Της Ειρήνης Πλουμπίδη
Εδώ και 2,5 περίπου μήνες λειτουργεί στην κεντρική πλατεία του Ζωγράφου ένας εντελώς διαφορετικός χώρος συνεύρεσης και δημιουργίας, ένας αυτοδιαχειριζόμενος χώρος πολιτισμού.
Πώς ξεκίνησε
Στην κεντρική πλατεία του δήμου Ζωγράφου, στην πλατεία Γαρδένια, εδώ και πολλά χρόνια υπάρχει ένας δημοτικός χώρος, τον οποίο ο δήμος προσέφερε σε ιδιώτες για να τον λειτουργήσουν και να τον εκμεταλλευτούν ως καφετέρια. Ο τελευταίος ιδιώτης δεν πλήρωσε ποτέ το αντίστοιχο ενοίκιο συσσωρεύοντας χρέος που ξεπερνούσε τα 150.000 ευρώ οπότε και του έγινε έξωση. Παράλληλα, στην γειτονιά δραστηριοποιούνται διάφορες επιτροπές κατοίκων με στόχο την διάσωση των τελευταίων ελεύθερων χώρων που η δημοτική αρχή θέλει να μετατρέψει σε εμπορικά κέντρα και γκαράζ (Βίλα Ζωγράφου, Πλ. Μερκάτη κ.ά.).
Ο χώρος στην πλατεία Γαρδένια ήταν ακόμα ένας ελεύθερος χώρος ο οποίος έπρεπε να προστατευτεί από την παραχώρηση του σε ιδιωτικά συμφέροντα. Την στιγμή μάλιστα που στο δήμο μας δεν υπάρχει κανένας ικανοποιητικός χώρος όπου οι κάτοικοι να μπορούν να οργανώνουν συζητήσεις, εκδηλώσεις και άλλες δραστηριότητες. Στα μέσα του Φλεβάρη αρκετοί κάτοικοι πήραν την πρωτοβουλία να καταλάβουν και να χρησιμοποιήσουν το χώρο, ως χώρο πολιτισμού και έκφρασης, ο οποίος επίσης να είναι αυτοδιαχειριζόμενος από τους κατοίκους του Ζωγράφου.
2,5 μήνες αυτοδιαχειριζόμενος χώρος πολιτισμού
Ο χώρος δεν είναι μόνο κατ’ όνομα αυτοδιαχειριζόμενος χώρος πολιτισμού, αλλά έχει φιλοξενήσει και οργανώσει πληθώρα εκδηλώσεων για όλες τις ηλικίες και (σχεδόν) όλα τα γούστα. Εκτός από το καφενείο που λειτουργεί από το πρωί μέχρι το βράδυ και βλέπει κανείς να κάθονται δίπλα-δίπλα στα τραπέζια, μαθητές και φοιτητές με άτομα τρίτης ηλικίας και γονείς που βγήκαν βόλτα με τα παιδιά τους, στον αυτοδιαχειριζόμενο χώρο πολιτισμού στην πλατεία Γαρδένιας έχουν πραγματοποιηθεί πάρα πολλές συναυλίες, πάρτι, προβολές ταινιών και συζητήσεις, όπως για το γυναικείο ζήτημα και το ζήτημα των παιδιών μεταναστών δεύτερης γενιάς, έχει διοργανώσει συζήτηση με θέμα τα συμβατικά και εναλλακτικά ΜΜΕ και τον ρόλο που παίζουν μέσα στην κοινωνία, συζήτηση για τις εργασιακές σχέσεις και το συνδικαλιστικό κίνημα ενόψει της εργατικής πρωτομαγιάς κ.ά.
Πολύ μεγάλη ανταπόκριση έχει και το παιδικό πρόγραμμα λόγω του μεγάλου κενού που υπάρχει από τους δημόσιους και δημοτικούς φορείς στην ψυχαγωγία και δημιουργική απασχόληση των παιδιών. Στο παιδικό πρόγραμμα έχει περιληφθεί κατασκευή χαρταετών και χελιδονοφωλιών, μαθήματα ισορροπίας ποδηλάτου και πολλά άλλα.
Παράλληλα, στις μόνιμες δραστηριότητες εντάσσονται μαθήματα υπολογιστών και ισπανικών, έκθεση ζωγραφικής και σκίτσου από γνωστούς και νέους καλλιτέχνες και παζάρι βιβλίου από το Σύλλογο γονέων και κηδεμόνων σχολείου της περιοχής. Στον χώρο επίσης λειτουργεί βιβλιοθήκη με εκατοντάδες τίτλους βιβλίων και ξεχωριστή ομάδα κινηματογράφου. Το Ξεκίνημα και τα μέλη του έχουν στηρίξει την κατάληψη του χώρου από την πρώτη στιγμή και συμμετέχουν και πλαισιώνουν και τις μετέπειτα δράσεις του.
Πώς λειτουργεί ο χώρος
Όλες οι εκδηλώσεις είναι αυτόοργανωμένες. Άτομα με όρεξη και με τη βοήθεια της ομάδας προγράμματος, αναλαμβάνουν να υλοποιήσουν τις ιδέες τους από την αρχή μέχρι το τέλος. Όλες οι εκδηλώσεις εγκρίνονται από τη συνέλευση. Η συνέλευση (το ανώτατο όργανο) επίσης εκλέγει τις διαχειριστικές ομάδες (ομάδα προγράμματος, ομάδα καθαριότητας μπαρ, τεχνικής υποστήριξης και οικονομικών). Οι διαχειριστικές ομάδες είναι ανακλητές και υπόλογες στην συνέλευση.
Η ανταπόκριση της γειτονιάς
Ο χώρος πλαισιώνεται από άτομα διαφόρων ηλικιών με ιδέες και όρεξη να συνεισφέρουν, ο καθένας με τον δικό του τρόπο και δυνατότητες, άλλος αφιερώνει 3 ώρες για να λειτουργήσει το μπαρ, άλλος διοργανώνει μία παιδική δραστηριότητα και άλλος μοιράζεται τις γνώσεις του με τους υπόλοιπους διοργανώνοντας σεμινάρια. Η ανταπόκριση του κόσμου σε αυτό το εγχείρημα είναι καταρχήν θετική.
Είναι προφανής ωστόσο μία αδυναμία αναφορικά με το μαζικότερο άνοιγμα προς την γειτονιά και τη συζήτηση με τους κατοίκους για αυτό που συμβαίνει στην κεντρικότερη πλατεία του Δήμου. Στόχος για το επόμενο διάστημα θα πρέπει να είναι η όσο το δυνατόν μεγαλύτερη εξωστρέφεια και η πλατιά ενημέρωση των κατοίκων του Ζωγράφου, με στόχο τελικά και την ενεργή συμμετοχή τους. Με την πλατιά και ενεργή συμμετοχή των κατοίκων του Ζωγράφου και με τη διατήρηση των δημοκρατικών και συμμετοχικών λειτουργιών, αυτές οι δυνατότητες μπορούν να αναδειχτούν και να προσφέρουν έναν νέο χώρο που πολλοί δεν μπορούμε καν να φανταστούμε σήμερα στις πλήρεις διαστάσεις του. Το Ξεκίνημα και τα μέλη του έχουν στηρίξει την κατάληψη του χώρου από την πρώτη στιγμή και συμμετέχουν και πλαισιώνουν και τις μετέπειτα δράσεις του.
