Έχουμε γράψει ξανά για τη δυναμική απεργία των νοσηλευτών (Κύπρος: απεργία διαρκείας από τους νοσηλευτές!) στην Κύπρο. Η απεργία έληξε μετά από 18 ημέρες έντασης και πόλωσης. Πέρα από την απεργία της ΠΑΣΥΝΟ, στην Κύπρο επικράτησε μία γενικευμένη κινητικότητα στο επίπεδο των απεργιακών κινητοποιήσεων. Για όλα αυτά μιλήσαμε με τη συντρόφισσα Αθηνά Καρυάτη, εκπρόσωπο της Νέας Διεθνιστικής Αριστεράς (ΝΕΔΑ) αδελφής οργάνωσης του «Ξ» στην Κύπρο.
Αθηνά, η απεργία της ΠΑΣΥΝΟ στην Κύπρο ήταν από τις πιο σημαντικές στην πρόσφατη ιστορία του εργατικού κινήματος στο νησί. Πόσο κράτησε και ποιο ήταν το αποτέλεσμα;
Πράγματι, η απεργία της Παγκύπριας Συντεχνίας Νοσηλευτών (ΠΑΣΥΝΟ) ήταν από τις πιο σημαντικές. Κράτησε 18 μέρες, και παρά την επίθεση που δέχτηκε από την κυβέρνηση άντεξε και κράτησε και την κοινωνία με το μέρος της.
Από την αρχή του αγώνα τους συνδέανε τα αιτήματά τους με ανάγκη για ποιοτική υγεία. Ζητούσαν τη μονιμοποίηση των έκτακτων, την από-παγοποίηση θέσεων πρόσληψης, και την αναγνώριση του πανεπιστημιακού τους πτυχίου ακόμη και χωρίς να ισχύσει η μισθολογική διαφορά σήμερα, χωρίς δηλαδή να πάρουν τώρα αύξηση.
Αυτό που τους υποσχέθηκε η κυβέρνηση ήταν ότι θα ξεκινήσει διαπραγμάτευση – θα γίνει αξιολόγηση των νοσηλευτών για την αναγνώριση των πανεπιστημιακών τους προσόντων. Αυτό είναι βέβαια γενικό και δεν ξέρουμε αν και πώς θα εφαρμοστεί. Έτσι δεν μπορούμε να μιλήσουμε για μια καθαρή νίκη της απεργίας.
Όμως το ηθικό των νοσηλευτών δεν έχει πέσει, πηγαίνουν στη διαπραγμάτευση δυναμικά και με την προοπτική ότι αν χρειαστεί θα ξανά κατέβουν σε απεργία.
Πέρα από την ΠΑΣΥΝΟ υπήρξαν κι άλλες κινητοποιήσεις ή διεργασίες στο συνδικαλιστικό κίνημα της Κύπρου. Τι κατάληξη είχαν;
Ναι υπήρχαν. Το 2016 ξεκίνησε με την απεργία των ξενοδοχοϋπάλληλων, οι οποίοι απέργησαν και κέρδισαν την επαναφορά της συλλογικής σύμβασης τον Ιανουάριο.
Έπειτα, οι εργαζόμενοι στη CYTA (τηλεπικοινωνίες) μετά από μια σειρά από απεργίες που πραγματοποιήθηκαν το 2015, κατάφεραν πριν ένα μήνα να καταψηφιστεί στη βουλή το νομοσχέδιο για την ιδιωτικοποίησή της.
Κατά τη διάρκεια της απεργίας των νοσηλευτών, κατέβηκαν σε απεργία διαρκείας και οι εργαζόμενοι στο λιμάνι της Λεμεσού, οι οποίοι κατάφεραν να παραλύσουν όλη την οικονομία. Η απεργία κράτησε 5 μέρες. Η κυβέρνηση και σε αυτή την περίπτωση προσπάθησε να στρέψει την κοινωνία ενάντιά τους και να τους κάμψει, όμως τελικά ενέδωσε και ρύθμισε νομοθετικά τα εργασιακά τους δικαιώματα για όταν θα ιδιωτικοποιηθεί το λιμάνι.
Τέλος οι εργαζόμενοι της ΑΗΚ (η Δημόσια Επιχείρηση Ηλεκτρισμού της Κύπρου) εξήγγειλαν απεργία διαρκείας με κεντρικό αίτημα να μην κατατεθεί το νομοσχέδιο για τον ιδιοκτησιακό διαχωρισμό της εταιρίας, το οποίο είναι μέρος της ιδιωτικοποίησής της, τουλάχιστον μέχρι να γίνει καλύτερη μελέτη για το πώς θα γίνει αυτό. Ο ίδιος ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας χειρίστηκε το θέμα, και τελικά το νομοσχέδιο αποσύρθηκε και τα συνδικάτα ανακάλεσαν τα απεργιακά μέτρα.
