Μέσα σε ένα θετικό τελικά κλίμα, παρά τις πολλές και έντονες αντιπαραθέσεις, έληξε η πανελλαδική σύσκεψη του ΣΥΡΙΖΑ το τριήμερο 10 – 11- 12 Απρίλη.
Βασικό θέμα της σύσκεψης αυτής ήταν το γενικό πρόγραμμα του ΣΥΡΙΖΑ και οι θέσεις για τις ευρωεκλογές. Η συζήτηση βέβαια επεκτάθηκε σε όλα τα ζητήματα τα οποία απασχολούν τον κόσμο του ΣΥΡΙΖΑ, συνιστώσες και «ανένταχτους» (αγωνιστές που δεν ανήκουν σε συνιστώσες του ΣΥΡΙΖΑ) και σε πολλά σημεία χαρακτηρίστηκε από έντονες αντιπαραθέσεις και κριτική προς την ηγετική ομάδα που διευθύνει τον ΣΥΡΙΖΑ. Δεν θα μπορούσε να είναι και διαφορετικά από τη στιγμή που ο ΣΥΡΙΖΑ είναι μια ανομοιογενής συμμαχία από τόσους πολλούς «ανένταχτους» αγωνιστές και 11 διαφορετικές συνιστώσες. Υπήρχαν έντονες διαφορές για το πρόγραμμα καθώς και για την διαδικασία κατάρτισης του ψηφοδελτίου για τις ευρωεκλογές. Μέχρι το απόγευμα του Σαββάτου δεν ήταν ακόμα γνωστό αν το ΔΗΚΚΙ θα κατέβαινε με τον ΣΥΡΙΖΑ ή ανεξάρτητο στις ευρωεκλογές, καθώς συνεχιζόταν ακόμα η σύσκεψη της Κεντρικής του Επιτροπής που είχε συγκληθεί για να συζητήσει αυτό το θέμα (τελικά αποφάσισε να μείνει στον ΣΥΡΙΖΑ). Ενώ οι «Ενεργοί Πολίτες», του Μανώλη Γλέζου επέμεναν σε αλλαγές στο ψηφοδέλτιο, μέσα στη διαδικασία της πανελλαδικής σύσκεψης, αρνούμενοι την επιβολή από μία συνιστώσα (τον ΣΥΝ) των δικών του απόψεων στους υπόλοιπους.
Ο προβληματισμός για τις αδυναμίες του ΣΥΡΙΖΑ και η έντονη κριτική συνυπήρξαν με την κοινή απόφαση να δοθεί αποφασιστικά η επικείμενη μάχη των Ευρωεκλογών που μπορούν να δώσουν ένα καλό αποτέλεσμα για το ΣΥΡΙΖΑ και την αριστερά και να αναπτερώσουν το ηθικό των εργαζομένων και της νεολαίας
Στο θέμα του προγράμματος η συζήτηση θα ολοκληρωθεί στην κεντρική γραμματεία λαμβάνοντας υπόψη τη συζήτηση στη διάρκεια της πανελλαδικής. (Εδώ θα φανεί ο βαθμός της ευαισθησίας της γραμματείας, ή καλύτερα κάποιων τμημάτων της και αν η συνέχεια θα είναι ομαλή ή θα υπάρξουν νέες αντιπαραθέσεις).
Στο θέμα της οργανωτικής ανασυγκρότησης του ΣΥΡΙΖΑ, το οποίο άπτεται και του θέματος της δημοκρατίας και των γραφειοκρατικών τάσεων στον ΣΥΡΙΖΑ, έγινε αποδεκτό το αίτημα του 2ου κύματος για πανελλαδική συνάντηση το Φθινόπωρο που να συζητήσει το θέμα και για πανελλαδική συντονιστική επιτροπή τον Ιούνη-Ιούλη, μετά τις ευρωεκλογές που να αποτελέσει το εναρκτήριο λάκτισμα για τη συζήτηση.
Στο θέμα της ευρωλίστας δεν υπήρξε καμία αλλαγή. Παραμένουν οι διαφορετικές απόψεις και για τον τρόπο που συγκροτήθηκε και για τη σύνθεση της λίστας και θα συνεχιστεί η πάλη για μια διαφορετική προσέγγιση, τουλάχιστον από το «Ξ» (αλλά είμαστε σίγουροι, πως όχι μόνο) στην επόμενη περίοδο.
Στο θέμα της πολιτικής συγκυρίας και των δυνατοτήτων του ΣΥΡΙΖΑ, ένα θέμα το οποίο έχει να κάνει με εκτιμήσεις, απόψεις κλπ, ασφαλώς δεν θα μπορούσε να υπάρξει συμφωνία, η κάθε συνιστώσα και οι «ανένταχτοι» αγωνιστές διατηρούν διαφορετικές απόψεις ή έχουν διαφορετικές εμφάσεις.
