Η πανελλαδική συνάντηση της Λαϊκής Ενότητας που έγινε το Σαββατοκύριακο 21 και 22 Νοέμβρη ήταν αναμφίβολα επιτυχημένη καθώς γύρω στα 1500 άτομα (σύμφωνα με την ΙΣΚΡΑ) πέρασαν από τη διαδικασία. Η παρουσία ενός τέτοιου αριθμού αγωνιστών της Αριστεράς δείχνει πως η ΛΑΕ έχει πολύ σημαντικές δυνατότητες. Συσπειρώνει στις γραμμές της γύρω στις 15 διαφορετικές κινήσεις, ρεύματα και οργανώσεις, μαζί με ένα σημαντικό αριθμό ανένταχτων. Οι συνολικοί αριθμοί που συσπειρώνονται αυτή τη στιγμή γύρω από τη ΛΑΕ κυμαίνονται στις 3 με 4 χιλιάδες και ο αριθμός των τοπικών επιτροπών γύρω στις 200.
Το κλίμα
Το κλίμα στη σύσκεψη ήταν ενδεικτικό της αντιφατικής περιόδου την οποία περνά η κοινωνία, τα κινήματα και η Αριστερά, μετά την ποδοπάτηση των υποσχέσεων και των διακηρύξεων του ΣΥΡΙΖΑ από την ηγετική ομάδα.
Από τη μια υπήρχε η κατανόηση ότι «πρέπει να συνεχίσουμε», το πείσμα ότι «δεν κάνουμε πίσω, πρέπει να ξανακτίσουμε την Αριστερά» και από την άλλη οι αμφιβολίες και η ανησυχία για το πώς θα γίνει αυτό. Πώς θα αποφευχθούν όλα όσα οδήγησαν τον ΣΥΡΙΖΑ στην υποταγή, πώς και γιατί η ΛΑΕ δεν κατάφερε να μπει στη βουλή, κλπ. Σε μερικές περιπτώσεις, ειδικά στα εργαστήρια, σημειώθηκαν σοβαρές εντάσεις με αφορμή ανησυχίες όπως τις πιο πάνω ή διαφορές σε ζητήματα σχέσεων στο συνδικαλιστικό κίνημα, την τοπική αυτοδιοίκηση κλπ.
Ένας εξαιρετικά υγιής προβληματισμός εκφράστηκε από πολύ μεγάλο αριθμό ομιλητών που έβαζαν με τον πιο εμφατικό τρόπο τα ζητήματα της δημοκρατίας, του ελέγχου των ηγετικών οργάνων και στελεχών καθώς και της ανάγκης να υπάρχει συλλογικότητα στη λήψη των αποφάσεων.
Ένας ζωντανός οργανισμός
Η ΛΑΕ έδειξε ότι αποτελεί ένα ζωντανό οργανισμό που προσπαθεί να δώσει απαντήσεις στα μικρά και μεγάλα καθημερινά και «στρατηγικά» προβλήματα της ελληνικής κοινωνίας, επιδιώκοντας ενωτικές, ριζοσπαστικές απαντήσεις – χαρακτηριστικά που δυστυχώς δεν υπάρχουν στο ΚΚΕ και την ΑΝΤΑΡΣΥΑ που χαρακτηρίζονται από έντονο σεχταρισμό.[1]
Γι’ αυτούς εξάλλου τους λόγους το «Ξ» στις πρόσφατες εκλογές του Σεπτέμβρη κάλεσε για ψήφο στ’ αριστερά με πρώτη επιλογή τη Λαϊκή Ενότητα, και γι’ αυτούς τους λόγους συνεργάζεται με τη ΛΑΕ σε τοπικό και κεντρικό επίπεδο (ιδιαίτερα καθώς η έννοια της συνεργασίας με το ΚΚΕ δεν υπάρχει και με την ΑΝΤΑΡΣΥΑ είναι εξαιρετικά δύσκολη).
Τα ερωτηματικά παραμένουν πολλά
Την ίδια στιγμή όμως η σύσκεψη έδειξε και μια βασική αδυναμία: η «αναζήτηση» αυτή δεν πήρε συγκεκριμένες απαντήσεις.
Το διήμερο θύμισε σε πολλά σημεία τα διήμερα του παλιού ΣΥΡΙΖΑ (προτού απογειωθούν τα ποσοστά του από το 2012 και μετά): πολλή συζήτηση, πολλή αναζήτηση, αλλά στο γενικό επίπεδο και χωρίς συγκεκριμένες απαντήσεις.
