οι Tommie Smith και John Carlos είχαν κερδίσει τη 1η και 3η θέση αντίστοιχα στο αγώνισμα των 200 μέτρων. Όταν ήρθε η στιγμή της απονομής ανέβηκαν στο βάθρο και κατά την ανάκρουση του αμερικανικού ύμνου, υψώνουν γροθιές φορώντας μαύρα γάντια, σύμβολο του κινήματος «Black Power», καταδικάζοντας τον ρατσισμό κατά των Αφροαμερικανών στην αμερικανική κοινωνία.
Αμέσως αποβλήθηκαν από το Ολυμπιακό Χωριό, επέστρεψαν στις ΗΠΑ, τους αφαιρέθηκαν τα μετάλλια, τους απαγορεύτηκε η συμμετοχή στους Ολυμπιακούς Αγώνες, ενώ δέχτηκαν απειλές για τη ζωή τους.
Κέρδισαν όμως μια θέση στην ιστορία, δίπλα σε όλους τους αγωνιστές που δεν υποτάσσονται, δεν εξαγοράζονται και δεν τρομοκρατούνται. Έδωσαν έμπνευση σε εκατομμύρια ανθρώπους των λαϊκών στρωμάτων να συνεχίσουν τον αγώνα. Κι αυτό έχει πολύ μεγαλύτερη σημασία από ένα μετάλλιο.