Το πρόγραμμα
Τρεις συνιστώσες αλλά και πολλοί «ανένταχτοι» σύντροφοι έθεσαν εμφατικά ζήτημα διαφωνίας με το πρόγραμμα. Οι τρεις συνιστώσες είναι το «Ξ», το «Κόκκινο» και οι «Οικοσοσιαλιστές».
Οι θέσεις του «Ξ» για το πρόγραμμα είναι γνωστές γενικά στο χώρο του ΣΥΡΙΖΑ. Πρώτο, διαφωνεί επί της ουσίας του κειμένου καθώς θεωρεί πως το κείμενο επιχειρεί ένα συμβιβασμό ανάμεσα στην Ανανεωτική πτέρυγα του ΣΥΝ και όλους τους υπόλοιπους. Το αποτέλεσμα είναι μία «σαλάτα» στην οποία υπάρχουν τα πάντα.
Υπάρχουν αναφορές στο σοσιαλισμό, αλλά χωρίς πουθενά να εξηγείται αυτό, χωρίς καμία προσπάθεια να προσεγγιστούν τα βασικά χαρακτηριστικά του τι εννοούμε με σοσιαλιστική κοινωνία, αλλά παραπέμποντας τη συζήτηση γι’ αυτό το θέμα στο ακαθόριστο μέλλον… (Αυτή η στάση είναι λίγο αστεία, καθώς πάνω από ενάμιση αιώνα από την εποχή που ο Μάρξ μαζί με τον Ένγκελς έγραψαν το Κομμουνιστικό Μανιφέστο ο ΣΥΡΙΖΑ ακόμα δεν ξέρει τι ακριβώς να προτείνει…).
Ο σοσιαλισμός παρουσιάζεται σαν στρατηγικός στόχος… για τον 21ο αιώνα…! Με άλλα λόγια δεν συνδέεται με την πάλη για τα καθημερινά προβλήματα του σήμερα, ιδιαίτερα καθώς θα είναι εξαιρετικά οξυμένα λόγω της πρωτόγνωρης εδώ και δεκαετίες (και πιθανά αιώνες) κρίσης, που χτυπά το παγκόσμιο καπιταλιστικό σύστημα. Αυτό δημιουργεί αυτόματα το ερώτημα, μέχρι να περάσουν όλες αυτές οι δεκαετίες που οδηγούν στον στρατηγικό στόχο του 21ου αιώνα, τι κάνουμε;
Εδώ προκύπτουν προτάσεις που τουλάχιστον «μυρίζουν» έντονα (για να το θέσουμε πολύ μαλακά) κεντροαριστερά! Οι αναφορές σε συμμαχίες με τους σοσιαλιστές και τους οικολόγους «οι οποίοι απομακρύνονται από το νεοφιλευθερισμό» σε μια εποχή που ακόμη και οι αστοί απομακρύνονται από το νεοφιλελευθερισμό, καθόλου δεν δείχνουν την προοπτική της αντικαπιταλιστικής πάλης αλλά την κατεύθυνση των συμβιβασμών για τη διαχείριση του συστήματος. Οι καταληκτικές προτάσεις που περιέχονται στο κείμενο, για κυβερνητικές συνεργασίες με τους πιο πάνω (στο κεφάλαιο η «Εναλλακτική πολιτική μας πρόταση») «για να ανοίξει ένας νέος δρόμος για τη δημοκρατική οργάνωση της κοινωνίας, της οικονομίας και των θεσμών» κλπ» αποτελούν θέσεις που δείχνουν προς την κεντροαριστερά.
Αν οι συγγραφείς του κειμένου και όσοι το αποδέχονται στην κεντρική γραμματεία θέλουν να είναι συνεπείς με την θέση τους ενάντια στην κεντροαριστερά, όπως εμφατικά τονίζουν, αν δηλαδή το θέμα είναι απλά θέμα παρεξήγησης, τότε το μόνο που χρειάζεται είναι να αφαιρέσουν τέτοιες παραγράφους. Όταν όμως η οργάνωση Κόκκινο κατέθεσε γραπτή πρόταση για να αλλάξει το σχετικό κεφάλαιο («Η Εναλλακτική Πολιτική μας Πρόταση») αυτή δεν «πέρασε» από τα κέντρα εξουσίας που υπάρχουν στην κ. γραμματεία.