Η βασική πολιτική διαφορά που ήταν εμφανής σε σχέση με τον παλιό ΣΥΡΙΖΑ ήταν η θέση υπέρ της εξόδου από την Ευρωζώνη – μια θέση στην οποία συμφωνούσαν όλοι οι παρευρισκόμενοι (εκτός βέβαια αυτών που προέρχονταν από άλλους χώρους, εκτός ΛΑΕ, που παραβρέθηκαν για να παρακολουθήσουν, χωρίς κατ’ ανάγκη να συμφωνούν). Αν υπήρχε ένα σημείο που φάνηκε ένα τμήμα των παρευρισκόμενων να «πιέζει» ήταν η αναφορά σε έξοδο όχι μόνο από την Ευρωζώνη αλλά και από την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Υπήρχε επίσης γενικευμένη συμφωνία στην ανάγκη άρνησης αποπληρωμής του χρέους, εθνικοποίησης του τραπεζικού συστήματος και των στρατηγικών τομέων της οικονομίας – και, όλα αυτά, «στον ορίζοντα του σοσιαλισμού».
Βέβαια αυτά ήταν σημεία τα οποία περιλαμβάνονταν και στα παλιά προγράμματα του ΣΥΡΙΖΑ, επομένως ένα φυσιολογικό ερωτηματικό που προκύπτει αφορά στο γιατί να δώσει κάποιος εμπιστοσύνη στη ΛΑΕ, ότι όντως θα εκπληρώσει αυτές τις δεσμεύσεις, εκεί που ο ΣΥΡΙΖΑ απέτυχε;
Το ερώτημα αφορά πρωτίστως την κοινωνία και τα λαϊκά στρώματα, όπου και είναι διάχυτο, όμως και μέσα στην ίδια τη συνάντηση αυτό απασχολούσε και πολλούς από τους παρευρισκόμενους.
Η απουσία της σοσιαλιστικής πρότασης και του διεθνισμού
Αυτό όμως που έλειπε χαρακτηριστικά από τη συζήτηση ήταν η σοσιαλιστική προοπτική και ο διεθνισμός.
Όπως χαρακτηριστικά μας είπε ένας από τους παρευρισκόμενους αντιπροσώπους, «συνηθίζεται να λέγεται ότι ο ορίζοντας είναι κάτι που όσο το πλησιάζεις τόσο περισσότερο απομακρύνεται».
Με άλλα λόγια η αναφορά σε «πρόγραμμα με ορίζοντα το σοσιαλισμό», μπορεί για κάποιους να σημαίνει σοσιαλιστικό πρόγραμμα ενώ για άλλους να σημαίνει ακριβώς το αντίθετο, παραπομπή του σοσιαλιστικού προγράμματος στις καλένδες. Αυτό αποτελεί μια κεντρική αντίφαση στο πρόγραμμα της ΛΑΕ.
Η απάντηση που μπορεί να δώσει κάποιος σ’ αυτή την κριτική είναι πως η σύσκεψη αποφάσισε τη δημιουργία επιτροπής θέσεων που θα επεξεργαστεί το πρόγραμμα. Σωστό αυτό, όμως σωστό είναι και κάτι άλλο: οι κατευθυντήριες γραμμές που έδωσε η σύσκεψη, μέσα από την τελική απόφαση του προεδρείου[2] (στο οποίο αντιπροσωπεύονται όλες οι τάσεις και οργανώσεις που συμμετέχουν στη ΛΑΕ) αναφέρει τα εξής:
«Με την ολοκλήρωση της Πανελλαδικής Σύσκεψης ουσιαστικά άνοιξε και ο προσυνδιασκεψιακός διάλογος στη ΛΑΕ για τη συγκρότησή της ως ένα πολιτικό αντιμνημονιακό, προοδευτικό, αντιιμπεριαλιστικό, δημοκρατικό και πατριωτικό μέτωπο.»
(Σημ: οι υπογραμμίσεις δικές μας)
Η δική μας άποψη είναι διαφορετική: γνώμη μας είναι πως, όχι, δεν είναι ένα τέτοιο μέτωπο που χρειάζεται η κοινωνία.
Η κοινωνία χρειάζεται ένα μέτωπο ταξικό με στόχο την αντικαπιταλιστική ανατροπή και τον σοσιαλιστικό μετασχηματισμό που να περιλαμβάνει βέβαια τα σημεία του προγράμματος που έχει συμφωνήσει η ΛΑΕ αλλά που από μόνα τους δεν επαρκούν.
Τι σημαίνει «σοσιαλιστικό πρόγραμμα»;
Και εξηγούμαστε.
Η πάλη της εξόδου από το ευρώ και την ΕΕ την οποία προβάλλει ιδιαίτερα έντονα και εμφατικά ένα κομμάτι της ΛΑΕ είναι καταδικασμένη σε αποτυχία ακόμα και συνοδευόμενη από την άρνηση αποπληρωμής του χρέους, αν δεν συνδυαστεί με εθνικοποίηση των τραπεζών και των στρατηγικών τομέων της οικονομίας.