Όλα αυτά συμβαίνουν τη στιγμή που η κυβέρνηση «πανηγυρίζει» ότι η Κύπρος βγήκε από το Μνημόνιο…
Με το που βγήκαμε από το μνημόνιο βλέπουμε μια γενική κινητοποίηση των εργαζομένων, ιδιαίτερα στους κλάδους που αφορά τις δημόσιες υπηρεσίες και το ξεπούλημά τους.
Υπάρχει συσσωρευμένη αγανάκτηση. Ο Υπουργός Οικονομικών, Χ. Γεωργιάδης, περηφανευόταν στην Ευρώπη ότι πέρασαν όλα τα μέτρα χωρίς να υπάρχει καμία αντίδραση από τους εργαζόμενους.
Τώρα όμως που τα νομοσχέδια μπαίνουν σε εφαρμογή, και οι εργαζόμενοι ακούν παντού ότι η ανάπτυξη έρχεται, νοιώθουν πιο μεγάλη αυτοπεποίθηση για να διεκδικήσουν.
Ρόλο παίζει βέβαια και το γεγονός ότι πλησιάζουν εκλογές, οπότε οι εργαζόμενοι νοιώθουν πως η πίεσή τους μπορεί να είναι πιο αποτελεσματική.
Τι ακριβώς είναι η ΠΑΣΥΝΟ; Γιατί υπήρξε διάσπαση από την ΠΑΣΥΔΥ; Μπορούμε να μιλήσουμε ανοικτά για απεργοσπασία από την ΠΑΣΥΔΥ;
Η ΠΑΣΥΝΟ δημιουργήθηκε πριν κάποια χρόνια από νέους νοσηλευτές.
Η ΠΑΣΥΔΥ (η ομοσπονδία των δημοσίων υπαλλήλων της Κύπρου) έχει κλαδική εκπροσώπηση στους νοσηλευτές, όμως τα τελευταία χρόνια δεν ασχολούνταν καθόλου με τα πραγματικά προβλήματα που υπάρχουν μέσα στα νοσοκομεία.
Έτσι η ΠΑΣΥΝΟ, ενώ πριν περίπου 3 χρόνια ήταν περίπου 50 άτομα, με την αγωνιστική στάση που κράτησαν τα χρόνια αυτά, έχουν φτάσει τώρα τα 2.000 άτομα – περίπου τα 2/3 των νοσηλευτών παγκύπρια. Η ηγεσία της ΠΑΣΥΔΥ είχε ταχθεί από την αρχή με την κυβέρνηση και, ναι, μπορούμε να πούμε ότι λειτουργούσαν απεργοσπαστικά.
Το τίμημα για αυτή τους την στάση το πλήρωσαν με το να χάσουν σχεδόν όλα τα μέλη τους. Από την πρώτη μέρα της απεργίας, μέλη της ΠΑΣΥΔΥ προσχωρούσαν στην ΠΑΣΥΝΟ. Όσοι έμειναν συγκέντρωσαν υπογραφές για να καλεστεί γενική συνέλευση και να συμμετέχει και η ΠΑΣΥΔΥ στη απεργία, όμως αντιμετωπίστηκαν γραφειοκρατικά από την ηγεσία και έτσι δεν κατέβηκαν.
Πόσο πίεσε την κυβέρνηση αυτή η απεργία; Θα μπορούσε αυτό το κίνημα να νικήσει και πώς;
Την πίεσε πολύ. Σε αντίθεση με τις προσδοκίες της κυβέρνησης, η απεργία της ΠΑΣΥΝΟ είχε τη στήριξη της κοινωνίας. Κι αυτό προκάλεσε «πανικό» στην κυβέρνηση, πράγμα που φάνηκε από την επίθεση που έκανε η κυβέρνηση προς την ΠΑΣΥΝΟ. Ο πρόεδρος του κυβερνόντος κόμματος ΔΗΣΥ, Αβέρωφ Νεοφύτου, ο εκπρόσωπος τύπου του Προέδρου, ο υπουργός Οικονομικών και τέλος και ο ίδιος ο πρόεδρος, Νίκος Αναστασιάδης, ήταν πολύ εριστικοί, απείλησαν με απολύσεις, με πρόσληψη απεργοσπαστών ακόμη και με επιστράτευση, και με χρήση του στρατού, της πυροσβεστικής και της πολιτικής άμυνας για να μεταφέρονται οι ασθενείς από τα δημόσια νοσοκομεία στα ιδιωτικά.
Μια μέρα πριν την λήξη της απεργίας, ο ΔΗΣΥ κατέθεσε στη Βουλή με την μορφή του κατεπείγοντος νομοσχέδιο για την απαγόρευση της απεργίας σε όλες τις ουσιώδεις υπηρεσίες, όπως τα νοσοκομεία, τα λιμάνια, τα καύσιμα, τις τηλεπικοινωνίες, τον ηλεκτρισμό, δηλαδή σε όλους τους τομείς που η κυβέρνηση θέλει να ιδιωτικοποιήσει άμεσα, με συνοπτικές διαδικασίες!