Σ’ αυτή τη συζήτηση υπάρχουν πολλές ειδικές πτυχές ή σημεία. Αναφέρουμε μερικές, μόνο ενδεικτικά. Το θέμα των εθνικοποιήσεων εμφανίζεται δειλά στο κείμενο προγράμματος, σε μια εποχή που ακόμα και οι αστοί στρέφονται σ’ αυτές λόγω της κρίσης. Το θέμα της «εθνικοποίησης χωρίς αποζημίωση στους μεγαλομετόχους» (το οποίο μπήκε μετά από διάφορους γύρους συζήτησης) στο κείμενο των «15 σημείων πάλης» εξαφανίστηκε από το πρόγραμμα. Το τι κάνουμε στις περιπτώσεις που κλείνουν μαζικά επιχειρήσεις του ιδιωτικού τομέα, τι μορφές πάλης προτείνουμε στους εργαζόμενους που είναι αντιμέτωποι με λουκέτα (τη στιγμή που στην Ευρώπη οι καταλήψεις δίνουν και παίρνουν) και μαζική ανεργία, λείπει ολοκληρωτικά από το κείμενο. Σοβαρές διαφορές υπάρχουν στα ζητήματα της ΕΕ (μιλά για κατάργηση αρνητικών διατάξεων συνθηκών όπως του Μάαστριχ, αντί για κατάργηση συνολικά των συνθηκών αυτών) των εθνικών ζητημάτων και της εξωτερικής πολιτικής, κοκ.
Για τη διαδικασία
Πέρα όμως από την ουσία και το περιεχόμενο του κειμένου, υπάρχει και το ζήτημα της διαδικασίας.
Οι συζητήσεις στις τοπικές συνελεύσεις και τις θεματικές, πριν την πανελλαδική συνάντηση, απέδειξαν, αυτό που από την αρχή πρόβλεπε το «Ξ» (βλέπε www.xekinima.org, ημερομηνία 26/3/09 ή http://www.syriza.xekinima.org/news/display_news.php?tbl=syriza_news&id=44) ότι η όλη συζήτηση για το πρόγραμμα θα γινόταν αφήνοντας εκτός τις τοπικές επιτροπές, τις συνελεύσεις και τις θεματικές.
Σε καμία τοπική συνέλευση δεν έγινε ουσιαστική συζήτηση για το πρόγραμμα. Μάλιστα, δείχνοντας τις κακές παραδόσεις που επικρατούν, οι περισσότεροι εισηγητές εκ μέρους της κ. γραμματείας δεν καταπιάστηκαν στις εισηγήσεις τους με το πρόγραμμα, αλλά συνήθως με τρέχουσες εξελίξεις. Σχεδόν καμία θεματική επιτροπή (πλην ελάχιστων εξαιρέσεων, όπως της Παιδείας και της Ευρώπης) από τις 20 περίπου που δημιουργήθηκαν δεν πρόλαβε να καταλήξει πριν βγει το πρόγραμμα.
Πρόκειται για μια κατάσταση πολύ προβληματική. Αντί ο κόσμος του ΣΥΡΙΖΑ να «εκπαιδευτεί» – κι αυτό αποτελεί ευθύνη της ηγεσίας του ΣΥΡΙΖΑ – στο να ασχολείται σοβαρά με το πρόγραμμα, να το μελετά, να το συζητάει και να το αμφισβητεί αν και όπου χρειάζεται, «εκπαιδεύεται» στη διαδικασία του να μην ασχολείται. «Μαθαίνει» να θεωρεί πως το πρόγραμμα είναι θέμα των ειδικών και των σοφών. Τίποτα δεν είναι περισσότερο απαράδεκτο απ’ αυτό. Το πρόγραμμα αφορά πρώτα και πάνω απ’ όλα τους εργαζόμενους, την κοινωνία, τη νεολαία, όλα τα καταπιεσμένα στρώματα, γιατί είναι άμεσα συνδεδεμένο με τους αγώνες τους. Ένα πρόγραμμα δεν είναι λόγια σε κενό οξυγόνου – ένα πρόγραμμα οφείλει να ξεκινά από την αντικειμενική κατάσταση και τα προβλήματα που δημιουργεί ο καπιταλισμός στις λαϊκές μάζες και να προτείνει λύσεις οι οποίες να επιβληθούν μέσα από τους αγώνες του μαζικού κινήματος. Γι’ αυτό το μαζικό κίνημα πρέπει να έχει ενεργή συμβολή στην επεξεργασία του προγράμματος.
Ο ΣΥΡΙΖΑ οφείλει να διορθώσει αυτό το τεράστιο έλλειμμα το οποίο υπάρχει στη λειτουργία του.
Αντιθέσεις για τις πολιτικές εκτιμήσεις
Σοβαρές διαφορές προέκυψαν και στο θέμα των εκτιμήσεων για την πολιτική κατάσταση και την κατάσταση του ΣΥΡΙΖΑ. Οι εισηγητές, Ρ. Ρινάλντι και Δ. Τσακνιάς δεν στάθηκαν καθόλου στην κατάσταση με την οποία είναι αντιμέτωπος ο ΣΥΡΙΖΑ, ούτε με τις δυνατότητες ούτε με τα προβλήματα ούτε με τις ευθύνες.