Και αυτά τα μέτρα, με τη σειρά τους, όμως, είναι καταδικασμένα σε αδιέξοδο αν δεν συνοδεύονται από εργατικό και κοινωνικό έλεγχο και διαχείριση – αυτό πρακτικά σημαίνει τη δημιουργία εργατικών και λαϊκών συμβουλίων τα οποία να αναλάβουν τη διαχείριση της οικονομίας και της κοινωνίας, αφαιρώντας, δηλαδή, την εξουσία από τους εφοπλιστές, τους βιομήχανους και τους εργολάβους ( που ελέγχουν και τις τράπεζες, τα Μίντια, κοκ) έτσι ώστε να σχεδιαστεί η οικονομία για τις ανάγκες του κοινωνικού συνόλου αντί για τα κέρδη μιας χούφτας ολιγαρχών.
Αυτή η πάλη με τη σειρά της δεν πρόκειται να έχει αίσιο τέλος, τουλάχιστον μακροπρόθεσμα, αν δεν έχει διεθνιστικά χαρακτηριστικά: αν δεν συνδεθεί δηλαδή με την πάλη των εργαζομένων στην υπόλοιπη Ευρώπη και διεθνώς κατ’ αρχήν για συμπαράσταση και αλληλεγγύη και, παράλληλα, για παρόμοιους πολιτικούς και κοινωνικούς στόχους, για μια Ευρώπη Σοσιαλιστική κι ενωμένη σε εθελοντική, δημοκρατική και ισότιμη βάση, αντί της σημερινής ΕΕ του κεφαλαίου και των πολυεθνικών.
Το «αντιμνημονιακό, προοδευτικό, αντιιμπεριαλιστικό, δημοκρατικό, πατριωτικό μέτωπο» θυμίζει υπερβολικά πολύ το παλιό ΑΑΔΜ («Αντιιμπεριαλιστικό, Αντιμονοπωλιακό, Δημοκρατικό Μέτωπο») του ΚΚΕ της δεκαετίας του 80 και του 90 (με διαφορετικά ονόματα κατά περιόδους)! Το ΑΑΔΜ οδήγησε το ΚΚΕ στα βράχια, και σαν αποτέλεσμα είχαμε την «τρελή» αναδίπλωση του στον απομονωτισμό και τον «μεσσιανισμό».[3]
Η Αριστερά που απαιτούν οι συνθήκες
Το μέτωπο ή ο φορέας που χρειάζεται η ελληνική κοινωνία πρέπει να είναι έτοιμο/ος να έρθει σε πλήρη ρήξη με την εξουσία του κεφαλαίου και να την ανατρέψει. Με άλλα λόγια χρειάζεται ένα επαναστατικό-σοσιαλιστικό μέτωπο (ή φορέας).
Η ΛΑΕ δεν είναι και δεν διεκδικεί, δεν επιδιώκει, να γίνει κάτι τέτοιο.
Γι’ αυτό είναι απαραίτητο να δημιουργηθεί ένας «πόλος» με επαναστατικά χαρακτηριστικά, όπως αναφέρονται πιο πάνω, μέσα στην κοινωνία – ένας πόλος που να λειτουργήσεις σαν καταλύτης για το μέλλον και ο οποίος θα μπορεί να περιλαμβάνει δυνάμεις που σήμερα βρίσκονται μέσα αλλά και έξω από τη ΛΑΕ.
Δυνάμεις πιστές στις ιδέες του μαρξισμού και του επαναστατικού σοσιαλισμού, με ενωτική προσέγγιση και χωρίς τον σεχταρισμό του ΚΚΕ και της ΑΝΤΑΡΣΥΑ υπάρχουν και εντός και εκτός ΛΑΕ και μπορούν, μαζί, να συγκροτήσουν ένα, ακόμα και άτυπο, κέντρο συντονισμού, έχοντας τον μακροπρόθεσμο («στρατηγικό») στόχο της συγκρότησης ενός μαζικού επαναστατικού-σοσιαλιστικού φορέα. Το «Ξ» έχει απευθύνει αυτό το κάλεσμα ή παρόμοια καλέσματα εδώ και αρκετό καιρό.
Αν οι δυνάμεις αυτές συναντηθούν (ανεξάρτητα, επαναλαμβάνουμε, από το αν είναι μέσα ή έξω από τη ΛΑΕ – αυτό είναι ένα δευτερεύον ζήτημα) με στόχο τη συγκρότηση ενός «πόλου» της σοσιαλιστικής-διεθνιστικής-επαναστατικής Αριστεράς, που να προβάλλει τις θέσεις της στην κοινωνία, στους χώρους όπου υπάρχει και παρεμβαίνει, στην υπόλοιπη Αριστερά και τον ανένταχτο κόσμο, τότε θα πρόκειται για ιστορικό βήμα.