Το νομοσχέδιο όχι μόνο απαγορεύει τις απεργίες, αλλά απαγορεύει ακόμη και το κάλεσμα σε απεργία, προβλέποντας 3.000 € πρόστιμο σε όποιον καλέσει σε απεργία!
Όταν το ΑΚΕΛ ανταπάντησε στην κυβέρνηση ότι υπάρχει νομοθετική ρύθμιση για τις ουσιώδεις υπηρεσίες και προβλέπει την ύπαρξη προσωπικού ασφαλείας η κυβέρνηση είπε ότι στόχος είναι να ελεγχθούν τα μικρά, νέα συνδικάτα όπως η ΠΑΣΥΝΟ, τα οποία επειδή είναι καινούρια μπορεί να μην δέχονται να δεσμευτούν από προηγούμενη νομοθεσία! Άρα η ύπαρξη και μόνο της ΠΑΣΥΝΟ κι άλλων ανεξάρτητων συνδικαλιστικών ενώσεων που μπορεί να δημιουργηθούν στο μέλλον, προκαλούν τρόμο στην κυβέρνηση.
Η απεργία μπορούσε να νικήσει, και μπορούσε να αποτελέσει το έναυσμα για τη γενίκευση του αγώνα. Παρόλο που είχε την στήριξη της κοινωνίας, δεν είχε δυστυχώς την καθαρή στήριξη των άλλων συνδικάτων. Στο χώρο της Υγείας, πχ, οι γιατροί καλούσαν την κυβέρνηση να προσέλθει σε διάλογο, αλλά δεν τάσσονταν καθαρά υπέρ της ΠΑΣΥΝΟ.
Η ΠΕΟ (Παγκύπρια Εργατικό Ομοσπονδία) και η ΣΕΚ (Συνομοσπονδία Εργαζομένων Κύπρου), οι δύο μεγάλες συνομοσπονδίες δεν τοποθετήθηκαν καν!
Όπως είπαμε και οι άλλοι κλάδοι που κινητοποιούνταν το έκαναν ενάντια στις ιδιωτικοποιήσεις και στην κατάργηση των εργασιακών δικαιωμάτων. Τα αιτήματα ήταν περίπου κοινά, και όλοι ήταν ενάντια σε πολιτικές που η νεοφιλελεύθερη κυβέρνηση εφαρμόζει. Αυτό που θα μπορούσε να γίνει ήταν να συντονιστούν όλοι αυτοί οι αγώνες, αλλά και να καλεστούν αγώνες σε άλλους κλάδους που έχουν κι αυτοί πληγεί από το Μνημόνιο, είτε είναι σχετικοί με την Υγεία είτε όχι και με κλιμακούμενες ολιγόωρες απεργίες να προετοιμάζονταν για να γίνει η πρώτη γενική απεργία στην Κύπρο, τόσο του δημοσίου όσο και του ιδιωτικού τομέα.
Τι ρόλο έπαιξε το ΑΚΕΛ και η Ομοσπονδία που ελέγχει, η ΠΕΟ, σ’ αυτές τις εξελίξεις;
Το ΑΚΕΛ έπαιζε τον ρόλο του διαμεσολαβητή, ενώ η ΠΕΟ (η αριστερή Συνομοσπονδία) κρατούσε σιγή ιχθύος. Δεν έκδωσε ούτε μια ανακοίνωση υπέρ του αγώνα των νοσηλευτών.
Ακόμη κι όταν επιτεύχθηκε η συμφωνία με την κυβέρνηση, το ΑΚΕΛ έβγαλε την πιο χλιαρή ανακοίνωση, κρατώντας ίσες αποστάσεις και από την ΠΑΣΥΝΟ και από την κυβέρνηση!
Ήταν μια απαράδεκτη στάση, ενδεικτική του πόσο βαθιά έχει προχωρήσει η γραφειοκρατικοποίηση του συνδικαλιστικού κινήματος.
Αυτές οι εξελίξεις, όπως η δημιουργία της ΠΑΣΥΝΟ και οι άλλες απεργιακές διεργασίες, σηματοδοτούν κάτι καινούργιο για το κυπριακό εργατικό κίνημα;
Νομίζω πως η ΠΑΣΥΝΟ είναι ένα φαινόμενο που θα τείνει να αναπτύσσεται στην Κύπρο. Νέες συνδικαλιστικές οργανώσεις, σταδιακά θα έρθουν να αντικαταστήσουν τις παλιές, οι οποίες είναι γραφειοκρατικοποιημένες, αρτηριοσκληρωμένες και ζουν σε μια άλλη «εποχή»… Ο δρόμος αυτός είναι μακρύς, χωρίς αμφιβολία, και με πολλές δυσκολίες αλλά δεν υπάρχει άλλος. Εξάλλου αυτό δεν είναι κυπριακό φαινόμενο, είναι διεθνές.