Η υποχώρηση στις δημοσκοπήσεις και πολύ περισσότερο η αιτία της δεν πιάστηκε στην εισήγηση. Η διάσπαση του ΣΥΝ στην ΠΟΣΔΕΠ και η συνεργασία της δεξιάς πτέρυγας του ΣΥΝ με το ΠΑΣΟΚ, πράγμα που χάρισε την ΠΟΣΔΕΠ, μια ομοσπονδία κλειδί στους αγώνες της παιδείας, στο κατεστημένο δεν αναφέρθηκε καν. Η συνεργασία του ΣΥΝ με το ΠΑΣΟΚ σε μια σειρά δήμους και νομαρχίες επίσης. Η πρόσφατη αντεπίθεση της «Ανανεωτικής» πτέρυγας, με αποκορύφωμα την εξαιρετικά επιθετική στάση του Λεωνίδα Κύρκου ο οποίος έφτασε να μιλά δημόσια από τα ΜΜΕ υπέρ της συνεργασίας με το ΠΑΣΟΚ και για διάσπαση του ΣΥΝ και του ΣΥΡΙΖΑ, δεν αναφέρθηκε καθόλου.
Δεν υπήρξε η ελάχιστη αναφορά στο γεγονός ότι την ίδια στιγμή που ο ΣΥΡΙΖΑ είχε την πανελλαδική του συνάντηση, το ΔΗΚΚΙ είχε τη δική του σύσκεψη στην οποία συζητούσε αν θα έμενε ή αν θα έφευγε. Επίσης όλοι ήξεραν πως ο Μανώλης Γλέζος («Ενεργοί Πολίτες») θα ερχόταν στη σύσκεψη για να θέσει με οξύ τρόπο διαφωνίες για την όλη λειτουργία και τις αποφάσεις της γραμματείας του ΣΥΡΙΖΑ, αλλά κανείς δεν ήξερε που ακριβώς θα σταματούσε την επιθετική του τοποθέτηση.
Η κατάσταση εμφανίστηκε από τους εισηγητές, εντελώς ωραιοποιημένη. Ακούγοντας τους και με δεδομένη την διάχυτη ανησυχία για την «επόμενη μέρα» στον κόσμο που παρακολουθούσε τη συνάντηση έπαιρνε κανείς την εντύπωση πώς οι εισηγητές βρισκόντουσαν σε άλλο πλανήτη.
Το κύριο σημείο στο οποίο φαινόταν να εστιάζει ο εισηγητής Ρ. Ρινάλντι ήταν γιατί δεν προχώρησε η περυσινή «απόφαση» της πανελλαδικής συνάντησης για την εκλογή τοπικών επιτροπών ή το θέμα της πολυσυλλεκτικής αντιπροσώπευσης στα ΜΜΕ. Σοβαρά θέματα αναμφίβολα, αλλά που δεν είναι δυνατό να πιστεύει κανείς πως θα έλυναν τα προβλήματα που εμφανίζει σήμερα ο ΣΥΡΙΖΑ. «Κτυπάει» όμως και κάτι άλλο – πως είναι δυνατό να ζητάει κανείς πολυσυλλεκτική αντιπροσώπευση προς τα έξω, ιδιαίτερα στα ΜΜΕ, αλλά στο εσωτερικό του ΣΥΡΙΖΑ να έχουμε τα ίδια ακριβώς πρόσωπα που «πρωταγωνιστούσαν» στην περυσινή πανελλαδική συνάντηση, να πρωταγωνιστούν και φέτος: δηλαδή, Ρ. Ρινάλντι, Δ. Τσακνιάς, Γ. Θεωνάς, Α. Νταβανέλλος.
Δεν υπάρχουν άλλοι, ικανοί, ανάμεσα σε 11 συνιστώσες και τόσους ανένταχτους σ; Δεν υπάρχει μία συντρόφισσα ικανή να κάνει μια εισήγηση; Δεν αποτελεί ντροπή για τον ΣΥΡΙΖΑ να μην έχει μία γυναίκα εισηγήτρια; Όλοι ξέρουν πως υπάρχουν ικανοί σύντροφοι και συντρόφισσες. Κι όλοι (όσοι θέλουν) καταλαβαίνουν πως τα ίδια άτομα είναι «αμετακίνητα» στους ρόλους τους όχι γιατί χωρίς αυτούς ο ΣΥΡΙΖΑ δεν μπορεί να προχωρήσει, αλλά για λόγους που αφορούν και εξυπηρετούν τον δικό τους ρόλο και προβολή, είτε σαν άτομα είτε σαν συνιστώσες.
Αυτό που δεν έκαναν όμως οι εισηγητές το έκανε ο κόσμος που μίλησε. Σε όλη τη διάρκεια της συζήτησης του Σαββάτου ο κύριος όγκος των τοποθετήσεων είτε είχε έντονες κριτικές αποχρώσεις είτε ήταν καθαρά επιθετικός.
Πολλοί ομιλητές στάθηκαν στο πώς χτίζεται η κεντροαριστερά στην πράξη, σε επίπεδο εργατικών σωματείων και ομοσπονδιών (συνεργασίες στελεχών του ΣΥΝ με ΠΑΣΚΕ) ιδιαίτερα στην Υγεία και στην ΠΟΣΔΕΠ, στην τοπική και νομαρχιακή αυτοδιοίκηση, στην πολιτική αντεπίθεση της δεξιάς του ΣΥΝ κλπ, συνδέοντας όλα αυτά με τις «ασάφειες» του προγράμματος (οι οποίες όπως αναφέραμε πιο πάνω «δείχνουν» στην κατεύθυνση της κεντροαριστεράς).
Ένα απ’ τα βασικά σημεία αφορούσε το αν τα σημερινά ποσοστά του ΣΥΡΙΖΑ στις δημοσκοπήσεις που κυμαίνονται στο 7 – 9 % θα πρέπει να συγκρίνονται με το 5% των προηγούμενων εκλογών ή με το 18,5% που είχε φτάσει στις δημοσκοπήσεις τέτοιο καιρό τον προηγούμενο χρόνο. Οι υπερασπιστές της άποψης ότι όλα πάνε καλά κι όποιος κάνει κριτική είναι γκρινιάρης, ξεκινούν φυσικά από το 5% και μιλούν για επιτυχία. Η αλήθεια όμως είναι σύνθετη. Το 18,5% έδειξε τις δυνατότητες του ΣΥΡΙΖΑ, αντικειμενικά. Επομένως ασφαλώς ο διπλασιασμός της απήχησης μέσα σε ενάμιση περίπου χρόνο είναι μια επιτυχία, αλλά το μέτρο της επιτυχίας δεν κρίνεται μόνο σε σύγκριση με τη βάση από την οποία ξεκίνησε ο ΣΥΡΙΖΑ αλλά και σε σύγκριση με τα στοιχεία που αποκαλύπτουν τις δυνατότητες. Μ’ αυτή την έννοια η σύγκριση με το 5% παίζει το ρόλο του να αποκρύβει τις ευθύνες για όλα όσα πάνε στραβά αυτή τη στιγμή στον ΣΥΡΙΖΑ (με κορυφαίο παράδειγμα και πιο πρόσφατο, επαναλαμβάνουμε, την ΠΟΣΔΕΠ, για την οποία δυστυχώς ο ΣΥΡΙΖΑ θα πληρώσει σοβαρό κόστος στο χώρο της παιδείας, κι όχι μόνο!).
Αρκετοί ομιλητές στάθηκαν στο πρόσφατο «άνοιγμα» του Αλέκου Αλαβάνου στο ΠΑΣΟΚ με βάση τα «5 σημεία» (βλ. www.xekinima.org 8/4/09, ή http://www.syriza.xekinima.org/news/display_news.php?tbl=syriza_news&id=49) και έκαναν κριτική. Το «Ξ» συμφωνεί με την κριτική αυτή, θεωρώντας ότι αυτές οι προτάσεις δεν βοήθησαν το μαζικό κίνημα και τη βάση του ΠΑΣΟΚ να ξεκαθαρίσει τις διαφορές του ΣΥΡΙΖΑ με το ΠΑΣΟΚ, αντίθετα το μπέρδεψαν, παίρνοντας την εντύπωση ότι ο ΣΥΡΙΖΑ προσεγγίζει το ΠΑΣΟΚ κι ενδιαφέρεται για συνεργασία κλπ. Το σενάριο αυτό ασφαλώς προβάλλεται από τα ΜΜΕ. Αυτό από μόνο του θα έπρεπε να προβληματίσει. Η προβολή από τα ΜΜΕ μιας «νέας προσέγγισης» του ΠΑΣΟΚ από τον ΣΥΡΙΖΑ δεν θα γινόταν αν αυτό δεν εξυπηρετούσε κατ’ αρχήν την Ανανεωτική τάση η οποία θέλει την συνεργασία και συγκυβέρνηση με το ΠΑΣΟΚ και κατά δεύτερο λόγο το ίδιο το ΠΑΣΟΚ. Γιατί αν ο κόσμος νοιώσει ότι ο ΣΥΡΙΖΑ κινείται στην κατεύθυνση της συνεργασίας με το ΠΑΣΟΚ, γιατί να ψηφίσει ΣΥΡΙΖΑ κι όχι ΠΑΣΟΚ;
Ζητήματα δημοκρατίας
Το θέμα της εσωτερικής δημοκρατίας μπήκε από πολλούς/ές σ. στη διάρκεια του 3-μερου.
Ξεκινούσε από το γεγονός ότι η πανελλαδική συνάντηση δεν μπορούσε να ψηφίσει τίποτα και να αποφασίσει τίποτα – δηλαδή ότι και να έλεγαν κι όσοι και να ήταν αυτοί που είχαν τη μία ή την άλλη άποψη, την τελική απόφαση θα την έπαιρνε η γραμματεία (με αμφίβολης δημοκρατικότητας διαδικασίες όπως έχουμε γράψει ξανά καθώς υπάρχει η απαίτηση της ομοφωνίας και το δικαίωμα του βέτο… αλλά όχι για όλους – πχ το ΔΗΚΚΙ, που από άποψη εκλογικής απήχησης είναι η δεύτερη μεγαλύτερη συνιστώσα στον ΣΥΡΙΖΑ, δεν μπόρεσε να μπλοκάρει την απόφαση για την υποψήφιο της ΚΟΕ στο ευρωψηφοδέλτιο).
Είχε επίσης να κάνει με το γεγονός ότι ο τρόπος με τον οποίο καταρτίστηκε η ευρωλίστα ήταν γενικά απαράδεκτος και καμία σχέση δεν είχε με κάποια συλλογική διαδικασία στις γραμμές του ΣΥΡΙΖΑ: ο ΣΥΝ πήρε τη δική του απόφαση για Χουντή και Παπαδημούλη και την επέβαλε στους υπόλοιπους και στη συνέχεια η ΚΟΕ εκβίασε το να πάει η δεύτερη θέση στο ψηφοδέλτιο σ’ αυτήν.
Τρίτο ήταν το θέμα της εναλλαγής στην κεντρική γραμματεία το οποίο ταλαιπωρεί τον ΣΥΡΙΖΑ εδώ και μήνες και για το οποίο το «Ξ» έχει γράψει επανειλημμένα.
Όλα αυτά συσσωρεύονταν για μήνες και πολλοί/ες σ. έθεσαν τα ζητήματα ωμά και αποφασιστικά στη συνδιάσκεψη, μιλώντας για την ανάπτυξη γραφειοκρατικών τάσεων και τονίζοντας ότι η δημοκρατία στο εσωτερικό του ΣΥΡΙΖΑ πάσχει, πράγμα εξαιρετικά επικίνδυνο.
Το «Ξ» έδωσε μάχη για τα ζητήματα της δημοκρατίας καταγγέλλοντας ανοιχτά όλες τις πιο πάνω απαράδεκτες διαδικασίες και τονίζοντας ότι η κεντρική γραμματεία, αντί να κοιτάζει πώς θα πάει ο ΣΥΡΙΖΑ μπροστά, μετατράπηκε σε ένα ατέλειωτο και εκφυλιστικό παζάρι ανάμεσα σε συγκεκριμένες συνιστώσες, με τον ΣΥΝ να «σφυρίζει αδιάφορα» ή να αδυνατεί να παρέμβει (αφού το πρόβλημα σε μεγάλο βαθμό ξεκινά από τον ίδιο, παρά τις καλύτερες των διαθέσεων που μπορεί να έχουν πολλά από τα στελέχη του).
Το «Ξ» τόνισε ότι ο βασικός τρόπος να λυθεί το πρόβλημα είναι η οργανωτική ανασυγκρότηση του ΣΥΡΙΖΑ ώστε η βάση να έχει λόγο, να μπορεί να παίρνει αποφάσεις, να καθορίζει αυτή την πορεία του ΣΥΡΙΖΑ, πολιτικά και οργανωτικά, και να ελέγχει την ηγεσία.
Η οργή του Μανώλη Γλέζου
Η τοποθέτηση του Μανώλη Γλέζου το βράδυ του Σαββάτου έκανε πραγματική αίσθηση. Ο Μ. Γλέζος στην ουσία στάθηκε στα ζητήματα της λειτουργίας και της δημοκρατίας ιδιαίτερα με αφορμή το θέμα της ευρωλίστας. Φανερά ενοχλημένος από την επιβολή των αποφάσεων του ΣΥΝ στον υπόλοιπο ΣΥΡΙΖΑ τόνισε ότι καμία συνιστώσα δεν μπορεί να παίρνει αποφάσεις και να τις επιβάλλει στον ΣΥΡΙΖΑ χωρίς συζήτηση.
Και πάνω σ’ αυτή τη βάση είπε ότι αν θέλουμε να φέρουμε ανατροπή στο πολιτικό σκηνικό και την αριστερά πρώτα πρέπει να φέρουμε ανατροπή στον ΣΥΡΙΖΑ. Το κάλεσμα αυτό δεν περιορίστηκε να το κάνει μόνο μία φορά, επέμενε εμφατικά σ’ αυτό δείχνοντας μάλιστα το κεντρικό σύνθημα στο πανό του ΣΥΡΙΖΑ «Ανατρέπουμε το σκηνικό σε Ελλάδα και Ευρώπη».
Ο Μανώλης Γλέζος πάγωσε τους υπεύθυνους για το συντονισμό της κεντρικής γραμματείας και ξεσήκωσε θύελλα χειροκροτημάτων. Έδειξε πως έχει πολύ βαθιά κατανόηση της σημασίας της δημοκρατίας και της ισοτιμίας στην αριστερά, κάτι που δεν ισχύει για πολλούς από αυτούς που σήμερα κινούνται στο χώρο του ΣΥΡΙΖΑ ή για την «επαναστατική» αριστερά που βρίσκεται εκτός του ΣΥΡΙΖΑ.
Το 2ο κύμα
Σ’ αυτό το γενικό κλίμα η συνάντηση που κάλεσε το 2ο κύμα – που αποτελεί μια πανελλαδική πρωτοβουλία ανένταχτων και συνιστωσών – σημείωσε μεγάλη επιτυχία. Στη συνάντηση που έγινε το μεσημέρι του Σαββάτου μπήκε το ζήτημα των καθηκόντων, σε τρία επίπεδα:
α) Στην ανάγκη να προχωρήσει η οργανωτική ανασυγκρότηση του ΣΥΡΙΖΑ ώστε να δοθεί χώρος στον κόσμο που δεν ανήκει σε συνιστώσες να οργανωθεί, να έχει ουσιαστικό λόγο και ρόλο.
β) Στη σημασία της δημοκρατίας και του ελέγχου των ηγετικών οργάνων τα οποία ανεξέλεγκτα όπως είναι εμφανίζουν τάσεις γραφειοκρατικοποίησης, κάτι που αποτελεί θανάσιμο κίνδυνο για τον ΣΥΡΙΖΑ, όπως έχει δείξει όλη η ιστορία της αριστεράς
γ) Στο ζήτημα, τέλος, της πολιτικής φυσιογνωμίας του ΣΥΡΙΖΑ. Μια σειρά σύντροφοι/σες εκδήλωσαν τις ανησυχίες τους για την πολιτική πορεία του ΣΥΡΙΖΑ, για το αν μπορεί να υπάρχει εμπιστοσύνη στην αντικαπιταλιστική πορεία που διακηρύσσει και μίλησαν υπέρ της ανάγκης το 2ο κύμα να λειτουργήσει σαν πόλος συσπείρωσης για τη διασφάλιση μιας πορείας προς τ’ αριστερά στην κατεύθυνση ενός αντικαπιταλιστικού προγράμματος και μιας σοσιαλιστικής προοπτικής.
Το «Ξ» έχει ήδη πάρει θέση υπέρ της συγκρότησης ενός πόλου με τέτοια χαρακτηριστικά, δηλαδή όχι μόνο οργανωτικά αλλά και πολιτικά. Έχουμε εμπιστοσύνη στον κόσμο του ΣΥΡΙΖΑ, ειδικά τα ταξικά και νεολαιίστικα στρώματα που τον προσεγγίζουν και που μπαίνουν στους αγώνες. Αλλά δεν έχουμε εμπιστοσύνη στις κορυφές. Έχουμε επανειλημμένα γράψει στα κείμενα μας πως η κεντροαριστερά βρίσκεται σε εμβρυώδη μορφή μέσα στα κείμενα του ΣΥΡΙΖΑ και στη νοοτροπία πολλών στελεχών του. Κι έχουμε ξανά πει και γράψει πως η κεντροαριστερά δεν διατυμπανίζεται προτού εμφανιστεί – απλά ενυπάρχει στις εσωτερικές αντιφάσεις κάθε μαζικού αριστερού σχηματισμού και ανάλογα με τις συνθήκες μπορεί να εκδηλωθεί. Η εμπειρία από μια σειρά αριστερά κόμματα στην Ευρώπη (με χαρακτηριστικότερο παράδειγμα αυτό της Κομμουνιστικής Επανίδρυσης στην Ιταλία) είναι ενδεικτική. Ο μόνος τρόπος να ελεγχθεί αυτή η διαδικασία είναι μια ισχυρή, μαχητική βάση η οποία να έχει γνώση και να ελέγχει τις κορυφές.
Το 2ο κύμα, κάνει τα πρώτα του βήματα και είναι μια ζωντανή διαδικασία υπό εξέλιξη, υπό διαμόρφωση. Όσοι συμμετέχουν σ’ αυτό συζητούν, ανταλλάσσουν ιδέες, ελεύθερα, δημοκρατικά και ισότιμα. Η συνάντηση του 2ου κύματος αποφάσισε τη δημιουργία πανελλαδικού συντονιστικού και συναντήσεις σε μια σειρά πόλεις μέσα στην επόμενη περίοδο, ιδιαίτερα μετά τις ευρωεκλογές, καθώς ο Μάης θα πρέπει να αφιερωθεί κύρια στην προεκλογική εκστρατεία.
Προχωρήματα
Οι εμπνευστές του 2ου κύματος αλλά και πολλοί αγωνιστές που κοιτάζουν με συμπάθεια τις απόψεις που διατυπώνονται από το 2ο κύμα, δεν μπορούν παρά να είναι ευχαριστημένοι από τα αποτελέσματα της παρέμβασής τους. Η σύσκεψη κατέληξε στο κάλεσμα νέας πανελλαδικής συνάντησης τον Οκτώβρη για τη συζήτηση του «οργανωτικού θέματος» και στο ξεκίνημα της συζήτησης σε συνάντηση της πανελλαδικής συντονιστικής επιτροπής μετά τις ευρωεκλογές, προς το τέλος του Ιούνη.
Στην ομιλία του ο Αλέκος Αλαβάνος, το μεσημέρι της Κυριακής, λίγο πριν τη λήξη των εργασιών, έκφρασε την ευχή ή την ελπίδα, στην πανελλαδική συνάντηση του επόμενου χρόνου οι παρευρισκόμενοι να έχουν στα χέρια τους ταυτότητες (αντιπροσώπου του ΣΥΡΙΖΑ με αποφασιστική ψήφο).
Πράγμα που δείχνει πώς παρότι το 2ο κύμα αντιμετωπίστηκε στην αρχή με εξαιρετική εχθρότητα, από συνιστώσες όπως την ΔΕΑ, ΚΕΔΑ, ΚΟΕ, τμήματα του ΣΥΝ και «ανένταχτους» όπως ο Δ. Τσακνιάς, η εμφάνιση του λειτούργησε τελικά σαν καταλύτης για να δημιουργήσει θετικές εξελίξεις.
Προετοιμασία για τις ευρωεκλογές
Η πανελλαδική απάντησε σε πολλούς στο χώρο της αριστεράς οι οποίοι υποστηρίζουν ότι όταν έχεις μπροστά σου μάχες όπως η μάχη των ευρωεκλογών δεν μιλάς και δεν διαφωνείς. Οι κατηγορίες περί «γκρίνιας» χρησιμοποιήθηκαν ευρέως την προηγούμενη περίοδο, ενάντια στους οπαδούς του 2ου κύματος. Το «Ξ», πιο ειδικά, δέχτηκε επιθέσεις που ξεπέρασαν κάθε προηγούμενο. Η πανελλαδική όμως απέδειξε ότι η αριστερά δεν χρειάζεται να φοβάται τον διάλογο ούτε την αντιπαράθεση.
Η άποψή μας είναι ότι η πανελλαδική βοήθησε στον καλύτερο εξοπλισμό των μελών και του κόσμου του ΣΥΡΙΖΑ. Έκανε βήματα στην κατεύθυνση του να συγκροτήσει καλύτερα τις δυνάμεις του ΣΥΡΙΖΑ. Έκανε βήματα στην κατεύθυνση της εμβάθυνσης των πολιτικών ζητημάτων και του προβληματισμού πάνω σ’ αυτά. Έκανε βήματα στην κατεύθυνση του να δημιουργήσει μια «βάση» που να νοιώθει περισσότερο υπεύθυνη για την μελλοντική πορεία του ΣΥΡΙΖΑ και περισσότερο υπεύθυνη στην διαμόρφωση της πορείας του ΣΥΡΙΖΑ, οργανωτικά, πολιτικά, ιδεολογικά.
Στον ΣΥΡΙΖΑ διεξάγεται ένας αγώνας. Αφορά τη φυσιογνωμία και τον ρόλο που θα παίξει στην ιστορία – κι όχι μόνο της χώρας μας. Όσοι νομίζουν πως τα ζητήματα αυτά είναι λυμένα στον ΣΥΡΙΖΑ είναι αφελείς. Ο ΣΥΡΙΖΑ είναι ένας ζωντανός οργανισμός σε εξέλιξη. Τίποτα σ’ αυτόν δεν είναι στατικό και τίποτα στάσιμο.
Ο ΣΥΡΙΖΑ έχει ταράξει τα νερά. Έχει ήδη λειτουργήσει στο κίνημα, στην αριστερά και στην κοινωνία σαν καταλύτης. Έχει προκαλέσει διεργασίες που η ελληνική κοινωνία είχε να δει δεκαετίες. Έχει τεράστια σημασία να εδραιωθεί, να ενισχύσει τις δυνάμεις του για να δώσει προοπτική στα κινήματα και την κοινωνία. Έχει σημασία να σπάσει το μπλοκάρισμα που έχει επιβάλει ο σταλινισμός (βασικά το ΚΚΕ) στην ελληνική αριστερά και το ελληνικό εργατικό κίνημα. Έχει σημασία να μπορέσει να μετατραπεί στον κύριο μοχλό και το κύριο εργαλείο πάλης του εργατικού κινήματος. Αυτό δεν είναι εύκολο, είναι όμως ο βασικός στόχος. Όσο περισσότερο το καταφέρει αυτό, τόσο περισσότερο θα μετατρέπεται σε χώρο ζύμωσης και σε χωνευτήρι για την παραγωγή ιδεών και για την εδραίωση της πορείας (του μεγαλύτερου μέρους) του στην κατεύθυνση της αντικαπιταλιστικής πάλης και του σοσιαλιστικού μετασχηματισμού της κοινωνίας. Η πρώτη μάχη που έχουμε μπροστά μας αυτή την περίοδο είναι αυτή των ευρωεκλογών. Έχει μεγάλη σημασία να δοθεί η μάχη με επιτυχία και να βγει ο ΣΥΡΙΖΑ νικητής.
